Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας «Νιώθω… Αισθάνομαι… Αξίζω…» Σχολικό έτος 2012-2013 34 ο Δημοτικό Σχολείο Πατρών.

Παρουσίαση με θέμα: "Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας «Νιώθω… Αισθάνομαι… Αξίζω…» Σχολικό έτος 2012-2013 34 ο Δημοτικό Σχολείο Πατρών."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας «Νιώθω… Αισθάνομαι… Αξίζω…» Σχολικό έτος 2012-2013 34 ο Δημοτικό Σχολείο Πατρών

2 Υπεύθυνη εκπαιδευτικός: Μπογή Μελπομένη Συνεργαζόμενες: Τσινιά Αικατερίνη, Φαρμακούλια Γεωργία, Χρήστου Μελπομένη Τάξη: Α 2

3 Η τάξη μας έχει 20 μαθητές. Ανάλογα με την δραστηριότητα, πότε είχαμε να δουλέψουμε κάτι όλοι μαζί στον κύκλο και πότε σε μικρότερες ομάδες των 4 ατόμων. Τα ονόματα των ομάδων εργασίας δεν ήταν πάντα τα ίδια, διέφεραν από δραστηριότητα σε δραστηριότητα καθώς άλλαζαν και τα μέλη στις ομάδες. Συνήθως έπαιρναν το όνομα του τρόπου επιλογής στην ομάδα π.χ. κόκκινοι, κίτρινοι, πράσινοι, ή αλεπούδες, λύκοι, αρκούδες, ή μήλα, πορτοκάλια, αχλάδια κτλ.

4 Αφορμή για το πρόγραμμα αυτό αποτέλεσε η παρατήρηση ότι τα μικρά παιδιά τσακώνονται συχνά και για ασήμαντους λόγους. Επίσης φαίνεται να δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τα συναισθήματά τους, ενώ δείχνουν πολύ ευέξαπτα και κάπου κάπου υπερευαίσθητα.

5 Ο εαυτός μου Γνωριμία με τους συμμαθητές μου Συναισθήματα Φιλία Επίλυση συγκρούσεων

6 Στην πρώτη μας συνάντηση καθίσαμε σε κύκλο φέρνοντας τα καρεκλάκια μπροστά από τα θρανία. Εξηγήσαμε τι θα κάνουμε, πώς θα δουλεύουμε, τι θέλουμε να πετύχουμε και τον τρόπο που θα εργαζόμαστε. Στη συνέχεια χωριστήκαμε σε ζευγάρια και βάλαμε τις καρέκλες αντικριστά για να μπορέσουμε να κουβεντιάσουμε. Θέμα συζήτησης ήταν τι μας αρέσει να κάνουμε στον ελεύθερο χρόνο μας. Μετά αλλάξαμε τα καρεκλάκια και τα βάλαμε πλάτη με πλάτη. Αυτό φάνηκε αστείο αρχικά, μετά συνειδητοποιήσαμε όμως πόσο δύσκολο ήταν να καταλάβει ο ένας τον άλλο. Κλείσαμε την πρώτη συνάντηση στον κύκλο συζητώντας για τον καλύτερο τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων.

7 Στην επόμενη συνάντηση δώσαμε στα παιδιά καρτελίτσες με ζωάκια και τους είπαμε να ανακαλύψουν το ταίρι τους περπατώντας στη ζούγκλα και κάνοντας τον ήχο του ζώου που έχουν, με τα μάτια κλειστά. Στην αρχή δυσκολεύτηκαν γιατί γελούσαν και δεν μπορούσαν να ακούσουν τους ήχους. Όταν ησύχασαν βρήκαν το ταίρι τους εύκολα. Στη συνέχεια δώσαμε διαφορετικές οδηγίες στα μέλη των ζευγαριών έτσι ώστε τη μια φορά να μην μπορούν να επικοινωνήσουν και την άλλη να μπορούν. Στην ολομέλεια μετά συζητήσαμε για το πόσο σημαντικό είναι να ακούμε τους συνομιλητές μας και να προσπαθούμε να γνωρίσουμε τον άλλο. Αν και στην αρχή τους φάνηκε παιχνίδι στη συνέχεια κατάλαβαν πόσο μας στενοχωρεί ή μας θυμώνει ένας αδιάφορος συνομιλητής.

