ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΥΧΝΟΤΕΡΩΝ ΑΡΡΥΘΜΙΩΝ ΣΤΟ ΣΚΥΛΟ ΚΑΙ ΤΗ ΓΑΤΑ Φαρμάκη Ράνια, DVM, PhD Τμήμα Κτηνιατρικής Καρδίτσας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 2010

ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΑΡΡΥΘΜΙΩΝ Υπερκοιλιακές Κοιλιακές αρρυθμίες Φλεβοκομβική βραδυκαρδία / ταχυκαρδία Πνευμονογαστρική αρρυθμία Υπερκοιλιακές εκτακτοσυστολές Υπερκοιλιακή ταχυκαρδία Κολπικός ινιδισμός – πτερυγισμός Κοιλιακές αρρυθμίες Κοιλιακές εκτακτοσυστολές Ιδιοκοιλιακή ταχυκαρδία Κοιλιακή ταχυκαρδία Κοιλιακός ινιδισμός Κοιλιακή ασυστολία Διαταραχές αγωγιμότητας Φλεβοκομβικός αποκλεισμός Κολπική ασυστολία 1ου βαθμού κολποκοιλιακός αποκλεισμός 2ου βαθμού κολποκοιλιακός αποκλεισμός 3ου βαθμού κολποκοιλιακός αποκλεισμός Αποκλεισμός των σκελών του δεματίου His Αρρυθμίες + διαταραχές αγωγιμότητας Σύνδρομο νοσούντος φλεβόκομβου

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΡΡΥΘΜΙΩΝ Σε οποιαδήποτε απαγωγή (συνήθως ΙΙ) 1. Παρουσία επάρματος P (φλεβοκομβικός ρυθμός) 2. Ένα P πριν από κάθε QRS και αντίστροφα 3. Εκτίμηση του ρυθμού (διάστημα μεταξύ δύο P ή δύο R επαρμάτων): φυσιολογικά σταθερός Αύξηση: ταχυαρρυθμία Μείωση: βραδυαρρυθμία Παύση Εκτακτοσυστολές (κολπικές – κοιλιακές) 4. Εκτίμηση P-R διαστήματος 5. Μορφολογία επαρμάτων QRS

ΦΛΕΒΟΚΟΜΒΙΚΟΣ ΡΥΘΜΟΣ Σημείο εκκίνησης: φλεβόκομβος Ρυθμός: φυσιολογικός P έπαρμα για κάθε QRS με σταθερό το διάστημα P-R Καρδιακή συχνότητα 60 – 180 / min στο σκύλο 120 – 240 / min στη γάτα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ Πνευμονογαστρική αρρυθμία Ταχυαρρυθμίες Φλεβοκομβική ταχυκαρδία Βραδυαρρυθμίες Φλεβοκομβική βραδυκαρδία

ΠΝΕΥΜΟΝΟΓΑΣΤΡΙΚΗ ΑΡΡΥΘΜΙΑ Πρόκειται για φυσιολογική αρρυθμία, ιδιαίτερα στο σκύλο ΗΚΓ: φυσιολογικό με αυξομοιώσεις της καρδιακής συχνότητας Αύξηση της καρδιακής συχνότητας κατά την εισπνοή και μείωση κατά την εκπνοή Αίτιο: παρασυμπαθοτονία Είναι πολύ συχνή στο σκύλο, ιδιαίτερα στις βραχυκεφαλικές φυλές, αλλά εμφανίζεται σπάνια στη γάτα

Πνευμονογαστρική αρρυθμία σε σκύλο φυλής Yorkshire terrier. (Απαγωγή ΙΙ, 50 mm/sec)

Πνευμονογαστρική αρρυθμία σε σκύλο φυλής Miniature Pinscher (Απαγωγή ΙΙ, 25 mm/sec)

ΦΛΕΒΟΚΟΜΒΙΚΗ ΒΡΑΔΥΚΑΡΔΙΑ ΗΚΓ: φυσιολογικός ρυθμός με μείωση της καρδιακής συχνότητας Αίτια: παρασυμπαθοτονία υποθυρεοειδισμός υποθερμία σύνδρομο νοσούντος φλεβόκομβου α-αγωνιστές, διγοξίνη, γενικά αναισθητικά, β-αναστολείς Συμπτώματα: λήθαργος, λιποθυμικές κρίσεις Διάγνωση: δοκιμή ανταπόκρισης στην ατροπίνη Θεραπεία: καμία στα ασυμπτωματικά και προπανθελίνη στα συμπτωματικά ζώα

