Δρ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΙΟΒΑΝΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Δρ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΙΟΒΑΝΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

ΟΡΙΣΜΟΣ-ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Ο άνθρωπος αισθάνεται την ανάγκη να κατανοήσει τι συμβαίνει στο περιβάλλον του θέτοντας ερωτήματα και προσπαθώντας να: Να καταγράψει και να περιγράψει τα διάφορα φαινόμενα, εντοπίζοντας τα διάφορα χαρακτηριστικά που τα διαφοροποιούν Να τα ερμηνεύσει, επισημαίνοντας τις αιτίες που τα προκαλούν Να τα προβλέψει, προσδιορίζοντας την πιθανή πορεία εξέλιξης τους κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες Να τα ελέγξει, τροποποιώντας την εξέλιξη τους προς την επιθυμητή κατεύθυνση μετά από σκόπιμη παρέμβαση

ΟΡΙΣΜΟΣ-ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Επιστημονική Έρευνα 1: Η επιστημονική προσπάθεια καταγραφής, περιγραφής, ερμηνείας πρόβλεψης και ελέγχου των φαινομένων του περιβάλλοντος Επιστημονική Έρευνα 2: Η συστηματική διαδικασία κριτικής διερεύνησης συγκεκριμένων υποθέσεων αναφορικά με ενδεχόμενες σχέσεις μεταξύ των φαινομένων Παράδειγμα: η προσθήκη βιταμίνης Α στο γάλα και η διαφοροποίηση στο άρωμα

ΟΡΙΣΜΟΣ-ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Συστηματική μελέτη φαινομένων Τα στάδια της ερευνητικής διαδικασίας: εντοπισμός, οριοθέτηση, και διατύπωση του ερευνητικού προβλήματος Σχεδιασμός ερευνητικής μεθοδολογίας Συλλογή ερευνητικών δεδομένων Ανάλυση και ερμηνεία ερευνητικών δεδομένων Συγγραφή ερευνητικής έκθεσης / αναφοράς

ΟΡΙΣΜΟΣ-ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η επιστημονική έρευνα σημαίνει ανακάλυψη νέας γνώσης Κύριος στόχος: η διερεύνηση και η επέκταση της υπάρχουσας γνώσης Κύριο μέλημα του ερευνητή: 1) να γνωρίζει τι είναι ήδη γνωστό αναφορικά μα το θέμα που τον απασχολεί ; 2) ποια θα είναι η δική του προσωπική συμβολή στη βιβλιογραφία Η επιστημονική έρευνα → επαλήθευση/τεκμηρίωση αποτελεσμάτων Αποτελεί το μικρότερο ποσοστό των επιστημονικών ερευνών. Είναι χρήσιμες για να εξεταστεί η σταθερότητα προηγούμενων ευρημάτων στις τρέχουσες συνθήκες

ΟΡΙΣΜΟΣ-ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η επιστημονική έρευνα χρησιμοποιεί ειδικά όργανα συλλογής δεδομένων Παραδείγματα Ερωτηματολόγιο Ελεύθερη συνέντευξη Ημι-δομημένη συνέντευξη Ομάδες εστίασης Πείραμα Παρατήρηση … Ο ερευνητής πρέπει να επιλέξει το κατάλληλο για κάθε περίπτωση εργαλείο ή συνδυασμό αυτών

ΟΡΙΣΜΟΣ-ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η επιστημονική έρευνα στηρίζεται στην αντικειμενική ανάλυση Η εγκυρότητα αποτελεσμάτων προϋποθέτει απουσία υποκειμενικότητας σε όλα τα στάδια του ερευνητικού έργου. Π.χ. - Στη διαδικασία συλλογής δεδομένων - Στη διαδικασία ανάλυσης δεδομένων

ΟΡΙΣΜΟΣ-ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η επιστημονική έρευνα δίνει έμφαση στην ανακάλυψη γενικών αρχών και στη διατύπωση θεωριών Δέχεται ότι τα φαινόμενα δεν οφείλονται στην δράση τυχαίων παραγόντων (τυχαιότητα) Υπάρχουν γενικοί νόμοι που διέπουν την εμφάνισή τους και τη δράση τους Δεν έχει νόημα να καταγράφω/περιγράφω/ερμηνεύω μια συγκεκριμένη περίπτωση Στόχος είναι η γενίκευση των αποτελεσμάτων που περιγράφουν/ προβλέπουν/ερμηνεύουν όσο το δυνατόν περισσότερα φαινόμενα

ΕΙΔΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η επιστημονική έρευνα διακρίνεται σε: Βασική Έρευνα: αποσκοπεί στην παραγωγή γνώσεις για την ανάπτυξη της επιστήμης (Μαθηματικά, Χημεία, Βιολογία …) Εφαρμοσμένη Έρευνα: πραγματοποιείται για κάποιο προκαθορισμένο πρακτικό σκοπό, αποβλέποντας στην άμεση εφαρμογή της σε συγκεκριμένες καταστάσεις.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Κριτήρια ταξινόμησης μεθοδολογικών προσεγγίσεων (δραστηριότητες καταγραφής/ερμηνείας/πρόβλεψης/ελέγχου φαινομένων του περιβάλλοντος μιας επιχείρησης) Τις πηγές συλλογής δεδομένων: εμπειρικές – βιβλιογραφικές Τον επιδιωκόμενος στόχο: διερευνητικές – περιγραφικές – ερμηνευτικές Το είδος της λογικής ανάλυσης: επαγωγικές – απαγωγικές Ο έλεγχος των παραμέτρων του προβλήματος: νατουραλιστικές – πειραματικές Το είδος των εμπειρικών δεδομένων: ποιοτικές – ποσοτικές Ο χρονικός ορίζοντας: διαχρονικές - στατικές Το περιβάλλον της έρευνας: εργαστηριακές - επιτόπιες

ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΣ – ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ Εμπειρική Έρευνα: προσπαθεί να δώσει απάντηση-λύση σε ένα ερώτημα-πρόβλημα βασιζόμενη σε νέα, πρωτογενή δεδομένα τα οποία συλλέγονται από τον ίδιο των ερευνητή για τις ανάγκες της συγκεκριμένης έρευνας. Βιβλιογραφική Έρευνα: προσπαθεί να δώσει απάντηση σε ένα ερευνητικό ερώτημα με τη χρήση της ήδη υπάρχουσας βιβλιογραφίας. Καλείται και συνθετική μελέτη διότι στηρίζεται σε υφιστάμενο υλικό που όμως παρουσιάζεται σε μια συνθετική μορφή. Η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας (στόχος του εμπειρικού ερευνητή είναι να διαπιστώσει τι έχουν κάνει άλλοι ερευνητές στο υπό εξέταση θέμα και να οριοθετήσει τη δική του συμβολή) συνιστά Βιβλιογραφική Έρευνα. Μόνο που στη περίπτωση αυτή ο ερευνητής δεν μένει στα υπάρχοντα στοιχεία, αλλά προχωρά στη συλλογή και δικών του, νέων εμπειρικών δεδομένων.

ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ– ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΕΣ- ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ Διερευνητική Έρευνα: πραγματοποιείται για ανιχνευτικούς/διαγνωστικούς σκοπούς. Τα ευρήματά της χρησιμοποιούνται ως βάση για τον προσδιορισμό ερευνητικών υποθέσεων μελλοντικών ερευνών περιγραφικού ή/και ερμηνευτικού χαρακτήρα. Περιγραφική Έρευνα: Στοχεύει στο να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα της μορφής «ποιος», «τι», «πότε», «που», «σε τι έκταση» και «σε τι βαθμό». Οι συγκεκριμένες έρευνες δεν έχουν στόχο να προσδιορίσουν τα αίτια του φαινομένου (πως, γιατί), Ερμηνευτική Έρευνα: Στοχεύει στο να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα της μορφής «γιατί» και «πως», ερμηνεύοντας και επεξηγώντας φαινόμενα που καταγράφηκαν σε μια περιγραφική έρευνα. Στη περίπτωση αυτή χρησιμοποιούνται συγκεκριμένες ερευνητικές υποθέσεις με στόχο να δειχθούν οι αιτίες δημιουργίας ενός φαινομένου

ΕΠΑΓΩΓΙΚΕΣ – ΑΠΑΓΩΓΙΚΕΣ Απαγωγική έρευνα: Διερεύνηση του προβλήματος με βάση υφιστάμενες γενικές θεωρητικές αρχές αναφορικά με σημαντικούς προσδιοριστικούς παράγοντες και τις μεταξύ τους σχέσεις Με βάση αυτές τις υποθέσεις και πριν τη συλλογή πρωτογενών δεδομένων, επιλέγονται οι μεταβλητές που θα διερευνηθούν και διατυπώνονται συγκεκριμένες ερευνητικές υποθέσεις. Συλλογή απαιτούμενων δεδομένων και με βάση τα επιμέρους αυτά πραγματικά περιστατικά γίνεται αποδοχή ή απόρριψη των από τα προηγούμενα βήματα διατυπωθεισών υποθέσεων Επαγωγική έρευνα: Η πορεία της έρευνας καθοδηγείται από επιμέρους παρατηρήσεις πραγματικών περιπτώσεων στοχεύοντας στη διατύπωση γενικών προτάσεων, αρχών ή κανόνων που ερμηνεύουν ευρύτερες ομάδες ομοειδών φαινομένων Τα ίδια τα γεγονότα υποδεικνύουν ποιες μεταβλητές είναι σημαντικές για τη διαμόρφωση του φαινομένου και ποιες ερευνητικές υποθέσεις θα πρέπει να διατυπωθούν για τις μεταξύ τους πιθανές σχέσεις

ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΤΙΚΕΣ – ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΕΣ Ο εν λόγω διαχωρισμός αναφέρεται στο κριτήριο «ελέγχου παραγόντων» Η έρευνα μελετά τις σχέσεις μεταξύ μεταβλητών επιχειρώντας να: διαπιστώσει αν υπάρχουν μεταβλητές μεταξύ των οποίων υπάρχει συνάφεια προσδιορίσει ποιες από τις συναφείς αυτές σχέσεις είναι και σχέσεις αιτίου-αποτελέσματος Με βάση τον προσδιορισμό σχέσεων αιτιώδους συνάφειας η επιχειρηματική έρευνα προσπαθεί να εξηγήσει/προβλέψει επιχειρηματικά προβλήματα. Σε πραγματικές συνθήκες η σχέση μεταξύ δύο μεταβλητών ενδέχεται να επηρεάζεται από τρίτους παράγοντες οι οποίοι είναι πιθανόν να επηρεάζουν τη μια ή και τις δυο μελετώμενες μεταβλητές στον ίδιο ή διαφορετικό βαθμό Η παρεμβολή των εν λόγω τρίτων μεταβλητών δημιουργεί ένα πολύπλοκο πεδίο αλληλεπιδράσεων με τις εξεταζόμενες μεταβλητές με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος να συγκαλυφθεί η πραγματική σχέση που υπάρχει μεταξύ των δύο μεταβλητών

ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΤΙΚΕΣ – ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΕΣ Νατουραλιστικές έρευνες: Οι τρίτοι παράγοντες αφήνονται ελεύθεροι να συνυπάρχουν και να αλληλεπιδρούν με τις υπό εξέταση μεταβλητές Στη συνέχεια είτε αγνοούνται οι επιδράσεις αυτές ή καταβάλλεται προσπάθεια εκ των υστέρων να ελεγχθούν στατιστικά Επισκόπηση (survey), μελέτη περίπτωσης, επιστημονική παρατήρηση Πειραματικές έρευνες: Λαμβάνεται μέριμνα ελέγχου των επιδράσεων «τρίτων» παραγόντων εκ των προτέρων Στόχος είναι η μελέτη της φύσης δύο μεταβλητών ελέγχοντας τρίτους παράγοντες

ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ – ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ Ποιοτικές έρευνες: Ποιοτικές έρευνες: Διερεύνηση του προβλήματος σε βάθος συλλέγοντας ποιοτικά δεδομένα από διάφορες πηγές χρησιμοποιώντας συνδυασμό ερευνητικών μεθόδων, τεχνικών και/ή οργάνων όπως: Παρατήρηση Συμμετοχική παρατήρηση Ελεύθερη συνέντευξη Ομάδες εστίασης Ποσοτικές έρευνες: Χρήση σταθμισμένων ερωτήσεων κλειστού τύπου με διαβαθμισμένες κλίμακες μέσω ερωτηματολογίου και/ή δομημένης συνέντευξης προκειμένου να καταστεί δυνατή η συλλογή, ποσοτικοποίηση και στατιστική ανάλυση μεγάλου αριθμού δεδομένων με στόχο την αναγωγή των ευρημάτων της έρευνας στο πληθυσμό

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ – ΣΤΑΤΙΚΕΣ Στατικές έρευνες (cross-sectional): Πραγματοποιούνται εφάπαξ και απεικονίζουν μια συγκεκριμένη κατάσταση σε μια δεδομένη χρονική στιγμή Διαχρονικές έρευνες (longitudinal): Επαναλαμβάνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα παρακολουθώντας και εντοπίζοντας μεταβολές στην εξέλιξη του υπό εξέταση φαινομένου με την πάροδο του χρόνου

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ – ΕΠΙΤΟΠΙΕΣ Επιτόπιες έρευνες (field-research): Τα υπό διερεύνηση φαινόμενα μελετώνται στον πραγματικό, φυσικό τους χώρο Εργαστηριακές έρευνες (longitudinal): Τα υπό διερεύνηση φαινόμενα μελετώνται κάτω από οιασδήποτε άλλες συνθήκες