Δρ Ελένη Μουσένα Σχολική Σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής 53 ης Περιφέρειας.

Παρουσίαση με θέμα: "Δρ Ελένη Μουσένα Σχολική Σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής 53 ης Περιφέρειας."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Δρ Ελένη Μουσένα Σχολική Σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής 53 ης Περιφέρειας

2  Οι τομείς ανάπτυξης των παιδιών –κινητικός, κοινωνικός, νοητικός και συναισθηματικός είναι στενά συνδεδεμένοι.  Η ανάπτυξη πραγματοποιείται με ιεραρχημένη σειρά με τις νέες γνώσεις και ικανότητες να οικοδομούνται πάνω στις προϋπάρχουσες (Piaget, Erikson).  Η ανάπτυξη προχωράει με διαφορετικούς ρυθμούς από παιδί σε παιδί (ατομικότητα).  Οι πρώιμες εμπειρίες έχουν μακροπρόθεσμες επιδράσεις.

3  Η μάθηση προχωράει από μια εμπειρική γνώση σε μια συμβολική (αναπαραστάσεις, Bruner).  Η ανάπτυξη και η μάθηση επηρεάζονται από τα κοινωνικά και πολιτισμικά πλαίσια (οικολογικό μοντέλο, Bronfenbrenner).  Τα παιδιά μαθαίνουν εμπλεκόμενα ενεργά –όχι παθητικά (Dewey, Piaget, Vygotsky.  Η ανάπτυξη και η μάθηση είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης της βιολογικής ωρίμανσης και του περιβάλλοντος.

4  Το παιχνίδι αποτελεί σημαντικό μέσο για όλους τους τομείς ανάπτυξης (αυθόρμητα, ελεύθερα…)  Η ανάπτυξη προάγεται όταν τα παιδιά βιώνουν προκλήσεις λίγο πάνω από το επίπεδο των ικανοτήτων τους (Ζώνη επικείμενης ανάπτυξης – σκαλωσιά).  Τα παιδιά παρουσιάζουν διαφορετικούς τρόπους μάθησης (πολλαπλή νοημοσύνη, Gardner, Malaguzzi).  Τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα σ’ ένα περιβάλλον που ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους και αισθάνονται προστατευμένα (Maslow).

5  Η μάθηση συντελείται μέσα σε αυθεντικές καταστάσεις  Η μάθηση συντελείται πιο εύκολα όταν τα θέματα ενδιαφέρουν το μαθητή  Η γνώση δεν μεταβιβάζεται από τον εκπαιδευτικό στο μαθητή, αλλά οικοδομείται από αυτόν (εποικοδομητική μάθηση)  Η μάθηση προάγεται μέσα από συσχετίσεις των μερών και ολιστικές θεωρήσεις συνόλων  Όσο πιο προσωπική και ενεργός είναι η εμπλοκή των μαθητών τόσο μεγαλύτερη είναι η κατανόηση της νέας γνώσης και ευχερέστερη η συγκράτησή της και η μεταφορά της σε άλλες καταστάσεις.  Γνωστικά αντικείμενα είναι τα μαθήματα, γενικότερα οι επιστήμες: μαθηματικά, ιστορία…  Το διαθεματικό έχει σημείο εκκίνησης το θέμα (διερευνούμε υποθέματα που προκύπτουν από το θέμα)  Το διεπιστημονικό ξεκινά από το γνωστικό αντικείμενο π.χ. συνδέουμε το ένα γνωστικό αντικείμενο με το άλλο π.χ. μαθηματικά με γεωγραφία…

6  Θέτει στόχους, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες, τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες των παιδιών  Έχει ευέλικτο χαρακτήρα, ώστε να μπορεί να προσαρμόζεται στις ανάγκες και στις κλίσεις κάθε παιδιού και να εξασφαλίζει την ενεργητική συμμετοχή όλων των παιδιών  Σέβεται την πολιτισμική ταυτότητα και τη γλώσσα όλων των παιδιών  Βασίζεται σε προϋπάρχουσες γνώσεις και εμπειρίες και συνδέει τη γνώση με την καθημερινή πρακτική στο σχολείο  Ενισχύει την αλληλεπίδραση των παιδιών μεταξύ τους, τη συνεργασία με τους γονείς και εκπαιδευτικούς από τις άλλες βαθμίδες και γενικά το άνοιγμα του νηπιαγωγείου στην κοινωνία  Προάγει τη διαθεματικότητα και ενιαιοποιεί τη γνώση

