3. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΙΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 3. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΙΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

1. Επιστημονική Διαδικασία 1. Επιστημονική Διαδικασία Θεωρία--- Εφαρμογή του κριτηρίου επιστημονικής λογικής. / τι βλέπουμε όχι τι πρέπει να δούμε. Δείχνουν τη σύνδεση μεταξύ της κοινωνικής πραγματικότητας και της θεωρίας. Έρευνα--- Εφαρμόζει τα κριτήρια της παρατήρησης--- Η κοινωνική ζωή έχει μια κανονικότητα δεν είναι ένα χάος. Στατιστική--- Εφαρμόζει την εξήγηση. Τι αναμένεται λογικά; Δύο είδη σκέψης: Εμπειρική ανάλυση: περιγράφει και εξηγεί την κοινωνική πραγματικότητα (ποσοτική και ποιοτική ανάλυση). Η ποσοτική ανάλυση βασίζεται σε αριθμητικά δεδομένα ή χαρακτηριστικά περιπτώσεων ή υποκειμένων. Αιτία και αποτέλεσμα. Αξιολογική/αξιακή ανάλυση (normative analysis): Ανάπτυξη και εξέταση υποκειμενικών στόχων και αξιών, ηθικών κανόνων που μας καθοδηγούν. Εδώ εμπίπτουν φιλοσοφικές ερωτήσεις για την ύπαρξη, την ηθική, τους κανόνες που διέπουν την κοινωνική ζωή, κ.λπ.

2. Η Κοινωνική Έρευνα Πρέπει να αρχίζει με ένα ερευνητικό ερώτημα ή ένα πρακτικό πρόβλημα. Απαντά σε τρία είδη ερωτήσεων: τι (what), γιατί (why), και πώς (how). Αποβλέπει στην κάλυψη στόχων όπως: διερεύνηση (exploration), περιγραφή, εξήγηση, κατανόηση, πρόβλεψη, παρέμβαση, αξιολόγηση, και αποτίμηση επιπτώσεων (impact assessment). Εξήγηση και κατανόηση εκφράζονται ως ερωτήσεις του γιατί (why questions), και της παρέμβασης ως ερωτήσεις του πώς (how). Οι υπόλοιπες αναφέρονται σε ερωτήσεις του τι (what). Οι στόχοι της έρευνας συνήθως επιδιώκονται με μια λογική σειρά, δηλαδή περιγραφή, ερμηνεία/κατανόηση και παρέμβαση. Θεωρητικές υποθέσεις δίνουν πιθανές απαντήσεις στα ερευνητικά ερωτήματα του γιατί (why).

3. Ποσοτική έρευνα/ανάλυση 3. Ποσοτική έρευνα/ανάλυση Αποβλέπει--- γενίκευση- γεν. αρχές. Π.χ. στοιχεία/δεδομένα (data) -- πρέπει να είναι: Αντικειμενικά – χωρίς προκαταλήψεις Αποδεικτέα – μπορούν να αποδειχθούν και από άλλους Ελεγχόμενα: όχι άσχετα data Ο ερευνητής σχηματίζει γενικεύσεις βάσει πιθανοτήτων (δηλαδή επιβάλλεται να αποδείξει: πού επιλέχθηκαν/ τι δείγμα/ πώς αναλύθηκαν τα στοιχεία;;;)

4. Ποσοτική έρευνα/ανάλυση 4. Ποσοτική έρευνα/ανάλυση Η κοινωνική πραγματικότητα αντιμετωπίζεται ως ένα σύνολο χαρακτηριστικών ή μεταβλητών, δηλαδή ποσοτικά. (Μεταβλητή= έννοια η οποία σε μία έρευνα μπορεί να πάρει δύο ή τρεις ή περισσότερες αξίες ή βαθμούς. Π.χ. τάξη [χαμηλή/ μεσαία/ υψηλή], κυβέρνηση [δημοκρατική/ αυταρχική], αποξένωση [μικρή/μέτρια/μεγάλη]).

