Η δημιουργία του αρχαίου δράματος Η δημιουργία του αρχαίου δράματος Προέλευση: Συνδέεται με τα δρώμενα, τις θρησκευτικές τελετές προς τιμήν του Διονύσου. Θεωρείται ότι το δράμα προέρχεται από τον διθύραμβο. Διθύραμβος: Ήταν χορικό άσμα (τραγούδι) κατά τη διάρκεια του οποίου ο κορυφαίος (πρώτος χορευτής) του Χορού αφηγούνταν επεισόδια από τη ζωή του Διονύσου. Από το διθύραμβο στο δράμα Αρίωνας: Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του διθυράμβου. Τον έκανε πιο τεχνικό, συνέθεσε στίχους ώστε να ξεπεράσει τον αυτοσχεδιασμό και παρουσίαζε το χορό με μορφή τράγων. Θέσπις: Το πραγματικό άλμα όμως γίνεται με τον Θέσπη. Είναι ο πρώτος που αποσπάστηκε από το χορό και έκανε διάλογο μαζί του. Έγινε έτσι ο πρώτος υποκριτής, ο πρώτος ηθοποιός.

Τα είδη του δράματος Τραγωδία: Η ακμή της τοποθετείται τον 5ο αιώνα. Αντλεί υλικό από το μύθο, κυρίως από τρεις μυθολογικούς κύκλους: τον Τρωικό, τον Αργοναυτικό και τον Θηβαϊκό. Σπάνια ασχολείται με σύγχρονα θέματα. Έχει σοβαρό περιεχόμενο, αυστηρή συνοχή των σκηνών, αυστηρή ερμηνεία των ρόλων τόσο από τους ηθοποιούς όσο και από το χορό. Κωμωδία: Η θεματολογία της αντλείται από την σύγχρονη αθηναϊκή κοινωνία. Απλοί μεσήλικες Αθηναίοι σώζουν συνήθως την κατάσταση (Τρυγαίος, Πεισθέταιρος, Ευελπίδης κ.α.). Χαρακτηριστικά της: η χαλαρή συνοχή των σκηνών της (ελεύθερη κίνηση των ηθοποιών), σημαντικός ο ρόλος του χορού, έντονα κουστούμια, βωμολοχίες, προσωπικές επιθέσεις. Σημαντικότερος εκπρόσωπος του είδους ο Αριστοφάνης.

Η προέλευση της τραγωδίας Η προέλευση της τραγωδίας Πιθανές ετυμολογίες 1. Ωδή των τράγων (ο χορός φορούσε μάσκες με μορφή τράγου) 2. Χορικό άσμα σε διαγωνισμό με έπαθλο έναν τράγο (ο χορός που διακρίνονταν έπαιρνε σαν έπαθλο έναν τράγο). Οι παραστάσεις γινόταν πάντα μέσα στα πλαίσια δραματικών αγώνων προς τιμή του θεού Διονύσου. Δύο ήταν οι σημαντικότερες γιορτές του Διονύσου: τα Μεγάλα Διονύσια και τα Λήναια.

Οι γιορτές του Διονύσου Οι γιορτές του Διονύσου Μεγάλα Διονύσια: Τελούνταν τέλη Μαρτίου. Συμμετείχαν 3 συγγραφείς τραγωδιών με 4 έργα ο καθένας και 5 κωμικοί με 1 έργο. Η σειρά των έργων καθοριζόταν με κλήρο. Διαρκούσαν 4 μέρες. Μικρά ή κατ’ αγρούς Διονύσια: μήνας Ποσειδεών (μέσα Δεκ.-Ιαν.), επαναλήψεις επιτυχημένων δραμάτων (έργων). Λήναια: Τελούνταν περίπου Ιανουάριο-Φεβρουάριο. Κατά τη διάρκειά τους παίζονταν επαναλήψεις τραγωδιών και κωμωδίες. Διαρκούσαν 2 μέρες.