7  Προκαλεί το ενδιαφέρον για μάθηση και προάγει τη γνώση, την κατανόηση και την ανάπτυξη και καλλιέργεια δεξιοτήτων, στάσεων και αξιών  Ενθαρρύνει την πρόσβαση σε ποικίλες πηγές της γνώσης, την επιλογή και τη χρήση ποικίλου υλικού, την παρουσίαση διαφόρων θεμάτων με πολλούς τρόπους  Δίνει την ευκαιρία στα παιδιά να χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους να εξασκούν τις δεξιότητές τους και να συνεχίζουν να μαθαίνουν διαρκώς προάγοντας την αναζήτηση, την αιτιολόγηση, την κριτική σκέψη, τη λήψη αποφάσεων, τη λύση προβλημάτων  Επιτρέπει στα παιδιά να κάνουν λάθη, δεν επιδιώκει την εξασφάλιση «σωστών» απαντήσεων, αλλά αξιοποιεί ανάλογα τα λάθη τους κατά το σχεδιασμό του εκπαιδευτικού έργου

8  Δίνει ευκαιρίες στα παιδιά να αναπτύσσουν και να εκφράζουν ιδέες και συναισθήματα με πολλούς τρόπους, όπως το παιγνίδι, τη δραματοποίηση, τη γραφή, τη ζωγραφική κ.α.  Ενισχύει την αυτοαντίληψη και την αυτονομία  Στηρίζει το ρόλο της γλώσσας σε όλα τα προγράμματα  Αναδεικνύει το παιχνίδι ως τον πυρήνα του όλου προγράμματος  Ενσωματώνει την τεχνολογία σε διάφορες δραστηριότητες και αξιοποιεί ποικιλία πηγών πληροφοριών όπως το διαδίκτυο  Ενσωματώνει την αξιολόγηση στο πρόγραμμα  Μπορεί να ανανεώνεται συνεχώς και ανταποκρίνεται στις συνεχείς προκλήσεις

9  Γλωσσική νοημοσύνη (αποτελεσματική επικοινωνία με άλλους)  Λογικο-μαθηματική νοημοσύνη (κατανόηση και χρήση αφηρημένων εννοιών)  Χωρική νοημοσύνη (χωρικές, σχηματικές, χρωματικές πληροφορίες – εικαστικά)  Κιναισθητική νοημοσύνη (έκφραση με σώμα και μέλη – μίμοι, χορευτές)  Μουσική νοημοσύνη (σύλληψη, διάκριση, μετασχηματισμός μουσικών σχημάτων)  Ενδοπροσωπική νοημοσύνη (συνειδητοποιεί, διακρίνει, ελέγχει συναισθήματα και νοητικές λειτουργίες – πειθαρχημένα άτομα, αποτελεσματικά)  Διαπροσωπική νοημοσύνη (αντιλαμβάνεται προθέσεις, συναισθήματα, διαθέσεις άλλων –πολιτικοί, εκπαιδευτικοί)  Νατουραλιστική νοημοσύνη (ικανότητα αντίληψης του γεωφυσικού χώρου, διακρίσεις χλωρίδας πανίδας, συλλογές, ταξινομήσεις)

10  Το ΔΕΠΠΣ περιλαμβάνει τα ΔΕΠΠΣ των επιμέρους γνωστικών περιοχών και στοιχεία μεθοδολογίας και αξιολόγησης  Στα ΔΕΠΠΣ των επιμέρους γνωστικών περιοχών παρατίθενται ο σκοπός και οι γενικοί στόχοι κάθε γνωστικής περιοχής  Στα ΑΠΣ για το νηπιαγωγείο παρατίθενται οι στόχοι και ειδικότερα οι ικανότητες που επιδιώκουμε να αναπτυχθούν και ενδεικτικές δραστηριότητες που υλοποιούν το περιεχόμενο των γνωστικών περιοχών

11  Το πρόγραμμα του νηπιαγωγείου περιλαμβάνει περιεχόμενα από διάφορες γνωστικές περιοχές. Τα προγράμματα αυτά δε νοούνται ως διακριτά διδακτικά αντικείμενα, αλλά προτείνονται ως πλαίσιο για τον προγραμματισμό και την υλοποίηση δραστηριοτήτων που έχουν νόημα και σκοπό για τα ίδια τα παιδιά. Παράλληλα με τη γνώση επιβάλλεται και η καλλιέργεια δεξιοτήτων και στάσεων που απαιτούν οι σύγχρονες κοινωνίες της γνώσης  Στο ΔΕΠΠΣ αποτυπώνονται «δεξιότητες διαθεματικές», οι οποίες διατρέχουν όλα τα Αναλυτικά Προγράμματα όπως:

12  Δεξιότητα επικοινωνίας (ομιλία, ακρόαση, ανάγνωση, γραφή κ.α.)  Δεξιότητα αποτελεσματικής χρήσης των αριθμών και των μαθηματικών εννοιών και αξιοποίησή τους στην καθημερινή ζωή  Δεξιότητα συνεργασίας με άλλα άτομα (ομαδικές εργασίες)  Δεξιότητα χρήσης ποικίλων πηγών και εργαλείων πληροφόρησης και επικοινωνίας  Ικανότητα επίλυσης προβλημάτων μέσα από την καλλιέργεια των απαραίτητων δεξιοτήτων και στρατηγικών σχεδιασμού, ελέγχου, ανατροφοδότητσης, κ.ά.

