ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ & ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ Ενημέρωση – Συναίνεση Ασθενούς Ιατρικό Σφάλμα Ιατρικό απόρρητο Αστική-Ποινική-Πειθαρχική Ευθύνη Ανδρέας-Νικόλαος Κουκούλης ΥπΔρ Νομικής Σχολής Αθηνών Δικηγόρος

Η ιατρική ως σχέση εμπιστοσύνης και σεβασμού Υποχρεώσεις ιατρού προς ασθενή απορρέουσες από την ιδιαίτερη σχέση τους: Α)Υποχρέωση σεβασμού της ιδιωτικότητας και της αξιοπρέπειας του ασθενούς (άρ.8§2 ΚΙΔ) Β)Υποχρέωση σεβασμού της προσωπικής και οικογενειακής ζωής του ασθενούς (άρ.8§3 ΚΙΔ) Γ)Υποχρέωση σεβασμού των θρησκευτικών, φιλοσοφικών, ηθικών ή πολιτικών απόψεων και αντιλήψεων του ασθενούς (άρ.8§4 ΚΙΔ) Δ)Υποχρέωση συγκρότησης ιατρικού συμβουλίου (άρ. 8§7 ΚΙΔ)

Η ιατρική ως σχέση εμπιστοσύνης και σεβασμού Απαγορευμένες στον ιατρό συμπεριφορές προς τον ασθενή(άρ.8§5 ΚΙΔ): Α)Υποχρέωση ιατρού να μην συνάπτει ανάρμοστες προσωπικές σχέσεις με τον ασθενή του ή τους συγγενείς του Β)Υποχρέωση του ιατρού να μην ασκεί οικονομικές ή άλλες πιέσεις Γ)Υποχρέωση του ιατρού να μην συστήνει θεραπείες και να μην παραπέμπει τον ασθενή σε εξετάσεις που δεν είναι προς το συμφέρον του

Πρακτική εφαρμογή Με ένδειξη μελιταίου πυρετού εισάγεται ασθενής σε Νοσοκομείο, όπου ο αρμόδιος ιατρός υποψιαζόμενος ενεργό λοίμωξη βακτηρίου της βρουκέλλας τον υποβάλει σε εξέταση καρδιάς με τη μέθοδο της εισαγωγής ειδικού σωλήνα από τον οισοφάγο, αξονική τομογραφία θώρακος, σωρεία άλλων ειδικών εξετάσεων, αντιβίωση. Άμεση συνέπεια αυτών των ενεργειών υπήρξε η ταχυκαρδία, η τάση προς εμετό και οι αιματηρές κενώσεις του ασθενούς. Διαπιστώθηκε τελικώς ότι έπασχε από πολυαρθρίτιδα. Έχει αξιώσεις ο ασθενής κατά του Νοσοκομείου; (ΜονΠρΑθ 2326/2004, ΝοΒ 2004, σελ )

Υποχρέωση ενημέρωσης του ασθενούς (άρ.11 ΚΙΔ) Για 1 η φορά στο ελληνικό δίκαιο θεσμοθετήθηκε από το άρ. 47§4 του ν. 2071/1992, όπου γίνεται αναφορά για δικαίωμα του νοσοκομειακού ασθενούς να λαμβάνει κάθε πληροφορία που αφορά την κατάστασή του. Προβλέπεται και από τη σύμβαση του Oviedo (άρ.5 ν.2619/1998) Πλέον θεμελιώνεται ως καθήκον αληθείας του ιατρού (άρ. 11 ΚΙΔ) Ο μη ορθά ενημερωμένος ασθενής δεν μπορεί να λάβει αποφάσεις για την υγεία του και τη ζωή του. Αφορά το δικαίωμα της ελεύθερης αυτοδιάθεσης και το σεβασμό της προσωπικότητας του ασθενούς

