Αποκοπή – επικόλληση, η τέχνη του Κολάζ Θέματα Τα Βασικά καλλιτεχνικά ρεύματα του 20ου αιώνα που οδήγησαν στη γέννηση της τέχνης του κολάζ Το κολάζ στην ελληνική τέχνη Πως η κοινωνική, επιστημονική και η καθημερινή σκέψη επιδρά στην τέχνη του κολάζ Εσπερινό ΓΕΛ Ηρακλείου Τάξη Α A τετράμηνο, σχ. έτος 2012 – 2013 Σύμβουλοι Καθηγητές: Ζερβού Αντωνία – Σφακιανάκης Εμμανουήλ

Ομάδα 1 Καρούσης Βαγγέλης Παυλάκη Αργυρώ Πειρασμάκης Μιχάλης Βαμβουκάκης Μανώλης Καρούσης Βαγγέλης Παυλάκη Αργυρώ Πειρασμάκης Μιχάλης Χουστουλάκη Κρίστη Τα βασικά καλλιτεχνικά ρεύματα του 20ου αιώνα που οδήγησαν στη γέννηση της τέχνης του κολάζ

Για πολλές δεκαετίες το διεθνές πνευματικό κίνημα του μοντερνισμού εξελίχτηκε σε μια εκρηκτική δύναμη απελευθέρωσης των καλλιτεχνών, με τη διάλυση της παραδοσιακής μορφής και τον διαρκή πειραματισμό επάνω σ' αυτήν, με την επίμονη διερεύνηση του ασυνειδήτου, την εγκατάλειψη του ωραίου και την αντικατάστασή του από το αληθινό, την αυτονόμηση των εκφραστικών μέσων, την επίμονη αναζήτηση νέων τρόπων επικοινωνίας σε έναν κόσμο που αλλάζει συνεχώς. Μετά το 1980 ο μεταμοντερνισμός, ως ευρύτερο πολιτιστικό ρεύμα που αμφισβητεί πλέον την ανανεωτική δύναμη του μοντερνισμού στην εποχή μας, δε διστάζει να υιοθετήσει στοιχεία από διαφορετικές εποχές και ρεύματα, τεχνοτροπίες και τεχνικές, σε συνδυασμό με τις δυνατότητες της νέας τεχνολογίας, επιδιώκοντας άλλοτε τον εντυπωσιασμό και άλλοτε μια νέα νοηματοδότηση των στοιχείων αυτών για τον σύγχρονο άνθρωπο.

ΟΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΕΣ ΤΗΣ ΑΒΙΝΙΟΝ Ανάμεσα στα κινήματα μοντέρνας τέχνης που άνθισαν στις αρχές του 20ου αιώνα ήταν ο Φωβισμός, ο Κυβισμός, ο Εξπρεσιονισμός και ο Φουτουρισμός. Ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος έθεσε ένα τέλος σε αυτά τα καλλιτεχνικά ρεύματα, οδήγησε ωστόσο παράλληλα στη δημιουργία αρκετών νεότερων κινημάτων (ή αντι-κινημάτων), όπως ο Ντανταϊσμός και ο Υπερρεαλισμός.

Σύμφωνα με τον Κυβισμό, ο ζωγράφος, δεν ζωγραφίζει μόνο τη μία όψη του αντικειμένου του, αλλά όλες τις όψεις του, από κάθε οπτική γωνία. Είναι σαν να παίρνουμε πολλές φωτογραφίες γύρω από ένα αντικείμενο και μετά να τις κόβουμε, να τις ενώνουμε και να τις συνθέτουμε σε ένα έργο. «Κιθάρα» (Guitar), 1913, Μικτή τεχνική, Μουσείο μοντέρνας Τέχνης (ΜΟΜΑ), Νέα Υόρκη, ΗΠΑ. Ο Πικάσο ήθελε μέσω του κυβισμού να αποδράσει από το ένα επίπεδο του πίνακα αποδίδοντας τον όγκο του αντικειμένου, όχι όμως ξεγελώντας το μάτι, αλλά δίνοντας του ό,τι θα έβλεπε σε ένα γλυπτό. Ταυτοχρόνως, ήθελε μέσω του κυβισμού να απελευθερωθεί από τα στενά όρια της πιστής απόδοσης, ανασυνθέτοντας με ελεύθερο τρόπο, αναδημιουργώντας το αντικείμενο.