13  Το ΑΠΣ δίνει έμφαση στις διαδικασίες και τοποθετεί το παιδί στο κέντρο των εξελίξεων  Η κατάκτηση της γνώσης είναι μια ενεργητική διαδικασία κατά την οποία τα παιδιά οικοδομούν τη γνώση όταν εμπλέκονται ενεργά, μέσα δηλαδή από τη δική τους δραστηριότητα  Παράλληλα όμως πρόκειται και για μια συμμετοχική διαδικασία, όπου τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από την αλληλεπίδραση τόσο με το φυσικό όσο και με το κοινωνικό περιβάλλον (Vygotsky, 1997)

14  Καινοτόμες παιδαγωγικές και διδακτικές προσεγγίσεις (αναπτυξιακά κατάλληλες πρακτικές στις ΗΠΑ, νηπιαγωγεία του Reggio Emilia στην Ιταλία), συνηγορούν:  Υπέρ της συγκρότησης ενός αναπτυξιακού-μαθησιακού περιβάλλοντος το οποίο εστιάζει το ενδιαφέρον του στη συνολική ανάπτυξη του παιδιού, δίνοντας έμφαση περισσότερο στην προσπάθεια οικοδόμησης της γνώσης και στην προώθηση θετικών στάσεων και λιγότερο στις ακαδημαϊκές γνώσεις, το περιεχόμενο δηλαδή των προγραμμάτων

15  Χαρακτηριστικό του ΔΕΠΠΣ αποτελεί η διαθεματική προσέγγιση της γνώσης. Η προσέγγιση αυτή :  Ως τρόπος επιλογής και οργάνωσης της γνώσης επιτρέπει και αναδεικνύει τις διασυνδέσεις μεταξύ διαφορετικών γνωστικών περιοχών, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο συσχετίσεις, συνθέσεις και γενικεύσεις που οδηγούν στην ολιστική αντιμετώπισή της  Ως τρόπος διδακτικής προσέγγισης αναπτύσσει κοινωνικογνωστικές στάσεις και δεξιότητες που απαιτεί η σημερινή κοινωνία της γνώσης και της πληροφόρησης και καλλιεργεί τη χρήση πρακτικών όπως ομαδικό πνεύμα εργασίας, διατύπωση και διερεύνηση ερωτημάτων, άντληση πληροφοριών, κ.α.

16 Στο ΔΕΠΠΣ για το νηπιαγωγείο η διαθεματική προσέγγιση υλοποιείται:  Με τη θεματική προσέγγιση (ή προσέγγιση θεμάτων) που έχει ως αφετηρία κυρίως τους στόχους του αναλυτικού προγράμματος, τους οποίους επιλέγει και αναδεικνύει η εκπαιδευτικός  Με την εκπόνηση σχεδίων εργασίας των οποίων η επιλογή συνδέεται με τα βιώματα, εμπειρίες, ενδιαφέροντα των ίδιων των παιδιών, τα οποία με την υποστήριξη της εκπαιδευτικού σχεδιάζουν την πορεία της έρευνας, συζητούν, καθορίζουν και αποφασίζουν την εξέλιξη του σχεδίου εργασίας  Με τη χρήση διαθεματικών ή θεμελιωδών εννοιών, οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν τον οριζόντιο άξονα που διασυνδέει διάφορες γνωστικές περιοχές

17 Σύμφωνα με το ΔΕΠΠΣ τόσο οι θεματικές προσεγγίσεις όσο και τα σχέδια εργασίας δίνουν έμφαση στη διαθεματικότητα, στην ολιστική αντίληψη της γνώσης και στην αξιοποίηση του ενδιαφέροντος, των ιδεών και των βιωμάτων των παιδιών στη διαδικασία της μάθησης Η θεματική προσέγγιση εντάσσεται στα σχήματα της διατήρησης και αλληλοσχέτισης των γνωστικών αντικειμένων. Με τη θεματική προσέγγιση αναζητούμε συστηματικά διαθεματικές συνδέσεις ή προεκτάσεις μεταξύ των διαφορετικών γνωστικών περιοχών Τα σχέδια εργασίας κατατάσσονται στα σχήματα της προωθημένης διαθεματικότητας, που σημαίνει κατάργηση των διακριτών μαθημάτων και οργάνωση της σχολικής γνώσης γύρω από σημαντικά θέματα που ενδιαφέρουν τα παιδιά Η διαφορά των δύο αυτών προσεγγίσεων έγκειται στο βαθμό ανάδυσης των επιλογών και στο βαθμό εμβάθυνσης του θέματος που προσεγγίζουν

