«Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ 2 ου ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΤΆ ΤΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ» Ζωή Πράππα, μέλος ΟΔΠ, εκπ / κός ΠΕ 70 Ε 2 τάξης Σουλτανίδης Γεώργιος, μέλος ΟΔΠ, Υπ / ντής 2 ου Ναυπάκτου, εκπ / κός Ε 1 τάξης

Συντονιστική Επιτροπή Λαζαρίδου Βιργινία, Διευθύντρια 2 ου Δημοτικού Σχολείου Ναυπάκτου Σουλτανίδης Γεώργιος, Υποδιευθυντής μέλος ΟΔΠ του Σχολείου, εκπαιδευτικός ΠΕ 70 Ε 1 Τάξης Πράππα Ζωή, μέλος ΟΔΠ του Σχολείου, εκπαιδευτικός ΠΕ 70 Ε 2 Τάξης

Σκοπός της παρούσας πολιτικής του σχολείου μας ενάντια στο σχολικό εκφοβισμό είναι : Να προστατέψει τα δικαιώματα του παιδιού ( ασφάλεια – φιλικό – ήρεμο και δημιουργικό περιβάλλον ) Να υιοθετήσει τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης του φαινομένου Να υιοθετήσει μέτρα αντιμετώπισης του εκφοβισμού και της επιθετικότητας ( όταν εκδηλωθεί )

Οι στόχοι της πολιτικής μας : Καταγραφή της έκτασης και των χαρακτηριστικών του εκφοβισμού στο σχολείο μας Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μαθητών Ανάπτυξη δραστηριοτήτων πρόληψης : Κατανόηση και Αποδοχή της διαφορετικότητας, γιατί ο εκφοβισμός εμφανίζεται όταν δεν προσπαθούμε να κατανοήσουμε και να αποδεχθούμε ότι είμαστε διαφορετικοί. Ανάπτυξη συναισθηματικής νοημοσύνης, η οποία βοηθά στη δημιουργία υπεύθυνων πολιτών, στην ανάπτυξη βασικών διαπροσωπικών δεξιοτήτων, της καλής συνεργασίας μεταξύ των παιδιών και την προαγωγή της αυτοεκτίμησή τους. Δημιουργία κανόνων συμπεριφοράς, για την τήρηση των οποίων είναι υπεύθυνη όλη η εκπαιδευτική κοινότητα. Συστηματική καταγραφή και αποτύπωση του φαινομένου

Αναφορά σε Νόμους, Διακήρυξη Δικαιωμάτων του Παιδιού για τον εκφοβισμό Η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (1990) η οποία στην Ελλάδα κυρώθηκε το 1992 ( Ν. 2101/92), περιλαμβάνει τρεις κατηγορίες προστασίας των δικαιωμάτων του παιδιού : Την προστασία από κάθε μορφής κακοποίηση, εκμετάλλευση, διάκριση, ρατσισμό Το δικαίωμα στην εκπαίδευση, στην υγεία, στην πρόνοια, στην ψυχαγωγία Τη συμμετοχή, όπως είναι το δικαίωμα στην έκφραση της γνώμης, στην πληροφόρηση, στον ελεύθερο χρόνο

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Ε τάξη 2 ου Δημοτικού Σχολείου Ναυπάκτου

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ; Ο σχολικός εκφοβισμός είναι η επιθετική συμπεριφορά που είναι εσκεμμένη, απρόκλητη και επαναλαμβανόμενη. Αποτελεί κατάχρηση εξουσίας Εμπεριέχει ανισότητα στη δύναμη ( π. χ. σωματική ή προσωπικότητας ) Κατευθύνεται προς εκείνα τα θύματα που εκλαμβάνονται από τους θύτες ( έναν ή πολλούς μαζί ) ως αδύναμα, είτε σωματικά, είτε ψυχολογικά

Είδη εκφοβισμού Σωματικός ( χτυπήματα, γροθιές, κλωτσιές, κλοπή καταστροφή περιουσίας ) Λεκτικός ( πειράγματα, χλευασμοί, ρατσιστικά σχόλια, διάδοση αρνητικών σχολίων, κακόβουλων φημών ) Συναισθηματικός ( απόρριψη, δημιουργία συναισθημάτων αδυναμίας, ενοχής και απομόνωση ) Ψηφιακός / ηλεκτρονικός ( ενοχλητικά ηλεκτρονικά μηνύματα, μηνύματα κειμένου, απειλητικές ιστοσελίδες και blogs)