Η κυβιστική περίοδος των δυο πρωτοπόρων (Πικάσο, Μπράκ) εκτείνεται χρονολογικά από το 1907 έως το 1920 και μπορεί να χωριστεί σε δυο βασικές φάσεις: 1ον στην αναλυτική (1907-1912) {ανάλυση των μορφών ,παρουσιάζοντας διαφορετικές όψεις ενός αντικειμένου} και 2ον στην συνθετική (1912-1920) {τα έργα δημιουργούνται από την σύνθεση διαφόρων υλικών}. Την άνοιξη του 1912 ο Picasso στο έργο του Still Life with Chair Caning, αντί να ζωγραφίσει το πλέγμα της καρέκλας, έκοψε ένα κομμάτι μουσαμά τυπωμένο με το μοτίβο ενός πλέγματος και το κόλλησε στο έργο του. Το κολάζ, στη μοντέρνα έννοια του είχε γεννηθεί και κυριάρχησε σε όλες τις μορφές της τέχνης κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα «Νεκρή φύση με πλεχτό καρέκλας» (Still-Life with Chair Caning). 1911/12, λάδι και κολάζ σε καμβά, Μουσείο Πικάσο, Παρίσι, Γαλλία.

Θεωρείται ότι η τεχνική του κολάζ εφευρέθηκε από τον Georges Braque το 1910, αν και περίπου την ίδια περίοδο, δημιούργησε το πρώτο του κολάζ και ο Πικάσο. Από το 1912 και οι δυο καλλιτέχνες συστηματικά χρησιμοποιούν αυτή την τεχνική κάνοντας το κολάζ χαρακτηριστική τεχνική του συνθετικού κυβισμού. Η περίοδος του κυβισμού στα έργα των δύο καλλιτεχνών χαρακτηρίζεται από την εξεύρεση νέων τρόπων για τη δημιουργία πίνακα ζωγραφικής. Έτσι άρχισαν να συμπεριλαμβάνουν στα έργα τους αποκόμματα εφημερίδων, ετικετών από φιάλες, και άλλα έντυπα υλικά. Προσθέτοντας σε ένα έργο τέχνης αυτά τα στοιχεία μάγεψαν τους θεατές καθώς «ο πραγματικός κόσμος», με τη δική του χωρική συνδεόταν πάνω σε καμβά με την ψευδαίσθηση της ζωγραφικής.  Μπρακ, «Νεκρή φύση επάνω σε τραπέζι», 1914.

Ο πρώτος καλλιτέχνης που ασχολήθηκε αποκλειστικά με την τεχνική του κολάζ, ήταν Kurt Schwitters, ο οποίος συνέχισε την παράδοση του σουρεαλισμού και ντανταϊσμού και διεύρυνε το πεδίο εφαρμογής των υλικών και αντικειμένων του κολάζ. Μικρά, αλλά και έξοχα τα έργα του αποτελούνταν από κομμάτια χαρτιού, εισιτήρια λεωφορείων, ετικέτες, κουπόνια, κ.α.

Ντανταϊσμός είναι ένα καλλιτεχνικό κίνημα που αναπτύχθηκε μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο στις εικαστικές τέχνες καθώς και στη λογοτεχνία (κυρίως στην ποίηση), το θέατρο και τη γραφιστική. Μεταξύ άλλων, το κίνημα ήταν και μια διαμαρτυρία ενάντια στη βαρβαρότητα του πολέμου και αυτού που οι Ντανταϊστές πίστευαν ότι ήταν μια καταπιεστική διανοητική αγκύλωση, τόσο στην τέχνη όσο και στην καθημερινότητα. Ο Ντανταϊσμός χαρακτηρίζεται από εσκεμμένο παραλογισμό και απόρριψη των κυρίαρχων ιδανικών της τέχνης. Επηρέασε μεταγενέστερα κινήματα, συμπεριλαμβανομένου του σουρρεαλισμού.

