Ολυμπιακοι αγωνες στην αρχαιοτητα

Οι γνώσεις μας για τους Ολυμπιακούς αγώνες στην αρχαία Ελλάδα, είναι αρκετά πλούσιες από τις περιγραφές δεκάδων αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, από απεικονίσεις αθλητικών σκηνών σε αρχαία έργα τέχνης καθώς και από τα ευρήματα των ανασκαφών. Μέσα στα στάδια και τις παλαίστρες οι αρχαίοι Έλληνες καλλιεργούσαν το σύνολο που λέγεται άνθρωπος για να το αναδείξουν σε προσωπικότητα χρήσιμη στην πολιτεία και γι´ αυτό κατόρθωσαν να πλάσουν τον υπέροχο εκείνο σωματικό τύπο, που μόνο η ελληνική αρχαιότητα μας άφησε σαν Ερμή του Πραξιτέλη, σαν Έφηβο των Αντικυθήρων ή σαν Δορυφόρο του Πολυκλείτου.

Το 776 π. Χ. , διεξάγονται οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες της αρχαιότητας, θεσμός που κράτησε 1170 χρόνια μέχρι το 393 μ. Χ.  που καταργήθηκαν ως ειδωλολατρική τελετή από το βυζαντινό αυτοκράτορα Θεοδόσιο τον 1ο .Μέσα σε 1169 χρόνια διεξήχθησαν 293 αγώνες οπού ήταν αφιερωμένοι στον θεό Δία .

Υπάρχουν δύο μυθολογικές εκδοχές για το πώς ξεκίνησαν. Υπάρχουν δύο μυθολογικές εκδοχές για το πώς ξεκίνησαν. 

Η πρώτη αφορά το μύθο του Πέλοπα Η πρώτη αφορά το μύθο του Πέλοπα. Σύμφωνα με το μύθο, ο βασιλιάς Οινόμαος της Πίσας, κάλεσε σε αγώνα αρματοδρομίας τους μνηστήρες της κόρης του, της Ιπποδάμειας.  Όποιος τον κέρδιζε, θα έπαιρνε την Ιπποδάμεια για γυναίκα του ενώ όποιος έχανε… έχανε και το κεφάλι του! Ο Πέλοπας, πρίγκιπας της μικρασιατικής Λυδίας ήταν ένας από τους μνηστήρες.  Με τη βοήθεια του ηνίοχού του Μυρτίλου, κατέστρωσε ένα σχέδιο για να νικήσει τον Οινόμαο στην αρματοδρομία, σαμποτάροντας το άρμα του.  Έτσι, ο Πέλοπας επικράτησε στην αρματοδρομία, όταν το άρμα του Οινόμαου ανατράπηκε σκοτώνοντάς τον.  Ο Πέλοπας παντρεύτηκε την Ιπποδάμεια και για να γιορτάσει τη νίκη του, καθιέρωσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες. 

Σύμφωνα με άλλο μύθο, τους αγώνες καθιέρωσε ο ημίθεος Ηρακλής Σύμφωνα με άλλο μύθο, τους αγώνες καθιέρωσε ο ημίθεος Ηρακλής.  Στον πέμπτο άθλο του, συμφώνησε με τον βασιλιά Αυγέα της Ηλείας να καθαρίσει τους στάβλους του, με αντάλλαγμα το ένα δέκατο των αγελάδων του.  Ο Αυγέας δεν τήρησε την υπόσχεσή του και ο Ηρακλής του κήρυξε πόλεμο, που κέρδισε.  Μετά από τη νίκη, και προς τιμή του πατέρα του Δία, ο Ηρακλής καθιέρωσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες.

Αρχικά, στους Ολυμπιακούς Αγώνες είχαν δικαίωμα συμμετοχής μόνο ελεύθεροι Έλληνες πολίτες.  Αργότερα, με την επικράτηση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, απέκτησαν δικαίωμα συμμετοχής όλοι οι πολίτες της αυτοκρατορίας.  Οι Αγώνες διεξάγονταν κάθε 4 χρόνια, στην πρώτη πανσέληνο μετά το θερινό ηλιοστάσιο.  Αρχικά κρατούσαν μία μόνο μέρα. Το άθλημα που διεξαγόταν ήταν ο αγώνας ταχύτητας .