Συμπτώματα και σημάδια του εκφοβισμού Μειωμένη διάθεση ή άρνηση για το σχολείο Αδικαιολόγητες απουσίες Απροσδόκητη μαθησιακή πτώση, χαμηλοί βαθμοί Παραμονή στα διαλείμματα κοντά στους εκπαιδευτικούς και τα γραφεία τους Αργοπορημένη άφιξη στο σχολείο ή στο σπίτι Ρούχα συχνά σκισμένα και κατεστραμμένα. Σημάδια και μελανιές στο σώμα ή άλλες ενδείξεις επίθεσης χωρίς την αιτιολόγηση αυτών Συχνή απώλεια των πραγμάτων του Συνεχής αναζήτηση χρημάτων από τους γονείς με τη δικαιολογία ότι έχασε αυτά που του έδωσαν Άρνηση συμμετοχής σε σχολικές εκδηλώσεις και δραστηριότητες

Αποτελέσματα εκφοβισμού Τα παιδιά θύματα εκφοβισμού είναι δυνατόν να : νιώσουν έντονο άγχος και αισθήματα ανασφάλειας. έχουν φοβίες παρουσιάζουν σχολική άρνηση απουσιάζουν συχνά από το σχολείο εμφανίσουν μαθησιακές δυσκολίες, ψυχοσωματικά προβλήματα όπως πονοκεφάλους, πόνους στην κοιλιά, διαταραχές ύπνου, ενούρηση κ. τ. λ. παρουσιάσουν φοβίες, κατάθλιψη, τάσεις αυτοκτονίας

Τα παιδιά θύτες, είναι δυνατόν να : απομακρυνθούν από το σχολείο διακόψουν την σχολική φοίτηση εμφανίσουν τάσεις φυγής από το σχολείο εξελιχθούν, σε ποσοστό που προσεγγίζει το 50%, σε ενήλικες με αντικοινωνική και παραβατική συμπεριφορά Τα παιδιά παρατηρητές μπορεί να : υποστηρίζουν το θύτη με γέλια, χειροκροτήματα και άλλες επιδοκιμασίες απομακρύνονται από τη σκηνή κι αδιαφορούν θυματοποιούνται, τρομοκρατούνται είναι σε αμφιθυμία και να μην παίρνουν θέση προσπαθούν να βοηθήσουν το θύμα, να αποδοκιμάζουν το θύτη και να τρέχουν για βοήθεια

Η Εδραίωση Πολιτικής στο Σχολείο μας Στο πρόγραμμα συμμετείχαν αρχικά οι Ε 1 & Ε 2 καθώς και ΣΤ 1 & Στ 2 τάξεις του Σχολείου μας

Έρευνα και Αποτελέσματα καταγραφής του φαινομένου – Τι λένε οι μαθητές μας ;

Έρευνα και Αποτελέσματα καταγραφής του φαινομένου. Τι νιώθουν οι μαθητές μας ; Τι προτείνουν να κάνει το σχολείο τους γι ’ αυτό ; « Νομίζω ότι πρέπει να σκεφτόμαστε το άλλο παιδί και να προσπαθήσουμε να μπούμε στη θέση του ». « Να υπάρχει καλύτερη φύλαξη από τους δασκάλους ». « Πρέπει να κάνουμε ένα μάθημα ή ένα πρόγραμμα που να μιλάει για το Bullying».

Δραστηριότητες Εδραίωσης Πολιτικής στο Σχολείο μας Το πιλοτικό πρόγραμμα συνέχισαν οι Ε 1 & Ε 2 τάξεις του Σχολείου μας. Η έρευνα και η καταγραφή του φαινομένου συνέβαλε στο να διαπιστωθεί ποιοι εμπλέκονται σε περιστατικά εκφοβισμού, τι αισθάνονται και ποιες πτυχές του περιβάλλοντος του σχολείου πρέπει να βελτιωθούν. Η αξιολόγηση πρόσφερε τα δεδομένα για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των στρατηγικών και των δράσεων που θα έπρεπε να αναληφθούν για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού. Ενημερώθηκαν οι μαθητές για τα αποτελέσματα της έρευνας.

Δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν Ε 2 τάξη 2 ου Δημοτικού Σχολείου Ναυπάκτου

1. Κατανόηση - αποδοχή διαφορετικότητας Αξιοποιώντας το βιβλίο του Ευγένιου Τριβιζά « Η τελευταία μαύρη γάτα » Οι μαθητές προσεγγίζουν την έννοια της διαφορετικότητας Κατανόηση της έννοιας του εκφοβισμού και μελέτη του φαινομένου Γνωριμία με γάτες « θύματα », με πολίτες « θύτες » και « παρατηρητές » και προβληματισμός για τους ρόλους αυτών Γνωριμία με τα είδη λεκτικού, σωματικού και συναισθηματικού εκφοβισμού

Παρουσίαση θεατρικής παράστασης (14/02/ 2016) Οι μαθητές των Ε 1 και Ε 2 στην Παπαχαραλάμπειο αίθουσα Ναυπάκτου ζωντανεύουν τους ρόλους των συμμετεχόντων στον εκφοβισμό :

2. Ανάπτυξη της ενσυναίσθησης Σχεδιασμός - υλοποίηση σεναρίου διδασκαλίας βασισμένη στο βιβλίο της Γιώτας Αλεξάνδρου « Οι Νταήδες του Βυθού και ο Ρομπέν των θαλασσών » Α. Συναισθηματική προετοιμασία μαθητών : Στηρίχθηκε στην προηγούμενη δραστηριότητα ( Μαύρος Γάτος ).

Β. Γνωσιολογική προετοιμασία : ( Ανιχνεύουμε τις προϋπάρχουσες γνώσεις τους για το θέμα του εκφοβισμού ) Ακούνε το τραγούδι « Όχι στον εκφοβισμό » του 6 ο Διαπολιτισμικό Δημ. Σχ. Ελευθερίου Κορδελιού » Συμπληρώνουν το εννοιολογικό χάρτη ( κύρια έννοια : εκφοβισμός )

Γ. Επαφή με τη νέα γνώση Στο πλαίσιο της φιλαναγνωσίας διαβάζουμε το βιβλίο « Οι Νταήδες του βυθού και ο Ρομπέν των Θαλασσών », μία ιστορία για τον εκφοβισμό, όπου ο Ιερεμίας που υποφέρει από τα Κοφτερά Χαμόγελα, τους νταήδες του βυθού, υψώνει το ανάστημά του ορμά για την αλήθεια και γι αυτούς που αγαπά Ζητάμε από τους μαθητές να μπουν στη θέση των ηρώων, να μιλήσουν για τα συναισθήματά τους και να προβληματιστούν για πιθανούς τρόπους αντίδρασης

Χωρίζονται σε ομάδες και τους δίνονται Φύλλα εργασίας Καταγράφουν συναισθήματα που βιώνουν από τη θέση του « Ιερεμία », του θύματος, του « Νάνου του Χάνου », του θύτη και των « Κοφτερών Χαμόγελων » των παρατηρητών

Καλούνται να μιλήσουν για κάποιο περιστατικό που τυχόν έπεσε στην αντίληψή τους και τι συναισθήματα τους προκάλεσε Αναγνωρίζουν, περιγράφουν, καταγράφουν τα συναισθήματα που νιώθουν ότι εκφράζουν το θύμα, ο θύτης και …

… οι « παρατηρητές » του εκφοβισμού ….

Δραματοποίηση του έργου. Τα παιδιά χωρίζονται σε τρεις ομάδες : του θύματος, του θύτη και των παρατηρητών και παίζουν παιχνίδια ρόλων. Προβολή της ταινίας « Τα μυαλά που κουβαλάς » του Πιτ Ντόκτερ Οι μαθητές βιώνουν τα συναισθήματα της Ράιλι, της πρωταγωνίστριας, όταν άλλαξε ο τρόπος ζωής της και καλούνται να συμπληρώσουν φύλλα εργασίας αναγνώρισης και περιγραφής συναισθημάτων που κυριαρχούν αρχικά και στη συνέχεια στο μυαλό της Ράιλι. Δ. Εφαρμογή της γνώσης - διδαχθείσας δεξιότητας

Φτιάχνουν αφίσες με συνθήματα κατά του εκφοβισμού και αφίσες με συναισθήματα που θέλουν να κυριαρχούν στο σχολικό τους περιβάλλον Προβολή από το Youtybe του βίντεο : « Το νησί των συναισθημάτων » του Μάνου Χατζιδάκη – επιτονισμός του συναισθήματος της αγάπης

Ζωγραφίζουν μια σκηνή από το βιβλίο που τους προκάλεσε θετικά συναισθήματα και μια σκηνή που τους προκάλεσε αρνητικά.