8 Στην επόμενη συνάντηση συνδυάζοντας και το μάθημα της γλώσσας, θέλαμε τα παιδιά να φτιάξουν τη δική τους ταυτότητα. Να πουν πράγματα για τον εαυτό τους που θα ήθελαν να τα μοιραστούν και με τους άλλους. Το κάναμε πρώτα προφορικά στα ζευγάρια, τους είπαμε να παρουσιαστούν ο ένας στον άλλο και μετά ο ένας να συστήσει τον άλλο στην ολομέλεια λέγοντας και κάτι δικό του. Τέλος ο καθένας να έγραψε για τον εαυτό του και ανάρτησε την ταυτότητά του στον πίνακα ανακοινώσεων της τάξης.

9

10 Διερεύνηση συναισθημάτων (από την καθηγήτρια θεατρικής αγωγής) Το αποτύπωμα των συναισθημάτων επάνω στο πρόσωπο και στο σώμα. Σωματοποίηση εκφράσεων που δηλώνουν συναισθηματική κατάσταση:  Θα πετάξω από τη χαρά μου.  Μου κόπηκε η ανάσα από την αγωνία.  Δέθηκε κόμπος το στομάχι μου από το φόβο.  Νιώθω ανάλαφρος σαν πούπουλο από ευτυχία.  Η καρδιά μου πάει να σπάσει από ανυπομονησία.  Από τη στενοχώρια μου νιώθω ότι το κεφάλι μου ζυγίζει 100 κιλά.  Ψήλωσα 10 πόντους από υπερηφάνεια.

11 Μελέτη και ανάλυση του παραμυθιού «Ξ… όπως Ξιφίας» από το Ανθολόγιο της Α΄ και Β΄ Δημοτικού. Με αφορμή το παραμύθι αναπτύξαμε, αναλύσαμε και εφαρμόσαμε τις έννοιες:  Αυτογνωσία (γνώση του εαυτού μας, αποδοχή της διαφορετικότητας των χαρακτηριστικών ή των ιδιοτήτων μας)  Φιλία (αποδοχή του άλλου, του διαφορετικού)  Θεατρικό δρώμενο αυτοσχεδιασμών «Τα ζώα του δάσους».

12 Τα νησιά των συναισθημάτων Προτείναμε σε κάθε παιδί να φτιάξει μια βαρκούλα από χαρτί, να τη ζωγραφίσει όπως θέλει και να την προσφέρει στο παιδί που κάθεται δεξιά του. Επίσης να γράψει πάνω στη βαρκούλα το όνομα του παιδιού που θα την πάρει. Στη συνέχεια ζητήσαμε από τους μαθητές να συμπληρώσουν συναισθήματα που ανταποκρίνονται στις προτάσεις που δίνονται:

13

14 Μετά πήραμε κομμάτια από χαρτόνι και τα κόψαμε σε διάφορα ακανόνιστα σχήματα ώστε να μοιάζουν με νησιά. Τα κολλήσαμε σε ένα μεγάλο μπλε χαρτόνι ώστε να μοιάζει με θάλασσα. Σε κάθε νησί γράψαμε από ένα συναίσθημα. Μετά ζητήσαμε από τα παιδιά να τοποθετήσουν το καραβάκι τους στο νησί που νομίζουν ότι ταιριάζει με το δικό τους συναίσθημα. Το καράβι μπορεί να αλλάζει νησί όποτε το συναίσθημα αλλάζει…

15 Το αλφαβητάρι των συναισθημάτων Δώσαμε στα παιδιά το αλφαβητάρι των συναισθημάτων και τους προτείναμε να σκεφτούν και να γράψουν όσα πιο πολλά συναισθήματα μπορούν. Στο τέλος καταγράψαμε τα συναισθήματα στον πίνακα, στο μεγάλο αλφαβητάρι, κουβεντιάζοντας ταυτόχρονα τη θετική πλευρά των συναισθημάτων (π.χ. ο φόβος είναι δύσκολο συναίσθημα αλλά έχει το καλό ότι μας προστατεύει από τον κίνδυνο).