Υποχρέωση ενημέρωσης του ασθενούς (άρ.11 ΚΙΔ) Φορείς: Α) Υπόχρεος  Ο θεράπων ιατρός, για πληροφορίες που εντάσσονται στην ειδικότητά του π.χ. ο χειρούργος οφείλει να ενημερώσει τον ασθενή προεγχειρητικά όσον αφορά το επικείμενο χειρουργείο και την χειρουργική πράξη και ο αναισθησιολόγος οφείλει να ενημερώσει τον ασθενή σχετικά με την επιλογή αναισθησίας για το χειρουργείο αυτό. Β) Αποδέκτης  ο ασθενής (το πρόσωπο που θα συναινέσει και θα αποδεχθεί τη θεραπεία). Τα ανίκανα προς συναίνεση άτομα ο ιατρός τα ενημερώνει όσο είναι εφικτό (άρ.11§4 ΚΙΔ) Οι γονείς ενηλίκου τέκνου δεν έχουν δικαίωμα ενημέρωσης.

Υποχρέωση ενημέρωσης του ασθενούς (άρ.11 ΚΙΔ) Είδη ενημέρωσης: Α) Γενική-βασική ενημέρωση Β) Θεραπευτική ενημέρωση Γ) Νομιμοποιητική ενημέρωση Περιεχόμενο ενημέρωσης: Κατανοητά, σε απλή γλώσσα, πλήρης, με γνώμονα τον συγκεκριμένο ασθενή, ως προς: 1. τη φύση, το σκοπό, τις συνέπειες και τους κινδύνους της ιατρικής πράξης (άρ. 5§2 σύμβαση Oviedo+άρ. 11§1 ΚΙΔ) 2. Την πραγματική κατάσταση, τις επιπλοκές, τις εναλλακτικές θεραπείες, τον πιθανό χρόνο αποκατάστασης(άρ. 11§1 ΚΙΔ).

Υποχρέωση ενημέρωσης του ασθενούς (άρ.11 ΚΙΔ) Τύπος ενημέρωσης: Κατά κανόνα προφορικά, δεν απαιτείται έγγραφος τύπος Τα «έγγραφα συναίνεσης» δεν αποτελούν πλήρη απόδειξη ότι ο ασθενής ενημερώθηκε πραγματικά και κατανοητά. Η αποδεικτική τους δύναμη είναι περιορισμένη. Η παροχή «λευκής συναίνεσης» με έντυπα είναι ΑΝΙΣΧΥΡΗ. Χρόνος ενημέρωσης: Πριν την εκτέλεση της ιατρικής πράξης, ώστε να μπορεί να αφομοιώσει τις ιατρικές πληροφορίες που λαμβάνει.

Α) 16 ετών ασθενής αντιμετώπιζε, για μεγάλο χρονικό διάστημα, έντονους πόνους στο δεξιό του πόδι. Ύστερα από εξετάσεις (βιοψία), ανευρέθη δεσμοειδής όγκος ιγνυακής περιοχής δεξιού μηριαίου γόνατος (γαστροκνημίας). Αμέσως, υποβλήθηκε, σε δημόσιο νοσοκομείο, σε αφαίρεση, η οποία χαρακτηρίσθηκε ως "οριακή επί υγιούς ιστού". Εν συνεχεία ο δεσμοειδής όγκος του δεξιού του ποδιού, που ήταν καλοήθης, υποτροπίασε πολυεστιακά και σε μεγάλη έκταση, γι’ αυτό το λόγο ο ιατρός του τον υπέβαλε σε υψηλό μηριαίο ακρωτηριασμό του δεξιού του ποδιού (ακρωτηριασμός στο κάτω τριτημόριο του μηρού). Ευθύνεται το δημόσιο νοσοκομείο; (ΔΕφΠειρ 391/2008 ΠειρΝομ 2008, σελ. 290) Σημ.: Οι λοιπές θεραπευτικές μέθοδοι είναι α) επαναφαίρεση του δεσμοειδούς όγκου από το πόδι του, β)θεραπεία με χορήγηση ιντερφερόνης στη συνέχεια και γ)εφαρμογή ραδιοθεραπείας σε περίπτωση που αποτύγχανε η θεραπεία ιντερφερόνης ή παρουσιάζονταν σοβαρές παρενέργειες. Πρακτική εφαρμογή