Οι κανονισμοί των αγώνων Οι Ηλείοι κατάφεραν να διατηρήσουν αμείωτο το ενδιαφέρον όλων των Ελλήνων για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, χάρη σε ένα σύνολο κανόνων που ρύθμιζαν την οργάνωση, τη συμμετοχή και την εκγύμναση κατά τη διάρκειά τους. Μεταξύ των κανόνων σημαντικότεροι ήταν οι εξής: Α)Επιβολή εκεχειρίας. Β)Δικαίωμα συμμετοχής μόνο στους Έλληνες πολίτες. Γ) Ειδικοί κανόνες για τις διαδικασίες προπόνησης και διεξαγωγής των αγώνων.

Οι Ελλανοδίκες Ανώτατοι κριτές και δικαστές στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Από το 580 π.Χ. το προνόμιο επεκτάθηκε σε όλους τους κατοίκους της Ηλείας, οι οποίοι εκλέγονταν με κλήρο. Οι Ελλανοδίκες καλούνταν στην Ήλιδα δέκα μήνες πριν από την έναρξη των Ολυμπιακών αγώνων. Στον οίκο των Ελλανοδικών έπαιρναν μαθήματα για τους κανονισμούς των αγώνων, τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις τους. Έτσι, στη διάρκεια των Ολυμπιακών αγώνων επέβλεπαν την τήρηση των διατάξεων και απένειμαν τα βραβεία στους νικητές. Φορούσαν πορφυρό ένδυμα, την ''πορφυρίδα'', και κρατούσαν στο χέρι κλαδί φοίνικα.

ΟΙ ΠΑΡΑΒΑΤΕΣ ΑΘΛΗΤΕΣ ΤΙΜΩΡΟΥΝΤΑΝ ΜΕ ΧΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΣΤΙΜΟ Η’ ΔΗΜΟΣΙΟ ΜΑΣΤΙΓΩΜΑ

Ιερή Εκεχειρία Πριν την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων κηρυσσόταν η εκεχειρία, κατά την οποία όλες οι ελληνικές πόλεις έπαυαν τις εχθροπραξίες για μια ορισμένη περίοδο .Ο θεσμός της εκεχειρίας πρωτοκαθιερώθηκε με την αναδιοργάνωση των Αγώνων κατά τον 8ο αι. π.Χ. Ο αρχικός στόχος ήταν να σταματήσουν οι πόλεμοι ανάμεσα στους λαούς της Πελοποννήσου, ουσιαστικά όμως επρόκειτο για μία συνθήκη σεβαστή από όλους τους Έλληνες. Η περίοδος αυτή διαρκούσε από ένα μήνα έως τρεις, όσο δηλαδή χρειαζόταν για τους αθλητές και τους επισκέπτες να φτάσουν ανενόχλητοι στο ιερό της Ολυμπίας, να παρακολουθήσουν τα αγωνίσματα και να επιστρέψουν στις πόλεις τους ασφαλείς.

Οι παραβάσεις της Ιερής Εκεχειρίας Οι Ολυμπιακοί ήταν τόσο ιεροί που ακόμα και κατά την διάρκεια των Πολέμων εναντίον των Περσών εισβολέων οι αγώνες διεξήχθησαν κανονικά. Το ίδιο έγινε και κατά την διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου. Τότε οι Σπαρτιάτες κατηγορήθηκαν ότι έσπασαν την εκεχειρία, με αποτέλεσμα να αποκλειστούν από τους αγώνες για 24 χρόνια.

