ΚΕΡΑΜΙΚΗ Η μελανόμορφη τεχνική διακόσμησης των αγγείων πρωτοξεκίνησε τον 7ο αι. από την Κόρινθο. Από την Κόρινθο τη δανείστηκαν οι Αθηναίοι, οι οποίοι γύρω στο 530π.Χ.εγκαινίασαν με τη σειρά τους τα ερυθρόμορφα αγγεία. Και οι δύο τεχνικές άκμασαν χάρη στην καλή ποιότητα του αττικού πηλού. Το μεγαλύτερο μέρος της γραπτής κεραμικής προοριζόταν για τα συμπόσια, όπου συμμετείχαν αποκλειστικά άνδρες, ενώ η αβαφής κεραμική ήταν για καθημερινή χρήση.

Μελανόμορφη κεραμική Οι μορφές ζωγραφίζονται στο σώμα του αγγείου με μια λεπτή επίστρωση χρώματος πάνω στην οποία χαράσσονταν οι λεπτομέρειες Τα αγγεία ψήνονταν σε τρεις φάσεις, μετατρέποντας σταδιακά το χρώμα σε μαύρο, ενώ το υπόλοιπο αγγείο αποκτούσε μια πορτοκαλί απόχρωση

ΑΓΓΕΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

Αγγείο αποθήκευσης λαδιού, οίνου και ΑΜΦΟΡΕΑΣ (αμφί + φέρω) Αγγείο αποθήκευσης λαδιού, οίνου και μεταφοράς υγρών

Κρατήρας (το αγγείο όπου αναμείγνυαν νερό με κρασί ελικωτός – κιονωτός καλυκόσχημος – κωδωνόσχημος)

Ψυκτήρας: Τον γέμιζαν κρύο νερό και τον τοποθετούσαν εντός του κρατήρα

ΑΓΓΕΙΑ ΑΝΤΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΕΡΒΙΡΙΣΜΑΤΟΣ

Επιτραπέζια αγγεία

Κορινθιακή Μελανόμορφη κεραμική Κορινθιακή Μελανόμορφη κεραμική Ο μελανόμορφος ρυθμός αποτελεί επινόηση των κεραμέων της Κορίνθου, οι οποίοι άρχισαν να τον χρησιμοποιούν στις αρχές του 7ου αι. π.Χ. κυρίως για την απόδοση ζώων, μυθικών πλασμάτων και φυτικών μοτίβων και σπανιότερα για την απόδοση ανθρώπινων μορφών. Το κατά κανόνα μικρό μέγεθος των κορινθιακών αγγείων της περιόδου (αρύβαλλοι, όλπες, κτλ.) απαιτούσε μεγάλη ακρίβεια και εξαιρετική δεξιοτεχνία στο σχεδιασμό, γεγονός που συνέβαλε σημαντικά στην εξέλιξη της τεχνικής

Οι μορφές αποδίδονται με σκιαγραφία και οι λεπτομέρειες με χάραξη και δύο επίθετα χρώματα, το λευκό και το ιώδες Τα γυμνά μέρη των γυναικών καλύπτονται με λευκό χρώμα και τα μάτια τους ζωγραφίζονται αμυγδαλωτά, ενώ των ανδρών στρογγυλά Κέντρα παραγωγής μελανόμορφης κεραμικής: Αττική, Κόρινθος, Λακωνία, Βοιωτία, Εύβοια, κ.ά.

Στην Αττική, ο ρυθμός υιοθετήθηκε γύρω στο 630 π. Χ Στην Αττική, ο ρυθμός υιοθετήθηκε γύρω στο 630 π.Χ., γρήγορα όμως η χρήση του γενικεύθηκε. Οι αγγειογράφοι των Αθηνών, και κυρίως του Κεραμεικού, επέδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την απεικόνιση ανθρώπινων μορφών με τη νέα τεχνική και γρήγορα κατάφεραν να δημιουργήσουν εξαιρετικές συνθέσεις αφηγηματικού περιεχομένου. Η εξέλιξη αυτή είχε σημαντικές επιπτώσεις στην ιστορία της κεραμικής, καθώς πλέον η αγγειογραφία υπερέβη το διακοσμητικό της ρόλο και μετατράπηκε σε ένα δυναμικό εικαστικό μέσο, το οποίο καθιστούσε εφικτή τη δραματοποίηση σκηνών από τη μυθολογία, την ιστορία, την καθημερινή ζωή, τη λατρεία κτλ. Ενδεικτικό της απήχησης της νέας τεχνικής είναι ότι τα μελανόμορφα αγγεία περιλαμβάνουν το μεγαλύτερο όγκο μυθολογικών σκηνών της ελληνικής τέχνης. Τα αγγεία που παράγονταν στην Αθήνα ήταν τέτοιας ποιότητας που γρήγορα εκτόπισαν τα αντίστοιχα κορινθιακά και κατέκτησαν τις αγορές.