Β) Καρδιολόγος παραπέμπει ασθενή του σε άλλο καρδιολόγο για εξέταση κοπώσεως. Ο ασθενής πεθαίνει κατά τη διενέργεια της εξέτασης. Ούτε ο θεράπων ιατρός ούτε ο εκτελών τη διάγνωση τον ενημέρωσε ότι υπάρχει ποσοστό κινδύνου θανάτου 0,05% κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Έπρεπε και εάν ναι, ποιος από τους δύο ιατρούς είχε υποχρέωση ενημέρωσης του ασθενή για τον σχετικό κίνδυνο; (ΑΠ 424/2012, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΠολΠρΑΘ 1449/2007 Αρμ 2009, 1006 = ΤΝΠ Νόμος).

Η ενημερωμένη συναίνεση του ασθενούς (άρ. 12 ΚΙΔ) Θεμελιώδης αρχή σχέσεως ασθενούς-ιατρού Έκφραση του δικαιώματος αυτοδιάθεσης Προϋποθέσεις έγκυρης συναίνεσης: Ι. Ικανότητα συναίνεσης: ύπαρξη ελάχιστης πνευματικής και ψυχολογικής ωριμότητας που απαιτείται, ώστε να μπορεί ο ασθενής να εκτιμήσει α) την κατάσταση της υγείας του και τη σκοπούμενη θεραπεία, β) τις συνέπειες της παροχής ή μη της συναίνεσής του.

Η ενημερωμένη συναίνεση του ασθενούς (άρ. 12 ΚΙΔ) Ανήλικοι ασθενείς: α) επαρκώς ώριμοι: κατ’ αρχήν δυνατότητα να συναινέσει ο ίδιος αλλά μόνο σε οριακές περιπτώσεις, που η επέμβαση-θεραπεία σχετίζεται με το απόρρητο και την προσωπικότητά του (π.χ. θεραπεία για αφροδίσια νοσήματα) [ερίζ.], β) μη ώριμοι: τη συναίνεση δίνουν τα πρόσωπα που ασκούν τη γονική μέριμνα και ειδικότερα όποιος έχει την επιμέλεια του ανηλίκου. Αν διαφωνούν οι γονείς ή ρητά αρνούνται κάθε ιατρική βοήθεια, ο ιατρός έχει τη δυνατότητα να προσφύγει στον Εισαγγελέα Πρωτοδικών (ΑΚ 1534) αν έχει χρονικά περιθώρια. Σε κατεπείγουσες περιπτώσεις ο ιατρός θα προχωρήσει χωρίς τη συναίνεση των γονέων στη διενέργεια άκρως απαραίτητης επέμβασης (12§3 εδ.γ’ ΚΙΔ).

Η ενημερωμένη συναίνεση του ασθενούς (άρ. 12 ΚΙΔ) Για ενήλικους ασθενείς που τελούν υπό δικαστική συμπαράσταση συναινούν οι δικαστικοί συμπαραστάτες που έχουν ορισθεί γι’ αυτό το λόγο. Αν δεν έχουν την ικανότητα και δεν έχει ορισθεί δικαστικός συμπαραστάτης αποφασίζουν οι οικείοι του ασθενούς (12§2 εδ.β περ.ββ ΚΙΔ). ΙΙ. Προηγούμενη ενημέρωση ασθενούς: σε περίπτωση ελλιπούς ενημέρωσης η συναίνεση είναι ΑΚΥΡΗ, αφού δεν θα είναι προϊόν ελεύθερης και υπεύθυνης βούλησης. ΙΙΙ. Απουσία ελαττωμάτων κατά το σχηματισμό της συναίνεσης: δηλ. να μην υπάρχει πλάνη, απάτη ή απειλή. IV. Απουσία αντίθεσης στα χρηστά ήθη (= οι ιδέες και οι αντιλήψεις του μέσου συνετού και δίκαιου κοινωνού, για το ποια συμπεριφορά είναι σύμφωνη με τις επιταγές της κοινωνικής ηθικής). V. Πλήρης κάλυψη ιατρικής πράξης από τη συναίνεση (η «λευκή συναίνεση δεν είναι ισχυρή).

