Οι έννοιες μισθός και μισθωτός ΠΡΟΓΕΥΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ελληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο «Η πρακτική αντιμετώπιση των παροχών σε είδος στο προσωπικό πέραν του μισθού, άρ.13 Ν.4172/2013» Οι έννοιες μισθός και μισθωτός υπό το φως του νέου Κ.Φ.Ε. Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 Επιμέλεια: Dirk Reinhardt, Δικηγόρος – Partner MStR Law Firm info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

1. Σκοπός Οι κανονιστικές (φορολογικές) διατάξεις σχετικά με την σχέση εργασίας και τις παροχές σε είδος δημιουργούν ευθύνες και υποχρεώσεις αφενός για τον εργοδότη και αφετέρου για τον εργαζόμενο/μισθωτό. Απαιτείται ο σχεδιασμός της σχέσης εργασίας και των παροχών σε είδος. Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

1. Σκοπός Φορολογητέο εισόδημα και τρόπος φορολόγησης του μισθωτού Ειδικότερα, ανακύπτουν θέματα στα εξής πεδία: Φορολογητέο εισόδημα και τρόπος φορολόγησης του μισθωτού Εκπιπτόμενες δαπάνες του εργοδότη Διενέργεια παρακράτησης φόρου Εισφορές κοινωνικής ασφάλισης Τεκμήρια περιουσιακών στοιχείων Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

Η έννοια του μισθού και η έννοια του μισθωτού: 1. Σκοπός Η έννοια του μισθού και η έννοια του μισθωτού: Φορολογική νομοθεσία Εργατική νομοθεσία Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

2. Νομικό Πλαίσιο - Ισχύον Άρθρα 12-15 Ν.4172/2013 (νέος Κ.Φ.Ε.) Εγκύκλιος ΠΟΛ 1120/25-4-2014 Εγκύκλιος ΠΟΛ 1219/6-10-2014 Εγκύκλιος ΠΟΛ 1047/12-2-2015 Εγκύκλιος ΠΟΛ 1072/31-3-2015 Εγκύκλιος ΠΟΛ 1083/8-4-2015 Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

2. Νομικό Πλαίσιο – Τι ίσχυε πριν Ν.2238/1994 (παλαιός Κ.Φ.Ε.) - άρθρο 72§21 και 25 Ν.4172/2013: Από 1.1.2014 παύουν να ισχύουν οι διατάξεις του Ν.2238/1994, καθώς και όλες οι κανονιστικές πράξεις και εγκύκλιοι που έχουν εκδοθεί κατ' εξουσιοδότησή του. Ειδικά, για τις παροχές σε είδος, η διενέργεια παρακράτησης φόρου τίθεται σε ισχύ από την 1.1.2015 (βλ. ωστόσο ΠΟΛ 1072/31-3-2015, ΙΙΙ2) Κρίσιμη η νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

2. Νομικό Πλαίσιο Από φορολογικής άποψης βασικό δεδομένο ότι: Κάθε παροχή που καταβάλλεται στον εργαζόμενο με οποιαδήποτε ονομασία και κατά το νόμο ή από τη φύση της προορίζεται να καλύψει δαπάνες στις οποίες αυτός υποβάλλεται για την εκτέλεση της υπηρεσίας που του έχει ανατεθεί ή την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της, δεν αποτελεί προσαύξηση μισθού και δεν υποβάλλεται σε φόρο εισοδήματος, έστω κι αν από την παροχή αυτή ωφελείται έμμεσα ο εργαζόμενος (Ενδεικτικά ΣτΕ 29/2014, 1840/2013, 670/2012, 3150/1999 κλπ. – ΝΣΚ 140/2012) Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

3. Εισοδήματα από μισθωτή εργασία Ν.4172/2013 αρ.12§1 Ν.2238/1994 αρ.45§1 «Το ακαθάριστο εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις περιλαμβάνει τα πάσης φύσεως εισοδήματα σε χρήμα ή σε είδος που αποκτώνται στο πλαίσιο υφιστάμενης, παρελθούσας ή μελλοντικής εργασιακής σχέσης.» «Εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες είναι το εισόδημα που προκύπτει κάθε ένα οικονομικό έτος από μισθούς, ημερομίσθια, επιχορηγήσεις, επιδόματα, συντάξεις και γενικά από κάθε παροχή που χορηγείται περιοδικά με οποιαδήποτε μορφή είτε σε χρήμα είτε σε είδος ή άλλες αξίες για παρούσα ή προηγούμενη υπηρεσία ή για οποιαδήποτε άλλη αιτία, το οποίο αποκτάται από μισθωτούς γενικά και συνταξιούχους. Ειδικότερα, στα εισοδήματα αυτά περιλαμβάνονται και οι ακόλουθες παροχές: […]» Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