Αττικός μελανόμορφος ελικωτός κρατήρας γνωστός ως αγγείο Francois

Λυδός Αμφορέας - ψυκτήρας. Ύψος 40,2 εκ. 560 - 540 π.Χ. Ο Θησέας σκοτώνει το Μινώταυρο. Στο μέσο της σύνθεσης ο Θησέας μπήγει το σπαθί του στο Μινώταυρο, ενώ με το αριστερό του χέρι πιάνει το χέρι του Μινώταυρου και τον εμποδίζει να πετάξει την πέτρα που κρατά στο χέρι του. Ο Θησέας φορά θώρα και κοντό χιτώνα πάνω στον οποίο είναι ζωγραφισμένη μια ροζέτα. Κάτω από τα πόδια του υπάρχει μια μεγάλη πέτρα, πάνω στην οποία έχει αφήσει τη χλαμύδα του. Ο δασύτριχος Μινώταυρος στην προσπάθειά του να αμυνθεί, έχει λυγίσει το δεξί του πόδι. Τη σκηνή παρακολουθούν τέσσερις νέοι. Οι δύο είναι ντυμένοι, ο ένας γυμνός κι ο άλλος, πίσω από το Μινώταυρο, έχει ριγμένη στον ώμο του χλαμύδα.

Ζωγράφος του Άμαση 550 π.Χ. Ύψος 17,3 εκ. Νέα Υόρκη, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης. Ένα κάρο που το σέρνουν δύο όνοι μεταφέρουν τη νύφη, που κρατά στεφάνι κι έχει το κεφάλι της ξεσκέπαστο, και το γαμπρό, που κρατά κεντρί και κατευθύνει τα ζώα. Στην πλάτη τους κάθεται ο παράνυμφος (πάροχος).Το κάρο των νεόνυμφων ακολουθεί ένα δεύτερο, που το σέρνουν ημίονοι. Είναι επιβιβασμένοι τέσσερις άνδρες. Στα αριστερά της εικόνας διακρίνεται η είσοδος του σπιτιού του γαμπρού, όπου στέκεται γυναίκα κρατώντας δάδα.

Εξηκίας Αμφορέας. 530 π.Χ. Ο Αχιλλέας και ο Αίας παίζουν πεντάγραμμα, ένα παιχνίδι που το επινόησε ο Παλαμήδης και παιζόταν με πεσσούς που τους μετακινούσαν πάνω σε πέντε γραμμές. Οι ήρωες, των οποίων τα ονόματα αναγράφονται, είναι τόσο αφοσιωμένοι στο παιχνίδι τους, ώστε το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι οι ζαριές τους· ο Αχιλλέας ψιθυρίζει "τέσσερα" και ο Αίαντας "τρία". Έτσι, δεν έχουν αντιληφτεί την επίθεση των Τρώων. Την τελευταία στιγμή τους ειδοποίησε η Αθηνά και κατόρθωσαν να αποκρούσουν την επίθεση.

Εξηκίας Αμφορέας, 530-525 π.Χ. Ύψος 45,1 εκ. Εικονίζεται ο Αίας ο Σαλαμίνιος τη στιγμή που προσπαθεί να στερεώσει το ξίφος του στη γη, λίγο πριν πραγματοποιήσει την απόφασή του να βάλει τέλος στη ζωή του. Δεξιά βρίσκονται τα όπλα του και αριστερά ένα ψηλό φοινικόδεντρο. Η παράσταση θεωρείται ως μια από τις σημαντικότερες της αγγειογραφίας. Ο Εξηκίας επέλεξε να αποδώσει όχι το ίδιο το γεγονός της αυτοκτονίας, αλλά κάποιες στιγμές πριν από το γεγονός. Η επιλογή του αυτή σε συνδυασμό με το λιτό αλλά μοναδικό στήσιμο της εικόνας δείχνει τη μεγαλοφυΐα του.

Αμφορείς του Εξηκία

Αττικός μελανόμορφος αμφορέας του Εξηκία που παριστάνει την επιστροφή των Διοσκούρων Κάστορα και Πολυδεύκη στο σπίτι τους, όπου τους υποδέχεται η μητέρα τους Λήδα (530π.Χ.) Αττικός μελανόμορφος αμφορέας του Ζωγράφου της Θρηνωδού που παριστάνει την Ηώ να θρηνεί το νεκρό γιο της (530π.Χ.)

Ζωγράφος του Ανδοκίδη (515π.Χ)