Ιατρική επέμβαση δίχως συναίνεση ασθενούς: Ι. Αδυναμία έκφρασης του ασθενούς σε κατεπείγουσες περιπτώσεις (α. να είναι αδύνατη η λήψη κατάλληλης συναίνεσης, β. να υφίσταται απόλυτη και κατεπείγουσα ανάγκη άμεσης παροχής ιατρικής φροντίδας). ΙΙ. Καταχρηστική άρνηση τρίτου αρμοδίου προς παροχή συναίνεσης (= άρνηση παροχής συναίνεσης προκειμένου να αποτραπεί ο κίνδυνος για τη ζωή ή την υγεία του ασθενή. Τέτοια πρόσωπα μπορεί να είναι : οι γονείς ανηλίκου ασθενούς, ο συμπαραστάτης του υπό δικαστική συμπαράσταση τελούντος ασθενούς ή οι οικείοι ασθενούς. ΙΙΙ. Απόπειρα αυτοκτονίας

Πρακτική εφαρμογή Α) O αναισθησιολόγος δεν ενημέρωσε τον ασθενή για πιθανές επιπλοκές και για την εφαρμοσθείσα τελικώς τεχνική μέθοδο αναισθησίας. Δεν ζητήθηκε συναίνεση του ασθενούς για τα ανωτέρω. Ήταν νόμιμη η αναισθησία του ασθενούς (ΔΕφΘεσσαλ 1768/2005 Αρμ 2007, σελ. 1781).

Ιατρικό απόρρητο (άρ.13 ΚΙΔ) Το απόρρητο αναγνωρίζεται στα: άρ. 8 § 1 ΕΣΔΑ, άρ. 8 Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, άρ. 9 Σ (δικαίωμα στην ιδιωτική και οικογενειακή ζωή) και άρ. 9 Α Σ (δικαίωμα προστασίας προσωπικών δεδομένων). Αναγνωρίζεται και από τον Όρκο του Ιπποκράτη (400 π.Χ.) και από τη Διακήρυξη της Γενεύης (1948). Στο άρ. 13 § 1 ΚΙΔ προβλέπεται ότι «Ο ιατρός οφείλει να τηρεί αυστηρά απόλυτη εχεμύθεια για οποιοδήποτε στοιχείο υποπίπτει στην αντίληψη του ή του αποκαλύπτει ο ασθενής ή τρίτοι, στο πλαίσιο της άσκησης των καθηκόντων του, και το οποίο αφορά στον ασθενή ή τους οικείους του».

Ιατρικό απόρρητο (άρ.13 ΚΙΔ) Με το άρ. 371 ΠΚ προστατεύονται ιδιωτικά απόρρητα που τους τα εμπιστεύθηκαν ή που τα έμαθαν λόγω του επαγγέλματος τους ή της ιδιότητάς τους. Ο ιατρός συλλέγει απλά και ευαίσθητα (= όσα συνδέονται με την υγεία του ασθενούς) προσωπικά δεδομένα. Η προσβολή προσωπικών δεδομένων υγείας αποτελεί παραβίαση ιατρικού απορρήτου. Σύμφωνα με το άρ. 13 ΚΙΔ ο ιατρός οφείλει να τηρεί αυστηρά απόλυτη εχεμύθεια για οποιοδήποτε στοιχείο υποπίπτει στην αντίληψή του ή του αποκαλύπτει ο ασθενής ή τρίτοι, στο πλαίσιο της άσκησης των καθηκόντων του, και το οποίο αφορά στον ασθενή ή τους οικείους του.