Το 480π.χ. οι Ολυμπιακοί Αγώνες διεξάγονται κάτω από την πίεση τις Περσικής εισβολής Ο Ξέρξης εξοργίζεται όταν μαθαίνει ότι οι Έλληνες αγωνίζονται για ένα στεφάνι ελιάς. Ένας Πέρσης αξιωματούχος αναφέρει :«Που μας έφερες βασιλιά να πολεμήσουμε αυτούς τους ανθρώπους που βάζουν της αρετή πάνω από την σωματική τους επιβίωση»

Η απόδοσης δικαιοσύνης από τους Ζάνες Η απόδοσης δικαιοσύνης από τους Ζάνες Οι αρχαίοι Έλληνες δεν συγχωρούσαν τους παραβάτες, τους εντόπιζαν, τους δίκαζαν και επέβαλλαν παραδειγματικές ποινές, όσο ψηλά και αν βρίσκονταν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα υψηλού επιπέδου απόδοσης δικαιοσύνης, είναι οι περίφημοι Ζάνες, στην είσοδο του σταδίου, που είναι αγάλματα του Δία που υποχρεούνταν να αναγείρουν όσες πόλεις κράτη, αψηφούσαν τους κανόνες. Όχι μόνο πλήρωναν την κατασκευή του αγάλματος, αλλά ανέγραφαν και στην βάση του το όνομα του αθλητή τους που παραβίασε τον όρκο του, με σκοπό να τον διαπομπεύσουν. .

ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΝ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟΥΣ ΔΟΥΛΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΝ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟΥΣ ΔΟΥΛΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

Η ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΜΠΕΙ Η Καλλιπάτειρα ήταν κόρη του ξακουστού "περιοδονίκη" Διαγόρα. Τα αδέλφια της ήταν επίσης Ολυμπιονίκες. Όταν ο γιος της Καλλιπάτειρας θα έπαιρνε μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες, η επιθυμία της να τον δει να αγωνίζεται ήταν μεγάλη. Υπήρχε όμως αυστηρός Ολυμπιακός έπαιρνε μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες, η επιθυμία της νόμος. Και η απειλή του θανάτου ακόμη δεν εμπόδισε τη λαχτάρα της μάνας να αντικρίσει το παιδί της νικητή. Η Καλλιπάτειρα δεν υπολόγισε τον κίνδυνο. Ντύθηκε γυμναστής και μαζί με το πλήθος μπήκε μέσα στο στάδιο απαρατήρητη. Όταν ο γιος της τελικά κατάφερε να νικήσει, η μητέρα του συγκινήθηκε τόσο πολύ που έτρεξε να τον αγκαλιάσει με λατρεία. Αλίμονο! Ο μανδύας της έπεσε και αποκαλύφθηκε η γυναικεία της φύση. Αμέσως τότε συνελήφθη. Η τιμωρία θα έπρεπε να είναι θάνατος. Παρ' όλα αυτά της δώσανε χάρη, επειδή η οικογένεια της ήταν φημισμένη. Η Καλλιπάτειρα γλίτωσε από βέβαιο θάνατο. Ακόμη και οι νόμοι λύγισαν μπροστά σε μία τόσο καταξιωμένη οικογένεια, μια οικογένεια Ολυμπιονικών.

Σημασία των Ολυμπιακών Αγώνων Πάνω από όλα, η Ολυμπιάδα ήταν σειρά αθλητικών εκδηλώσεων, όπως συμβαίνει σήμερα. Μια θρησκευτική γιορτή και όχι απλώς μια αθλητική διοργάνωση.

Η Σημασία των αγώνων Η εμφάνιση των πόλεων-κρατών στον ελληνικό κόσμο συνοδεύτηκε από την εξάπλωση των οργανωμένων αθλητικών δραστηριοτήτων, οι οποίες συνδέονταν με άλλες γιορτές τοπικού ή πανελλήνιου χαρακτήρα. Μεταξύ αυτών των αθλητικών εκδηλώσεων εξείχαν οι Ολυμπιακοί αγώνες, οι οποίοι προσέλκυαν ανθρώπους από όλες σχεδόν τις ελληνικές πόλεις. Οι εχθροπραξίες διακόπτονταν κατά τη διάρκεια των Ολυμπίων, γεγονός που πρόσθεσε αίγλη στους αγώνες και εδραίωσε τη φήμη τους σε ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο. Κάθε πόλη-κράτος φιλοδοξούσε να υπερηφανεύεται για τους περισσότερους ολυμπιονίκες και αυτό είχε αποτέλεσμα την κύρωση πολλών νόμων που ενθάρρυναν τον αθλητισμό.