18 Στην περίπτωση των θεματικών προσεγγίσεων ή εκπαιδευτικός επιλέγει στόχους και σχεδιάζει την πορεία τους. Ακούει με προσοχή τις ιδέες και προτάσεις των παιδιών και υιοθετεί επεκτάσεις που προκύπτουν από τα ίδια τα παιδιά για την ανάπτυξη περισσότερων δραστηριοτήτων από αυτές που είχαν αρχικά προβλεφθεί ή αναπροσαρμόζει το περιεχόμενο ή τη χρονική διάρκεια των δραστηριοτήτων όταν ατονεί το ενδιαφέρον τους Τα σχέδια εργασίας δεν ξεκινούν με προεπιλεγμένους από τη νηπιαγωγό στόχους, αλλά οι στόχοι προκύπτουν από τις ιδέες και τα ερωτήματα των παιδιών που μετατρέπονται σε δράσεις, η χρονική διάρκεια των οποίων συνδέεται άμεσα με τη διατήρηση του ενδιαφέροντος των παιδιών

19 Στο χώρο του νηπιαγωγείου η εκπαιδευτικός πρέπει να γνωρίζει ότι: μπορεί να επιλέγει κάθε φορά την προσέγγιση που ταιριάζει στον προγραμματισμό, τους στόχους, το θέμα, τα ενδιαφέροντα των παιδιών, τις ικανότητές της οι θεματικές προσεγγίσεις οι οποίες αποτελούν οργανωμένες εμπειρίες μάθησης, προσιδιάζουν σε πρακτικές που είναι περισσότερο οικείες στην ίδια τα αναδυόμενα σχέδια εργασίας απαιτούν διαφορετική εμπειρία στην οργάνωση και τον προγραμματισμό, όπως αξιοποίηση καταστάσεων και περιστάσεων μάθησης, οργάνωση χώρου, υλικών, έρευνα πεδίου κ.α.

20 Το ΔΕΠΠΣ μαζί με τις προδιαγραφές για τη δημιουργία του βιβλίου «Οδηγός Νηπιαγωγού», επεξηγεί και μετατρέπει σε πράξη τις επιδιώξεις του προγράμματος, σκιαγραφούν το πλαίσιο εργασίας στο χώρο του νηπιαγωγείου. Η έμφαση στο ΔΕΠΠΣ και στον «Οδηγό Νηπιαγωγού» δίνεται:

21  Στο σχεδιασμό και την οργάνωση του μαθησιακού περιβάλλοντος  Στη μάθηση μέσα από το παιχνίδι  Στην εργασία σε ομάδες και την επίλυση προβλημάτων  Στη συνεργασία με το σπίτι  Στην καταγραφή της εξέλιξης των παιδιών και την αξιολόγηση της μαθησιακής διαδικασίας  Στο ρόλο της εκπαιδευτικού

22  Ο χώρος του νηπιαγωγείου διαμορφώνεται σε «γωνιές», περιοχές δηλαδή διαφορετικών ενδιαφερόντων, εξοπλισμένων με κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό ανάλογο με το συγκεκριμένο θέμα λειτουργίας.  Η οργάνωση του χώρου γίνεται από τη νηπιαγωγό και τα παιδιά από κοινού γιατί έτσι: 1. Προωθείται η συμμετοχή των παιδιών στις δραστηριότητες. 2. Τα παιδιά γίνονται πιο υπεύθυνα όσον αφορά τη χρήση των υλικών.  Στη διάρκεια της χρονιάς πρέπει να αναδιαμορφώνονται οι γωνιές με τη συμβολή των παιδιών.

23 Η διαμόρφωση των όρων του παιχνιδιού στις γωνιές πρέπει να γίνεται από κοινού (νηπιαγωγό και παιδιά) όσον αφορά:  Τους ρόλους που τα παιδιά αναλαμβάνουν  Τον αριθμό των παιδιών που μπορούν να συμμετέχουν Τα υλικά  Την ολοκλήρωση της εργασίας και τη δυνατότητα εναλλαγής γωνιών  Την τακτοποίηση του χώρου

24  Συζητά μαζί τους, δημιουργεί ευκαιρίες να επιχειρηματολογούν, τα παροτρύνει να παρατηρούν τις γωνιές πως λειτουργούν, τον αριθμό των συμμετεχόντων, τους υπενθυμίζει τους όρους των παιχνιδιών.  Τα ενθαρρύνει να πειραματίζονται με τα υλικά, προτείνει νέες δραστηριότητες και καινούριους τρόπους αξιοποίησης των υλικών.  Διατυπώνει ερωτήσεις που βοηθούν τα παιδιά να σκεφθούν στην κατεύθυνση επίλυσης των προβλημάτων.  Αποφεύγει να παρεμβαίνει, ώστε να μη συνηθίζουν να τη χρησιμοποιούν τα παιδιά ως μοναδική πηγή πληροφόρησης.