ΦΛΕΒΟΚΟΜΒΙΚΗ ΤΑΧΥΚΑΡΔΙΑ ΗΚΓ: φυσιολογικός ρυθμός με αύξηση της καρδιακής συχνότητας > 140 παλμοί / min στις μεγαλόσωμες φυλές > 180 παλμοί / min στις μικρόσωμες φυλές > 240 παλμοί / min στις γάτες Αίτια Συμπαθοτονία (αυξημένη κινητική δραστηριότητα) Έντονο άλγος, κυκλοφορική καταπληξία, πυρετός, αναιμία, ΣΚΑ, υπερθυρεοειδισμός, φαιοχρωμοκύττωμα Ατροπίνη, κεταμίνη, διαζεπάμη Διαφορική διάγνωση Υπερκοιλιακή παροξυστική ταχυκαρδία Κολπικός ινιδισμός με 2:1 κολποκοιλιακό αποκλεισμό Κοιλιακή ταχυκαρδία Θεραπεία Υποκείμενου αιτίου Σε γάτες με υπερθυρεοειδισμό: ατενολόλη ή προπρανολόλη ΣΚΑ: διγοξίνη

ΕΚΤΑΚΤΟΣΥΣΤΟΛΕΣ Υπερκοιλιακές εκτακτοσυστολές Υπερκοιλιακή ταχυκαρδία Κολπικός ινιδισμός Κοιλιακές εκτακτοσυστολές Εκτακτοσυστολές διαφυγής Κοιλιακή ταχυκαρδία Κοιλιακός ινιδισμός

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΕΚΤΑΚΤΟΣΥΣΤΟΛΩΝ Διαφορετική μορφολογία των QRS σε σύγκριση με τα φυσιολογικά: Κοιλιακές εκτακτοσυστολές Παρόμοια μορφολογία Κολπικές ή υπερκοιλιακές εκτακτοσυστολές (πρώιμες) Η περίεργη μορφολογία δεν υποδηλώνει απαραίτητα εκτακτοσυστολή (αποκλεισμός του δεξιού σκέλους)

ΥΠΕΡΚΟΙΛΙΑΚΕΣ (ΚΟΛΠΙΚΕΣ) ΕΚΤΑΚΤΟΣΥΣΤΟΛΕΣ Πρώιμη εκκίνηση της ώσης εκτός του φλεβόκομβου ( Η ώση ξεκινά από έκτοπο κέντρο στους κόλπους ή στον κολποκοιλιακό κόμβο, αλλά μεταδίδεται φυσιολογικά στις κοιλίες) ΗΚΓ Απουσία επάρματος P ή αρνητικό P (πρώιμες συστολές) Φυσιολογικό QRS-T Ακρόαση: έκτακτες συστολές που συνήθως συνοδεύονται από φυσιολογικό σφυγμό

Κολπική εκτακτοσυστολή σε σκύλο φυλής German shepherd – μιγά με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια (Απαγωγή ΙΙ, 50 mm/sec)

ΥΠΕΡΚΟΙΛΙΑΚΗ ΤΑΧΥΚΑΡΔΙΑ Εκκίνηση της ώσης εκτός του φλεβόκομβου Πάνω από 3 συνεχόμενες υπερκοιλιακές εκτακτοσυστολές Επεισοδιακή, παροξυστική ή εμμένουσα P-QRS: όπως στις υπερκοιλιακές εκτακτοσυστολές Καρδιακή συχνότητα αυξημένή, ρυθμική ή άρρυθμη > 140-180 παλμοί / min στο σκύλο, 240 παλμοί / min στη γάτα Συμπτώματα: εύκολη κόπωση, υπόταση, λιποθυμικές κρίσεις

