Μεθοδολογικές προσεγγίσεις των κοινωνικών αναπαραστάσεων 1. Πειραματική μελέτη των κοινωνικών αναπαραστάσεων 2. Πειραματικές έρευνες- αναπαράσταση και διατομική συμπεριφορά 3. Έρευνες σχετικά με την εσωτερική δομή και δυναμική των αναπαραστάσεων

1. Πειραματική μελέτη των κοινωνικών αναπαραστάσεων  Αναφέρεται στη σχέση ψυχολογικού και κοινωνικού.  Οι απόψεις, στάσεις και πεποιθήσεις σε σχέση με ένα αντικείμενο ή σε μια κατάσταση καθορίζονται τόσο από το ίδιο το υποκείμενο, όσο και από το κοινωνικό και ιδεολογικό σύστημα μέσα στο οποίο υπεισέρχεται.

Συνέχεια…  Η μελέτη των κοινωνικών αναπαραστάσεων τονίζει τη συμβολική διάσταση των απόψεων, τη σημασία,  Δεν ενδιαφέρεται αποκλειστικά για τους παράγοντες και τις συμπεριφορές που παρατηρούνται άμεσα.  Οι συμπεριφορές των υποκειμένων ή ομάδων δεν καθορίζονται από τα αντικειμενικά χαρακτηριστικά της κατάστασης, αλλά από την αναπαράσταση της κατάστασης.

Ιδιαιτερότητα της πειραματικής μελέτης των κοινωνικών αναπαραστάσεων Πειραματικό σχέδιο  Το πειραματικό σχέδιο αποσκοπεί στον εντοπισμό της σημασίας των μεταβλητών,  Μια μεταβλητή μπορεί να οδηγηθεί σε διαφορετικές αναπαραστάσεις και να παίρνει διάφορες σημασίες.

Αναπαράσταση της κατάστασης (παιχνιδιού)  Το παιχνίδι ως συνώνυμο κέρδους, νίκης και σύγκρουσης,  Το παιχνίδι ως συνώνυμο της ευχάριστης συνάντησης, της αλληλεπίδρασης.  Οι δύο αναπαραστάσεις συνδεδεμένες με πολιτιστικά στοιχεία (δυτικά και λατινικά).

Χρήση εκφώνησης  Η εκφώνηση ως μέσο εισαγωγής ή ελέγχου των διαφορετικών στοιχείων της κατάστασης,  Η «αμφίεση» της κατάστασης, ο τρόπος που παρουσιάζεται η κατάσταση.

2. Πειραματικές έρευνες-αναπαράσταση και διατομική συμπεριφορά  Μελέτη της αναπαράστασης του συμπαίκτη Αναπαράσταση του παιχνιδιού  Η αναπαράσταση του συμπαίκτη: α) ως ο Άλλος, ο φοιτητής, και β) ως μηχανή.  Η αναπαράσταση δύο συμπεριφορών: προσαρμοστικής και άκαμπτης.

Υποθέσεις  Η αναπαράσταση του συμπαίκτη καθορίζει το επίπεδο συνεργασίας κάθε συνθήκης, δηλαδή η αναπαράσταση του ανθρώπινου συμπαίκτη ευνοεί τη συνεργασία.  Η αναπαράσταση του συμπαίκτη παίζει μεγαλύτερο ρόλο από ό,τι η πραγματική συμπεριφορά του.

Εργαλεία μελέτης των αναπαραστάσεων  Ερωτηματολόγια πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την αλληλεπίδραση των παικτών.

Ανάλυση των αναπαραστάσεων και η εξέλιξή τους Αναλογία των επιλογών συνεργασίας (σύνολο του παιχνιδιού) προσαρμοστι κή άκαμπτη Αναπαρ άσταση συμπαί κτη Άλλος 0.58Ο.51 Μηχανή

3. Έρευνες σχετικά με την εσωτερική δομή και δυναμική των αναπαραστάσεων  Η θεωρία του κεντρικού πυρήνα  Βασική υπόθεση: η οποιαδήποτε αναπαράσταση οργανώνεται γύρω από ένα κεντρικό πυρήνα.  Δύο λειτουργίες του κεντρικού πυρήνα: α) λειτουργία γεννήτριας, δημιουργεί και μετασχηματίζει άλλα στοιχεία, β) λειτουργία οργάνωσης, ενώνει και σταθεροποιεί την αναπαράσταση.

Μελέτη του κεντρικού πυρήνα της αναπαράστασης του τεχνίτη Πρώτη φάση της μελέτης  Λεπτομερής μελέτη της αναπαράστασης του τεχνίτη,  Τρεις πηγές πληροφοριών: ποιοτική έρευνα σε εθνικό επίπεδο, δοκιμασία σύνδεσης λέξεων (103 φοιτητές), δοκιμασία διαδοχικών ιεραρχικών επιλογών (55 φοιτητές).  Αποτέλεσμα: χειρωνάκτης, αγάπη για την εργασία, προσωπική εργασία, ποιοτική εργασία, μαθητευόμενος.

Δεύτερη φάση της μελέτης  Πειραματική συνθήκη περιλαμβάνει: α) τη διαδικασία απομνημόνευσης, και β) τη συνθήκη του κεντρικού πυρήνα.  Διαδικασία απομνημόνευσης. Τα υποκείμενα πρέπει να θυμηθούν αμέσως μετά την ακρόαση (άμεση μνήμη) και στη συνέχεια μετά από μια ώρα (μνήμη χρονικά καθυστερημένη) 30 λέξεις σχετικά με τον τεχνίτη.

Συνθήκη κεντρικού πυρήνα  Παρουσία κεντρικού πυρήνα: Τα πέντε στοιχεία του κεντρικού πυρήνα είναι στη λίστα,  Απουσία κεντρικού πυρήνα: Παρουσία περιφερειακών στοιχείων.

Υποθέσεις  Τα κεντρικά στοιχεία της αναπαράστασης θα απομνημονευτούν καλύτερα, ιδίως στη χρονικά καθυστερημένη μνήμη, εξαιτίας της θέσης στην αναπαράσταση,  Όταν τα κεντρικά σημεία απουσιάζουν από τη λίστα, τα υποκείμενα αποδίδουν τα απόντα κεντρικά στοιχεία.

Αποτελέσματα Αναλογία των απομνημονευμένων λέξεων Αναπαράσταση Επικαλ.Μη- επικ. Επικα λ. Μη- επικ. Κεντρικά Στοιχεία Περιφερειακά στοιχεία

Έρευνα για το ρόλο του κεντρικού πυρήνα στο μετασχηματισμό των αναπαραστάσεων  Αντικείμενο της αναπαράστασης: η ιδανική ομάδα.  1η φάση του πειράματος: παρουσίαση κειμένου που περιγράφει μια «καλή ομάδα»,  2η φάση, δίνεται πληροφορία που αμφισβητεί είτε στοιχεία του κεντρικού πυρήνα (ισότητα), είτε περιφερειακά (ασυμφωνία απόψεων).

Αποτελέσματα  Όταν τίθεται υπό αμφισβήτηση ένα περιφερειακό στοιχείο, η πλειοψηφία διατηρεί την αναπαράσταση.  Όταν τίθεται υπό αμφισβήτηση, τα υποκείμενα θεωρούν ότι η συγκεκριμένη ομάδα δεν είναι πλέον ιδανική, αλλάζουν αναπαράσταση.

Βιβλιογραφία δύο ενοτήτων  Παπαστάμου, Σ. (1989). Εγχειρίδιο Κοινωνική Ψυχολογίας. Αθήνα: Οδυσσέας