Η Ποσοτική μέθοδος προσπαθεί να εξηγήσει τις αιτίες της αλλαγής των κοινωνικών φαινομένων μέσω αντικειμενικής μέτρησης και αριθμητικής ανάλυσης

5. Ποσοτική έρευνα/ανάλυση 5. Ποσοτική έρευνα/ανάλυση Η ποσοτική μέθοδος υιοθετείται τις δεκαετίες ’30-’60 / Lazarfield (Columbia), όπου μέσω των ερευνών καθιερώνεται η ποσοτική ανάλυση. “εξετάζεται κάτι μέσω μεταβλητών που τα εκλαμβάνει ως εξωτερικά χαρακτηριστικά / βρίσκει κανονικότητες προκειμένου να αναδείξει αιτιώδεις σχέσεις”. Δηλαδή ‘αντικειμενική μέτρηση’ --- γενικεύσεις -- εμπειρικά θεμελιωμένες θεωρίες (μέσω υποθέσεων). Η διερεύνηση μιας έννοιας -- εφόσον προσδιοριστούν τα συνθετικά τους στοιχεία / επιτρέπουν τον προσδιορισμό των φαινομένων που αντιπροσωπεύουν.

6. Ποσοτική / έρευνα/ανάλυση 6. Ποσοτική / έρευνα/ανάλυση Παράδοση ποσοτικής έρευνας = Μαρξ/ λιμενεργάτες Charles Booth, Λονδίνο = συγκέντρωση συγκεκριμένων στοιχείων για θέματα φτώχιας. -- Φτώχια και τα προβλήματα που αντιμετώπισαν τα παιδιά στο σχολείο σχετίζονταν πολύ. Seebohm Rawntree = πληροφορίες για εργαζόμενους στο York - αν η οικογενειακή κατάσταση των ατόμων σχετίζεται με την οικονομική. Βρήκε ότι πράγματι σχετίζεται. Αγγλία = για ανάπτυξη της κοινωνικής πολιτικής/ Αμερική= καταναλωτικής συμπεριφοράς. Μετά αναπτύχθηκε στη Σχολή του Σικάγου= Lazarsfeld, Thurstone, Likert, Gutmann, Stouffer.

7. Ποσοτική έρευνα/ανάλυση Κριτική C. W. Mills. Με την δειγματοληπτική έρευνα η κοινωνική πραγματικότητα διασπάται σε μεταβλητές, με αποτέλεσμα να αποκόβονται από το ιστορικό και θεσμικό τους πλαίσιο. Υπάρχει ένας αφηρημένος εμπειρισμός. ανεξάρτητα όμως από αυτό η δειγματοληπτική έρευνα χρησιμοποιείται σαν ένα εργαλείο να γεφυρώσει την κοινωνιολογική σκέψη με την εμπειρική έρευνα. Την θεωρία με την έρευνα.

8. Ποσοτική έρευνα/ανάλυση 8. Ποσοτική έρευνα/ανάλυση Συλλογή αριθμητικών στοιχείων → απάντηση σε κοινωνιολογικό ερώτημα Deductive reasoning– ο ερευνητής αρχίζει με μία ήδη υπάρχουσα θεωρία – αναμένει μία απάντηση – (συνήθως-- περιγραφικά) Ερευνητική Υπόθεση/ ερώτημα Ανάλυση Συμπέρασμα

9. Είδη ποσοτικών Τεχνικών 9. Είδη ποσοτικών Τεχνικών 1. Πειραματική -- ο ερευνητής ελέγχει τις συνθήκες (Χ, ομάδες, μέτρηση) 2. Δειγματοληπτική -- συλλογή δεδομένων μέσω κλειστών (κυρίως) ερωτηματολογίων 3. Δευτερογενής έρευνα -- ανάλυση από τους ερευνητές που δεν είχαν οι ίδιοι συλλέξει τα στοιχεία για το συγκεκριμένο σκοπό 4. Ανάλυση περιεχομένου -- ανάλυση κειμένων/ ντοκουμέντων -- ποσοτικοποιείται το περιεχόμενο και τοποθετείται σε συγκεκριμένες κατηγορίες με συστηματικό τρόπο – Εφαρμογή σε όλες τις μορφές επικοινωνίας

