Η Θεωρία της Gottfredson

Η θεωρία της Gottfredson Είναι η νεότερη θεωρία που εντάσσεται στο χώρο των εξελικτικών θεωριών (1981) Εξετάζει το ζήτημα των επαγγελματικών φιλοδοξιών, σε ηλικιακές περιόδους, μέσα στις οποίες διαμορφώνεται η αυτοαντίληψη και η επαγγελματική προτίμηση Σε κάθε ηλικία κάποια στοιχεία του περιβάλλοντος επηρεάζουν περισσότερο το άτομο Προσανατολισμός προς τη δύναμη (3-5 ετών) Προσανατολισμός προς τους ρόλους του φύλου (6-8 ετών) Προσανατολισμός προς τις κοινωνικές αξίες (9-13 ετών) Προσανατολισμός προς τον μοναδικό εσωτερικό εαυτό (14 ετών και εξής) Εισάγει τους όρους του περιγράμματος (πρώιμη εφηβεία- περιορισμός επαγγελματικού πεδίου) και του συμβιβασμού (νεαρά άτομα- περισσότερο συμβατές και προσβάσιμες επιλογές)

Η θεωρία της Gottfredson Ένα επάγγελμα γίνεται ελκυστικότερο για το άτομο με βάση: το επίπεδο αίγλης που έχει για το άτομο την κατάταξή του ως προς τον τύπο φύλου Τα παιδιά είναι σε θέση να οργανώνουν περίπλοκες και αφηρημένες πληροφορίες για τον εαυτό τους και τον κόσμο και, να προχωρούν από τη διαισθητική μάθηση στην αναγνώριση συγκεκριμένων στοιχείων (π.χ. διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα, επαγγέλματα με στολές)

Η θεωρία της Gottfredson Προσανατολισμός προς τη δύναμη (3-5) Αναγνώριση των διαφορών σχετικά με το μέγεθος και την ισχύ μεταξύ αυτών (των παιδιών) και των ενηλίκων Αναγνώριση ότι οι ενήλικοι κατέχουν επαγγελματικούς ρόλους Προσανατολισμός προς τους ρόλους του φύλου (6-8) Κατηγοριοποίηση των επαγγελμάτων κατά φύλο Απόρριψη των επαγγελμάτων τα οποία θεωρούνται ακατάλληλα ως προς το φύλο των παιδιών Προσανατολισμός προς τις κοινωνικές αξίες (9-13) Επίγνωση πώς η κοινωνική τάξη και το επίπεδο νοημοσύνης αποτελούν παράγοντες διαφοροποίησης μεταξύ των παιδιών και άλλων προσώπων Τα επαγγέλματα που θεωρούνται δύσκολα να επιτευχθούν (με βάση την αντίληψη του παιδιού) ή έχουν χαμηλό κύρος απορρίπτονται.

Η θεωρία της Gottfredson Προσανατολισμός προς τις κοινωνικές αξίες (9-13) Τα επαγγέλματα έχουν διαφορετικές κοινωνικές αξίες και μπορούν να εκφράσουν τις επαγγελματικές φιλοδοξίες των παιδιών Προσανατολισμός προς τον μοναδικό εσωτερικό εαυτό (14 και εξής) Ο έφηβος αρχίζει να αγνοεί επαγγέλματα ασυμβίβαστα με τα συμφέροντα, τις αξίες και τις δεξιότητές του και εσωτερικοί παράγοντες επηρεάζουν τις επαγγελματικές του προτιμήσεις. Οι εσωτερικοί αυτοί παράγοντες περιλαμβάνουν επαγγελματικά ενδιαφέροντα και προσωπικές ανάγκες και καθορίζουν την επαγγελματική επιλογή (Gottfredson, 1981.1996).

Συνοψίζοντας........ Οι πεποιθήσεις των παιδιών για συγκεκριμένα επαγγέλματα βασίζονται στην αυτοαντίληψη. Κεντρικό ρόλο στο οργανωτικό σχήμα των παιδιών σχετικά με τα επαγγέλματα διαδραματίζει η αντίληψή τους για την αρρενωπότητα/ θηλυκότητα συγκεκριμένων επαγγελμάτων, το κύρος και τη φύση της εργασίας Στη συνέχεια, τα παιδιά αποφασίζουν τη συμβατότητα ή τη μη συμβατότητά τους με τα επαγγέλματα με βάση την αυτοαντίληψη τους σε σχέση με τις ανάγκες τους και την κοινωνική αίγλη Ο βαθμός στον οποίο ένα επάγγελμα θεωρείται συμβατό επηρεάζει το περιορισμό του ή την αποδοχή ενός επαγγελματικού πεδίου (τεστ ενδιαφερόντων/ ο συμβιβασμός λειτουργεί σε βάρος του επαγγελματικού πεδίου) (Παπαχρήστου, 2014)

Συνοψίζοντας........ Έτσι, τα παιδιά και οι έφηβοι διατηρούν εικόνες για τα διάφορα επαγγέλματα, τα οποία ονομάζονται επαγγελματικά στερεότυπα και περιλαμβάνουν τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, τις συνθήκες εργασίας, τις αποδοχές και την καταλληλότητα του επαγγέλματος για διαφορετικούς τύπους ατόμων (Gottfredson, 2002)

Ενδεικτική βιβλιογραφία Κάντας, Αρ & Χαντζή, Αλ. (1991). Ψυχολογία της Εργασίας. Θεωρίες επαγγελματικής Ανάπτυξης. Στοιχεία Συμβουλευτικής. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Κασσωτάκης, Μ. (2002) ( (επιμ. έκδοσης). Συμβουλευτική και Επαγγελματικός Προσανατολισμός . Αθήνα: Τυπωθήτω. Παπαχρήστου, Ι. (2014). Λήψη Επαγγελματικής Απόφασης και Αυτοαποτελεσματικότητα Μαθητών & Μαθητριών Στ’ Δημοτικού. Διπλωματική Εργασία. Τμήμα Φ.Π.Ψ. ΕΚΠΑ. Gottfredson, L. S. (1981). Circumscription and compromise: A developmental theory of occupational aspirations [Monograph]. Journal of Counseling Psychology, 28, 545–579. Gottfredson, L. S. (1996). Gottfredson’s theory of circumscription and compromise. In D. Brown & L. Brooks (Eds.), Career choice and development (3rd ed., pp. 179-232). San Francisco: Jossey-Bass. Gottfredson, L. S. (2002). Gottfredson's theory of circumscription, compromise, and selfcreation. Pages 85-148 in D. Brown (Ed.), Career choice and development (4th ed.). San Francisco: Jossey-Bass.