Δρ Μάριος Στυλιανίδης, ΕΔΕ ΥΠΠ stylmarios@cytanet.com.cy Πετυχημένη Σχολική Ηγεσία: 10 ισχυρές παραδοχές-προκλήσεις για βελτίωση Δρ Μάριος Στυλιανίδης, ΕΔΕ ΥΠΠ stylmarios@cytanet.com.cy ΗΜΕΡΙΔΑ ΑΚΙΔΑ 10 Μαρτίου 2012

Δέκα ισχυρές παραδοχές για μια πετυχημένη σχολική ηγεσία Day, Sammons, Hopkins, Harris, Leithwood, Gu & Brown (2010)

Οι διευθυντές αποτελούν την κύρια πηγή ηγεσίας στα σχολεία τους 1 Οι διευθυντές αποτελούν την κύρια πηγή ηγεσίας στα σχολεία τους Διευθυντής: κύρια πηγή ηγεσίας Προσδοκίες Φιλοδοξίες και Ικανότητες Εκπαιδευτικών Ευημερία Μαθητών Βελτίωση Συνθηκών Διδασκαλίας & Μάθησης Στρατηγικές Πρακτικές ηγεσίας Εκπ/κές αξίες Βελτίωση Μαθησιακών Επιτευγμάτων

Ενυπάρχουν 8 βασικές διαστάσεις στην πετυχημένη ηγεσία 2 Ενυπάρχουν 8 βασικές διαστάσεις στην πετυχημένη ηγεσία     Καθορίζουν τις αξίες και το όραμά τους, δείχνουν κατεύθυνση και οικοδομούν εμπιστοσύνη Βελτιώνουν τις συνθήκες μάθησης και διδασκαλίας Αναδομούν την οργάνωση και ανασχεδιάζουν ηγετικούς ρόλους και ευθύνες Ενισχύουν την ποιότητα της διδασκαλίας και της μάθησης

Ενυπάρχουν 8 βασικές διαστάσεις στην πετυχημένη ηγεσία 2 Ενυπάρχουν 8 βασικές διαστάσεις στην πετυχημένη ηγεσία     Επανασχεδιάζουν και εμπλουτίζουν τα προγράμματα σπουδών Βελτιώνουν την ποιότητα των εκπαιδευτικών Οικοδομούν σχέσεις συνεργασίας μέσα στο σχολείο Οικοδομούν ισχυρές σχέσεις με φορείς και παράγοντες έξω από το σχολείο

Ενυπάρχουν 8 βασικές διαστάσεις στην πετυχημένη ηγεσία 2 Ενυπάρχουν 8 βασικές διαστάσεις στην πετυχημένη ηγεσία Επιτυχη-μένη ηγεσία Καθορισμός οράματος, αξιών και κατεύθυνσης Βελτίωση συνθηκών μάθησης διδασκαλίας Αναδόμηση οργάνωσης επανασχε-διασμός ρόλων & ευθυνών Ενίσχυση ποιότητας μάθησης διδασκαλίας Επανασχεδια-σμός εμπλουτισμός προγράμματος σπουδών Βελτίωση ποιότητας εκπαιδευτικών Οικοδόμηση σχέσεων στο εσωτερικό του σχολείου Οικοδόμηση σχέσεων εκτός σχολείου Καθορισμός Οράματος, Αξιών & Κατεύθυνσης Υψηλές Προσδοκίες για τη Μάθηση, την Ευημερία και τις Επιτυχίες των Μαθητών Οικοδόμηση Εμπιστοσύνης

Βλέπουν την επιτυχία των μαθητών να έχει 5 διαστάσεις: 3 Οι αξίες των διευθυντών συνιστούν βασικά στοιχεία για την επιτυχία τους ΑΞΙΕΣ Ισχυρή αίσθηση ηθικής ευθύνης Πίστη ότι κάθε μαθητής αξίζει των ίδιων ευκαιριών για να πετύχει Σεβασμός και αξία προς όλους Πάθος για μάθηση και επιτυχία Αφοσίωση σε μαθητές και εκπ/κούς ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Ευέλικτοι, όχι δογματικοί Ανοικτόμυαλοι - έτοιμοι να μάθουν Επίμονοι Ανθεκτικοί σε στρεσογόνες συνθήκες Αισιόδοξοι Σταθεροί στις ψηλές προσδοκίες Βλέπουν την επιτυχία των μαθητών να έχει 5 διαστάσεις: ακαδημαϊκή συμπεριφοράς προσωπική κοινωνική συναισθηματική