16

17 Φιλία και συνεργασία Παίζουμε ένα παιχνίδι που ξαφνικά κάτι παθαίνουμε και οι αγκώνες μας δεν μπορούν να λυγίσουν. Μένουν τεντωμένοι. Κινούμαστε στο χώρο και ανακαλύπτουμε ένα κουτί με καραμέλες. Πώς μπορούμε να φάμε τις καραμέλες τώρα που τα χέρια μας είναι τεντωμένα; Χρειάστηκε λίγη ώρα για να καταλάβουν οι μαθητές πως μόνο αν συνεργαστούν και βοηθήσει ο ένας τον άλλον θα μπορούσαν να το καταφέρουν…

18 Φιλία και συνεργασία Δώσαμε σε 6 εθελοντές από ένα κομμάτι παζλ και τους ζητήσαμε να τα τοποθετήσουν έτσι ώστε να ολοκληρωθεί η ιστορία του παζλ. Κατόπιν, συζητήσαμε για το πώς τους φάνηκε το πρώτο παιχνίδι με τις καραμέλες και για την ιστορία με τα γαϊδουράκια. Τελικά, καταλήξαμε ότι και στις δύο περιπτώσεις αν δεν υπήρχε συνεργασία δεν θα μπορούσαμε να πετύχουμε το σκοπό μας.

19

20 Παίζουμε τα αγαλματάκια ακούνητα. Βγήκαμε με τα παιδιά στο προαύλιο του σχολείου και με τη βοήθεια της γυμνάστριας, τους ζητήσαμε να κινηθούν στο χώρο ελεύθερα και ρυθμικά με συνοδεία μουσικής. Τους εξηγήσαμε ότι θα πρέπει να προσέχουν, να ακούσουν τι θα πει η δασκάλα και όταν η μουσική σταματήσει, να σταθούν ακίνητα απεικονίζοντας την έκφραση του συναισθήματος που άκουσαν πρώτα με το πρόσωπο και ύστερα με όλο τους το σώμα. Τα συναισθήματα τα είπαμε όπως ήταν διατυπωμένα στο αλφαβητάρι των συναισθημάτων.

21

22 Ζητήσαμε από τα παιδιά να συνδυάσουν κάθε συναίσθημα με ένα χρώμα και να γράψουν ένα ποίημα γι αυτό. Τα παιδιά πήραν το χρώμα και κινήθηκαν στο χαρτί φτιάχνοντας μπαλόνια και φιγούρες με τα γράμματά τους. Τα ποιηματάκια που σκάρωσαν ήταν της μορφής:

23 Το μαύρο είναι το χρώμα του φόβου. Το μπλε είναι το χρώμα της λύπης. Ροζ είναι το χρώμα της χαράς. Πράσινο είναι το χρώμα για τη ζήλια. Το κόκκινο είναι για την αγάπη. Κίτρινο είναι το χρώμα του γέλιου. Το πορτοκαλί είναι το χρώμα της φιλίας.

24 Παίζουμε ξανά αγαλματάκια ακούνητα. Συζητάμε σχετικά με τη δραστηριότητα. Εξηγούμε στα παιδιά ότι πολλές φορές το σώμα λέει περισσότερα από τις λέξεις ή τις εκφράσεις. Στη συνέχεια τους ζητάμε να κάνουν δύο ομόκεντρους κύκλους με τον ίδιο αριθμό ατόμων σε κάθε κύκλο. Ο εσωτερικός κύκλος να κοιτάζει προς τα έξω και ο εξωτερικός προς τα μέσα έτσι ώστε κάθε μέλος να έχει απέναντί του ένα άλλο. Με το χτύπημα του χεριού τα ζευγάρια αρχίζουν να μιλάνε για ένα θέμα που ορίζει η δασκάλα και είναι σχετικό με το θέμα μας. Με το διπλό χτύπημα των χεριών ο εξωτερικός κύκλος μετακινείται ένα βήμα δεξιά ενώ τα άτομα του εσωτερικού κύκλου μένουν ακίνητα. Η διεργασία τελειώνει όταν ο εξωτερικός κύκλος φτάσει στο σημείο που ξεκίνησε. Με τα θέματα της συζήτησης που προτείνουμε κάνουμε στην ουσία μια εισαγωγή στο κυρίως θέμα που είναι οι συγκρούσεις και η διαχείρισή τους.