Συντελεστές της παράστασης Συντελεστές της παράστασης Ποιητής: δημιουργός, σεναριογράφος, σκηνοθέτης, γενικά υπεύθυνος για την οργάνωση όλου του έργου. Οι τρεις σημαντικότεροι τραγικοί ποιητές: α) Σοφοκλής: Ηλέκτρα, Αντιγόνη, Οιδίπους Τύραννος β) Αισχύλος: Προμηθέας Δεσμώτης, Πέρσες, Ικέτιδες γ) Ευριπίδης: Βάκχες, Εκάβη, Ελένη, Μήδεια, Ιφιγένεια εν Ταύροις, Ιφιγένεια εν Αυλίδι, Τρωάδες

Συντελεστές της παράστασης Συντελεστές της παράστασης Υποκριτές (ηθοποιοί ): Αρχικά ήταν ένας, ο Αισχύλος τους έκανε δύο και ο Σοφοκλής τρεις. Όλους τους ρόλους τους έπαιζαν άντρες (και παιδιά μόνο ως βουβά πρόσωπα). Χορός: τραγουδά άσματα (τραγούδια), κινείται χορογραφημένα, και συνήθως ο κορυφαίος (ο πρώτος χορευτής) συνομιλεί με τους υποκριτές (ηθοποιούς). Ο χορός αποτελείται από ερασιτέχνες. Αρχικά αποτελούνταν από 12 άτομα, ο Σοφοκλής τους έκανε 15. Μπαίνουν από τη δεξιά πάροδο (είσοδο της σκηνής). Οι χορευτές ήταν απλοί Αθηναίοι πολίτες. Η επιλογή τους θεωρούνταν μεγάλη τιμή και η συμμετοχή τους ισότιμη με την στρατιωτική θητεία.

Συντελεστές της παράστασης Συντελεστές της παράστασης Χορηγοί: Ήταν οι ευκατάστατοι πολίτες που βοηθούσαν οικονομικά το κράτος και αναλάμβαναν τα έξοδα του χορού.  Ο χορηγός φρόντιζε: να εξασφαλίσει στα μέλη του χορού στέγη για τις πρόβες και τροφή, να προβλέψει για αυλητή (αυτός που έπαιζε τον αυλό) και χοροδιδάσκαλο (αυτός που τους δίδασκε την κίνηση), και τέλος να φροντίσει για τα κουστούμια που θα φορούσαν στην παράσταση. Τέλος ο χορηγός αναλάμβανε τη στοιχειώδη αποζημίωσή τους (ένα είδος μισθού) για όσο καιρό θα διαρκούσαν οι πρόβες και οι παραστάσεις.

Δομή της τραγωδίας: Πρόλογος: το ξεκίνημα της τραγωδίας που ερμηνεύεται από τους ηθοποιούς και εισάγει τον θεατή στην υπόθεση του έργου Πάροδος:  το πρώτο χορικό που τραγουδά ο χορός Επεισόδιο: τμήμα της τραγωδίας που ερμηνεύεται από τους ηθοποιούς και βρίσκεται ανάμεσα σε δύο χορικά (που ερμηνεύονται από το χορό) Στάσιμο: τραγούδι του χορού Έξοδος: τμήμα της τραγωδίας που ερμηνεύεται από τους ηθοποιούς και δεν ακολουθεί χορικό Κομμός: θρήνος που εκτελείται από τον χορό και τους ηθοποιούς μαζί

Δομή της τραγωδίας: Μύθος: η υπόθεση του έργου, το σενάριο, με προέλευση κυρίως μυθολογική αλλά και ιστορική Ήθος: ο χαρακτήρας του ήρωα, ψυχικός κόσμος, σκέψεις, συναισθήματα Λέξη: τα εκφραστικά μέσα, το ύφος του δράματος Διάνοια: οι ιδέες των ηρώων, οι απόψεις τους Μέλος: η μουσική που συνόδευε το έργο Όψη: τα σκηνικά και τα κοστούμια Ηθοποιός: σύνθετη λέξη από το ποιώ (φτιάχνω) και ήθος (χαρακτήρας) Ο ηθοποιός φτιάχνει το χαρακτήρα του ρόλου που καλείται να ερμηνεύσει π.χ. γέρο, βασιλιά, Θεό, υπηρέτη, ζώο, αγρότη κ.α.)

Η έννοια της τραγωδίας Στις τραγωδίες παρουσιάζονταν τραγικά συμβάντα ανάμεσα στους ήρωες με σκοπό τον προβληματισμό και τον παραδειγματισμό των θεατών προς αποφυγή αυτών. Τέλος, οι συγγραφείς με τη βοήθεια των από μηχανής θεών δηλαδή εκείνων των θεών που είχαν επιλέξει να δώσουν αίσιο τέλος στην τραγωδία, πρόσφεραν στους θεατές τη λύτρωση και κατ’ επέκταση την κάθαρση της ψυχής τους. Άρα, οι τραγωδίες εκτός από ψυχαγωγικό είχαν και εκπαιδευτικό χαρακτήρα.