25  Τους υπενθυμίζει να είναι συνεπείς στις επιλογές τους όσον αφορά το χώρο και τα υλικά.  Συμμετέχει στα παιχνίδια των παιδιών διευκολύνοντας την εφαρμογή των κανόνων και διατηρώντας την ποιότητα του παιχνιδιού.  Παρακολουθεί τα παιδιά, ακούει τις συζητήσεις τους και εμπλουτίζει με κατάλληλες παρεμβάσεις τη δραστηριότητα.  Ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα των παιδιών.  Παρατηρεί και καταγράφει αντλώντας πληροφορίες για το σχεδιασμό και τον εμπλουτισμό του προγράμματος.

26 Στο ΑΠΣ αναφέρεται η δημιουργία κατάλληλου περιβάλλοντος και η προσέγγιση γνώσεων και εννοιών μέσα από ποικίλες, κατάλληλες, ελκυστικές και παιγνιώδης δραστηριότητες όπως:  Εμπλουτισμός του προφορικού λόγου των παιδιών μέσα από λεκτικά παιχνίδια, ποιήματα, λαχνίσματα, ρίμες.  Κατάκτηση των στόχων του προγράμματος της Γλώσσας που σχετίζονται με την ανάγνωση και γραφή με κατασκευή και χρήση παιχνιδιών ντόμινο και λόττο με τα ονόματα των παιδιών.  Στα Μαθηματικά κατάκτηση στόχων όπως αρίθμηση, απαρίθμηση, πρόσθεση μέσα από επιτραπέζια ή παραδοσιακά παιχνίδια στην αυλή.

27  Στη Μελέτη Περιβάλλοντος το παιδί ανακαλύπτει τον κοινωνικό και φυσικό κόσμο μέσα από παιχνίδια γνωριμίας, παιχνίδια ανάληψης ρόλων, συμβολικό παιχνίδι κ.α.  Στη Δραματική Τέχνη τα παιδιά ενθαρρύνονται να συμμετέχουν σε ποικίλες δραστηριότητες δραματικού παιχνιδιού, να αναλαμβάνουν ρόλους, αν αυτοσχεδιάζουν.  Στη Φυσική Αγωγή ενθαρρύνονται να συμμετέχουν σε παιχνίδια ομαδικά, ατομικά, παραδοσιακά.  Στη Μουσική προτείνονται μουσικά παιχνίδια για να αναγνωρίζουν ήχους, να παίζουν με το σώμα τους ή με άλλα αντικείμενα για να παράγουν απλά ηχητικά πρότυπα.  Στην Πληροφορική τα παιδιά ενθαρρύνονται να πειραματίζονται με το πληκτρολόγιο προσπαθώντας να γράψουν το όνομά τους, να παίζουν με τα εργαλεία ελεύθερης σχεδίασης για να κάνουν τις δικές τους συνθέσεις και δημιουργίες, να χρησιμοποιούν κατάλληλα λογισμικά για να εκτελέσουν παιχνίδια εξερεύνησης και επίλυσης απλών προβλημάτων.

28  Οι νέες μεθοδολογικές προσεγγίσεις αναφέρονται σε μια ευρεία ποικιλία μορφών επίλυσης προβλημάτων.  Η επίλυση προβλημάτων μπορεί να οδηγήσει στην αυτονομία πράγμα απαραίτητο για την ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών στη σημερινή κοινωνία.  Για να μπορέσουν τα παιδιά να αναπτύξουν την αυτονομία τους θα πρέπει οι δραστηριότητες που σχεδιάζονται να είναι ανοιχτές, να επιδέχονται δηλαδή διαφορετικές προσωπικές ερμηνείες και απαντήσεις, προκειμένου να δίνεται η δυνατότητα στο κάθε παιδί να προσεγγίσει την αναπτυσσόμενη δραστηριότητα από τη δική του οπτική και σύμφωνα με τις δικές του δυνατότητες.

29  Η διαδικασία την οποία ακολουθεί ο εκπαιδευτικός για να συγκεντρώσει, αν αναλύσει και να εκθέσει τα στοιχεία που δηλώνουν αυτά που κατέκτησαν τα παιδιά σε όλους τους τομείς της ανάπτυξής τους στη διάρκεια των μαθησιακών τους εμπειριών ονομάζεται καταγραφή.  Οι εκπαιδευτικοί παρακολουθούν και καταγράφουν την εξέλιξη των παιδιών μέσα από τη συμμετοχή τους:  σε διάφορες δραστηριότητες  σχέδια εργασίας  χρήση υλικών  παραγωγή και δημιουργία ποικίλων έργων