ΚΟΛΠΙΚΟΣ ΙΝΙΔΙΣΜΟΣ Εκπόλωση πολλών έκτοπων κέντρων στους κόλπους χωρίς ταυτόχρονη μετάδοση των ώσεων στις κοιλίες P-QRS Δεν υπάρχουν επάρματα P γιατί δεν υπάρχει συντονισμένη εκπόλωση των κόλπων (f κυματομορφές) QRS συνήθως φυσιολογικά ή αποκλεισμός του αριστερού σκέλους του δεματίου His Ακρόαση: χαωτικός ρυθμός, ελλείμματα σφυγμού Σκύλος > 180 παλμοί / min Γάτα > 240 παλμοί / min

ΑΙΤΙΑ ΥΠΕΡΚΟΙΛΙΑΚΩΝ ΕΚΤΑΚΤΟΣΥΣΤΟΛΩΝ – ΚΟΛΠΙΚΟΥ ΙΝΙΔΙΣΜΟΥ Καρδιογενή (συχνότερα) Όλες οι καρδιοπάθειες που προκαλούν διάταση των κόλπων Ιδιοπαθής (αργός) κολπικός ινιδισμός σε ορισμένες γιγαντόσωμες φυλές (π.χ. Irish Wolfhound) Μη καρδιογενή (σπανιότερα) Τοξικώσεις, ισχαιμία, ίνωση, βαριές συστηματικές παθήσεις, φάρμακα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΠΕΡΚΟΙΛΙΑΚΩΝ ΕΚΤΑΚΤΟΣΥΣΤΟΛΩΝ – ΚΟΛΠΙΚΟΥ ΙΝΙΔΙΣΜΟΥ Δεν απαιτείται θεραπεία στις εκτακτοσυστολές όταν δεν παρατηρούνται συμπτώματα Ο κολπικός ινιδισμός συνήθως επιπλέκει την εικόνα της ΣΚΑ (Στόχος της θεραπείας του κολπικού ινιδισμού η μείωση της καρδιακής συχνότητας < 150 παλμούς / min. Επαναφορά στο φλεβοκομβικό ρυθμό δεν επιτυγχάνεται σχεδόν ποτέ) Υπερκοιλιακή ταχυκαρδία ή κολπικός ινιδισμός Φάρμακο εκλογής: διγοξίνη (0,18 - 0,21 mg/m2, BID) Μπορούν να προστεθούν ή να δοθούν ως μονοθεραπεία: ατενολόλη (1 mg/kg, BID) διλτιαζέμη (1 – 3 mg/kg, TID) σοταλόλη (1 mg/kg, BID) Για την καρδιομετατροπή της υπερκοιλιακής ταχυκαρδίας (όταν είναι αιμοδυναμικά σημαντική) προτείνεται η ενδοφλέβια χορήγηση βεραπαμίλης (0,05 mg/kg, κάθε 5 min μέχρι τρεις φορές) ή λιδοκαΐνης (2 – 3 mg/kg, κάθε 3 min, μέχρι τρεις φορές) Μπορεί επίσης να γίνει μάλαξη των καρωτίδων (δεν έχει αποτέλεσμα σε συμπαθοτονία από ΣΚΑ)

ΚΟΙΛΙΑΚΕΣ ΕΚΤΑΚΤΟΣΥΣΤΟΛΕΣ Προέρχονται από έκτοπα κέντρα (ισχαιμία, ίνωση) στις κοιλίες και μεταδίδονται αντίστροφα (από την κορυφή προς τη βάση της καρδιάς) και για το λόγο αυτό έχουν διαφορετική μορφολογία από τα φυσιολογικά QRS. P-QRS P φυσιολογικά και ανεξάρτητα από τις εκτακτοσυστολές (σε αυτές δεν προηγείται P) QRS διαφορετικής μορφής, συνήθως ύστερα από ένα φυσιολογικό QRS Αν το μεγαλύτερο έπαρμα της εκτακτοσυστολής είναι αρνητικό στην απαγωγή ΙΙ, τότε το έκτοπο κέντρο παραγωγής του βρίσκεται στην αριστερή ενώ αν είναι θετικό στη δεξιά κοιλία Η καρδιακή συχνότητα μεταβάλλεται σε μεγάλο βαθμό