3. Εισοδήματα από μισθωτή εργασία Σύμφωνα με το άρθρο 12§3 Ν.4172/2013 είναι τα εξής: 1. ημερομίσθιο, μισθός, επίδομα αδείας, επίδομα ασθενείας, επίδομα εορτών, αποζημίωση μη ληφθείσας άδειας, αμοιβές, προμήθειες, επιμίσθια και φιλοδωρήματα 2. επιδόματα (κόστους διαβίωσης, ενοικίου, αποζημίωσης εξόδων φιλοξενίας ή ταξιδίου) 3. αποζημίωση εξόδων 4. παροχή πριν την έναρξη της εργασιακής σχέσης (Συνέχεια) Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

3. Εισοδήματα από μισθωτή εργασία Σύμφωνα με το άρθρο 12§3 Ν.4172/2013 είναι τα εξής: (Συνέχεια) 5. αποζημιώσεις για λύση ή καταγγελία εργασιακής σχέσης 6. συντάξεις από κύριο και επικουρικό φορέα υποχρεωτικής ασφάλισης, καθώς και από επαγγελματικά ταμεία 7. ασφάλισμα (εφάπαξ ή με μορφή περιοδικής παροχής) στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων 8. κάθε άλλη παροχή που εισπράττεται έναντι υφιστάμενης, παρελθούσας ή μελλοντικής εργασιακής σχέσης Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

3. Εισοδήματα από μισθωτή εργασία Άρθρο 13 Ν.4172/2013: Ειδική ρύθμιση για παροχές σε είδος  Εξειδίκευση με την ΠΟΛ 1219/6-10-2014 Δήλωση, 8-10-2014, Υφυπουργού Οικονομικών: « […] η εγκύκλιος που εκδόθηκε […] αφορά την εξαίρεση πολλών κατηγοριών παροχών σε είδος που μέχρι σήμερα θεωρούνταν παροχές και φορολογούνταν. Συνεπώς αποσαφηνίζεται το πλαίσιο των παροχών σε είδος και της φορολόγησής τους για να μην υπάρχουν προβλήματα στους φορολογικούς ελέγχους […]. Συνεπώς ξεκαθαρίζεται το επιχειρηματικό περιβάλλον.» Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

3. Εισοδήματα από μισθωτή εργασία Άρθρο 13 Ν.4172/2013: Ειδική ρύθμιση για παροχές σε είδος  Εξειδίκευση με την ΠΟΛ 1219/6-10-2014 ΟΜΩΣ: ΠΟΛ 1083/8-4-2015: Παροχές σε είδος που δίνονται με βάση επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση εργασίας δεν θεωρούνται εισόδημα από μισθωτή εργασία Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

3. Εισοδήματα από μισθωτή εργασία Άρθρο 14§1 Ν.4172/2013 – Εξαιρέσεις Άρθρο 14§2 Ν.4172/2013 – Απαλλαγές Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

