Ο ποιητής του “Ερωτόκριτου” κύριος εκφραστής της Κρητικής Αναγέννησης… Βιτσέντζος Κορνάρος Ο ποιητής του “Ερωτόκριτου” κύριος εκφραστής της Κρητικής Αναγέννησης…

O Ερωτόκριτος

Ερωτόκριτος, είναι ο τίτλος της έμμετρης μυθιστορίας του Βιτσέντζου Κορνάρου. Το δημιούργημα του αυτό αποτελεί ένα αριστούργημα προίκα για την Κρητική, τη Νεοελληνική, αλλά και τη παγκόσμια λογοτεχνία.

Οι φιλόλογοι διαφωνούν ως προς την χρονολόγηση του έργου, αλλά και ως προς τη ταύτιση του προσώπου του συγγραφέα, με τα λιγοστά βιογραφικά του στοιχεία. Όμως αυτό δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, ούτε η ακριβής χρονολόγηση, καθώς ο Ερωτόκριτος είναι ξεκάθαρα δημιούργημα ενός κρητικού, γραμμένο στη Κρητική ντοπιολαλιά της εποχής.

Το έργο

Ο Ερωτόκριτος αποτελείται από 10 Ο Ερωτόκριτος αποτελείται από 10.010 15σύλλαβους στίχους και χωρίζεται σε 5 μέρη με αλφαβητική ονομασία στο πρότυπο των ομηρικών επών. Η ομοικαταληξία είναι ανα δύο στίχους, εκτός από μερικές περιπτώσεις που είναι τετραπλή, όταν ο ποιητής θέλει να τονίσει μια εικόνα ή περιγράφει μια σκηνή με μεγάλη διάρκεια.

Το έργο διαδραματίζεται στην αρχαία Αθήνα, ο κόσμος όμως που απεικονίζει είναι ένα σύνθετο κατασκεύασμα που δεν ανταποκρίνεται σε κάποια συγκεκριμένη ιστορική πραγματικότητα . Παράλληλα με τις αρχαιοελληνικές αναφορές, εμφανίζονται αναχρονισμοί και πολλά στοιχεία του δυτικού κόσμου, όπως η κονταρομαχία.

Η υπόθεση Xωρίζεται σε πέντε τμήματα και είναι συνοπτικά :

Α. Ο βασιλιάς της Αθήνας Ηράκλης και η σύζυγός του αποκτούν μετά από πολλά χρόνια γάμου μια κόρη, την Αρετούσα. Τη βασιλοπούλα ερωτεύεται ο γιος του πιστού συμβούλου του βασιλιά, Ερωτόκριτος. Επειδή δεν μπορεί να φανερώσει τον έρωτά του, πηγαίνει κάτω από το παράθυρό της τα βράδια και της τραγουδά. Η κοπέλα σταδιακά ερωτεύεται τον άγνωστο τραγουδιστή. Ο Ηράκλης, όταν μαθαίνει για τον τραγουδιστή, του στήνει ενέδρα για να τον συλλάβει, ο Ερωτόκριτος όμως μαζί με τον αγαπημένο του φίλο σκοτώνει τους στρατιώτες του βασιλιά. Ο Ερωτόκριτος, καταλαβαίνοντας ότι ο έρωτάς του δεν μπορεί να έχει αίσια έκβαση, ταξιδεύει στη Χαλκίδα για να ξεχάσει. Στο διάστημα αυτό ο πατέρας του αρρωσταίνει και όταν η Αρετούσα τον επισκέπτεται, βρίσκει στο δωμάτιο του Ερωτόκριτου μια ζωγραφιά που την απεικονίζει και τους στίχους που της τραγουδούσε. Όταν εκείνος επιστρέφει, ανακαλύπτει την απουσία της ζωγραφιάς και των τραγουδιών και μαθαίνει ότι μόνο η Αρετούσα τους είχε επισκεφτεί. Επειδή καταλαβαίνει ότι αποκαλύφθηκε η ταυτότητά του και ότι μπορεί να κινδυνεύει, μένει στο σπίτι προσποιούμενος ασθένεια και η Αρετούσα του στέλνει για περαστικά ένα καλάθι με μήλα, ως ένδειξη ότι ανταποκρίνεται στα συναισθήματά του.

Β. Ο βασιλιάς οργανώνει κονταροχτύπημα για να διασκεδάσει την κόρη του Β. Ο βασιλιάς οργανώνει κονταροχτύπημα για να διασκεδάσει την κόρη του. Παίρνουν μέρος πολλά αρχοντόπουλα από όλον τον γνωστό κόσμο και ο Ερωτόκριτος είναι ο νικητής. Γ. Το ζευγάρι αρχίζει να συναντιέται κρυφά στο παράθυρο της Αρετούσας. Η κοπέλα παρακινεί τον Ερωτόκριτο να τη ζητήσει από τον πατέρα της. Όπως είναι φυσικό, ο βασιλιάς εξοργίζεται με το «θράσος» του νέου και τον εξορίζει. Ταυτόχρονα φτάνουν προξενιά για την Αρετούσα από το βασιλιά του Βυζαντίου. Η κοπέλα αμέσως αρραβωνιάζεται κρυφά με τον Ερωτόκριτο, πριν αυτός εγκαταλείψει την πόλη.