10. Πειραματική Μέθοδος Χρησιμοποιείται για εύρεση αιτιακών σχέσεων. Στηρίζεται στον έλεγχο των παραγόντων ./ Ιδανική για έλεγχο υποθέσεων Ερευνά σχέσεις μεταξύ δύο μεταβλητών διαπιστώνει: α) μεταξύ ποιών μεταβλητών υπάρχει σχέση, β) ποια από τις σχέσεις είναι αιτιώδης. Σχέση μεταξύ δύο μεταβλητών, κάτω από αυστηρά ελεγμένες καταστάσεις. Διεξάγεται στο εργαστήριο ή έξω στο πεδίο. Στο εργαστήριο = υποκείμενα της έρευνας τοποθετούνται κάτω από ένα τεχνικό περιβάλλον - ο/η ερευνητής/τρια ελέγχει. Πεδίο δεν ελέγχεται τόσο πολύ από τον ερευνητή (διεξάγεται σε μία φυλακή, νοσοκομείο, δρόμο).

11. Πειραματική Μέθοδος Η πειραματική μέθοδος περιλαμβάνει 1. Χ εισάγεται κάτω από επιστημονικά ελεγμένες συνθήκες και καταγράφεται η επιρροή που έχει στην Υ . Π.χ., Χωρισμός της ομάδας σε δύο ομάδες ομάδα ελέγχου (εκτίθεται σε όλα τα χαρακτηριστικά εκτός αυτό της ανεξάρτητης μεταβλητής) και πειραματική ομάδα (αυτή σχετίζεται με την ανεξάρτητη μεταβλητή προκειμένου να μετρηθεί η επιρροή της). Η διαφορά που θα δείξουν οι δύο ομάδες συμπεραίνεται ότι είναι το αποτέλεσμα της επιρροής της Χ.

12. Πειραματική πριν και μετα 12. Πειραματική πριν και μετα Μπορεί να είναι πριν και μετά. (before and after). Δηλαδή μεταξύ του χρόνου πριν και μετά η πειραματική ομάδα εκτίθεται σε μία πειραματική μεσολάβηση (intervention). /Η ομάδα ελέγχου δεν αγγίζεται. Και οι δύο όμως εξετάζονται σε σχέση με την ανεξάρτητη μεταβλητή προκειμένου να βρεθεί η επιρροή της. Το αποτέλεσμα θα το δούμε από τις αλλαγές της πειραματικής ομάδας. Μπορεί όμως και να μην είναι η πραγματική αιτία η παρεμβολή της ανεξάρτητης μεταβλητής. τα πειράματα όχι πάντοτε αποτελεσματικά στην Κοινων. (Hawthorne effect).

13. Survey Research- Δειγματοληπτική μέθοδος μέθοδος συστηματικής συλλογής πληροφοριών για τις στάσεις, απόψεις, συμπεριφορά, δραστηριότητες, ή άλλα χαρακτηριστικά ενός πληθυσμού. κλπ. τεχνική -- τα ερωτηματολόγια (αναλύση δεδομένων με στατιστικές μεθόδους). Χρήση = στον επιστημονικό και ιδιωτικό χώρο π.χ., επιχειρήσεις (εταιρείες σφυγμομέτρησης κοινής γνώμης) με σκοπό την περιγραφή ανάλυση, εξήγηση φαινομένων. ευρείας χρήσης μέθοδος- δυνατότητα προσέγγισης μεγάλου αριθμού πληθυσμού. δύο βασικές κατηγορίες: Περιγραφική Έρευνα / Επεξηγηματική έρευνα

14. Είδη δειγματοληπτικής 14. Είδη δειγματοληπτικής Δημοσκοπήσεις = Περιγραφική έρευνα. Στόχος - η καταγραφή του πληθυσμού βάσει ορισμένων χαρακτηριστικών. Καταμετρά τις προτιμήσεις, τις απόψεις, τις στάσεις, κλπ. Συλλογή πληροφοριών ή για σχέση ή επιρροές μεταξύ μεταβλητών, γεγονότων, π.χ., πολιτικές προτιμήσεις.. Δειγματοληπτικές / Αιτιακές : μας δείχνουν την σύνδεση μεταξύ της κοινωνικής πραγματικότητας και της θεωρίας. Δηλαδή η θεωρία έχει σχέση με την πραγματικότητα / Βρίσκει τις αιτίες, συμβάλλει σε ένα σύστημα γνώσεων, απαραίτητο για την ανθρώπινη φύση.