30  Να διαμορφώσει ένα ασφαλές και άνετο περιβάλλον  Να προσφέρει στα παιδιά τα υλικά και τα μέσα που χρειάζονται  Να λαμβάνει υπόψη της τα βιώματα και τις εμπειρίες των παιδιών να παρατηρεί συστηματικά και να καταγράφει αυτά που λένε ή κάνουν τα παιδιά  Να παρατηρεί συστηματικά και να καταγράφει αυτά που λένε ή κάνουν τα παιδιά  Να ενθαρρύνει την επικοινωνία  Να συντονίζει διακριτικά τις ομάδες των παιδιών  Να ενθαρρύνει τη συμμετοχή των παιδιών χρησιμοποιώντας κατάλληλο λεξιλόγιο όπως: τι νομίζεις; Πως το ξέρεις;

31  Να διατυπώνει ανοιχτές ερωτήσεις  Να αξιοποιεί τα λάθη των παιδιών  Να ενθαρρύνει τη λεκτική συμμετοχή των παιδιών, προτρέποντάς τα να κάνουν υποθέσεις  Να καλλιεργεί κλίμα αναγνώρισης, αποδοχής και αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ όλων των παιδιών  Να συνεργάζεται με τις συναδέλφους νηπιαγωγούς ώστε να υπάρχει ενιαία γραμμή δράσης, συνέχεια και συνάφεια στο πρόγραμμα

32 Τομείς ανάπτυξης στο Ν.Α.Π Κατευθύνσεις στο Δ.Ε.Π.Π.Σ  1. Ψυχοκινητικός τομέας 1. Παιδί και γλώσσα  2. Κοινωνικο-συναισθηματικός 2. Παιδί και μαθηματικά  Ηθικός και θρησκευτικός τομέας 3. Παιδί και περιβάλλον  3. Αισθητικός τομέας -ανθρωπογενές περιβάλλον  και αλληλεπίδραση  4. Νοητικός τομέας -φυσικό περιβάλλον  και αλληλεπίδραση  5. Τομέας Δεξιοτήτων 4. Παιδί και δημιουργία έκφραση  (προγραφικό, προαναγνωστικό, (εικαστικά, θέατρο, φυσική αγωγή, μουσική)  προμαθηματικό επίπεδο) 5. Παιδί και πληροφορική

33  ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ  Προσωπική και Κοινωνική Ανάπτυξη  Φυσικές Επιστήμες  Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών (ΤΠΕ)  Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη  Μαθηματικά  Γλώσσα  Φυσική Αγωγή  Τέχνες  ΔΕΠΠΣ  Παιδί και Γλώσσα  Παιδί και Μαθηματικά  Παιδί και Περιβάλλον  Παιδί και Δημιουργία και Έκφραση  Παιδί και Πληροφορική

34 Η Γλώσσα Η Γλώσσα σύμφωνα με το ΔΕΠΠΣ διατρέχει όλο το πρόγραμμα σπουδών και κάθε θέμα που προσεγγίζεται εξυπηρετεί στόχους ομιλίας, ανάγνωσης και γραφής. Ειδικότερα τα σχέδια εργασίας προσφέρουν πολλές ευκαιρίες για εμπειρίες οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν στην κατάκτηση ανάλογων δεξιοτήτων ανεξάρτητα από το θεματικά τους περιεχόμενο.

35  να διηγούνται / αφηγούνται  να περιγράφουν  να εξηγούν και να ερμηνεύουν  να συμμετέχουν σε συζητήσεις και να χρησιμοποιούν στοιχειώδη επιχειρηματολογία  να βελτιώνουν και να εμπλουτίζουν τον προφορικό τους λόγο  να αποκτήσουν φωνολογική επίγνωση

36  να αναγνωρίζουν τις βασικές εκδοχές του γραπτού λόγου με βάση τα εξωτερικά - τυπογραφικά χαρακτηριστικά και το περιεχόμενο, να συνειδητοποιούν ότι οι διαφορετικές αυτές εκδοχές μεταφέρουν μηνύματα με διαφορετικό τρόπο και χρησιμοποιούνται για διάφορους λόγους.  να υιοθετούν βασικές συμβάσεις ανάγνωσης του αλφαβητικού συστήματος γραφής (π.χ. ότι διαβάζουμε από αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω προς τα κάτω, ότι τα βιβλία διαβάζονται από την αρχή ως το τέλος κ.λ.π.).  να ακούν και να κατανοούν μία διήγηση, ένα κανόνα παιχνιδιού ή άλλα απλά κείμενα που κάποιος τους διαβάζει φωναχτά.

37  να μπορούν να διακρίνουν σ’ ένα κείμενο που τους διαβάζεται τα διαλογικά από τα μη διαλογικά μέρη.  να απομνημονεύουν πολύ μικρά κείμενα.  να αναγνωρίζουν οικείες λέξεις στο περιβάλλον και μέσα σε κείμενα.  να παίρνουν πληροφορίες από διάφορες πηγές όπως αφίσες, ταινίες, σήματα, έργα τέχνης, στις οποίες συνυπάρχουν γραπτός λόγος και εικόνα.  να «χρησιμοποιούν» τη βιβλιοθήκη της τάξης και να κάνουν συγκεκριμένες επιλογές βιβλίων, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους ή το θέμα με το οποίο απασχολούνται κάθε φορά.

