ΑΣΠΑΙΤΕ ΕΠΠΑΙΚ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΑΣΠΑΙΤΕ ΕΠΠΑΙΚ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ Έκθεση – Έκφραση (Α΄ Γενικού Λυκείου – Γενικής Παιδείας) Ενότητα: Ο Λόγος Επιμέλεια: Βενιανάκη Γεωργία Ηράκλειο, Δεκέμβριος 2013

Ανακεφαλαίωση προηγούμενου μαθήματος Γλώσσα και γλωσσικές ποικιλίες Οργάνωση του λόγου Οργάνωση του λόγου και οι ειδικές γλώσσες Οργάνωση του λόγου και η πειθώ Οργάνωση του λόγου και το επιχείρημα (είδη συλλογισμών) Οργάνωση του λόγου και η αιτιολόγηση Οργάνωση ευρύτερου κειμένου (έκθεσης) με αιτιολόγηση

Στόχοι σημερινού μαθήματος Να γνωρίσουμε τα είδη του λόγου Να επισημάνουμε τα στοιχεία της ομιλίας Να συγκρίνουμε τον προφορικό με τον γραπτό λόγο Να αναγνωρίσουμε το γραπτό και τον προφορικό λόγο ως μέσα επικοινωνίας

Ο Λόγος Πομπός - Μήνυμα - Δέκτης Επικοινωνία Προφορικός λόγος Ακρόαση Προσωπική έκφραση Γραπτός λόγος Ανάγνωση Γραπτή έκφραση

Στοιχεία της ομιλίας Παραγλωσσικά: προσωδία (επιτονισμός, παύσεις, ρυθμός, χροιά, ένταση φωνής, προφορά κτλ.) Εξωγλωσσικά: χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου, στάση σώματος Ενδογλωσσικά: λεκτικό εκφώνημα (αυτό που ακούγεται, η λέξη, αφού αφαιρέσουμε τα παραγλωσσικά και εξωγλωσσικά γνωρίσματα)

Σύγκριση προφορικού λόγου με το γραπτό Ως μέσο επικοινωνίας: Στην επικοινωνία με τον προφορικό λόγο το μήνυμα εκπέμπεται από τον πομπό και την ίδια στιγμή προσλαμβάνεται από τον δέκτη, που συνήθως βρίσκεται στον ίδιο χώρο. Στην επικοινωνία με το γραπτό λόγο, ο πομπός απευθύνεται σε δέκτη που προσλαμβάνει το μήνυμα ύστερα από ένα χρονικό διάστημα.

Προφορικός Λόγος Γραπτός Λόγος απλός, φυσικός, χωρίς επεξεργασία άμεσος, ζωντανός, ευθύς, εφήμερος χαρακτήρας προσχεδιασμένος, επεξεργασμένος αποστασιοποιημένος, απρόσωπος, διαχρονικός χαλαρή οργάνωση, αναλυτικός λόγος, ασύνδετα νοήματα, ασυνταξία παρατακτική σύνδεση, σύντομες φράσεις συχνά ελλειπτικές προτάσεις ενεργητική σύνταξη σύνταξη οργανωμένη δομή, στενή σύνδεση νοημάτων με συνδετικές λέξεις υποτακτική σύνδεση, μακροπερίοδος λόγος, κυρίως επαυξημένες προτάσεις παθητική σύνταξη απλό και φυσικό, αυθόρμητο ύφος καθημερινή γλώσσα απλό λεξιλόγιο έκφραση σύνθετο, σοβαρό και επίσημο ύφος επεξεργασμένη γλώσσα επιμελημένο λεξιλόγιο, σαφήνεια - ακρίβεια

παραγλωσσικά / εξωγλωσσικά στοιχεία Προφορικός Λόγος Γραπτός Λόγος επιτονισμός, παύσεις, «γεμίσματα», συχνές επαναλήψεις, διορθώσεις, επιφωνήματα, ανολοκλήρωτες εκφράσεις (παραγλωσσικά) εκφράσεις προσώπου, χειρονομίες, κινήσεις (εξωγλωσσικά) παραγλωσσικά / εξωγλωσσικά στοιχεία δεν υπάρχουν (ως ένα βαθμό αποδίδονται με τα σημεία στίξης)

Κι άλλες λειτουργίες του λόγου… Το φανερό και το λανθάνον νόημα Συχνά πίσω από το φανερό νόημα μιας φράσης κρύβεται ένα «λανθάνον» νόημα, το οποίο εκφράζει την πραγματική πρόθεση του πομπού. π.χ. «Κάνει κρύο εδώ μέσα» (απλή διαπίστωση ή/και έμμεση παράκληση) Τελεστικός λόγος Εκφωνούμε λέξεις ή φράσεις και ταυτόχρονα πραγματοποιούμε μία πράξη. π.χ. Ορκίζομαι να πω την αλήθεια.

Ανακεφαλαίωση σημερινού μαθήματος Λόγος Ιδιαιτερότητες Προφορικού και Γραπτού Στοιχεία ομιλίας Μέσο επικοινωνίας Λειτουργίες του λόγου

Στο επόμενο μάθημα… Ο Διάλογος Μορφές διαλόγου Η σχέση του λόγου με το σώμα, το χρόνο και το χώρο Προϋποθέσεις για την επιτυχία ενός διαλόγου Λογοτεχνικός διάλογος: Στα αφηγηματικά λογοτεχνικά κείμενα Ο θεατρικός διάλογος Η φυσικότητα στο διάλογο

Ευχαριστώ για την προσοχή σας !