Δραματοποίηση τραγουδιού « Όχι στον εκφοβισμό » Εκφράζουν τρόπους αντίδρασης Εκφράζουν θετικά συναισθήματα και ενσυναίσθηση. Δηλώνουν την άρνηση της παθητικής παρατήρησης και την πρόθεση ανάληψης δράσης. Αποφασίζουν την διάχυση της δράσης στην Ημερίδα Καλών Πρακτικών των εκπαιδευτικών της Περιφέρειας.

Παρεμβάσεις αντιμετώπισης του εκφοβισμού Δράσεις - Προτάσεις των μαθητών Καθιερώνουν ένα παγκάκι φιλίας, στο οποίο θα κάθονται παιδιά που θα αναζητούν συντροφιά, αναλαμβάνοντας την υποχρέωση ως μεγαλύτεροι να τα προσεγγίζουν και να παίζουν μαζί τους. Αποφασίζουν να υιοθετήσουν την επόμενη χρονιά τους μαθητές της Α΄ τάξης, ώστε οι μικροί μαθητές να αισθανθούν άνετα στο νέο σχολικό περιβάλλον.

Ε. Αξιολόγηση Πιστεύεις ότι έχεις πέσει θύμα εκφοβισμού ; Στην αρχική μέτρηση το ποσοστό είχε ως εξής : 72% Όχι 28% Ναι Ερωτήματα που τίθενται : 1. Είναι πιο ειλικρινείς οι απαντήσεις των παιδιών ή 2. Μήπως τώρα κατανόησαν ότι κάποιες από τις συμπεριφορές των οποίων ήσαν αποδέκτες αποτελεί εκφοβισμό, ενώ πριν τις δέχονταν χωρίς να είναι σε θέση να τις αξιολογήσουν και να τις χαρακτηρίσουν ; Τι κάνεις συνήθως, όταν βλέπεις ένα παιδί να εκφοβίζεται από ένα άλλο ; Στην αρχική μέτρηση το 67% των παιδιών είχαν δηλώσει ότι προσπαθούν να βοηθήσουν το παιδί που εκφοβίζεται. Τώρα το ποσοστό αυξήθηκε σημαντικά (74%). Συμπεραίνουμε ότι οι δραστηριότητες ανάπτυξαν την τάση δραστηριοποίησης των παιδιών και την απομάκρυνση από τη στάση της παθητικής παρατήρησης.

Πόσο καλές είναι οι σχέσεις σας με τους συμμαθητές σας ; Προκύπτει σημαντική βελτίωση των « σχέσεων » μεταξύ των παιδιών αφού το 74% θεωρεί ότι έχουν « πολύ καλές » σχέσεις σε αντίθεση με την προηγούμενη μέτρηση, όπου το 66% μόνο είχε απαντήσει « πολύ καλές ». Πόσο ασφαλής νιώθεις στο σχολείο σου ; Φαίνεται να αυξάνεται η αίσθηση ασφάλειας των μαθητών στο σχολείο τους αφού στην προηγούμενη μέτρηση οι μαθητές που απάντησαν « πολύ » ήταν 36%.

Αξιολόγηση Δικτύου από τους εκπαιδευτικούς Το πρόγραμμα ήταν ενδιαφέρον από την αρχή ως το τέλος. Δεν υπήρξε καμία απορία. Οι οδηγίες ήταν σαφέστατες και η ενημέρωση από πλευράς των υπεύθυνων του Δικτύου άψογη. Οι μαθητές με ευχάριστη διάθεση συμμετείχαν στο πρόγραμμα. Ξεδίπλωσαν τη φαντασία τους και συνεργάστηκαν σε ομάδες εργασίας. Ενισχύθηκαν με συναισθήματα της ενσυναίσθησης και της ασφάλειας, όπως φάνηκε και από την έρευνα που διενεργήθηκε και τη σύγκριση των αρχικών και τελικών δεδομένων.