ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΠΕΡΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΠΕΡΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ Η αλλαγή της θεώρησης ότι το περιβάλλον είναι ένα εξωτερικά δοσμένο ανεξάρτητο δημιούργημα, στην πίστη ότι υπάρχει ένα οικοσύστημα ως μια φυσική, κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική διαδικασία. Από την αντίληψη της μοναδικότητας της γεωγραφικής θέσης στην παραδοχή της αλληλεξάρτησης των φαινομένων στο γεωγραφικό χώρο. Από τις δοξασίες που βασίζονται στο διαχωρισμό του χώρου και του χρόνου στις θεωρήσεις που υποστηρίζουν τη σχετικότητα χρόνου-χώρου, και Από την υπόθεση ότι τα γεγονότα υπάρχουν για να ανακαλυφθούν στην αντίληψη ότι αποτελούν κοινωνικά κατασκευάσματα, δημιουργήματα δικά μας.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΠΟΥ ΑΣΚΕΙΤΑΙ ΜΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΠΕΡΙΟΡΙΖΕΤΑΙ ΑΠΌ ΤΟΥΣ «ΜΥΘΟΥΣ» ΤΗΣ ΟΙ «ΜΥΘΟΙ» ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΩΝ ΧΩΡΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΟΜΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΧΩΡΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Η γεωγραφία διαφοροποιείται από τις άλλες επιστήμες από την προσέγγισή της που είναι χωρική. Η χωρική διάσταση των φυσικών και κοινωνικών φαινομένων απαιτεί ανάλογη ανταπόκριση. Η γεωγραφική άποψη δεν είναι πανάκεια για όλα τα προβλήματα αλλά ούτε πρέπει να αγνοείται.

ΤΟΜΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Φυσιογνωστική Κοινωνική ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΣΧΕΣΕΩΝ Φυσικές Επιστ.: Γραμμικός Τρόπος Κοινωνικές Επιστ.: Κυκλικός Τρόπος ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ: ΣΗΜΕΙΟ ΤΟΜΗΣ Οικολογικό Σύστημα (Άνθρωπος-Περιβάλλον) Χωρικό Σύστημα (Άνθρωπος-Χώρος)

ΤΟΜΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ «Η Γεωγραφία μπορεί να παρομοιαστεί με την πόλη» (P. Hagget) «Γεωγραφία είναι αυτό που κάνουν οι Γεωγράφοι» (Κ. Κουτσόπουλος) «Η Γεωγραφία ασχολείται με τη συγκροτημένη, ορθολογική και ακριβή περιγραφή και ερμηνεία του διαφοροποιημένου χαρακτήρα της επιφάνειας της γης» (P. Hartshorne) «Η γεωγραφική γνώση αφορά στην περιγραφή, ανάλυση και ερμηνεία της χωρικής κατανομής εκείνων των συνθηκών που διαμορφώνουν την υλική βάση για την αναπαραγωγή της κοινωνικής ζωής» (D. Harvey)

ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Η Γεωγραφία εξετάζει τις σχέσεις ανθρώπου και φυσικού περιβάλλοντος μέσα από τη ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ. Η Γεωγραφία εστιάζει το ενδιαφέρον της στη θέση, στη δομή και οργάνωση του ανθρωπογενούς χώρου και στις ανθρώπινες διαδικασίες μέσω της ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ. Η Γεωγραφία αναζητά και εφαρμόζει μεθόδους με τις οποίες τα παραπάνω αναλύονται, προδιαγράφονται και προβάλλονται στο μέλλον με τη βοήθεια της ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΧΩΡΟΥ.

ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ ΙΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ Φυσικό Τοπίο και Ανθρωπογενές Τοπίο Σχέσεις Αιτίου-Αποτελέσματος Περιγραφικό Μάθημα «Αντικειμενική» Εικόνα του Κόσμου με Απομνημόνευση

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΄50-΄70 Ο Δυϊσμός δεν εκφράζει την πραγματικότητα Δεν υπάρχουν «Καθολικού Τύπου» σχέσεις Οι σχέσεις Χώρου-Ανθρώπου δεν είναι καθαρά αιτιοκρατικές Η γνώση διαμορφώνεται από το Οικονομικό, Κοινωνικό και Πολιτιστικό Γίγνεσθαι. Τα ερωτήματα «που» και «τι» συμπληρώνονται από τα «πώς» και «γιατί»

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Η αντίληψη του χώρου διαφοροποιείται μεταξύ ατόμων. Το άτομο δεν «μαθαίνει» αλλά «δημιουργεί» στο μυαλό του τον κόσμο. Στόχος είναι η απόκτηση σωστής αντίληψης του κόσμου. Παρέχει κριτήρια μελέτης και αξιολόγησης του χώρου και των στοιχείων του.

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Γεωγραφία είναι αυτό που ασχολούνται οι Γεωγράφοι. Και αυτό γιατί: η προσέγγιση και όχι το αντικείμενο ορίζουν μια επιστήμη.

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Τα ερωτήματα που θέτει ο Γεωγράφος είναι: Ποιες είναι οι σχέσεις των ανθρώπων με το περιβάλλον τους; Υπάρχουν ομοιογενείς περιοχές, που δημιουργούν περιφέρειες; Ποια είναι η θέση των αντικειμένων και των ανθρώπων και ποια είναι η οργάνωσή τους στο χώρο αυτό; Μπορούν να προταθούν λύσεις σε ορισμένα προβλήματα του χώρου αυτού;

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΕΤΕΙ Ο ΓΕΩΓΡΑΦΟΣ: ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΠΟΥ ΟΔΗΓΕΙ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ. ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΚΗΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗΣ, ΠΟΥ ΟΔΗΓΕΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ. ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ, ΠΟΥ ΟΔΗΓΕΙ ΣΤΗ ΧΩΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ. ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΤΗΣ ΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΧΩΡΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ.

ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Το αντικείμενο της Γεωγραφίας αναφέρεται στις ομοιότητες και στις διαφορές μεταξύ περιοχών και στη συμπεριφορά και στις εξελίξεις που οδηγούν σε κατανομές, πρότυπα διάταξης (patterns) και δομές που αφορούν την οργάνωση του χώρου. Δηλαδή, ζητά να εξηγήσει τις διαδικασίες και τα πρότυπα διάταξης στη χωρική οργάνωση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων.

Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΜΗΤΡΑ

ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

ΕΠΙΚΑΛΥΨΕΙΣ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

ΣΧΕΣΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

ΕΝΝΟΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΣΗ Η Γεωγραφική Θέση (location) Η Θέση (place) Η Θέση – Τόπος (site) Η Θέση – Κατάσταση (situation) Η Απόλυση Θέση Η Σχετική Θέση

ΕΝΝΟΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΣΤΑΣΗ Η Απόλυτη Απόσταση Η Χρονική Απόσταση Η Οικονομική Απόσταση Η Αντιληπτή Απόσταση

ΧΩΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ Εστιακή Περιφέρεια: Ομογενής Περιφέρεια: Εσωτερικές (μέσα στην περιφέρεια) λειτουργικές σχέσεις Εξωτερικές (μεταξύ των περιφερειών λειτουργικές σχέσεις Ομογενής Περιφέρεια: Εξωτερικές (μεταξύ των περιφερειών) διαφορές Εσωτερικές (μέσα στην περιφέρεια) διαφορές Διοικητική ή Σχεδιαστική Περιφέρεια Αντιληπτή Περιφέρεια = Μέγιστες = Μέγιστες

ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Η Γεωγραφία ως επιστήμη είναι μονοθετική, δηλαδή κύριο αντικείμενό της είναι η έρευνα για νόμους, κανονικότητες και τάξη στη χωρική δομή και οργάνωση. Στη Γεωγραφία η έρευνα για την τάξη αντανακλάται σε: Ενδιαφέρον για γενίκευση, Μεγαλύτερη αφαίρεση και Ενασχόληση με την επίλυση χωρικών προβλημάτων.