Ο ιατρός οφείλει να τηρεί εχεμύθεια για όσα έμαθε στο πλαίσιο άσκησης των καθηκόντων του. a) Πληροφορίες που δεν αποκαλύπτει ο ασθενής αλλά υποπίπτουν στην αντίληψη του ιατρού: το καθήκον εχεμύθειας περιλαμβάνει και αυτές, π.χ. αν μετά από εργατικό ατύχημα ο ιατρός αντιλαμβάνεται ότι ο ασθενής επιβαρύνει επίτηδες την υγεία του για να πετύχει μεγαλύτερη αποζημίωση, δεσμεύεται από το ιατρικό απόρρητο και δεν μπορεί να κοινοποιήσει κάποια πληροφορία στον εργοδότη. β) Πληροφορίες για τρίτα πρόσωπα: Αν ο τρίτος είναι οικείος δεσμεύεται από το απόρρητο (άρ. 13§1 ΚΙΔ). Για τους υπόλοιπους τρίτους δεν έχει καθήκον εχεμύθειας. Προσοχή! Το ιατρικό απόρρητο δεσμεύει και μετά τη θεραπεία, ακόμη και μετά το θάνατό του ασθενούς.

ΛΟΓΟΙ ΑΡΣΗΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ Ι. Συγκατάθεση ασθενούς: για να είναι έγκυρη σύμφωνα με το άρ. 2 περ. στ’ και άρ. 7§2 α’ του ν. 2472/1997 πρέπει να είναι α. γραπτή, β. σαφής και ρητή, γ. ειδκή τόσο εξ απόψεως ποσότητας ιατρικών δεδομένων όσο και του χρονικού διαστήματος κατά το οποίο μπορούν να κονοποιηθούν. Συγκατάθεση για μαρτυρία ενώπιον ποινικού δικαστήριο: σύμφωνα με την ΚΠΔ 212 δεν επιτρέπεται στον ιατρό, έστω και με συγκατάθεση του ασθενούς να αποκαλύψει ιατρικά μυστικά στο πλαίσιο ποινικής δίκης. Στην πολιτική δίκη κατά την ΚΠολΔ 400 μπορούν οι ιατροί να εξαιρεθούν σαν μάρτυρες. Συγκατάθεση για άρση απορρήτου έναντι ασφαλιστικών εταιρειών: οι ασφαλιστικές εταιρείες μπορούν να λάβουν δεδομένα υγείας ασφαλισμένων μόνο με τη συναίνεσή του ασθενούς (άρ. 7 §2, 7 Α §4 εδ.β’ ν. 2472/1997. βλ. αντίθ. άρ. 13§3 εδ.β’ ΚΙΔ).

ΛΟΓΟΙ ΑΡΣΗΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ ΙΙ. Εκπλήρωση νομικού καθήκοντος (π.χ. ανακοίνωση γέννησης στο ληξιαρχείο, πιστοποίηση θανάτου και αναγγελία στο ληξιαρχείο δήλωση κρουσμάτων μολυσματικών νοσημάτων στο ΚΕΕΛ). ΙΙΙ. Διαφύλαξη εννόμου ή άλλου δημοσίου συμφέροντος. IV. Κατάσταση ανάγκης ή άμυνα

Πρακτική εφαρμογή Ψυχίατρος εκδίδει ιατρική βεβαίωση με την οποία βεβαίωνε τη σχιζοφρένεια ασθενούς της για χρήση από τον σύζυγό της. Ο ψυχίατρος εξέδωσε τη βεβαίωση αυτή μετά από εκτίμηση ότι το έννομο συμφέρον του συζύγου προς λύση του γάμου και των ανηλίκων τέκνων τους προς δικαστική ρύθμιση της επιμέλειάς τους δεν μπορεί να διαφυλαχθεί παρά μόνο με την έκδοση αυτού του πιστοποιητικού. Είναι νόμιμη η έκδοση; (ΑΠ 99/2004 ΝοΒ 2004 σελ. 1641)