3. Εισοδήματα από μισθωτή εργασία – Εξαιρέσεις κατ’ άρθρο 14§1 Ν 3. Εισοδήματα από μισθωτή εργασία – Εξαιρέσεις κατ’ άρθρο 14§1 Ν.4172/2013 Αποζημίωση εξόδων διαμονής και σίτισης, ημερήσια αποζημίωση αποκλειστικά για σκοπούς επιχειρηματικής δραστηριότητας εργοδότη Αποζημίωση εξόδων κίνησης για την εκτέλεση της υπηρεσίας - εφόσον αποδεικνύονται από νόμιμα παραστατικά Επίδομα αλλοδαπής δημοσίων υπαλλήλων (ΥΠΕΞ κλπ) Κρατήσεις υπέρ των ασφαλιστικών ταμείων Ασφαλιστικές εισφορές υπέρ επαγγελματικών ταμείων Εφάπαξ καταβαλλόμενη παροχή από ταμεία πρόνοιας και ασφαλιστικούς οργανισμούς του Δημοσίου, καθώς και από επαγγελματικά ταμεία Αξία διατακτικών σίτισης αξίας έως 6 ευρώ ανά εργάσιμη ημέρα Παροχές ασήμαντης αξίας, ήτοι έως 27 ευρώ ετησίως Ασφάλιστρα (ομαδικά ασφαλιστήρια συνταξιοδοτικά συμβόλαια) Ασφάλιστρα για ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή κάλυψη του προσωπικού ή για κάλυψη κινδύνου ζωής ή ανικανότητάς μέχρι του ποσού των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ ετησίως ανά εργαζόμενο. Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

3. Εισοδήματα από μισθωτή εργασία – Εκπιπτόμενες δαπάνες εργοδότη Άρθρα 22-23 Ν.4172/2013 - Ο εργοδότης εκπίπτει δαπάνες που: (α) γίνονται προς το συμφέρον της επιχείρησης ή κατά τις συνήθεις εμπορικές συναλλαγές της (β) αποτελούν πραγματική συναλλαγή και η αξία αυτής δεν κρίνεται κατώτερη ή ανώτερη της αγοραίας (γ) έχουν εγγραφεί στα τηρούμενα βιβλία απεικόνισης των συναλλαγών της αντίστοιχης περιόδου (δ) και αποδεικνύονται με κατάλληλα δικαιολογητικά Εξέταση ως προς την παραγωγικότητα [συμβολή στην διεύρυνση των εργασιών και την εν γένει βελτίωση της απόδοσης της επιχείρησης] Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

3. Εισοδήματα από μισθωτή εργασία – Απαλλαγές κατ’ άρθρο 14§2 Ν 3. Εισοδήματα από μισθωτή εργασία – Απαλλαγές κατ’ άρθρο 14§2 Ν.4172/2013 Εισόδημα από την άσκηση καθηκόντων αλλοδαπών διπλωματικών ή προξενικών εκπροσώπων κλπ. Διατροφή βάσει δικαστικής απόφασης ή συμβολαιογραφικής πράξης Σύνταξη σε ανάπηρους πολέμου και σε θύματα ή οικογένειες θυμάτων πολέμου, σε ανάπηρους ειρηνικής περιόδου κλπ. Εξωϊδρυματικό επίδομα και κάθε συναφές ποσό Μισθοί, συντάξεις και πάγια αντιμισθία σε ανάπηρους με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80% Επίδομα ανεργίας ΟΑΕΔ (αν το άθροισμα των λοιπών εισοδημάτων δεν υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ ετησίως) Επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης συνταξιούχων (Ε.Κ.Α.Σ.) Χρηματικά ποσά από αρμόδιους φορείς σε αναγνωρισμένους πρόσφυγες, προσωρινά διαμένοντες για ανθρωπιστικούς λόγους και αιτούντες άσυλο Επίδομα επικίνδυνης εργασίας σε αξιωματικούς κλπ. Ενόπλων Δυνάμεων, Ελληνικής Αστυνομίας, Πυροσβεστικής και Λιμενικού Σώματος Ειδική αποζημίωση σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό και πληρώματα ασθενοφόρων του Ε.Κ.Α.Β. Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

4. Εργασιακή σχέση – Μισθωτός Ποιος είναι μισθωτός/εργαζόμενος με βάση το εργατικό δίκαιο; Το φυσικό πρόσωπο που παρέχει σε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο (εργοδότη) κάθε είδους εξαρτημένη εργασία έναντι αμοιβής βάσει σχέσης ιδιωτικού δικαίου Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

4. Εργασιακή σχέση – Μισθωτός Ποιος είναι μισθωτός/εργαζόμενος με βάση το φορολογικό δίκαιο; Άλλως, ποιος φορολογείται ως μισθωτός; Άρθρο 12§2 Ν.4172/2013 Απαρίθμηση περιπτώσεων Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