16. Είδη δειγματοληπτικής 16. Είδη δειγματοληπτικής Διαχρονικές (Longitudinal Studies) - επαναλαμβάνονται πολλές φορές για να διαπιστωθεί η αλλαγή των υπό έρευνα φαινομένων. Π.χ., εξέταση δραστηριοτήτων μιας ομάδας από την αρχή μέχρι το τέλος. Ανάλυση περιοδικών/ εφημερίδων /αποφάσεων των δικαστηρίων διαχρονικά. Ή έρευνες μιας χρονικής περιόδου (Cross sectional studies), η χρήση – περιορισμένη/ έρευνες αυτές που στηρίζονται σε παρατηρήσεις που γίνονται μόνο μια φορά. Π.χ. μια απογραφή (περιγραφή του πληθυσμού σε μία δεδομένη φορά) ρατσιστικές τάσεις/ ψήφος στις συγκεκριμένες εκλογές. Μειονεκτήματα = Αποβλέπουν σε γενικεύσεις που θα ισχύσουν διαχρονικά, όμως τα συμπεράσματά βασίζονται σε παρατηρήσεις που έχουν γίνει μόνο μια φορά.

17. Είδη δειγματοληπτικής 17. Είδη δειγματοληπτικής Οι διαχρονικές επιτρέπουν στον ερευνητή να εξετάσει ένα φαινόμενο διαχρονικά. Πάνελ, (εξετάζονται διαχρονικά τα ίδια άτομα). Έρευνα Κοόρτης (γενεακές έρευνες), π.χ.,γενιά του Πολυτεχνείου Έρευνες Τάσεων (βλέπει τις διαχρονικές αλλαγές της πολιτικής συμπεριφοράς λαμβάνοντας ένα δείγμα. Μειονεκτήματα: ναι μεν ΟΚ διαχρονική εξέταση όμως = χρονοβόρες και ακριβές. Μερικοί αρνούνται, πεθαίνουν, δεν θέλουν, κλπ.

18. Δευτερογενής Ανάλυση Άντληση πληροφοριών μέσω των υπαρχόντων στοιχείων που έχουν συλλεχθεί, από στατιστικές υπηρεσίες/ κρατικές υπηρεσίες/ ερευνητικά κέντρα/ ιστορικές πηγές/ παν/στήμια. Οι στατιστικές υπηρεσίες έχουν πάντοτε γιατί αντλούν τα στοιχεία τους από την Εθνική Απογραφή, που περιέχει όλα τα χαρακτηριστικά του πληθυσμού (Υποχρεωτική σε όλες τις χώρες, καταγραφή χαρακτηριστικών, κλπ.). Στοιχεία και από προηγούμενες κοινωνιολογικές έρευνες. Τα ίδια στοιχεία μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να απαντηθούν διαφορετικά ερωτήματα.

19. Στάδια της Ποσοτικής έρευνας 19. Στάδια της Ποσοτικής έρευνας Εισαγωγή – μετά από εξέταση της σχετικής βιβλιογραφίας – ποιο είναι το δικό σας κοινωνιολογικό ερώτημα που νομίζετε ότι πρέπει να απαντηθεί. Τι απάντηση αναμένετε?? (υπόθεση) Μέθοδος– τι είδους Μεθ., used για να απαντήσεις στο ερώτημα? Τι δείγμα και πως, τι είδους μέτρηση, ποιες διαδικασίες?/ Αποτελέσματα– τι είδους αριθμητικά patterns? Συζήτηση– πως ερμηνεύετε τα στοιχεία ? Πως τα συνδέετε με την θεωρία και τις προηγούμενες έρευνες?? Συμφωνούν ή όχι με την υπόθεσή σας??