Ιατρικό σφάλμα-Ιατρική αμέλεια Καθήκον επιμέλειας Ο ιατρός κατά την άσκηση του λειτουργήματός του οφείλει να ακολουθεί κανόνες της ιατρικής επιστήμης με τη δέουσα επιμέλεια. Με βάση το άρ. 24 του ΑΝ 1565/1939 ο ιατρός οφείλει να παρέχει τη συνδρομή του με «ζήλο, ευσυνειδησία και αφοσίωση». Ο ιατρός δεν οφείλει τη συνήθη αλλά αυξημένη επιμέλεια, λόγω της επικινδυνότητας της πράξης.

Πότε θεωρείται lege artis η ιατρική πράξη Όταν πραγματοποιείται με βάση τους γενικά παραδεκτούς και ισχύοντες (άρ. 2§3 ΚΙΔ) κανόνες της ιατρικής επιστήμης. Με κανόνες και μεθόδους όπως διαμορφώνονται με βάση τα αποτελέσματα της εφαρμοσμένης σύγχρονης επιστημονικής έρευνας (άρ. 3§3 ΚΙΔ), με τους κανόνες της τεκμηριωμένης και βασισμένης σε ενδείξεις ιατρικής επιστήμης (άρ. 3§2 περ. γ’ ΚΙΔ). Ο ιατρός οφείλει να συμμορφώνεται με την πείρα και τις δεξιότητες που απέκτησε (άρ. 3§2 περ. β ΚΙΔ) με ορισμένο «πρότυπο επιμέλειας» (standard) που ανταποκρίνεται στο μέσο συνετό και επιμελή ιατρό της ειδικότητάς του.

Πότε γίνεται λόγος για αμέλεια; Όταν παραβιάζονται οι «κοινώς παραδεδεγμένοι και αδιαμφισβήτητοι κανόνες της επιστήμης» και η ενέργεια δεν είναι σύμφωνη με το καθήκον επιμέλειας που επιβάλλεται αντικειμενικά, γίνεται λόγος για αμέλεια.

Αμέλεια Η αμέλεια ορίζεται στο άρ. 28 ΠΚ: «Από αμέλεια πράττει όποιος από έλλειψη της προσοχής την οποία όφειλε κατά τις περιστάσεις και μπορούσε να καταβάλει είτε δεν πρόβλεψε το αξιόποινο αποτέλεσμα που προκάλεσε η πράξη του, είτε το πρόβλεψε ως δυνατό, πίστεψε όμως ότι δεν θα επερχόταν». Ελέγχεται τι «όφειλε» και τι «μπορούσε» να πράξει κάτω από τις συγκεκριμένες περιστάσεις. Το τι «όφειλε» κρίνεται κατά αντικειμενική κρίση κάθε μέσου συνετού και ευσυνείδητου ανθρώπου κάτω από τις ίδιες πραγματικές περιστάσεις (αντικειμενικό στοιχείο). Το τι «μπορούσε» κρίνεται με βάση τις προσωπικές του περιστάσεις, ιδιότητες, γνώσεις και ικανότητες και ιδίως εξαιτίας της «υπηρεσίας ή του επαγγέλματός του».

Η εσωτερική (ψυχική) εσφαλμένη στάση του δράστη (εσωτερική αμέλεια) υλοποιείται στον αντικειμενικό εξωτερικό κόσμο σαν μια συμπεριφορά άτεχνης, πλημμελούς διεξαγωγής ενός εγχειρήματος (εξωτερική αμέλεια) Η εξωτερική αμέλεια πρέπει να συνδέεται με το ανεπιθύμητο αποτέλεσμα με σχέση αιτιώδους συνδέσμου. Το παράνομο (αντικειμενικό σφάλμα) της ιατρικής συμπεριφοράς μπορεί να συνίσταται σε: Πλημμελή ενημέρωση ασθενούς Εσφαλμένη διάγνωση της ασθένειας Εσφαλμένη επιλογή θεραπείας Πλημμελή εκτέλεση ιατρικής πράξης - θεραπευτική αστοχία Πλημμελή τήρηση ιατρικών αρχείων (άρ.14 ΚΙΔ)

