ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ - ΕΚΚΕ «Στρατηγικές καταπολέμησης της αστεγίας και κοινωνικής στέγασης σε περιόδους ύφεσης» Αθήνα, 24.2.2016 «Το καθεστώς.

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ - ΕΚΚΕ «Στρατηγικές καταπολέμησης της αστεγίας και κοινωνικής στέγασης σε περιόδους ύφεσης» Αθήνα, 24.2.2016 «Το καθεστώς."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ - ΕΚΚΕ «Στρατηγικές καταπολέμησης της αστεγίας και κοινωνικής στέγασης σε περιόδους ύφεσης» Αθήνα, 24.2.2016 «Το καθεστώς στέγασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση» Μιχάλης Γουδής Υπεύθυνος Επικοινωνίας

2 Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημόσιας, Συνεταιριστικής και Κοινωνικής Στέγης. Ένα δίκτυο εθνικών και περιφερειακών παρόχων στέγης στην Ευρώπη 43 οργανώσεις-μέλη σε 23 χώρες (19 κράτη-μέλη Ε.Ε.) διαχειρίζονται 26 εκατομμύρια σπίτια, περίπου 11% του συνόλου των διαθέσιμων κατοικιών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο Όραμα (1988 - έτος ίδρυσης) Η πρόσβαση όλων σε αξιοπρεπή και οικονομικά προσιτή (affordable) στέγη, σε κοινότητες κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά βιώσιμες. Ας συστηθούμε

3

4 Δομή Παρατηρητήριο (Έρευνα) Αστικό Περιβάλλον Κοινωνικές Υποθέσεις Οικονομικά Ζητήματα Ενέργεια & Κατασκευή

5 Επισκόπηση Παρατηρητήριο – στατιστικά στοιχεία – δεδομένα – τάσεις αναφορικά με την κατοικία Ευρώπη Επισκόπηση 2012 – Σημείο αναφοράς για τον τομέα – Παρουσίαση των διαφορετικών συστημάτων και μοντέλων

6 Τι είναι η κοινωνική στέγη; Δεν υπάρχει ένας κοινά αποδεκτός ορισμός στην Ευρώπη Μεγάλο εύρος συστημάτων και πολιτικών – 4 βασικοί παράγοντες διαφοροποίησης: 1.Μορφή κατοχής (tenure) 2.Πάροχοι 3.Δικαιούχοι 4.Χρηματοδότηση

7 Κατοχή (tenure) Κατά κύριο λόγο ενοικίαση – Ενοικίο χαμηλότερο της ελεύθερης αγοράς Μερικές χώρες επιτρέπουν την αγορά (π.χ. Ισπανία, Κύπρος) Ενδιάμεσες μορφές – Συνιδιοκτησία (Shared Ownership) στο Ηνωμένο Βασίλειο κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος.

8 Πάροχοι 6 βασικές μορφές: 1.Η κυβέρνηση (δημόσια στέγη) 2.Μία τοπική αρχή (δημοτική στέγη) 3.Ανεξάρτητος δημόσιος φορέας ή εταιρία στην οποία συμμετέχει το Δημόσιο 4.Συνεταιρισμός 5.Μη κερδοσκοπικός φορέας (ιδιωτικού δικαίου) 6.Ιδιώτες με ειδικό καθεστώς

9 Δικαιούχοι Κριτήρια Εισόδημα Ανάγκη (αστεγία, κακές συνθήκες διαβίωσης, συνωστισμός) Πληθυσμιακές ομάδες όπως νέοι, ηλικιωμένοι, ΑΜΕΑ, πολύτεκνοι Ελεύθερη πρόσβαση Ο καθένας μπορεί να εγγραφεί στις λίστες κοινωνικής στέγης στη Δανία & στη Σουηδία

10 Χρηματοδότηση 2 βασικά ζητούμενα – Κατασκευή – Αγορά γης Πηγές – Δανεισμός – Επιδότηση/χρηματοδότηση από το Δημόσιο Δωρεά / επιδοτήσεις επιτοκίου δανεισμού / κρατική εγγύηση – Ίδιοι πόροι των παρόχων (μέλη της Housing Europe) – Συμμετοχή των ενοικιαστών