20. Σημεία Επικέντρωσης Κοινωνικής Έρευνας 20. Σημεία Επικέντρωσης Κοινωνικής Έρευνας Οι κοινωνικοί επιστήμονες κυρίως επικεντρώνονται: Χαρακτηριστικά α). άτομα------Φύλο, ηλικία, ύψος, οικογενειακή κατάσταση, ικανότητες, δυσλειτουργίες, κλπ. β). Κοινωνικές ομάδες--- μέγεθος, δομή, τοποθεσία, συλλογική περιγραφή των μελών της, κλπ. γ). Αντικείμενα --- Μέγεθος, ύψος, χρώμα, ή χαρακτηριστικά των ατόμων που σχετίζονται μαζί τους. Προσανατολισμοί (orientations) Όταν τα άτομα = η μονάδα ανάλυσης -- ποιοι είναι οι προσανατολισμοί τους? π.χ., στάσεις, πεποιθήσεις, προκαταλήψεις, κλπ. Δηλαδή, γενικές τάσεις, κλίσεις ή προτιμήσεις. Τα άτομα μπορεί να χαρακτηρίζονται σαν θρησκόληπτα, φανατισμένα, διανοητικά καθυστερημένα, κλπ.

21. Μονάδα Ανάλυσης / Παρατήρησης 21. Μονάδα Ανάλυσης / Παρατήρησης ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ: Οι μονάδες ή τα χαρακτηριστικά που αναφερόμαστε και περιγράφουμε και συγκρίνουμε με παρόμοιες ενότητες. Ατομα: παρατηρούμε χαρακτηριστικά που αναφέρονται σε μια ομάδα ατόμων όπως φύλο, ηλικία, περιοχή, στάσεις, αντιλήψεις, συμπεριφορές, κλπ. Μετά συγκεντρώνουμε τις τιμές για ολόκληρη την ομάδα. Ομάδες, Π.Χ, παντρεμένα ζευγάρια, πόλεις, κλπ Οργανισμοί / εκκλησίες, πανεπιστήμια, στρατός, κλπ Κοινωνικά δημιουργήματα (Π.χ., βιβλία, κτίρια, αποφάσεις δικαστηρίων). Μονάδα ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ: εξετάζουμε για να περιγράψουμε την μονάδα ανάλυσης Πολλές φορές συμπίπτουν

22. Επίπεδα μέτρησης Έννοιες μπορεί να μετρηθούν σε 4 διαφορετικά επίπεδα Ονομαστικό/τακτικό επίπεδο=κατηγορικές μεταβλητές= data κάτω από μία ομάδα mutually exclusive κατηγορίες=λιγότερες πληροφορίες, μικρότερη μορφή ανάλυσης Ισο-Διαστημικό/αναλογικό επίπεδο= matric μεταβλητές= κάτω από συγκεκριμένες κατηγορίες μέτρησης = συνεχείς ή ασυνεχείς

23. τύποι ανάλυσης: 4 τύποι ανάλυσης 23. τύποι ανάλυσης: 4 τύποι ανάλυσης Μονομεταβλητή περιγραφική περίληψη των χαρακτηριστικών μερικών φαινομένων/περιγραφή μεταβλητών (ποσοστά, τυπική απόκλιση, κλπ.) Διμεταβλητή περιγραφική=περιγραφή της μορφής και της δύναμης της σχέσης μεταξύ μεταβλητών/ σύγκριση χαρακτηριστικών της ίδιας μεταβλητής σε διαφορετικούς πληθυσμούς (συσχετίσεις) επεξηγηματική= κατεύθυνση και δύναμη της επιρροής μεταξύ μεταβλητών (Παλινδρόμηση) επαγωγική= εκτίμηση εάν τα χαρακτηριστικά ή η σχέση του δείγματος ισχύουν στον πληθυσμό (επαγωγική στατιστική).