4 Οι πετυχημένοι ηγέτες χρησιμοποιούν τις ίδιες βασικές πρακτικές ηγεσίας, αλλά δεν υπάρχει μόνο ένα μοντέλο που να τους οδηγεί στην επιτυχία Συνδυάζουν στοιχεία και από τα δύο μοντέλα Ταιριάζουν τις ηγετικές στρατηγικές τους με το ιδιαίτερο πλαίσιο του σχολείου τους Αναγνωρίζουν, κατανοούν, σέβονται και υπηρετούν τις ανάγκες και τα κίνητρα των άλλων Βελτίωση διδασκαλίας μάθησης ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ Καθορισμός οράματος και κατεύθυνσης Ανάπτυξη προσωπικού ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗΗΓΕΣΙΑ

4 Οι πετυχημένοι ηγέτες χρησιμοποιούν τις ίδιες βασικές πρακτικές ηγεσίας, αλλά δεν υπάρχει μόνο ένα μοντέλο που να τους οδηγεί στην επιτυχία Προηγούμενες εμπειρίες διευθυντή Συνθήκες διδασκαλίας και μάθησης στο σχολείο Αυτοπεποίθηση, εμπειρίες και ικανότητες προσωπικού Συμπεριφορά, φιλοδοξίες και μαθησιακό επίπεδο μαθητών Συνδυασμός Ηγετικών Στρατηγικών ανάλογα με: Καθορισμός οράματος και κατεύθυνσης ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗΗΓΕΣΙΑ Πρόκειται για τις ίδιες στρατηγικές αλλά ο συνδυασμός, η σειρά και ο χρόνος εφαρμογής τους ποικίλουν ανάλογα με το συγκείμενο του σχολείου

5 Οι διαφορές στο τοπικό πλαίσιο επηρεάζουν τη φύση, την κατεύθυνση και το ρυθμό της ηγετικής δράσης Διαφορές ηγεσίας μεταξύ των σχολείων που παρουσιάζουν βελτίωση: Οι διευθυντές στα σχολεία μειονεκτικών περιοχών τείνουν να είναι λιγότερο έμπειροι. Τα σχολεία που βελτιώθηκαν, ξεκινώντας από πολύ χαμηλά επίπεδα, πέτυχαν μεγαλύτερη πρόοδο στην αλλαγή της σχολικής κουλτούρας-κλίματος, τη βελτίωση της διδασκαλίας-μάθησης και την αξιοποίηση δεδομένων για την απόδοση των μαθητών. Καθορισμός οράματος και κατεύθυνσης ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗΗΓΕΣΙΑ

5 Οι διαφορές στο τοπικό πλαίσιο επηρεάζουν τη φύση, την κατεύθυνση και το ρυθμό της ηγετικής δράσης Διαφορές ηγεσίας ανάλογα με το κοινωνικο-οικονομικό πλαίσιο: Οι πετυχημένοι διευθυντές σε μειονεκτικές περιοχές καταβάλλουν μεγαλύτερες προσπάθειες για να επιφέρουν βελτιώσεις στα μαθησιακά επίπεδα. Οι προσπάθειές τους επικεντρώνονται κυρίως στη βελτίωση της σχολικής κουλτούρας, της συμπεριφοράς, της παρώθησης και της μεγαλύτερης εμπλοκής των μαθητών. Καθορισμός οράματος και κατεύθυνσης ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗΗΓΕΣΙΑ

5 Οι διαφορές στο τοπικό πλαίσιο επηρεάζουν τη φύση, την κατεύθυνση και το ρυθμό της ηγετικής δράσης Διαφορές ηγεσίας ανάλογα με τις εμπειρίες και την αρχαιότητα στη θέση: Οι πετυχημένοι διευθυντές υιοθετούν διάφορες στρατηγικές βελτίωσης ανάλογα με τις εμπειρίες και την αρχαιότητα στη θέση. Οι στρατηγικές αυτές έχουν να κάνουν τόσο με τη μετασχηματιστική όσο και με την παιδαγωγική ηγεσία. Τα πρώτα τρία χρόνια είναι πιο δραστήριοι στην εισαγωγή αλλαγών με στόχο να επιφέρουν βελτίωση σε διάφορες περιοχές. Καθορισμός οράματος και κατεύθυνσης ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗΗΓΕΣΙΑ

6 Οι διευθυντές συμβάλλουν στη μάθηση των μαθητών μέσα από ένα συνδυασμό στρατηγικών και δράσεων Έμφαση στην αύξηση ακαδημαϊκών επιπέδων Αξιολόγηση μάθησης Κουλτούρα συνεργασίας εκπαιδευτικών Παρακολούθηση επίδοσης μαθητών-σχολείου Συνοχή διδακτικού προγράμματος Παροχή εξωσχολικών δραστηριοτήτων Καθορισμός οράματος και κατεύθυνσης

Υπάρχουν τρεις φάσεις επιτυχίας στην ηγεσία 7 Υπάρχουν τρεις φάσεις επιτυχίας στην ηγεσία ΠΡΩΙΜΗ (θεμελίωση) Βελτιώνει το φυσικό περιβάλλον Θέτει επίπεδα συμπεριφοράς μαθητών Αναδιοργανώνει την ηγετική ομάδα Εφαρμόζει συστήματα διαχείρισης απόδοσης ΜΕΣΗ (ανάπτυξη) Διευρύνει την κατανομή ηγετικών ρόλων και ευθυνών Αξιοποιεί δεδομένα πιο συστηματικά για λήψη αποφάσεων που αφορούν την πρόοδο των μαθητών ΥΣΤΕΡΗ (εμπλουτι-σμός) Εμπλουτίζει το πρόγραμμα σπουδών Διευρύνει ακόμη περισσότερο την κατανομή της ηγεσίας Καθορισμός οράματος και κατεύθυνσης ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗΗΓΕΣΙΑ

8 Oι διευθυντές επιτυγχάνουν και διασφαλίζουν την επιτυχία διαφοροποιώντας ανάλογα τις ηγετικές στρατηγικές και δράσεις τους

Oι πετυχημένοι διευθυντές επιμερίζουν προοδευτικά την ηγεσία 9 Oι πετυχημένοι διευθυντές επιμερίζουν προοδευτικά την ηγεσία Οι διευθυντές τείνουν να είναι πιο αυταρχικοί στην πρώιμη φάση της ηγεσίας τους, ενώ στις επόμενες φάσεις κατανέμουν περισσότερες ευθύνες, ρόλους και εξουσία. Υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ της προοδευτικής κατανομής ρόλων και ευθυνών και της βελτίωσης των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Η κατανομή της ηγεσίας στα σχολεία διαφέρει όσο αφορά τους τρόπους και τη μορφή που παίρνει. Η κατανομή των ηγετικών υπευθυνοτήτων και της δύναμης διαφέρει ανάλογα με το τοπικό συγκείμενο. ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗΗΓΕΣΙΑ

Oι πετυχημένοι διευθυντές επιμερίζουν προοδευτικά την ηγεσία 9 Oι πετυχημένοι διευθυντές επιμερίζουν προοδευτικά την ηγεσία Καθορίζεται από τέσσερις παράγοντες: Κρίση διευθυντή για το τι είναι πιο σωστό για το σχολείο σε κάθε φάση Κρίση διευθυντή για την ικανότητα και ετοιμότητα του προσωπικού να ηγηθεί Βαθμός εμπιστοσύνης που υπάρχει Εκπαίδευση, εμπειρίες και ικανότητες του διευθυντή ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗΗΓΕΣΙΑ

10 Η πετυχημένη κατανομή της ηγεσίας εξαρτάται από το βαθμό εμπιστοσύνης που υπάρχει Η αποτελεσματική κατανεμημένη ηγεσία εξαρτάται από 5 βασικούς παράγοντες εμπιστοσύνης: Αξίες και στάσεις: πίστη ότι ο εκπαιδευτικός νοιάζεται για τους μαθητές του και μπορεί να εργαστεί σκληρά προς όφελός τους, εάν αφεθεί να επιδιώξει στόχους στους οποίους είναι αφοσιωμένος. Διάθεση εμπιστοσύνης: θετικές εμπειρίες από προηγούμενες σχέσεις εμπιστοσύνης. Αξιοπιστία: ο βαθμός στον οποίο οι άλλοι θεωρούν αξιόπιστο το διευθυντή και τον εμπιστεύονται Επαναλαμβανόμενες δράσεις-ενέργειες εμπιστοσύνης Οικοδόμηση και ενίσχυση σχέσεων εμπιστοσύνης σε επίπεδο ατόμων και οργανισμού. ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗΗΓΕΣΙΑ

Συνοψίζοντας Διευθυντής: κύρια πηγή ηγεσίας Οκτώ βασικές διαστάσεις ηγεσίας Οι αξίες των ηγετών βασικά στοιχεία επιτυχίας Δεν υπάρχει ένα μοναδικό μοντέλο επιτυχίας Οι διαφορές στο περιβάλλον επηρεάζουν τη φύση, την κατεύθυνση και το ρυθμό των ηγετικών ενεργειών Οι ηγέτες συμβάλλουν στη βελτίωση των μαθησιακών επιπέδων μέσα από ένα συνδυασμό στρατηγικών και δράσεων Υπάρχουν τρεις φάσεις στην ηγετική ανάπτυξη (πρώιμη, μέση, ύστερη) Διαφοροποίηση δράσεων και στρατηγικών σε κάθε φάση Οι πετυχημένοι ηγέτες επιμερίζουν την ηγεσία προοδευτικά Η πετυχημένη κατανομή ηγεσίας εξαρτάται από την ύπαρξη ή όχι αμοιβαίας εμπιστοσύνης ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗΗΓΕΣΙΑ

Προκλήσεις για βελτίωση 1 Συνεχής αυτομόρφωση και αναστοχασμός σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο 2 Η σχολική ηγεσία ψηλά στις προτεραιότητες της εκπαιδευτικής πολιτικής 3 Ανάγκη για επαναπροσδιορισμό-εκσυγχρονισμό του ρόλου, των υπευθυνοτήτων, των καθηκόντων 4 Καθιέρωση επαγγελματικών προτύπων-στάνταρς ποιότητας σχολικού ηγέτη

Προκλήσεις για βελτίωση 5 Συγκροτημένα προγράμματα κατάρτισης και προσωπικής-επαγγελματικής ανάπτυξης ηγετών Φορέας συστηματικής επιμόρφωσης-κατάρτισης στελεχών και παραγωγής υποστηρικτικού υλικού 6 Επίκεντρο η συμβολή του ηγέτη στη βελτίωση της μάθησης των μαθητών 7 Μηχανισμοί εντοπισμού και διάχυσης καλών πρακτικών ηγεσίας – δίκτυα σχολείων

Προκλήσεις για βελτίωση 8 Ουσιαστική και συστηματική συνεχής στήριξη του σχολικού ηγέτη στις βασικές διαστάσεις του ηγετικού του ρόλου αλλά και στην καθημερινότητά του Ίδρυση Ενδοτμηματικής Επιτροπής Ανάπτυξης-Βελτίωσης Σχολικής Μονάδας: Πρώτο βήμα - Ανάπτυξη ιστοσελίδας με ψηφιακό υλικό Διάχυση καλών πρακτικών, χρήσιμων εργαλείων, ιδεών, επιμορφωτικού υλικού κ.λπ. Συνεχής εμπλουτισμός και ανανέωση Δυνατότητα επικοινωνίας και αποστολής υλικού από ενδιαφερόμενους

Προκλήσεις για βελτίωση Ανάπτυξη-Βελτίωση Σχολικής Μονάδας (τομείς δράσης): Ηγεσία – Όραμα Οργάνωση – Διοίκηση Σχολείου Οργάνωση – Διοίκηση Τάξης Αυτοαξιολόγηση – Προγραμματισμός – Σχέδια Δράσης Κλίμα – Κουλτούρα Ποιότητα Διδασκαλίας – Μάθησης Αλλαγές – Καινοτομίες Επαγγελματική Ανάπτυξη Προσωπικού Νέα Αναλυτικά Προγράμματα Νέα Ωρολόγια Προγράμματα Σχολείο για όλα τα παιδιά

Σας ευχαριστώ!