Φιλολογία και Ψηφιακές Ερευνητικές Υποδομές: Από τη Θεωρία στην Πράξη Λεωνίδας Παπαχριστόπουλος Νεφέλη Χατζηδιάκου

Παρουσίαση με θέμα: "Φιλολογία και Ψηφιακές Ερευνητικές Υποδομές: Από τη Θεωρία στην Πράξη Λεωνίδας Παπαχριστόπουλος Νεφέλη Χατζηδιάκου"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Φιλολογία και Ψηφιακές Ερευνητικές Υποδομές: Από τη Θεωρία στην Πράξη Λεωνίδας Παπαχριστόπουλος l.papachristopoulos@dcu.gr Νεφέλη Χατζηδιάκου n.chatzidiakou@dcu.gr Μονάδα Ψηφιακής Επιμέλειας, Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά» Πάτρα, 22 Οκτωβρίου 2014

2 Ευρωπαϊκή Ψηφιακή Υποδομή για την έρευνα στις Τέχνες και τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες Ακαδημία Αθηνών (συντονιστής) Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά» – Μονάδα Ψηφιακής Επιμέλειας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών – Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ) – Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας - Εργαστήριο Πληροφοριακών Συστημάτων (ΕΠΣ)

3 Στόχοι Δικτύου Να δημιουργηθεί ένας δίαυλος μέσω του οποίου θα κοινοποιείται στην ερευνητική κοινότητα η δραστηριότητα των μελών της πάνω σε ζητήματα δεδομένων, ορολογίας, μοντέλων και λογισμικού. Να εξασφαλιστεί η διαλειτουργικότητας (συστημάτων και δεδομένων) που θα αποσκοπεί στην ενοποίηση του χώρου των ανθρωπιστικών σπουδών. Να συμβάλει στη βέλτιστη αξιοποίηση των ψηφιακών πόρων που αναπτύσσονται στο χώρο των ανθρωπιστικών σπουδών. Να αναπτύξει συστήματα εκκαθάρισης πνευματικών δικαιωμάτων. Να διευκολύνει το επιστημονικό ερευνητικό έργο μέσα από τη διάδοση της χρήσης ανοικτών εργαλείων. Να ενισχύσει τις γνώσεις και τις δεξιότητες του ερευνητικού κοινού των ανθρωπιστικών σπουδών πάνω σε ζητήματα χρήσης πόρων και τεχνολογιών μέσα από συντονισμένες δράσεις.

4 Προσέγγιση ανάπτυξης υποδομής Ερευνητο-κεντρική και όχι τεχνολογικο-κεντρική αντίληψη των προδιαγραφών ψηφιακής υποδομής. Κατανόηση της διεπιστημονικότητας του χώρου των ανθρωπιστικών επιστημών και προσπάθεια σφυγμομέτρησης των απαιτήσεων και των μεθοδολογικών τάσεων στην επιστημονική έρευνα. Τεκμηριωμένη διαμόρφωση απαιτήσεων με στοιχεία που πηγάζουν από την ίδια την κοινότητα και αποφυγή εφαρμογής μονοδιάστατης οπτικής που αφορά μόνο το ψηφιακό περιβάλλον (ψηφιακοί πόροι, υπηρεσίες, εργαλεία). Τεκμηριωμένη μεθοδολογία για τη χρήση των εργαλείων και των υπηρεσιών που θα αναπτυχθούν. Τα εργαλεία που θα αναπτυχθούν από την υποδομή θα πρέπει να αντιστοιχηθούν με τις ανάγκες και τον τρόπο εργασίας της ερευνητικής κοινότητας

5 Φορείς, πρόσωπα, συλλογές Βασικός παράγοντας υλοποίησης των παραπάνω είναι η καταγραφή των διαθέσιμων ψηφιακών πηγών σε εθνικό επίπεδο –Ποιος; –Τι έχει; –Που είναι; –Με ποιον τρόπο περιγράφει τη συλλογή του; Η Μονάδα Ψηφιακής Επιμέλειας του Ερευνητικού Κέντρου Αθηνά δημιούργησε το «Μητρώο πηγών δεδομένων, φορέων και προσώπων» που θα αποτελεί τον κατάλογο των συλλογών. Τα βήματα υλοποίησης ήταν τα εξής: –Σχεδίαση προδιαγραφών με βάση ισχύοντα πρότυπα –Ανάπτυξη μητρώου –Οδηγίες σύνταξης μητρώου για την κατανόηση και ομοιόμορφη καταχώρηση δεδομένων

6 Κριτήρια ανάπτυξης Συγκρότηση του μητρώου με βάση τα εξής κριτήρια: –το χρόνο τεκμηρίωσης ανά εγγραφή –το κόστος συντήρησης –το κόστος ανάπτυξης περαιτέρω εφαρμογών προστιθέμενης αξίας –τη διαλειτουργικότητα με άλλα σχήματα περιγραφής και συστήματα –τη δυνατότητα κωδικοποίησης με διεθνή πρότυπα (xml, rdf, κ.α.)

7 Άξονες μητρώου

8 Παρουσίαση Μητρώου

9 Ερευνητικές Πρακτικές στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες: γιατί μας ενδιαφέρουν; Κατανόηση της ερευνητικής διαδικασίας στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες Μεθοδολογία και πρακτική Λειτουργία των πληροφοριακών πηγών Επικοινωνία μεταξύ των ερευνητών Ανάπτυξη κατάλληλων υποδομών, εργαλείων και υπηρεσιών Ψηφιακές υποδομές Ψηφιακά εργαλεία Ψηφιακές υπηρεσίες για την επιστημονική κοινότητα

10 Μελέτη ερευνητικών πρακτικών σε ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες

11 Ερευνητικές πρακτικές: Μέθοδοι έρευνας Βιβλιογραφική έρευνα Συνεντεύξεις Διαδικτυακό ερωτηματολόγιο Μελέτες περίπτωσης Συναντήσεις ειδικών θεματικών

12 Preparing DARIAH-Συμπεράσματα Προσωποποίηση Σημασιολογική διαλειτουργικότητα Εργαλεία Υποστήριξη της σύνθετης αναζήτησης σε διαμοιρασμένα σύνολα δεδομένων Υποστήριξη της συνεργασίας

13 DARIAH: Διαδικτυακό Ερωτηματολόγιο 1138 συνολικές απαντήσεις 613 ολοκληρωμένες απαντήσεις Πώς χρησιμοποιούν οι ερευνητές από όλη την Ευρώπη τις ψηφιακές πηγές αλλά και τις ψηφιακές μεθόδους και εργαλεία Τι χρειάζονται από τις ψηφιακές υποδομές

14 DARIAH: Διαδικτυακό Ερωτηματολόγιο

15 36 απαντήσεις 7,24% Γλώσσα και Λογοτεχνία 64 απαντήσεις 12,88% Γλωσσολογία

16 ΑναζήτησηΣυλλογήΔημιουργία ΕπεξεργασίαΑνάλυσηΠαρουσίαση Γλώσσα και Λογοτεχνία Γλωσσολογία

17 http://www.dyas-net.gr http://www.dcu.gr Digital Curation Unit @DigCurationUnit ΔΥΑΣ Δίκτυο Υποδομών για την Έρευνα στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες @dyas_net

18 Ευχαριστούμε για την προσοχή!