ΕΚΤΑΚΤΟΣΥΣΤΟΛΕΣ ΔΙΑΦΥΓΗΣ Φυσιολογική δικλείδα ασφαλείας σε περίπτωση που η ώση δε μεταδίδεται στις κοιλίες Οι εκτακτοσυστολές αυτές είναι φυσιολογικές και δεν απαιτούν θεραπεία Συνήθως συνοδεύουν τις διαταραχές της αγωγιμότητας (φλεβοκομβικός -κολποκοιλιακός αποκλεισμός) Ιδιοκοιλιακός ρυθμός: Ισόχρονος ρυθμός που απαρτίζεται αποκλειστικά από εκτακτοσυστολές διαφυγής

ΚΟΙΛΙΑΚΗ ΤΑΧΥΚΑΡΔΙΑ Πάνω από 3 συνεχόμενες κοιλιακές εκτακτοσυστολές Ακρόαση: έντονη ταχυκαρδία με ασθενή σφυγμό Συνήθως προκαλεί αιμοδυναμικές διαταραχές Επεισοδιακή, παροξυστική ή εμμένουσα P-QRS: φυσιολογικά Ρ επάρματα που δε συνδέονται με έκτοπα QRS Καρδιακή συχνότητα αυξημένη ή φυσιολογική > 100 παλμοί / min στο σκύλο > 150 παλμοί / min στη γάτα Συμπτώματα: λιποθυμικές / επιληπτικές κρίσεις, καταπληξία (καρδιακό shock), αιφνίδιος θάνατος Διάγνωση: Holter ΗΚΓ

Κοιλιακή ταχυκαρδία σε σκύλο φυλής Doberman pinscher που παρουσίαζε το σύνδρομο της διάχυτης ενδοαγγειακής πήξης πριν και μετά (βέλος) την ενδοφλέβια χορήγηση λιδοκαΐνης Απαγωγή ΙΙ, 50 mm/sec

ΑΙΤΙΑ ΚΟΙΛΙΑΚΩΝ ΕΚΤΑΚΤΟΣΥΣΤΟΛΩΝ Καρδιακά: Κυρίως μυοκαρδιοπάθειες (διατατική, ασυμπτωματική, δεξιά αρρυθμογόνος των Boxer) Σπανιότερα η ενδοκάρδωση Εξωκαρδιακά: Σχεδόν όλα τα συστηματικά νοσήματα, νεοπλάσματα, φάρμακα, τοξικώσεις, σύνδρομο διάτασης – στροφής στομάχου

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑΚΩΝ ΕΚΤΑΚΤΟΣΥΣΤΟΛΩΝ – ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΤΑΧΥΚΑΡΔΙΑΣ Ενδείξεις για τη θεραπεία κοιλιακών αρρυθμιών Ποικιλόμορφες εκτακτοσυστολές Φαινόμενο R-πάνω στο-Τ Εμμένουσα κοιλιακή ταχυκαρδία Συχνές ΠΚΕ σε Boxer και Dobermann Θεραπεία πρωτογενούς αιτίου (π.χ. Διάταση-στροφή στομάχου) Άμεση ενδοφλέβια καρδιομετατροπή: λιδοκαΐνη: 2 – 3 mg/kg, κάθε 3 min, μέχρι 3 – 4 φορές, στη συνέχεια σε στάγδην χορήγηση (50 μg/kg/min) Θεραπεία από το στόμα: Φάρμακο εκλογής: σοταλόλη (1 mg/kg, BID) Καλή εναλλακτική λύση: μεξιλετίνη (5-8 mg/kg, TID) ± ατενολόλη (0,5 mg/kg, BID)

ΚΟΙΛΙΑΚΟΣ ΙΝΙΔΙΣΜΟΣ Οι ώσεις παράγονται στις κοιλίες και άγονται τελείως ασυντόνιστα Αίτια: ισχαιμία του μυοκαρδίου, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, υποξία, υποθερμία, φάρμακα, ασταθής κοιλιακή ταχυαρρυθμία P-QRS: δεν υπάρχουν P ή QRS επάρματα αλλά συνεχείς και χαωτικές αρνητικές και θετικές κυματομορφές Καρδιακή συχνότητα αυξημένη με χαωτικό ρυθμό Καρδιακή ανακοπή, καρδιογενής καταπληξία ή shock