Ανθρωποκτονία από αμέλεια Κατά τη διάταξη του άρθρου 302 παρ.1 Π.Κ. "όποιος επιφέρει από αμέλεια το θάνατο άλλου τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών" Σωματική βλάβη από αμέλεια Σύμφωνα με το άρθρο 314 παρ. 1 εδ α` ΠΚ όποιος από αμέλεια προκαλεί σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας άλλου τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι τριών ετών.

Στοιχεία αμέλειας 1. Υποχρέωση και δυνατότητα του ιατρού να περιθάλψει τον ασθενή. 2. Πλημμελής - εσφαλμένη ιατρική συμπεριφορά. 3. Επέλευση κάποιου απαράδεκτου αποτελέσματος στα έννομα αγαθά του ασθενούς. 4. Αιτιώδης συνάφεια.

Ιατρική ευθύνη  Αστική: ο ιατρός υποχρεούται σε αποζημίωση (μπορεί να είναι ενδοσυμβατική ή αδικοπρακτική – ΑΚ 914 επ.)  Ποινική: καταλογίζεται στον ιατρό ποινή σε περίπτωση πλημμελήματος  φυλάκιση και σε περίπτωση κακουργήματος   κάθειρξη.  Πειθαρχική: αφορά την άσκηση του λειτουργήματος (π.χ. παύση ως τρία έτη)

Ο εγκαλών Ζ, ετών 36, εμφάνισε ενοχλητικούς πόνους στο ύψος πάνω από τη μέση του (οσφυαλγία στην κατώτερη θωρακική µοίρα της σπονδυλικής στήλης) και επισκέφθηκε διαδοχικά τα εφημερεύοντα ιατρεία της ορθοπεδικής Κλινικής του Νοσοκομείου Α, του Νοσοκομείου Β καθώς και τον ιδιώτη ορθοπεδικό ιατρό Γ. Όλοι οι γιατροί που τον εξέτασαν διέγνωσαν οσφυοϊσχυαλγία και του συνέστησαν ανάπαυση του χορήγησαν δε φαρμακευτική αγωγή µε μυοχαλαρωτικά και αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Επειδή ο Ζ ήταν υπερκινητικό άτομο και δεν υπάκουσε στις εντολές των ιατρών για ανάπαυση, τα δε συμπτώματα δεν υποχωρούσαν, επισκέφθηκε τα εξωτερικά ιατρεία του νοσοκομείου Δ. Και εκεί διαγνώστηκαν από τον ιατρό που τον εξέτασε συμπτώματα οσφυαλγίας και ριζίτικου άλγους του δεξιού κάτω άκρου, κατανομή της πρώτη ιερής ρίζης (Ι1), έπειτα υποβλήθηκε σε έλεγχο µε ΜRΙ-ΟΜΣΣ (μαγνητική τομογραφία οσφυϊκής μοίρας σπονδυλικής στήλης). Πρακτική εφαρμογή

