ΜΑΘΗΜΑ 8 ΕΞΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

ΜΕΡΟΣ Ι ΠΑΛΙΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ

Νέες προσεγγίσεις για την εξουσία (1970-1990) Εξουσία – από μια στατική δομή και καταναγκασμό από τα πάνω σε μια διάχυτη άσκηση της εξουσίας Φουκώ – Επιτήρηση και Τιμωρία (1977) Γνώση/εξουσία Πειθάρχηση υποκειμένων μέσα από κοινωνικούς θεσμούς Γκράμσι (1920) έννοια της ηγεμονίας Άσκηση εξουσίας μέσα από τη συγκατάθεση των κυριαρχούμενων

Παλιές προσεγγίσεις για την αντίσταση Δεκαετία 1960 & 1970: έμφαση στα πολιτικά κινήματα και στις εξεγέρσεις Wolf, Peasant Wars of the 20th Century (1966) Subaltern Studies (Ινδία, Σπουδές των Υπάλληλων Στρωμάτων) Περιοδικό Peasant Studies

Νέες προσεγγίσεις για την αντίσταση Θεωρία του παγκόσμιου συστήματος (Wallerstein) Έμφαση στις λεπτές μη βίαιες μορφές αντίστασης – εξουσία από τα κάτω, καθημερινές πράξεις αντίστασης Ατομικές μορφές δράσης: λιποταξίες, αυτοκτονίες Συλλογικές μορφές δράσης Θρησκευτικά κινήματα Καθημερινές πράξεις υπονόμευσης του κύρους των κυρίαρχων (Scott)

Ρομαντισμός της αντίστασης; Lila Abu Lughod 4 μορφές αντίστασης των Βεδουϊνων γυναικών Αψηφώντας τους καθημερινούς περιορισμούς Καταστρατηγώντας καταναγκασμούς στην επιλογή συζύγων Σεξουαλικά ασεβείς συζητήσεις, διακωμώδηση αντρών Αυτοσχέδια ποιήματα

Κριτικές επισημάνσεις Η έμφαση στην αντίσταση μπορεί να κρύβει τις πραγματικές δομές εξουσίας Δεν αρκεί το ρητό: όπου υπάρχει εξουσία υπάρχει και αντίσταση Γιατί: Όπου υπάρχει αντίσταση, υπάρχει και εξουσία Η λεπτομερής καταγραφή των πρακτικών αντίστασης πρέπει να αποκαλύψει και τις δομές εξουσίας

Πιο πρόσφατες τάσεις Επιστροφή στα οργανωμένα νέα κινήματα Ζαπατίστας (Μεξικό) Ακτήμονες Βραζιλία Κινήματα εθνοτικών ομάδων Νέα παγκόσμια κινήματα (πλατείες, Occupy)

ΜΕΡΟΣ ΙΙ ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ LEWELLEN, KEΦ 7 Καθημερινές μορφές αντίστασης Παράλληλη πολιτική σφαίρα Πολιτική αφομοίωση Βίαιες εξεγέρσεις

Εξουσία, κράτος και αντίσταση Πιερ Κλαστρε, Κοινωνία Ενάντια στο Κράτος (1992) Ινδιάνοι Ν.Αμερικής: η αντίσταση «από τα κάτω» εμποδίζει τη δημιουργία του κράτους P.Skalnik, Outwitting the State (1989) Επινόηση νέων μορφών αντίστασης «από τα κάτω» όταν υπάρχει κράτος Αντίσταση ή προσαρμογή στις δομές της εξουσίας;

ΤΑ ΟΠΛΑ ΤΩΝ ΑΔΥΝΑΜΩΝ ΜΑΛΑΙΣΙΑ James Scott, The Weapons of the Weak (1985) Καθημερινή αντίσταση από τα κάτω σε αγροτική κοινότητα ριζοκαλλιεργητών Παράγοντες που εμπόδιζαν την ανοιχτή σύγκρουση Άγρια καταστολή Περίπλοκη ταξική δομή Δίκτυα συγγένειας Όχι άμεση εκμετάλλευση

Καθημερινές μορφές αντίστασης Κουτσομπολιό Αρνητικά παρατσούκλια Υπονόμευση του κύρους πλούσιων αγροτών Χαλάρωση ρυθμών εργασίας Κλοπή Σφαγή κοπαδιών σαμποτάζ

infrapolitics J.Scott Domination and the Arts of Resistance (1990) Διάκριση δημόσιου και ιδιωτικού χώρου Δημόσια συμμόρφωση προς την εξουσία (public transcript) Ανεπίσημη υπονόμευση του κύρους των κυρίαρχων (hidden transcript) Σφυρηλάτηση της συνοχής των κυριαρχούμενων στους δικούς τους χώρους)

Παράλληλη πολιτική σφαίρα Νησί Πόνακε Συνύπαρξη 2 ανταγωνιστικών πολιτικών συστημάτων (αποικιοκρατών και φυλαρχιών) Σύστημα «μεγάλων ανδρών», κύρος αρχηγού βάσει γενναιοδωρίας Διατήρηση στην αποικιοκρατία παράλληλα με την εξουσία των αποικιοκρατών Λήψη αποφάσεων σε κοινοτικό επίπεδο για θέματα τελετουργιών

Πολιτική αφομοίωση - κορπορατισμός Κορπορατισμός: άσκηση εξουσίας μέσα από ομάδες συμφερόντων Επανάσταση Σαντινίστας Νικαράγουα: «λαϊκός κορπορατισμός» Συμβούλιο του Κράτους – κεντρικό όργανο Συμμετοχή 6 κορπορατιστικών ομάδων 15.000 «επιτροπές άμυνας» στο τοπικό επίπεδο (600.000 μέλη)

Αποτυχία του μοντέλου λαϊκής επανάστασης Αυξανόμενος έλεγχος από τα πάνω Κούραση της βάσης (πολλές συνελεύσεις για θέματα που δεν τους ενδιέφεραν) Διάλυση των επιτροπών άμυνας Μετατροπή τους σε επιτροπής βάσης τοπικής εμβέλειας όχι κεντρικής πολιτικής Είναι αυτό «πολιτική αφομοίωση από τα κάτω»;

3 αντιφάσεις του κορπορατιστικού μοντέλου Ανάμεσα σε καθετοποίηση και οριζοντοποίηση Ανάμεσα σε τοπικό και εθνικό συμφέρον Ανάμεσα σε ελιτίστική και λαϊκίστική ηγεσία

Βίαια εξέγερση – Σαν Ντιέγκο