Θεραπεία Η πρόγνωση τις περισσότερες φορές είναι δυσμενής Καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση Ηλεκτρική απινίδωση με ειδικό απινιδωτή Χημική απινίδωση με διάλυμα CaCl2 10% αλλά με φτωχά αποτελέσματα Ενδοτραχειακή λιδοκαΐνη ή προπρανολόλη Βρετύλιο Διάνοιξη του θώρακα και μαλάξεις στην καρδιά Η πρόγνωση τις περισσότερες φορές είναι δυσμενής

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑΣ Φλεβοκομβικός αποκλεισμός – φλεβοκομβική ανακοπή Κολπική παύση/ασυστολία Κολποκοιλιακός αποκλεισμός (1ου, 2ου, 3ου βαθμού) Αποκλεισμός του δεξιού ή αριστερού σκέλους Όχι τόσο συχνές όσο οι εκτακτοσυστολές Θεραπεία: Καμία ή βηματοδότης !

ΦΛΕΒΟΚΟΜΒΙΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ – ΦΛΕΒΟΚΟΜΒΙΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗ Η ώση ξεκινά από το φλεβόκομβο και διακόπτεται κατά την εισαγωγή της στο δίκτυο των κόλπων (αποκλεισμός) ή δεν παράγεται από το φλεβόκομβο Παρουσία παύσης στο ρυθμό Συνήθως οφείλεται σε νοσήματα του αναπνευστικού

ΚΟΛΠΙΚΗ ΠΑΥΣΗ/ΑΣΥΣΤΟΛΙΑ Αδυναμία εκπόλωσης των κόλπων Συνήθως οφείλεται σε υπερκαλιαιμία ή μυοκαρδιοπάθεια Πλήρης απουσία επάρματος P, με παρουσία ιδιοκοιλιακού ρυθμού (συχνά κομβικής προέλευσης)

1ου ΒΑΘΜΟΥ ΚΟΛΠΟΚΟΙΛΙΑΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ Η μεταγωγή της ώσης καθυστερεί στον κολποκοιλιακό κόμβο Σύμπλεγμα P-QRS Αύξηση του διαστήματος P-R Φυσιολογικά τα P-QRS επάρματα Η καρδιακή συχνότητα ποικίλλει ανάλογα με το περιστατικό Αίτια παρασυμπαθοτονία διγοξίνη, α2 - αγωνιστές, ακετυλοπρομαζίνη προπρανολόλη, κινιδίνη, προκαϊναμίδη, βεραπαμίλη Θεραπεία: δε θεωρείται απαραίτητη

Μονοεστιακή κοιλιακή εκτακτοσυστολή σε σκύλο φυλής Pekignese με ενδοκάρδωση της μιτροειδούς βαλβίδας (Απαγωγή ΙΙ, 50 mm/sec) 1ου βαθμού κολποκοιλιακός αποκλεισμός

2ου ΒΑΘΜΟΥ ΚΟΛΠΟΚΟΙΛΙΑΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ Ορισμένες ώσεις δε μεταδίδονται από τον κολποκοιλιακό κόμβο Mobitz Ι Mobitz ΙΙ P-QRS Σταθερό διάστημα P-R, ορισμένα Ρ δεν ακολουθούνται από QRS Φυσιολογικά P-QRS επάρματα Η καρδιακή συχνότητα και ο ρυθμός ποικίλλουν ανάλογα Αίτια ιδιοπαθής ίνωση του κολποκοιλιακού κόμβου συγγενής στένωση του δεματίου His στη φυλή Pug υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια διήθηση του μυοκαρδίου από μεταστατικά νεοπλάσματα ηλεκτρολυτικές διαταραχές P-QRS Διάστημα P-R που αυξάνει σταδιακά μέχρις ότου το P δεν ακολουθείται από QRS Φυσιολογικά P-QRS επάρματα Η καρδιακή συχνότητα και ο ρυθμός ποικίλλουν ανάλογα Αίτια: παρασυμπαθοτονία διγοξίνη, α2-αγωνιστές, ακετυλοπρομαζίνη προπρανολόλη, κινιδίνη, προκαϊναμίδη, βεραπαμίλη