11 Το μέγεθος του τομέα κοινωνικής στέγης Η Ολλανδία είναι η χώρα με το μεγαλύτερο μερίδιο (32%) – Αυστρία 23%, Δανία 19% κ.ο.κ. Γενικά, παρατηρείται συρρίκνωση του τομέα από τα τέλη της δεκαετίας του ’80

12 Τι ισχύει σήμερα 2015: crash test από το Παρατηρητήριο Μοναδική έρευνα καταγραφής & αξιολόγησης των αναγκών για την κατοικία στην Ευρώπη 6.000 επισκέψεις online Παρουσίαση σε περισσότερα από 20 συνέδρια και σεμινάρια Αναφορά σε 10 εκδόσεις – ΟΟΣΑ, Eurostat, UNECE

13 Βασικά συμπεράσματα (1/3) Γενική εικόνα Ακόμη ασταθής η αγορά κατοικίας Ένα βασικό, διπλό πρόβλημα – Υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι χωρίς αξιοπρεπή στέγη στην Ευρώπη σήμερα σε σχέση με το 2009 – Δεν επαρκούν τα προσιτά (affordable) σπίτια για να καλύψουν τις αυξανόμενες ανάγκες

14 Βασικά συμπεράσματα (2/3) «Παγίδα» (“housing trap”) – Τα ενοίκια είναι υψηλά – Η ιδιοκτησία κοστίζει ακόμη ακριβότερα – Η κοινωνική στέγη δεν επαρκεί & οι λίστες αναμονής μεγαλώνουν Οι νέοι 18-34 ετών μένουν με τους γονείς τους – Σλοβακία 74%, Ιταλία 66%, Ισπανία 55%, Ελλάδα... Έξοδα που συνδέονται με την κατοικία στραγγίζουν το εισόδημα των νοικοκυριών (overburden rate)

15 Βασικά συμπεράσματα (3/3) Η ποιότητα των κατοικιών φθίνει – Ανατολική Ευρώπη, π.χ. Ρουμανία 33% στερείται πρόσβασης σε τρεχούμενο νερό Ο κατασκευαστικός κλάδος αδυνατεί να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση – Μόνο στη Γερμανία δεν υπάρχει μείωση Νέα πραγματικότητα – Προσφυγική κρίση

16 Πιο «δημιουργικά» μέτρα Ιρλανδία: Mortgage-to-rent – Μετατροπή του δανείου σε ενοίκιο/ αποφυγή εξώσεων & αύξησης της αστεγίας Ιρλανδία, Μάλτα: Φορολόγηση άδειων σπιτιών – 11 εκατ. σε όλη την Ευρώπη (The Guardian) Μάλτα: Μετατροπή άδειων ιδιόκτητων σπιτιών σε κοινωνική στέγη – Επιδότηση ενοικίου Ισπανία, Ιρλανδία: Τράπεζες οφείλουν να μετατρέψουν άδεια σπίτια που κατέχουν σε κοινωνική στέγη

17 Η ευκαιρία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων Η Ε.Τ.Ε. χρηματοδοτεί τελευταία προγράμματα κοινωνικής στέγης (Ολλανδία, Γερμανία κ.α.) – Προγράμματα στέγασης προσφύγων Απαιτείται δομή για την αξιοποίηση

18 Γραφεία Κοινωνικής Ενοικίασης Social rental agencies Μη κερδοσκοπικός φορέας Ενοικιάζει από την αγορά και υπενοικιάζει με χαμηλότερο κόστος στους δικαιούχους Στόχος: η καταπόλεμηση του κοινωνικού αποκλεισμού Χρηματοδότηση: 50% ευρωπαϊκοί πόροι & 50% εθνικοί πόροι Win-Win-Win Το παράδειγμα του Λουξεμβούργου

19