ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ Γιάννης Πεχτελίδης 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Εισαγωγή Με αφετηρία τις αντιστάσεις των μαθητών διερεύνηση: των ανταγωνισμών στο σχολείο των αντιφάσεων και των ανισότητων της εκπαιδευτικής διαδικασίας. 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Οι θεωρίες της αντίστασης Απάντηση στο ντετερμινισμό των θεωριών της αναπαραγωγής Διαπλοκή της εκπαιδευτικής διαδικασίας με τον πολιτισμό και την αγορά εργασίας. Τα σχολεία όμως έχουν μια σχετική αυτονομία 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Κέντρο Σύγχρονων Πολιτισμικών Σπουδών Η αντίσταση έκφραση της δυσαρέσκειας των νέων εργατικής προέλευσης για τις άνισες συνθήκες στις οποίες ζουν. Αυτή η δυσαρέσκεια και αγανάκτηση εκφράστηκε στις νεανικές υποκουλτούρες. 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Paul Willis Με αφετηρία τις αντιστάσεις μαθητών άσκησε κριτική στις θεωρίες της αναπαραγωγής και της αντιστοίχισης. Έμφαση στο υποκείμενο που αντιστέκεται στις άνισες κοινωνικές συνθήκες. 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Μαρξιστική εθνογραφική προσέγγιση Ταξικές συγκρούσεις μέσα στο σχολείο. Αντιστοιχία ανάμεσα στην οικονομία και το σχολείο, αλλά διαφορετικής μορφής από αυτή που υποστηρίζουν οι Bowles και Gintis Σχέση ανάμεσα στη μαθητική υποκουλτούρα και την κουλτούρα χειρωνακτικής εργασίας 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Κατά τον Willis Οι αντιστάσεις των παιδιών απέναντι στη διανοητική εργασία και τη σχολική κουλτούρα αναπαράγουν τις σχέσεις παραγωγής μέσα όμως από μια πιο σύνθετη διαδικασία. Οι μαθητές εργατικής τάξης ικανοποιούν με λανθάνοντα τρόπο τις επιθυμίες της αστικής τάξης «Ισόβια καταδίκη» της εργατικής τάξης» 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Συνειδητοποίηση και Περιορισμός Οι «μάγκες» ενισχύουν και ταυτόχρονα κλονίζουν την κυρίαρχη ιδεολογία λειτουργώντας στη βάση ενός αντιφατικού σχήματος συνειδητοποίησης και περιορισμού. Η συνειδητοποίηση δεν έχει άμεσα πολιτικό χαρακτήρα 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Ο Willis υποστηρίζει ότι Οι μαθητές αντιστέκονται στις αξίες της κοινωνίας διαμέσου της αντίστασής τους προς την εκπαιδευτική πρακτική. Πρόκειται για οργανωμένη αντίδραση προς ένα «παιδαγωγικό παράδειγμα» του οποίου οι πρακτικές ενσωματώνουν την ουσία της καπιταλιστικής κοινωνίας. 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Όμως οι μάγκες δεν συνειδητοποιούν τις συνέπειες Η απόρριψη της διανοητικής εργασίας ενισχύει το χάσμα μεταξύ σχεδιασμού και εκτέλεσης της παραγωγής Η αντίληψη της διανοητικής εργασίας ως θηλυπρεπούς διαιωνίζει τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ο καπιταλισμός μπορεί να ανεχτεί τη συνειδητοποίηση της ανισότητας από την εργατική τάξη, αλλά όχι και την κατάργησή του διαχωρισμού της παραγωγής σε χωριστά στάδια σχεδιασμού και εκτέλεσης 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Συμπέρασμα Η αναπαραγωγή του συστήματος πραγματοποιείται όχι μόνο μέσα από τη μεταβίβαση των κυρίαρχων γνώσεων, αξιών και στάσεων, αλλά και μέσα από την αντίσταση και τη σχετική αυτονομία που κατορθώνουν να κερδίσουν οι «μάγκες». 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ειρωνεία Ενώ το σχολείο υπόσχεται ανοδική κινητικότητα διαμέσου της παροχής γνώσεων-ικανοτήτων, οι μάγκες απορρίπτουν αυτή την προοπτική και κατά αυτόν τον τρόπο αυτοβούλως ενισχύουν την μειονεκτική ταξική τους θέση. 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Αναπαραγωγή ανισότητας Η αντίσταση τελικά αναπαράγει τις ταξικές σχέσεις αλλά σε βαθύτερο επίπεδο, εφόσον η ταξική τους θέση επιλέχθηκε ελεύθερα από τους ίδιους. Ο Willis τονίζει την ενεργητική διάσταση των υποκειμένων, αλλά σε τελική ανάλυση το υποκείμενο καθορίζεται από τις απαιτήσεις του καπιταλισμού 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Κριτική στον Willis «Κλειστή» θεωρία Συγκεκριμένα, η κοινωνική προέλευση των μαθητών υπερ-προσδιοριστική, δεν αφήνει κανένα περιθώριο διαφυγής από το ταξικό πεπρωμένο 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Φεμινιστική κριτική Ο Willis εξιδανικεύει τόσο την αντίσταση όσο και την κουλτούρα της ανδρικής εργατικής τάξης Δημιουργεί την εντύπωση ότι η αντίσταση αποτελεί προνόμιο των αγοριών, ωστόσο, όμως, τα κορίτσια αντιστέκονται στην εκπαιδευτική πρακτική, αλλά με διαφορετικούς τρόπους 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Οι Φεμινίστριες Μελέτησαν τις αντιστάσεις των μαθητριών απέναντι στις προσδοκόμενες από αυτές στερεότυπες μορφές συμπεριφοράς, καθώς και στην κοινωνικοποιητική δύναμη του σχολείου. 