4. Εργασιακή σχέση – Μισθωτός Άρθρο 12§2 Ν.4172/2013: Α. Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, Β. Σχέση εξαρτημένης εργασίας με βάση σύμβαση, προφορική ή έγγραφη, (έλεγχος τρόπου, χρόνου, τόπου υπηρεσιών), Γ. Υπάλληλοι και λειτουργοί του Δημοσίου, Δ. Διευθυντές ή μέλη του ΔΣ εταιρείας κλπ., Ε. Δικηγόροι έναντι πάγιας αντιμισθίας, ΣΤ. Έγγραφες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών ή συμβάσεων έργου Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

4. Εργασιακή σχέση – Μισθωτός άρθρο 12§2 Ν.4172/2013 4. Εργασιακή σχέση – Μισθωτός άρθρο 12§2 Ν.4172/2013 Β. Σχέση εξαρτημένης εργασίας με βάση σύμβαση, προφορική ή έγγραφη (έλεγχος τρόπου, χρόνου, τόπου υπηρεσιών) Εγκύκλιος ΠΟΛ 1047/12-2-2015 Περιπτώσεις εισοδημάτων, ενδεικτικά όχι περιοριστικά λ.χ. ασκούμενων δικηγόρων, από πρακτική σπουδαστών, από προγράμματα απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας, ανέργων ή εργαζομένων για παρακολούθηση επιδοτούμενων σεμιναρίων επαγγελματικής κατάρτισης και επιμόρφωσης, δικαιούχων προγράμματος «επανειδίκευσης, κατάρτισης και απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας», συμβασιούχων έργου σε Κ.Ε.Π., Δημόσιο και λοιπά Ν.Π.Δ.Δ. , φοιτητών, μεταπτυχιακών κλπ. από συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα, περιστασιακά απασχολούμενων π.χ. φοιτητές, νοικοκυρές, άνεργοι κ.λπ. που συμμετέχουν σε εργασίες όπως, έρευνες αγοράς, συλλογή παλιών αντικειμένων ή σιδήρων (ευκαιριακά εισόδημα) Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

4. Εργασιακή σχέση – Μισθωτός άρθρο 12§2 Ν.4172/2013 4. Εργασιακή σχέση – Μισθωτός άρθρο 12§2 Ν.4172/2013 Δ. Διευθυντές ή μέλη του ΔΣ εταιρείας ή άλλου ν.π. ή νομικής οντότητας Εγκύκλιος ΠΟΛ 1072/31-3-2015 Όλες οι αμοιβές εξαιτίας της παροχής υπηρεσιών. Περιλαμβάνονται: Αμοιβές εκ του καταστατικού ή με έγκριση Γενικής Συνέλευσης Αμοιβές από παραστάσεις σε συνεδριάσεις του ΔΣ (ακόμα και στην περίπτωση που μέτοχος είναι και μέλος του ΔΣ και αμείβεται) Αντίθετα, αμοιβές που καταβάλλονται με οποιαδήποτε μορφή στα μέλη ΔΣ, διαχειριστές και εργατοϋπαλληλικό προσωπικό από τα κέρδη αποτελούν μέρισμα (βλ. άρθρα 35-36 Ν.4172/2013 και ΠΟΛ 1042/26- 1-2015) Ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλονται στα ασφαλιστικά ταμεία από τα ίδια τα μέλη ΔΣ εκπίπτουν από το εισόδημα αυτό (κατά την εκκαθάριση της φορολογικής τους δήλωσης και όχι κατά τη διενέργεια παρακράτησης) Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

4. Εργασιακή σχέση – Μισθωτός άρθρο 12§2 Ν.4172/2013 4. Εργασιακή σχέση – Μισθωτός άρθρο 12§2 Ν.4172/2013 ΣΤ. Έγγραφες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών ή συμβάσεων έργου Εγκύκλιος ΠΟΛ 1047/12-2-2015 – Προϋποθέσεις: 1. Φυσικό πρόσωπο, επιχειρηματική δραστηριότητα, τηρεί βιβλία και στοιχεία 2. Επαγγελματική εγκατάσταση στην κατοικία του ή φιλοξενούμενος και του παραχωρήθηκε το ακίνητο (τεκμαρτό εισόδημα για τον παραχωρητή) 3. Έγγραφες συμβάσεις είτε με φ.π. ή ν.π. ή νομικές οντότητες, που δεν υπερβαίνουν τα τρία στον αριθμό είτε (εφόσον πάνω από 3) ποσοστό 75% του ακαθάριστου εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα να προέρχεται από ένα φ.π. ή ν.π. ή νομ.οντότητα 4. Δεν έχει εμπορική ιδιότητα (βλ. συναφώς άρ.21 Ν.4172/2013, ΠΟΛ 1120/25-4-2014, παραπομπή σε Ν.2238/1994) Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

