Αποδόσεις αιτίων

Ορισμός Η απόδοση αιτίου αφορά την αντιληπτή αιτία ενός αποτελέσματος επίδοσης ή το πώς ο μαθητής εξηγεί τις επιτυχίες και τις αποτυχίες του.

Θεωρία απόδοσης αιτίων Όταν το άτομο βιώνει το αποτέλεσμα μιας εκτέλεσης (ειδικά εάν το αποτέλεσμα είναι απροσδόκητο, αρνητικό ή σημαντικό), το άτομο θα αναζητήσει τον λόγο που οδήγησε σ’ αυτό το αποτέλεσμα.

Ο μαθητής θα μπορούσε να αποδώσει την καλή του επίδοση στο bowling σε μια τυχερή μπάλα, στο είδος του διαδρόμου, σε έναν νέο τρόπο απελευθέρωσης της μπάλας, στη βοήθεια του εκπαιδευτικού, στην υψηλή αθλητική του ικανότητα ή στην εξάσκηση. Ένας άλλος μαθητής θα μπορούσε να αποδώσει την κακή επίδοσή του στο μπόουλινγκ, στη χρήση ακατάλληλης μπάλας, στην κακή τύχη, στη φασαρία που προκαλούν οι άλλοι μαθητές, στην έλλειψη βοήθειας από τον εκπαιδευτικό, στην ελλιπή αθλητική ικανότητα ή στο γεγονός ότι δεν έχει ξαναπαίξει μπόουλινγκ.

Βασικές αποδόσεις αιτίων (1) η ικανότητα, (2) η προσπάθεια, (3) η τύχη και (4) η δυσκολία του έργου.

Ταξινόμηση απόδοσης αιτίων Η πραγματική απόδοση αιτίων είναι λιγότερο σημαντική για τη μελλοντική παρακίνηση και τη συμπεριφορά από τα χαρακτηριστικά ή τις ιδιότητες της απόδοσης αυτής. Αιτιότητα – Σταθερότητα - Ελεγξιμότητα

Αιτιότητα Το σημείο της αιτιότητας αναφέρεται στο εάν η αιτία του αποτελέσματος της εκτέλεσης είναι εσωτερική ή εξωτερική σε σχέση με το άτομο. Οι εσωτερικές αποδόσεις μπορεί να είναι η ικανότητα και η προσπάθεια, ενώ η δυσκολία του έργου και η τύχη αποτελούν εξωτερικές σε σχέση με το άτομο.

Σταθερότητα Στη διάσταση της σταθερότητας, τα αίτια μπορούν να θεωρηθούν σταθερά και μόνιμα χαρακτηριστικά (μπορεί να αναμένεται το ίδιο αποτέλεσμα το μέλλον) ή ασταθή και προσωρινά (είναι πιθανό στο μέλλον ένα διαφορετικό αποτέλεσμα). Η ικανότητα και η δυσκολία του έργου θεωρούνται γενικά ως σταθερές αποδόσεις αιτίου, ενώ η προσπάθεια και η τύχη θεωρούνται συνήθως ασταθείς.

Ελεγξιμότητα Το χαρακτηριστικό της ελεγξιμότητας των αποδόσεων αιτίων αναφέρεται στο κατά πόσο το άτομο πιστεύει, ότι έχει τη δύναμη να αλλάξει το αίτιο ή όχι. Η ικανότητα και η τύχη θεωρούνται συνήθως ως μη ελέγξιμα αίτια, ενώ η προσπάθεια θεωρείται ως αίτιο που μπορεί να ελεγχθεί. Η δυσκολία του έργου μπορεί να εκλαμβάνεται ως ασταθής και ελέγξιμη (εάν κάποιος πιστεύει ότι μπορεί να προσαρμόσει τη δυσκολία του έργου) ή σταθερή και μη ελέγξιμη (εάν το άτομο πιστεύει, ότι το έργο υπόκειται πλήρως στον έλεγχο των άλλων και δεν μπορεί να επιφέρει το ίδιο το άτομο αλλαγές στο έργο).