25 Δείξαμε στα παιδιά την εικόνα: Μετά ζητήσαμε να την περιγράψουν και να σχολιάσουν την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί μεταξύ των δύο φίλων. Ρωτήσαμε τι μπορεί να έχει συμβεί και είναι σε αυτή την κατάσταση οι δύο φίλοι. Στη συνέχεια δώσαμε έμφαση στην έκφραση του προσώπου, τη στάση του σώματος, τις κινήσεις και καταλάβαμε χωρίς να τους ακούσουμε να μιλάνε, ότι τσακώνονται. Τέλος σταθήκαμε στον τρόπο επίλυσης της σύγκρουσης και συμφωνήσαμε ότι αυτός ο τρόπος σίγουρα δεν βοηθάει να λύσουμε πρόβλημα.

26 Την ώρα της φιλαναγνωσίας διαβάσαμε με τα παιδιά την ιστορία του Ίωνα, ενός αγοριού που ήρθε σε σύγκρουση με τον αδερφό του για ένα παιχνίδι. Συχνά σταματήσαμε την ιστορία για να συζητήσουμε για τα συναισθήματα των ηρώων και να σκεφτούμε κι άλλους τρόπους αντιμετώπισης της διαφωνίας.

27 Το βιβλίο της Φραντζέσκας Αλεξοπούλου – Πετράκη «Φίλοι; Φως φανάρι» μας έδωσε την ευκαιρία εκτός από τη φιλία να σκεφτούμε και το ίδιο το φανάρι σαν μια εναλλακτική λύση στη διαχείριση των συγκρούσεων. Έτσι παρομοιάσαμε το κόκκινο του φαναριού με μια στάση που θα ήταν καλό να κρατάμε την ώρα που είμαστε θυμωμένοι και σε ένταση μπροστά σε μια σύγκρουση.

28

29 Τα δέντρα της ομάδας μου «ΕΓΩ ΞΕΡΩ» «ΕΓΩ ΘΕΛΩ ΝΑ ΜΑΘΩ» Δώσαμε στα παιδιά από ένα χαρτάκι για να σημειώσουν τι ξέρει καλά ο καθένας και είναι περήφανος γι αυτά και ένα άλλο χαρτάκι για να γράψουν τι θα ήθελαν να μάθουν. Ο καθένας παρουσίασε την άποψή του μπροστά σε όλους και ήταν πράγματι εντυπωσιακό πόσα έμαθαν ο ένας για τον άλλο που δεν γνώριζαν.

30

31 Εμπνεόμαστε από τη φύση Οι μαθητές εργάζονται σε ομάδες και κάθε ομάδα ζωγραφίζει δέντρα με σκούρα χρώματα για να δηλώσει το συναίσθημα «φοβάμαι» και δέντρα με χαρούμενα χρώματα για να δηλώσει τη χαρά.

32 Ζωγραφίζοντας τη φιλία Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες. Κατά προτίμηση δύο. Η κάθε ομάδα θα πάρει χαρτί μεγάλων διαστάσεων κατάλληλο για ομαδική δουλειά και συνεργάζονται μεταξύ τους χρησιμοποιώντας η μία τα υλικά της άλλης. Αφίσες με νόημα Οι μαθητές εργάζονται σε ομάδες και θα πρέπει να παρουσιάσουν στην τάξη τους μια αφίσα που θα αναπαριστά τα συναισθήματα που νιώθουμε όταν «αποφασίζουμε» να μην συγκρουστούμε με κάποιον.

33 Ομαδική ζωγραφιά για τη φιλία

34 Η πλαστελίνη μιλάει: Χωρίζουμε τους μαθητές σε τρεις ομάδες. Ο μαθητής κάθε ομάδας θα πρέπει να αναπαραστήσει με την πλαστελίνη ένα συναίσθημα που υπάρχει σε περίπτωση σύγκρουσης. Η πρώτη ομάδα «ΟΤΑΝ ΜΑΣ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΚΑΤΙ ΔΙΚΟ ΜΑΣ», η δεύτερη «ΟΤΑΝ ΜΑΣ ΚΟΡΟΪΔΕΥΟΥΝ» και η τρίτη «ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΜΑΣ ΠΑΙΖΟΥΝ»