Η νίκη ως το σύμβολο του πνεύματος και της ενότητας H νίκη αποτελούσε ένα σοβαρό κατόρθωμα, που τιμούσε όχι μόνο τον αθλητή αλλά και την πόλη του. Η νίκη του αθλητή συνδέθηκε άρρηκτα με τη νίκη της πόλης, η οποία συνιστούσε έτσι το μόνο συλλογικό σώμα με δικαίωμα να αποδίδει δόξα και τιμές. Επίσης, εκείνο που είχε μεγάλη σημασία ήταν η αναγνώριση του προσωπικού κατορθώματος και η πλατιά αναγνώριση της σωματικής και ηθικής αρετής του αθλητή. Οι ολυμπιονίκες μοιράζονταν το μεγαλείο και την αιώνια δόξα των πρώτων μυθικών ηρώων. Η νίκη ήταν η υψηλότερη τιμή που μπορούσε να πετύχει ένας θνητός, γιατί αποκτούσε φήμη αθάνατη . Η εύνοια των θεών και η πλατιά αναγνώριση που απολάμβανε ο νικητής από την πόλη του αποτελούσαν το υψηλότερο έπαθλο για το οποίο άξιζε να γίνει κάθε δυνατή προσπάθεια στον αγώνα, προκειμένου να κερδηθεί

Τιμές Ολυμπιονικών Οι αθλητές στην αρχαιότητα αγωνίζονταν για τη δόξα, μια και μοναδικό έπαθλο ήταν ένα στεφάνι από κλαδί αγριελιάς, από το ιερό δέντρο της Ολυμπίας.  Με την επιστροφή των ολυμπιονικών στην πόλη, γκρεμιζόταν τμήμα του τείχους της για την είσοδό τους, ενώ σε πολλές πόλεις προβλεπόταν η εφ΄ όρου ζωής δωρεάν σίτιση του ολυμπιονίκη.  Επίσης, κάθε Ολυμπιάδα έπαιρνε το όνομα του νικητή του δρόμου σταδίου, του αγωνίσματος με το μεγαλύτερο κύρος.  

Διάρκεια των αγώνων Αρχικά οι Ολυμπιακοί αγώνες διαρκούσαν μια ημέρα μόνο. Αργότερα, το πρόγραμμα διευρύνθηκε και εμπλουτίστηκε με πλήθος αθλημάτων και πανηγυρικών εκδηλώσεων που συνόδευαν την εορτή, διαρκείας πέντε ημερών, στην οποία συνέρρεε πλήθος αθλητών και θεατών. Τότε αποφασίστηκε η πολυήμερη διεξαγωγή των αγώνων και καθιερώθηκε το πενθήμερο πρόγραμμα ως εξής. Οι τελετές άρχιζαν την 11η ημέρα του μήνα και διαρκούσαν μέχρι την 15η ημέρα, έτσι ώστε η νύχτα της τέταρτης μέρας των αγώνων να λούζεται στο φως της πανσέληνου. Σύμφωνα με το σημερινό ημερολόγιο η έναρξη των αγώνων γίνονταν περίπου στα τέλη Ιουνίου, αρχές Ιουλίου.