ΕΛΕΓΞΙΜΟΤΗΤΑ ΑΙΤΙΟΤΗΤΑ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΤΥΧΗ ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΜΗ ΕΛΕΓΞΙΜΗ ΕΛΕΓΞΙΜΟΤΗΤΑ ΕΛΕΓΞΙΜΗ ΑΙΤΙΟΤΗΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΑΣΤΑΘΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΤΥΧΗ ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΣΤΑΘΕΡΗ

Συνέπειες των ταξινομήσεων της απόδοσης αιτίων Η επιρροή στις προσδοκίες Οι σταθερές αποδόσεις αιτίων στο αποτέλεσμα της εκτέλεσης, οδηγούν το άτομο να προσδοκά το ίδιο αποτέλεσμα στο μέλλον. Η επιρροή στα συναισθήματα Οι εσωτερικές και ελεγχόμενες αποδόσεις αιτίων εξυπηρετούν την ενδυνάμωση ή την εξασθένηση των συναισθημάτων και επηρεάζουν την αυτοαξία.

Απόδοση αιτίων και κίνητρα ΥΨΗΛΗ ΠΑΡΑΚΙΝΗΣΗ ΧΑΜΗΛΗ ΠΑΡΑΚΙΝΗΣΗ Επιτυχία Αποτυχία Επιτυχία Αποτυχία Εσωτερική Εξωτερική Εξωτερική Εσωτερική Σταθερή Ασταθής Ασταθής Σταθερή Ελέγξιμη Ελέγξιμη Μη ελέγξιμη Μη ελέγξιμη

Ανάπτυξη της απόδοσης αιτίων Τα παιδιά δεν αναπτύσσουν ώριμη κατανόηση της ικανότητας ή των σχετικών εννοιών της αντίληψης, της τύχης και της δυσκολίας του έργου, περίπου μέχρι την ηλικία των 12 ετών. Μετά την ηλικία των 12 τα παιδιά αρχίζουν να αποδίδουν τις πράξεις τους σε αίτια που αφορούν την προσπάθεια και την επιμονή.

Μαθημένη απελπισία/επίκτητη αδυναμία Η επίκτητη αδυναμία είναι η πεποίθηση, ότι δεν υπάρχει σχέση μεταξύ των ενεργειών ενός ατόμου και του αποτελέσματος που αυτές απέφεραν. Το άτομο σ’ αυτή την περίπτωση, πιστεύει ότι είναι καταδικασμένο να αποτύχει ανεξαρτήτως του τι θα κάνει. Το άτομο δεν έχει τον έλεγχο των αρνητικών ή των θετικών αποτελεσμάτων (ελεγξιμότητα).

Χαρακτηριστικά της επίκτητης αδυναμίας Οι μαθητές αποδίδουν συνήθως την αποτυχία στη χαμηλή ικανότητα, την οποία θεωρούν σταθερή, μη ελέγξιμη αιτία. Έχουν την τάση να αποφεύγουν τις προκλήσεις και να τα παρατάνε εύκολα, όταν δεν έχουν άμεση επιτυχία. Τα επιτυχή αποτελέσματα αποδίδονται σε μη ελέγξιμους αλλά εξωτερικούς παράγοντες. Δυσκολίες στο να αποδεχθούν τις επιτυχίες τους

Χαρακτηριστικά της επίκτητης αδυναμίας Εάν οι αποτυχίες αποδίδονται σε σταθερά αίτια, η επίκτητη αδυναμία τείνει να είναι μονιμότερη παρά όταν οι αποτυχίες αποδίδονται σε ασταθή αίτια. Όταν μόνο τα αρνητικά αποτελέσματα αποδίδονται σε σταθερά, μη ελέγξιμα αίτια (π.χ., χαμηλή ικανότητα), τα αποτελέσματα είναι μια μόνιμη μορφή επίκτητης αδυναμίας, ειδικής για τη συγκεκριμένη κατάσταση.

Παράγοντες επιρροής στην απόδοση αιτίων Γονική συμπεριφορά Προσδοκίες εκπαιδευτικών Κοινωνικό πλαίσιο (κλίμα σχολείου και τάξης) Κοινωνικός περίγυρος (φίλοι)

Παράγοντες επιρροής στην απόδοση αιτίων Χαρακτηριστικά μαθητή Ηλικία Φύλο Εθνικότητα Μαθητές με αναπηρία

Συνέπειες της απόδοσης αιτίων Επιμονή και επίδοση Οι ελέγξιμοι και ασταθείς παράγοντες εμφάνισαν τα καλύτερα αποτελέσματα Συναισθήματα Οι εσωτερικοί και σταθεροί παράγοντες συνδέονταν με θετικά συναισθήματα