35

36 Ιστορία Με τα Ανθρωπάκια Ζητήσαμε από τα παιδιά να ζωγραφίσουν σε ένα χαρτί το περίγραμμα της παλάμης τους. Τα παροτρύναμε να παρατηρήσουν το χέρι τους αλλά και των υπολοίπων. Με βάση το σχήμα που έφτιαξαν τους ζητήθηκε να προσπαθήσουν να αποδώσουν στο σχέδιο τους ανθρώπινα χαρακτηριστικά (μάτια, μύτη, στόμα, αυτιά, μαλλιά) έτσι ώστε να μοιάζει με πλασματάκι. Αφού το κάθε παιδί το ολοκλήρωσε, του έδωσε ένα όνομα με βάση ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του (ή κάποιο άλλο κριτήριο που έχουν τα μέλη), (π.χ. αν έχει κατσαρά μαλλιά – κατσαρούλης). Στη συνέχεια χωρίσαμε τα παιδιά σε ομάδες 4 ατόμων και τους είπαμε να παρουσιάσουν το πλασματάκι τους στην ομάδα και να προσπαθήσουν να φτιάξουν μια ιστορία ή ένα παραμύθι στο οποίο πρωταγωνιστές να είναι όλα τα πλασματάκια που έχουν δημιουργήσει συμπεριλαμβάνοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του καθενός. Τέλος, κάθε υποομάδα έπρεπε να βρει έναν τρόπο για να παρουσιάσει την ιστορία που έχει φτιάξει (π.χ. απλή αφήγηση, δραματοποίηση, παντομίμα, κουκλοθέατρο ή όποιον άλλο τρόπο εκφράζει την υποομάδα).

37

38 Στις 22 Μαΐου 2013 επισκέφθηκε το σχολείο μας η κυρία Αλεξίου Χαρά, (Ψυχολόγος) από το κέντρο Πρόληψης Εξαρτήσεων και Προαγωγής Ψυχοκοινωνικής Υγείας Αχαΐας. Η συνάντηση αναφερόταν στους γονείς και είχε τίτλο «Γονείς – Ζευγάρι – Παιδιά, ο καθένας στη θέση του». Η συζήτηση είχε αρκετό ενδιαφέρον καθώς οι ίδιοι οι γονείς με τους προβληματισμούς τους κατεύθυναν το θέμα προς τη σύγκρουση ανάμεσα στα παιδιά και την επίλυσή της από τα ίδια τα παιδιά, με τεχνικές που θα πρέπει τα ίδια να υιοθετήσουν, χωρίς την ενεργή ανάμειξη των ενηλίκων.

39 Για να παρουσιάσουμε το πρόγραμμά μας χωρίς να κουράσουμε με συμβουλές και περιγραφές, διαλέξαμε το ποίημα του Ζαχαρία Παπαντωνίου «Οι δύο φίλοι» από το β΄ τεύχος του βιβλίου «Γράμματα Λέξεις Ιστορίες – Γλώσσα Α΄ Δημοτικού». Το ποίημα έχει μελοποιηθεί και βρίσκεται στον ψηφιακό δίσκο «Λάχανα και Χάχανα» του Τάσου Ιωαννίδη. Τα παιδιά με τη βοήθεια της γυμνάστριας του σχολείου Τσινιά Αικατερίνης χορογράφησαν το τραγουδάκι και το παρουσίασαν στη γιορτή λήξης του σχολικού έτους.

40 Μάθαμε: Ότι όταν θυμώνουμε, καλό είναι να κρατάμε τα χέρια μας δεμένα πίσω από την πλάτη και να μη σπρώχνουμε ή να χτυπάμε τους συμμαθητές μας. Καινούρια παιχνίδια για να παίζουμε όλοι μαζί. Να μιλάμε ευγενικά. Να ακούμε τους άλλους.

41 Μας άρεσε Το παιχνίδι στον κύκλο, όλοι μαζί. Που διαβάζαμε ιστορίες. Που ζωγραφίζαμε με τα παιδιά της ομάδας μας στο ίδιο χαρτί. Τα παιχνίδια στην τάξη που παίζαμε τα αγαλματάκια. Που φτιάχνουμε ιστορίες.

42 Δεν μας άρεσε Όταν κάποιος έσπρωχνε για να πάρει τη σειρά κάποιου άλλου. Όταν γινόταν φασαρία. Όταν μαλώναμε και δεν προλαβαίναμε να τελειώσουμε την εργασία μας.

43

44 Το Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Π.Ε. Αχαΐας για το υλικό από το πρόγραμμα «Αγγίζοντας τον Κύκλο». Το Τμήμα Αγωγής Υγείας για τα βιβλία και το υλικό.