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΛΑΖ   Ο Άγγελος Σπαχής (1903 - 1963) ήταν ο πρώτος έλληνας καλλιτέχνης που φιλοτέχνησε το 1932 κολάζ με χαρτιά, ξύλα και άλλα υλικά παρουσιάζοντας συνθέσεις ιδιαίτερα τολμηρές για την εποχή τους. Με το κολάζ ασχολήθηκε και ο Γιάννης Τσαρούχης.

Αντωνωδημητράκης Νικήτας Ομάδα 2 Αντωνωδημητράκης Νικήτας Ζηρούνη Γεωργία Σαριδάκη Αμαλία Τριανταφύλλου Μίλτος Το κολάζ στην ελληνική τέχνη

Η ΑΡΧΗ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΛΑΖ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η ΑΡΧΗ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΛΑΖ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΑΦΑΙΡΕΣΗΣ ΤΟ ΚΟΛΑΖ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Μετά τον πόλεμο του 40 γεννήθηκαν διάφορα κινήματα. Ένα απ’ αυτά ήταν και το κίνημα της αφαιρετικής τέχνης. Σκοπός της είναι η αντιμετώπιση της μορφής στο σύνολο της και όχι στις επιμέρους λεπτομέρειες. Η εικόνα για το κίνημα της αφαίρεσης δεν σημαίνει αντιγραφή ενός φυσικού αντικειμένου αλλά ανταποκρίνεται στην αίσθηση της συγκινησιακής αντίληψης μπροστά στην φύση. Η τεχνική του κoλάζ στην Ελλάδα ξεκίνησε στις αρχές του 20ου αιώνα. Εμφανίζονται δειλά κάποιες προσπάθειες με τον Άγγελο Σπαχή και τον Οδυσσέα Ελύτη, παρουσιάζοντας συνθέσεις ιδιαίτερα τολμηρές για την εποχή τους. Με το κίνημα της Αφαίρεσης τη δεκαετία του 1950-60, το κολάζ κατόρθωσε να αποκτήσει το δικό του χώρο στη ζωγραφική.

ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΠΑΧΗΣ (το πρώτο του έργο) ‘’το αίνιγμα της φυσιογνωμίας του ανθρώπου’’ (1932)

Οδυσσέας Ελύτης Ο ίδιος εξηγεί: «Σκοπός μου δεν ήταν να παίξω. Ήταν να μεταγράψω την ποιητική μου σ' ένα επίπεδο αποσπασμένο από τους ήλους του σταυρού της γλώσσας. Και μου φάνηκε, με το πείραμα που έκανα, ότι κρατούσα ίσως στα χέρια μου το κατάλληλο κλειδί. Πολλές παλιές μου ορέξεις άρχισαν σιγά – σιγά, με άλλου είδους απαιτήσεις, ν' ανεβαίνουν από τον βυθό των ποιημάτων μου στην επιφάνεια»  «νεραϊδοσπηλιά» «το μήνυμα» (1968)

Την τέχνη του κολάζ ακολούθησαν με ιδιαίτερη επιτυχία, ο Γιάννης Τσαρούχης – Κάρολος Τσίζεκ – Νίκος Σαχίνης – Νίκος Κεσσανλής – Χρύσα Ρωμανού – Κώστας Τσόκλης – Νάνος Βαλαωρίτης - Αλέξης Ακριθάκης και άλλοι όπως συγγραφείς και ποιητές Οδυσσέας Ελύτης – Μανόλης Αναγνωστάκης κ.α. ΚΩΣΤΑ ΤΣΟΚΛΗ ‘’ειρηνική συνύπαρξη’’ (1930) ΚΑΡΟΛΟΣ ΤΣΙΖΕΚ ‘’κήπος’’ (1975)

ΝΑΝΟΥ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗ ‘’από την αλφάβητο των κωφαλάλων’’