2ου βαθμού κολποκοιλιακός αποκλεισμός (Mobitz ΙΙ) σε σκύλο φυλής Miniature Pinscher με λιποθυμικές κρίσεις (Απαγωγή ΙΙ, 50 mm/sec)

Συμπτώματα: εύκολη κόπωση, λιποθυμικές κρίσεις, ΣΚΑ Mobitz τύπου Ι Mobitz τύπου ΙΙ Συμπτώματα: εύκολη κόπωση, λιποθυμικές κρίσεις, ΣΚΑ Θεραπεία Ατροπίνη Θεοφυλλίνη Ισοπροτερενόλη Τεχνητός βηματοδότης Θεραπεία: δεν είναι απαραίτητη

3ου ΒΑΘΜΟΥ ΚΟΛΠΟΚΟΙΛΙΑΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ Οι ώσεις δε μεταδίδονται μέσω του κολποκοιλιακού κόμβου P-QRS Το Ρ έπαρμα δε συνδέεται με τα QRS (πολλά Ρ, λίγα QRS) Το διάστημα P-R ποικίλλει Η μορφή των QRS ποικίλλει ανάλογα με τον τόπο παραγωγής των εκτακτοσυστολών διαφυγής Η καρδιακή συχνότητα είναι μειωμένη και οι εκτακτοσυστολές διαφυγής έχουν κανονικό ρυθμό Διάστημα P-P: φυσιολογικό Αργός ιδιοκοιλιακός ρυθμός < 40 παλμοί / min αν οι εκτακτοσυστολές διαφυγής παράγονται στις κοιλίες Μεταξύ 40 και 60 παλμοί / min αν αυτές παράγονται στον κολποκοιλιακό κόμβο και το δεμάτιο His

Ιδιοκοιλιακός ρυθμός και 3ου βαθμού κολποκοιλιακός αποκλεισμός σε σκύλο φυλής German shepherd με ιδιοπαθή ίνωση του κολποκοιλιακού κόμβου (Απαγωγή ΙΙ, 50 mm/sec)

Συμπτώματα: εύκολη κόπωση, λιποθυμικές κρίσεις, ΣΚΑ Διαφορική διάγνωση Αίτια Συγγενείς καρδιοπάθειες Διηθητικές μυοκαρδιοπάθειες (αμυλοείδωση, νεοπλάσματα) Ιδιοπαθής ίνωση του κολποκοιλιακού κόμβου των υπερήλικων σκύλων (Cocker spaniel, German shepherd) Υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια Βακτηριδιακή ενδοκαρδίτιδα Ηλεκτρολυτικές διαταραχές (υποκαλιαιμία, υπερκαλιαιμία) Συμπτώματα: εύκολη κόπωση, λιποθυμικές κρίσεις, ΣΚΑ Διαφορική διάγνωση Κολπική παύση, κοιλιακή ταχυκαρδία, προχωρημένου σταδίου 2ου βαθμού κολποκοιλιακός αποκλεισμός Θεραπεία Δεν είναι απαραίτητη στα ασυμπτωματικά ζώα Τεχνητός βηματοδότης Ατροπίνη, ισοπροτερενόλη, θεοφυλλίνη, γλυκοκορτικοστεροειδή

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΑΡΡΥΘΜΙΩΝ Ορθή διάγνωση της αρρυθμίας (βλέπε εισαγωγή στο ηλεκτροκαρδιογράφημα) Διάγνωση υποκείμενου αιτίου (όχι απαραίτητα καρδιοπάθεια) Είναι η αρρυθμία κλινικά/αιμοδυναμικά σημαντική ; Ανήκει το ζώο στις φυλές υψηλού κινδύνου (Boxer, Doberman); Προσοχή στη χορήγηση των αντιαρρυθμικών φαρμάκων (αρρυθμογόνα) Προσοχή στον ιδιοκοιλιακό ρυθμό ! (διάγνωση του υποκείμενου αιτίου) Η αντιαρρυθμική θεραπεία μπορεί να μειώσει τα επεισόδια ταχυκαρδίας ή εκτακτοσυστολών αλλά δε θα αποτρέψει το ενδεχόμενο ξαφνικού θανάτου (ιδιαίτερα στα Boxer και Doberman)