Την επομένη εξετάσθηκε από τον κατηγορούμενο ιατρό, ο οποίος ύστερα από κλινική εξέταση, διέγνωσε συμπτώματα από βλάβη πιθανώς του νωτιαίου μυελού δηλαδή αταξία στη βάδιση, διαταραχές αισθητικότητας, υπαισθησία τύπου Sela στα πέλματα, που ανέβαινε μέχρι κάτω από τον ομφαλό και Babinski αμφοτερόπλευρα και αδυναμία των κάτω άκρων µε βαθμολογία τέσσερα (4), όταν η απόλυτα φυσιολογική κατάσταση βαθμολογείται µε αριθμό (5). Προς εργαστηριακή επιβεβαίωση της κλινικής διαγνώσεως ο κατηγορούμενος υπέδειξε να γίνει έλεγχος µε ΜRΙ-ΘΜΣΣ. Από την εργαστηριακή αυτή εξέταση διαγνώσθηκε εκτός άλλων και δισκοκήλη μεταξύ των 10 και 11 θωρακικών σπονδύλων (Θ 10-11) µε αρχόμενη μυελοπάθεια και ο κατηγορούμενος συνέστησε στον εγκαλούντα την άμεση χειρουργική αντιμετώπιση της ασθένειας, στο ύψος της θωρακικής μοίρας (και όχι της οσφυϊκής), και επειδή ενοχλούνταν ο νωτιαίος μυελός θα έπρεπε να γίνει και δισκεκτομή µε πρόταση σύγχρονης σπονδυλοδεσίας. Η χειρουργική επέμβαση έγινε από τον κατηγορούμενο ιατρό ορθοπεδικό χειρουργό.

Κατά την επέμβαση ακολουθήθηκε από τον κατηγορούμενο η οδός της οπίσθιας διανοίξεως του δέρματος και της οπισθοπλαγίας προσπελάσεως της σπονδυλικής στήλης, η οποία είναι µία από τις επιστημονικά ενδεδειγμένες μεθόδους. Μετά την τομή ο κατηγορούμενος προέβη σε σπονδυλοδεσία Θ µε πλάκα και τέσσερις (4) διαυχενικές βίδες, διότι υπήρχε κίνδυνος λόγω αφαιρέσεως μέρους της άρθρωσης να δημιουργηθεί αστάθεια της σπονδυλικής στήλης και ακολούθως προέβη σε περιορισμένη ημιπεταλοκτομή (ΑΡ) και δισκεκτομή Θ 10-11, προκειμένου να αφαιρέσει τη δισκοκήλη που συμπίεζε το νωτιαίο μυελό και είχε προκαλέσει την αρχόμενη μυελοπάθεια. Στη συνέχεια προκλήθηκε ισχαιμία του μυελού με νέκρωση των κυττάρων του στο σημείο εκείνο, αυτή δε (ισχαιμία) προκάλεσε στον Ζ σπαστική παραπληγία με ορθοκυστικές διαταραχές, υπαισθησία από Θ12 νευροτόμιο και κάτω, έκτοτε δε δεν μπορεί να σταθεί όρθιος και η μετακίνησή του γίνεται μόνο σε αναπηρικό αμαξίδιο. Υπήρξε ιατρικό σφάλμα; (ΑΠ 1532/2009 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ)

Βιβλιογραφία Κανελλοπούλου-Μπότη, Μ. «Ιατρική ευθύνη για μη ενημέρωση ή πλημμελή ενημέρωση του ασθενούς κατά το ελληνικό και το αγγλοσαξονικό δίκαιο», Αντ. Ν. Σάκκουλας, Αθήνα, 1999 Κουκούλης Α. – Ν., «Θεμελίωση Αστικής Ευθύνης του Δημοσίου Νοσοκομείου για πλημμελή παροχή ιατρικών υπηρεσιών», ΕφΑΔ 2013, σελ. 863 επ. Κουτσελίνης Α.- Μιχαλοδημητράκης Μ., «Ιατρική Ευθύνη», 1984 Λασκαρίδης Ε., «Ερμηνεία Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας », Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 2013 Φουντεδάκη Κ., «Ανθρώπινη αναπαραγωγή και αστική ιατρική ευθύνη», Σάκκουλας, Θεσσαλονίκη, 2003 Χρυσανθάκης Χ., «Η αστική ευθύνη του δημοσίου νοσοκομείου», Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 2010 Ψαρούλης Δ. & Βούλτσος Π., «Ιατρικό Δίκαιο – Στοιχεία Βιοηθικής», University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2010