Δ. Η Αρετούσα αρνείται να δεχθεί το προξενιό και ο βασιλιάς τη φυλακίζει μαζί με την πιστή παραμάνα της. Έπειτα από τρία χρόνια, όταν οι Βλάχοι πολιορκούν την Αθήνα, εμφανίζεται ο Ερωτόκριτος μεταμφιεσμένος από μαγεία. Σε μια μάχη σώζει τη ζωή του βασιλιά και τραυματίζεται. Ε. Ο βασιλιάς για να ευχαριστήσει τον τραυματισμένο ξένο του προσφέρει σύζυγο την κόρη του. Η Αρετούσα αρνείται και αυτόν τον γάμο και στη συζήτηση με τον μεταμφιεσμένο Ερωτόκριτο επιμένει στην άρνησή της. Ο Ερωτόκριτος την υποβάλλει σε δοκιμασίες για να επιβεβαιώσει την πίστη της και τελικά της αποκαλύπτεται αφού λύνει τα μαγικά που τον είχαν μεταμορφώσει. Ο βασιλιάς αποδέχεται το γάμο και συμφιλιώνεται με τον Ερωτόκριτο και τον πατέρα του και ο Ερωτόκριτος ανεβαίνει στο θρόνο της Αθήνας.

Παρ' όλο που ως προς την εξέλιξη της υπόθεσης ο Ερωτόκριτος ακολουθεί όλα τα χαρακτηριστικά των αντιστοίχων ιποττικών μυθιστοριών, παρουσιάζει κάποιες ιδιαιτερότητες ως προς τη δομή, με χαρακτηριστικά που προέρχονται από άλλα λογοτεχνικά είδη. Εκτός από τα επικά στοιχεία, είναι έντονη και η παρουσία δραματικών χαρακτηριστικών: η διαίρεση σε πέντε μέρη απηχεί την πενταμερή διαίρεση του κλασικού δράματος, ενώ θεατρικό χαρακτήρα προσδίδει και η συχνή παρουσία του διαλόγου. Στο χειρόγραφο του έργου δεν παρουσιάζεται η πενταμερής διαίρεση, η οποία εμφανίζεται μόνο στις έντυπες εκδόσεις, θεωρείται όμως από τους μελετητές οργανική και συνδεδεμένη με την σύλληψη του έργου από τον ποιητή.

Διάδοση και απηχήσεις Η απήχηση του έργου ήταν πολύ μεγάλη. Η απήχηση του έργου ήταν πολύ μεγάλη. Παρατηρούνται επιδράσεις του σε μαντινάδες και επιπλέον στην Κρήτη δημιούργησε μυθολογική παράδοση Tα ονόματα των ηρώων έχουν επιβιώσει ως σήμερα ως βαφτιστικα.

Αρνητικές Εκτιμήσεις Δεν έλειψαν βέβαια και οι αρνητικές εκτιμήσεις του έργου. λόγιοι του 18ου αι. το θεωρούσαν κατώτερο ανάγνωσμα λόγω της λαϊκής γλώσσας. μάλιστα ο Διονύσιος Φωτεινός είχε διασκευάσει το έργο σε μια λόγια, «ανώτερη» όπως πίστευε, γλωσσική μορφή. Ο Κάλβος επέκρινε το έργο ως μονότονο Ο Ιάκωβος Πολυλάς το απέρριπτε εξαιτίας της ιδιωματικής γλώσσας.

Για τον εαυτό του, αναφέρει ο ποιητής στους τελευταίους στίχους του Ερωτόκριτου: «Κ' εγώ δε θε να κουρφευτώ κι αγνώριστο να μ' έχου μα θέλω να φανερωθώ, κι όλοι να με κατέχου Βιτσέντζος είν' ο ποιητής και στη γενιά Κορνάρος που να βρεθή ακριμάτιστος, σα θα τον πάρη ο Χάρος. Στη Στείαν εγεννήθηκε, στη Στείαν ενεθράφη, εκεί 'καμε κι εκόπιασεν ετούτα που σας γράφει. Στο Κάστρον επαντρέυτηκε σαν αρμηνεύγει η φύση, το τέλος του έχει να γενή όπου ο Θεός ορίση»

Βιβλιογραφία http://candia.wordpress.com/culture/erotokritos/ http://cretashop.gr/gr/productsgr/cdgr/cd1354gr.htm http://el.wikipedia.org/ http://tvxs.gr/news http://www.creteinfo.gr/crete/people/kornaros/index. html http://erotokritos.users.uth.gr http://blogs.sch.gr

Σύνθεση εργασίας και εύρεση πληροφοριών : Πατσατζή Ελένη Ραλούση Σωτηρία