38  να εντοπίζουν τον τίτλο, το συγγραφέα και άλλα στοιχεία του βιβλίου.  να συνειδητοποιήσουν ότι ο γραπτός λόγος είναι αναπαράσταση της γλώσσας και η εικόνα είναι αναπαράσταση του κόσμου, να κατανοήσουν γενικά στοιχεία από τη σχέση προφορικού-γραπτού λόγου, να συνειδητοποιήσουν σταδιακά ότι στα φωνήματα της ομιλούμενης γλώσσας αντιστοιχούν γράμματα.  να αναγνωρίζουν και να συγκρίνουν διαφορετικές μορφές του γραπτού λόγου, όπως π.χ. το χειρόγραφο και το έντυπο κείμενο, αλλά και την ελληνική και άλλες γραφές.

39  να κατανοήσουν τη σημασία της γραφής ως μέσου επικοινωνίας, ανάπτυξης ιδεών, μεταφοράς πληροφοριών και ως πηγής ευχαρίστησης και απόλαυσης. Και σ’ αυτό συμβάλλει η ενεργή συμμετοχή των παιδιών στη «δημιουργία» δικών τους κειμένων με υπαγόρευση στον εκπαιδευτικό.  Εξελικτικά, συνειδητοποιούν ότι τα κείμενα απευθύνονται σε συγκεκριμένους κάθε φορά αναγνώστες και μαθαίνουν να τα βελτιώνουν ακούγοντας το αποτέλεσμα της διόρθωσης – υπαγόρευσης και αναθεωρώντας κατά περίπτωση τις επιλογές λεξιλογίου ή διατύπωσης.

40  Τα παιδιά πρέπει να υποστηριχθούν στην προσπάθειά τους: να κρατούν ένα μολύβι, ένα στυλό διαρκείας, μία κιμωλία με τρόπο αποτελεσματικό και να μπορούν να τα χρησιμοποιούν παίρνοντας τη σωστή σωματική στάση.  Να γράφουν το όνομά τους στις εργασίες τους με κεφαλαία ή και πεζά γράμματα.  Να αντιγράφουν λέξεις που εξυπηρετούν λειτουργικές ανάγκες και ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντά τους  Να ενθαρρύνονται να γράφουν όπως μπορούν.

41  Κυρίαρχος στόχος στο νηπιαγωγείο είναι τα παιδιά να αρχίσουν να σκέφτονται με τρόπους που χαρακτηρίζουν τη μαθηματική επιστήμη, συνειδητοποιώντας παράλληλα την κοινωνική τους διάσταση, το λόγο δηλαδή για τον οποίο χρησιμοποιούμε τα μαθηματικά στη ζωή μας.  Η συμμετοχή σε καθημερινές δραστηριότητες μπορούν να συμβάλλουν στην κατανόηση από τα μικρά παιδιά της σημασίας που έχουν τα μαθηματικά στην καθημερινή μας ζωή.

42  να προβληματίζονται και να ερευνούν ποικίλες καταστάσεις, να στηρίζονται σε προηγούμενες γνώσεις και εμπειρίες, να κάνουν απλές υποθέσεις και να καταλήγουν σε σχετικά συμπεράσματα.  να διαχειρίζονται και να χρησιμοποιούν υλικά, μέσα και καταστάσεις που συνδέονται με την καθημερινή ζωή, να αξιοποιούν τις δυνατότητες για αριθμητικές εφαρμογές μέσα στα όρια των δυνατοτήτων τους, να οικοδομούν σταδιακά την έννοια των αριθμών.  να «ερμηνεύουν» γενικά στοιχεία του κόσμου που τα περιβάλλει μέσα από διαδικασίες παρατήρησης και περιγραφής, σύγκρισης, ταξινόμησης, αντιστοίχισης, σειραθέτησης, και συμβολικής αναπαράστασης.

43  να διατυπώνουν απορίες ή να θέτουν προβλήματα, να επιλέγουν ή να παράγουν κατάλληλο για την επίλυση των προβλημάτων υποστηρικτικό υλικό.  να οργανώνουν και να επεκτείνουν τις γνώσεις τους σχετικά με τους αριθμούς.  να «εκτελούν» απλές μαθηματικές πράξεις.  να μετρούν χρησιμοποιώντας αυθαίρετες ή συμβατικές μονάδες μέτρησης.  να κατανοούν απλές χωροχρονικές σχέσεις και να προσεγγίζουν σταδιακά την έννοια της μέτρησης του χρόνου αρχικά με τη βοήθεια αυθαίρετων μονάδων (αρίθμηση, μουσική, κλεψύδρα κ.ά.).