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΚΟΛΑΖ Με τον όρο κολάζ εννοείται η επικόλληση διαφόρων εξωζωγραφικών αντικειμένων πάνω στην δισδιάστατη ζωγραφική επιφάνεια όπου μπορούν να χρησιμοποιηθούν υλικά όπως (ύφασμα, χαρτί, ξύλο, σπάγκος, κουμπιά κ.α.). Από αυτές τις τεχνικές προέκυψαν τα παρακάτω είδη κολάζ: το decollage-αποκόλληση, η μεικτή τεχνική και το φωτομοντάζ Tο decollage-αποκόλληση: επικόλληση χαρτιών και αφισών στη ζωγραφική επιφάνεια και αποκόλληση και σκίσιμο τους και πολλές άλλες, όχι μόνο στη ζωγραφική αλλά και στη γλυπτική ακόμα και στις εγκαταστάσεις και τα περιβάλλοντα. Σύγχρονοι καλλιτέχνες του κολάζ: Γιάννης Ψυχοπαίδης Κωστής Βελώνης Ελένη Λύρα Αλέξανδρος Σιμόπουλος Τζώρτζης Ταυτάλης Ελπίδα Πανονίδου κ.α. KΩΣΤΗΣ ΒΕΛΩΝΗΣ

H μεικτή τεχνική: διαφορετικού είδους χρώματα και μέσα που μπορεί να περιέχουν ένα κολλημένο αντικείμενο ΚΩΣΤΗΣ ΒΕΛΩΝΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΨΥΧΟΠΑΙΔΗΣ

Tο φωτομοντάζ: επικόλληση φωτογραφιών από διαφορετικές πηγές και προελεύσεις ΕΛΠΙΔΑ ΠΑΝΟΝΙΔΟΥ (SPRING) ΤΖΩΡΤΖΗ ΤΑΥΤΑΛΗ

Καραγιωργάκης Ζαχαρίας Ομάδα 3 Καραγιωργάκης Ζαχαρίας Μαραγκάκης Γιάννης Νικόλα Εύη Πετράκη Ξένια Πώς επηρεάζεται η τέχνη του κολάζ από την κοινωνική, επιστημονική και καθημερινή σκέψη

Οι αρχεΣ του 20ου αιωνα χαρακτηριζονται απο Την ταχύτητα των αλλαγών Τις τεχνολογικές εξελίξεις Τον τρόμο του 1ου παγκόσμιου πολέμου Τη βιομηχανία Τη διαφήμιση

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

1ος παγκοσμιοσ πολεμοσ

διαφΗμιση

Η χρήση ετερόκλητων υλικών στη δημιουργία έργων οδηγεί στο κολάζ με αποτέλεσμα να πολλαπλασιαστούν οι δυνατότητες έκφρασης του καλλιτέχνη και το περιεχόμενο της τέχνης

Η απλή απεικόνιση της πραγματικότητας δεν είναι πλέον το μόνο ζητούμενο στις εικαστικές τέχνες καθώς οι καλλιτέχνες πειραματίζονται με την αναδημιουργία της πραγματικότητας με σκοπό να μπερδέψουν το μυαλό!

Picasso 1912

Παναγιά – Ελύτης

ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΟΠΛΑ

Η φωτογραφία λίγο αργότερα εμπλούτισε την τέχνη του ΚΟΛΑΖ δίνοντας ακόμη πιο ρεαλιστική μορφή στην ΑΝΑΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ!!!

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΟΛΑΖ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΜΑΣ

Το κολάζ αντιτέθηκε στον επίσημο χαρακτήρα της ζωγραφικής και ερμηνεύτηκε ως ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Δυναμίτες τέχνης με όπλο ένα ψαλιδάκι! Ακολουθεί η παρουσίαση των έργων κολάζ

Έργο 1ο Θέμα: Ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές

Εμείς το αποτυπώσαμε Αργυρώ Βαγγέλης Κρίστη Μανώλης Μιχάλης

Έργο 2ο Θέμα: Εναλλακτικά μέσα μεταφοράς

Η πρότασή μας Αμαλία Γεωργία Μίλτος Νικήτας

Έργο 3ο Θέμα: Οι τέσσερις εποχές

Οι τέσσερις εποχές του Τσαρούχη 

Οι τέσσερις εποχές του Dali

Οι τέσσερις εποχές του Cezanne

Οι δικές μας τέσσερις εποχές Γιάννης Εύη Ζαχαρίας Ξένια

Εσπερινό ΓΕΛ Ηρακλείου Σας ευχαριστούμε Τάξη Α A τετράμηνο, σχ. έτος 2012 – 2013 Εσπερινό ΓΕΛ Ηρακλείου