Η πρώτη ημέρα των αγώνων Η πρώτη ημέρα ήταν αφιερωμένη στους θεούς. Η σημαντικότερη εναρκτήρια σπονδή ήταν προς τιμή του Ολυμπίου Διός, και γινόταν από εκπροσώπους της πόλης της Ήλιδας . Ακολουθούσε ο όρκος των αθλητών, προπονητών και ελλανοδικών, κατά τον οποίο γινόταν θυσία, ενώ οι διαιτητές έβγαζαν λόγο απευθυνόμενοι στους αγωνιστές. Όσο για τους ανήλικους νέους που έπαιρναν μέρος, ορκίζονταν οι πατέρες τους. Επίσης, οι αθλητές και τα άλογα εξετάζονταν για να κριθεί η συμμετοχή τους και για να κληρωθούν στις ομάδες που θα έπαιρναν μέρος. Το πρόγραμμα της πρώτης ημέρας κατέληγε σε γενικό φαγοπότι γνωριμίας ενώ την ίδια μέρα γινότανε και η ευγενική άμιλλα για την ανάδειξη των καλύτερων κηρύκων και σαλπιγκτών .Αυτοί που κέρδιζαν, λάβαιναν το τιμητικό προνόμιο ν' αναγγέλλουν και να εκφωνούνε τα ονόματα των Ολυμπιονικών την ώρα των βραβείων.

Την πρώτη μέρα των αγωνισμάτων, πριν από τα χαράματα γέμιζαν οι κερκίδες, αφού με τις πρώτες ηλιαχτίδες ξεκινούσαν τα πρώτα αγωνίσματα.

Οι υπόλοιπες μέρες Τη δεύτερη, τρίτη και τέταρτη μέρα των αγώνων διεξάγονταν τα αγωνίσματα .

Τα αγωνίσματα Αγώνες δρόμου Πάλη Πυγμαχία Παγκράτιο Πένταθλο Αρματοδρομία

Ντόπινγκ στην αρχαιότητα Το μόνο πράγμα που δεν μνημονεύεται είναι ίσως το ντόπινγκ. Ωστόσο ο Αριστοτέλης περιγράφει την παραμόρφωση του προσώπου των αθλητών, που μοιάζουν πλέον με ζώα, λόγω της ειδικής δίαιτας στην οποία υποβάλλονταν για αύξηση της μυϊκής τους μάζας. Ο σχολιασμός θυμίζει σημερινά πρόσωπα αθλητών που παραμορφώνονται από τη χρήση αυξητικών ορμονών.

Η τελευταία μέρα Ήταν αφιερωμένη στις τελετές, πομπές και στις θυσίες στους θεούς. Την τελευταία μέρα των Ολυμπιακών αγώνων γινόταν η απονομή των στεφάνων. Ένας νεανίας έκοβε με χρυσό ψαλίδι τα κλαδιά της ελιάς από το ιερό δέντρο. Με την απονομή του στεφανιού αναγκέλονταν το όνομα του αθλητή, μαζί με αυτό του πατέρα του και της πατρίδας του και γινόταν αθάνατο σε όλες τις τότε Ελληνικές πόλεις. Οι νικητές έδιναν δώρα στους θεούς, καθένας με τις δυνατότητές του για να τους ευχαριστήσουν για την υψηλοτέρα των τιμών. Ακολουθούσαν πομπές και γενικό φαγοπότι, συνοδευόμενο από τραγούδι και μουσική, τα «επινίκια».

Το τέλος των αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων Όταν οι Ρωμαίοι κατέκτησαν την Ελλάδα (146 π.Χ.) οι Ολυμπιακοί Αγώνες έχασαν τη σημασία και το κύρος τους. Το 393 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος, θεωρώντας καθετί ελληνικό ειδωλολατρικό, απαγόρευσε τη διεξαγωγή τους. Οι αιώνες του Μεσαίωνα πέρασαν. Κατά το 17ο αι. στην Αγγλία άρχισε να γίνεται μία γιορτή η οποία είχε το Όνομα Ολυμπιακοί Αγώνες. Μόνο κατ’ όνομα όμως μπορούσαν να συγκριθούν με τη μεγάλη γιορτή και διοργάνωση της αρχαιότητας.

Η εργασία πραγματοποιήθηκε το πρώτο τετράμηνο του σχολικού έτους 2013 -2014 στο μάθημα της ερευνητής εργασίας από τους μαθητές Ιωάννη Σπυρόπουλο Σούγια Λαμπρινή Παπαβασιλείου Ιωάννα Ντέκα Σπυριδούλα