44  να αντιλαμβάνονται και να αναπαράγουν συμμετρικά σχήματα ως προς άξονα, να αναγνωρίζουν συμμετρικά σχήματα ως προς άξονα.  να αναγνωρίζουν και να ονομάζουν απλά στερεά και ευθύγραμμα σχήματα.  να εμπλουτίζουν τη γλώσσα και με λέξεις που συνδέοντα με τα μαθηματικά, να επικοινωνούν και να αξιοποιούν την τεχνολογία.

45  Στο πλαίσιο της Μελέτης δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της αφαιρετικής σκέψης και τη μύηση των παιδιών σε πολιτισμικές πρακτικές που χαρακτηρίζουν την εγγράμματη κοινωνία όπως:  Την παρατήρηση και την περιγραφή.  Τη διατύπωση ερωτημάτων και την αναζήτηση απαντήσεων μέσω του πειραματισμού και της διερεύνησης.  Τη διατύπωση προβλέψεων και τη διερεύνησή τους.  Τη διατύπωση λειτουργικών ορισμών, ορισμών δηλαδή που προσδίδουν νόημα σε μια έννοια με βάση τις εμπειρίες και τις παρατηρήσεις μιας δεδομένης στιγμής.  Την εξαγωγή συμπερασμάτων, μέσα από τη μελέτη πληροφοριών και δεδομένων και τη σύνδεσή τους με προηγούμενες εμπειρίες.  Την κατάκτηση ευρείας ποικιλίας δεξιοτήτων αλληλεπίδρασης και την καλλιέργεια της κλίσης των παιδιών.

46  Προσεγγίζοντας τα παιδιά από πολλές και διαφορετικές πλευρές ένα θέμα έχουν ευκαιρίες να εκφραστούν με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους.  Τα παιδιά με σχέδια, ζωγραφική, πλαστικές τέχνες, κατασκευές, δραματοποίηση, θεατρικά δρώμενα, κίνηση, χορό, μουσική, μεταβιβάζουν ιδέες, συναισθήματα, γνώσεις, παρατηρήσεις και εκφράζουν τη φαντασία τους.  Οι αναπαραστάσεις των παιδιών αποτελούν αξιόλογες πηγές, οι οποίες μπορούν να δώσουν πολύτιμες πληροφορίες για την εξέλιξη των παιδιών στην πορεία προσέγγισης ενός θέματος.

47 Στο νηπιαγωγείο ο ηλεκτρονικός υπολογιστής μπορεί να αξιοποιηθεί ως ένα ακόμα εκπαιδευτικό εργαλείο για την υποστήριξη της μάθησης των παιδιών. Για να κατανοήσουν τα μικρά παιδιά τη χρησιμότητά του είναι αναγκαίο:  Να δουν τον υπολογιστή να χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση πραγματικών αναγκών και επίλυση πραγματικών προβλημάτων σε ένα πλαίσιο που έχει νόημα για τα ίδια.  Στη διάρκεια ανάπτυξης θεματικών προσεγγίσεων ή σχεδίων εργασίας δίνονται πολλές ευκαιρίες για αναζήτηση πληροφοριών, εικόνων, εκτύπωσης των έργων τους.

48 Κάθε φορά που προσεγγίζεται ένα θέμα, είτε κάνουμε θεματική προσέγγιση είτε σχέδιο εργασίας, πρέπει να γνωρίζουμε ότι:  Δεν είναι δυνατόν να προσεγγίζεται από όλες τις γνωστικές περιοχές, ούτε να εκπληρώνονται στόχοι από όλα τα προγράμματα σχεδιασμού και ανάπτυξης δραστηριοτήτων.  Σε κάθε μια από τις μεθοδολογικές προσεγγίσεις που ακολουθείται πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα, ώστε αντικείμενο διαθεματικής επεξεργασίας να είναι ό,τι αποτελεί κεντρικό στόχο και βαθύτερο περιεχόμενο του θέματος.

49  Οι σχεδιασμοί είτε ξεκινούν από την εκπαιδευτικό στις θεματικές προσεγγίσεις είτε από τα παιδιά στα σχέδια εργασίας, να έχουν νόημα και σκοπό για τα παιδιά και να μην είναι αποσπασματικές και χωρίς συνοχή δραστηριότητες.  Η συμμετοχή των παιδιών στο σχεδιασμό των δραστηριοτήτων που έχουν νόημα για τα ίδια, προσφέρει τα κίνητρα για την κατάκτηση γνώσεων, δεξιοτήτων και στάσεων.  Η εκπαιδευτικός να ακούει τα λόγια, να παρατηρεί τις πράξεις, τις συμπεριφορές και τα έργα των παιδιών και να τα αξιοποιεί ως πηγή έμπνευσης για το σχεδιασμό του προγράμματος.

50 Τέλος