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η Angela McRobbie Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συμπεριφορά των κοριτσιών καθορίζεται τόσο από την οικονομική τους θέση, όσο και από τη θέση τους ως γυναικών. Άρα η αυτονομία των κοριτσιών σχετική 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Απόρριψη του σχολικού έθους Τα κορίτσια της έρευνας απορρίπτουν την παθητικότητα, τη συνέπεια και συμμόρφωση και τονίζουν τη σεξουαλικότητά τους, ασκούν έναν έλεγχο στη σχολική περίσταση, ωστόσο αυτοκοινωνικοποιούνται σε πατριαρχικούς και ταξικούς ρόλους και άρα ενδυναμώνουν την καταπίεσή τους 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Οι συνέπειες της αντίστασης των κοριτσιών α) συνειδητοποιείται και αμφισβητείται στην πράξη ο πυρήνας των σχέσεων εξουσίας μιας πατριαρχικής καπιταλιστικής κοινωνίας β) περιορίζονται οι δυνατότητες μιας ριζοσπαστικής πρωτοβουλίας, εφόσον η δράση τους παραμένει ανοργάνωτη. 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Τα κορίτσια μεσαίας τάξης είχαν αναπτύξει διαφορετικό τρόπο να εκφράζουν τη θέση τους ως γυναίκες, λόγω διαφορετικών εμπειριών σε σχέση με τα κορίτσια εργατικής τάξης. 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Henry Giroux Η μαθητική αντίσταση ενδεικτική του ταξικού αγώνα στο πλαίσιο της κοινωνίας Οι αντιστάσεις αναπτύσσονται στη βάση μιας πολιτικής και ηθικής αγανάκτησης και δεν αποτελούν συμπτώματα ατομικής παθολογίας ή μαθησιακών δυσκολιών 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Πολιτική ανάλυση και όχι ψυχολογική Ο Giroux μετατοπίζει το ενδιαφέρον από τις ψυχολογικές προσεγγίσεις στο πεδίο της πολιτικής ανάλυσης. Ανάγει τη μαθητική αντίσταση σε αφετηρία για τη μελέτη της σχέσης της εκπαίδευσης με την ευρύτερη κοινωνία. 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Τα σχολεία Πεδία ανταγωνισμού δύο διαφορετικών αντιλήψεων, πεποιθήσεων και αξιών Αλλά και χώροι όπου μπορούν να διακηρυχθούν τα δημοκρατικά ιδεώδη Η εκπαιδευτική πρακτική μπορεί να αναδιοργανωθεί δημοκρατικά. 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Κριτική στις θεωρίες της αναπαραγωγής Έμφαση στο ρόλο του υποκειμένου στη συγκρότηση της πραγματικότητας Οι καταπιεζόμενοι αντιστέκονται. Συνεπώς, δεν θεωρεί την κυριαρχία ως κάτι στατικό και ολοκληρωτικό, η έκβασή της είναι ανοιχτή 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Αντίσταση-χειραφέτηση Από την αντίσταση γεννιέται μια ελπίδα για ριζικό κοινωνικό μετασχηματισμό Σημασία στις δημοκρατικές παιδαγωγικές πρακτικές διαμέσου των οποίων μπορεί να μετασχηματιστεί η συνείδηση των ατόμων και να αναλάβουν ριζοσπαστική δράση. 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Εντοπισμός του χειραφετητικού σκοπού Διαχωρισμός των αντιθετικών δράσεων σε δύο κατηγορίες: α) Είναι οι αντιστάσεις Β) Είναι και οι πράξεις που ενσωματώνουν τη λογική της κυριαρχίας και του κομφορμισμού, και συμβάλλουν στην αποσάρθρωση των ανθρώπινων αξιών. 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Εντοπισμός του χειραφετητικού ενδιαφέροντος Είτε αποκάλυψη του συνειδητού ενδιαφέροντος των δρώντων Είτε διερεύνηση των ιστορικών και κοινωνικών συνθηκών και αξιών που είχαν ως αποτέλεσμα αυτήν την αντιθετική συμπεριφορά 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Τρία είδη αντιθετικών δράσεων 1) αυτές με φανερό χειραφετητικό ενδιαφέρον, 2) αυτές που είναι ασαφείς ως προς το ενδιαφέρον και 3) αυτές που φανερά ενσωματώνουν την κυρίαρχη ιδεολογία 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Κριτική στον Giroux Υπερβολική σημασία στη δυνατότητα των υποκειμένων που μετέχουν στην εκπαίδευση να προκαλέσουν συνολική κοινωνική αλλαγή Η διάκριση των αντιθετικών δράσεων σε πολιτικά θετικές και αρνητικές, ή σε αντιστασιακές και κομφορμιστικές, είναι αυθαίρετη και στηρίζεται σε σαθρά κριτήρια 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Μεθολογικό πρόβλημα Η επίτευξη μιας διάφανης ανάγνωσης της συνείδησης καθίσταται προβληματική τόσο λόγω της δυναμικής φύσης της ίδιας της συνείδησης όσο και λόγω της συνθήκης του κοινωνικού ερευνητή ως ανθρώπου 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Αντίφαση Μετατοπίζει το ενδιαφέρον σε συλλογικές πρακτικές και αξίες έξω από το εκπαιδευτικό πλαίσιο Τοποθετεί σε δευτερεύοντα ρόλο τις παιδαγωγικές πρακτικές συγκρότησης της συνείδησης και της ταυτότητας των μαθητών 17/4/2017 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