4. Εργασιακή σχέση – Μισθωτός άρθρο 12§2 Ν.4172/2013 4. Εργασιακή σχέση – Μισθωτός άρθρο 12§2 Ν.4172/2013 ΣΤ. Έγγραφες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών ή συμβάσεων έργου Εγκύκλιος ΠΟΛ 1120/25-4-2014 Ποιος έχει εμπορική ιδιότητα; (μεταξύ άλλων αμοιβές πρακτόρων, αντιπροσώπων, διαφημιστών, εκτελωνιστών, ασφαλιστικών πρακτόρων, φωτορεπόρτερ, μεταφορέων κλπ.) Ποιος δεν έχει εμπορική ιδιότητα; (αμοιβές από ελευθέρια επαγγέλματα, μεταξύ άλλων, ιατρών, δικηγόρων, μηχανικών, ηθοποιών, ερευνητών, λογιστών, καλλιτεχνών, οικονομολόγων κ.ο.κ.) Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

5. Τρόπος φορολόγησης Φορ. Δήλωση 2015 Φορολογητέο Εισόδημα Φορολογικός Συντελεστής ≤25.000 ευρώ 22% 25.000,01 έως και 42.000 ευρώ 32% >42.000 ευρώ 42% Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

5. Τρόπος φορολόγησης Εφάπαξ Αποζημίωσης Απόλυσης Φορολογικός Συντελεστής ≤60.000 ευρώ 0% 60.000,01 έως 100.000 ευρώ 10% 100.000,01 έως 150.000 ευρώ 20% >150.000 ευρώ 30% Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

5. Τρόπος φορολόγησης Ασφαλίσματος (ομαδικά συνταξιοδοτικά ασφαλιστήρια) Αυτοτελώς, ως εξής: Περιοδική παροχή  Συντελεστής 15% Εφάπαξ παροχή μέχρι 40.000€  Συντελεστής 10% Εφάπαξ παροχή άνω των 40.000€ και μόνο για το υπερβάλλον ποσό  Συντελεστής 20% Αύξηση κατά 50% εάν πρόωρη εξαγορά (Δεν είναι πρόωρη εξαγορά η καταβολή σε εργαζόμενο που έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα ή έχει υπερβεί το 60ο έτος, καθώς και κάθε καταβολή χωρίς τη βούληση του εργαζόμενου π.χ. σε περίπτωση απόλυσης ή πτώχευσης εργοδότη) Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

5. Τρόπος φορολόγησης παροχών σε είδος - Παρακράτηση Φόρου Άρθρο 60 παρ.1 Ν.4172/2013: Το μηνιαίο εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις, συμπεριλαμβανομένων παροχών σε είδος, ημερομισθίων & εφάπαξ παροχών  Υπόκειται σε παρακράτηση φόρου Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

5. Τρόπος φορολόγησης παροχών σε είδος - Παρακράτηση Φόρου Άρθρο 72§21 Ν.4172/2013 (όπως τροποποιήθηκε με το Ν.4223/2013)  Παρακράτηση φόρου από 1.1.2015 ΠΟΛ 1219/2014 ΠΟΛ 1072/2015 Δεν διενεργείται παρακράτηση και ο φόρος υπολογίζεται κατά την εκκαθάριση της δήλωσης Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr

Σας ευχαριστούμε για την προσοχή σας! ΠΡΟΓΕΥΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ελληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο «Η πρακτική αντιμετώπιση των παροχών σε είδος στο προσωπικό πέραν του μισθού, άρ.13 Ν.4172/2013» Σας ευχαριστούμε για την προσοχή σας! Αθήνα, 29 Απριλίου 2015 Επιμέλεια: Dirk Reinhardt, Δικηγόρος – Partner MStR Law Firm info@mstr-law.gr | www.mstr-law.gr