Εναλλακτική κτηνοτροφία / βοσκότοποι Χρίστος Παπαχριστοφόρου Αναπλ. Καθηγητής   Τμήμα Γεωπονικών Επιστημών, Βιοτεχνολογίας & Επιστήμης Τροφίμων Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Εναλλακτική κτηνοτροφία; Υφιστάμενη κατάσταση: ενσταυλισμένη εκτροφή, κάλυψη αναγκών των ζώων κυρίως από συμπυκνωμένες ζωοτροφές και από το ελάχιστο ποσοστό χονδροειδών ζωοτροφών (σανοί, ενσιρώματα, άχυρα) Βόσκηση: φυσιολογική κατάσταση για τα αγροτικά ζώα, ιδιαίτερα τα μηρυκαστικά, κάλυψη του μεγαλύτερου μέρους των αναγκών τους για ανάπτυξη, συντήρηση, παραγωγή Μηρυκαστικά (βοοειδή, πρόβατα, αίγες, ελάφια, καμήλες, βούβαλοι κλπ.) Κεντρικό θέμα εισήγησης: Πρόβατα, αίγες → αυτόχθονες (ντόπιες) φυλές, βόσκηση σε διάφορους οικότοπους (θαμνώνες, δάση) σε ημιορεινές/ορεινές περιοχές

Γεωργία Οικονομική δραστηριότητα/κοινωνικός ρόλος Παραγωγή τροφίμων και άλλων αγαθών Διατήρηση περιβάλλοντος Διατήρηση βιοποικιλότητας Ψυχαγωγία/Αγροτουρισμός Ανάπτυξη υπαίθρου Παράδοση Πολιτισμός

Aκαθάριστη Παραγωγή για το 2012 ( τρέχουσες τιμές)

Συνεισφορά των διαφόρων ειδών στη συνολική ποσότητα κρέατος, γάλακτος και αυγών που παράγονται στην Κύπρο (2013) Είδη Κρέας % (tons) Γάλα % (tons) Αυγά (12x1000) Βοοειδή 5,2 (5164) 79,2 (157 670) - Πρόβατα 3,7 (3017) 10,6 (21 077) Αίγες 2,8 (2266) 10,2 (20 238) Χοίροι 59,8 (48 665) Πουλερικά 27,0 (21 972) 9940 Άλλα 0,4 (310) Σύνολο 100 Συνολική αξία κρέατος (€ εκ): 198,0 (Βοδινό: 10,5 Πρόβειο: 14,0 Αιγινό: 10,6) Αξία γάλακτος (€ εκ): €110,0 (Αγελαδινό: 81,1 Πρόβειο: 24,0 Αιγινό: 16,3)

3.6 Ζωική παραγωγή Μεγάλη και ουσιαστική συμβολή στο σύνολο του ακαθάριστου αγροτικού προϊόντος Υποβαθμισμένος/υποστελεχωμένος τομέας σε κρατικό επίπεδο Χωροταξικά προβλήματα/κτηνοτροφικές περιοχές Περιβαλλοντικά θέματα (απόρριψη κτηνοτροφικών αποβλήτων) Εξάρτηση από εισαγόμενες ζωοτροφές Εξάρτηση από μισθωτή εργασία (χοίροι, πτηνά, αγελάδες) Εξάρτηση από άσχετους/επιτήδειους

Τα αγροτικά ζώα, και ιδιαίτερα τα μηρυκαστικά με τη βόσκηση, αποτελούν το μοναδικό μέσο εκμετάλλευσης της γης σε περιοχές όπου η γεωμορφολογία και οι κλιματικές συνθήκες καθιστούν αδύνατη την οποιαδήποτε καλλιέργεια. Μετατρέπουν φτωχής ποιότητας ζωοτροφές σε τρόφιμα υψηλής θρεπτικής αξίας για τον άνθρωπο Αξιοποιούν εκτός από τη φυσική βλάστηση, φυτικά υπολείμματα (π.χ. φύλλα, ποκαλάμη) και υποπροϊόντα βιομηχανικής επεξεργασίας φυτικών προϊόντων ιδιαίτερα ελαιούχων σπόρων (ηλιανθόπιττα, βαμβακόπιττα κ.α.) Ξεχωριστή και σημαντική ιδιότητα των μηρυκαστικών, που απορρέει από την ιδιομορφία του πεπτικού τους συστήματος, είναι η ικανότητα τους να αξιοποιούν μη πρωτεϊνικές αζωτούχες ουσίες για να καλύπτουν ανάγκες τους σε αμινοξέα

Τα μηρυκαστικά αποτελούν ουσιαστικό βιολογικό εργαλείο εκμετάλλευσης Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι τα μεσογειακά δάση εξελίχθηκαν με την παρουσία φυτοφάγων ζώων και η βόσκηση, εφ’ όσον ασκείται ορθολογικά, αποτελεί οικολογικό παράγοντα των δασικών οικοσυστημάτων Τα μηρυκαστικά αποτελούν ουσιαστικό βιολογικό εργαλείο εκμετάλλευσης φυσικών πόρων μέσω αειφορικών συστημάτων

ΠΡΟΒΑΤΑ ΚΑΙ ΑΙΓΕΣ - Μικρά μηρυκαστικά, εκτρέφονται στην Κύπρο για τουλάχιστον 6000 χρόνια - Επιλεκτική πρόσληψη τροφής κατά τη βόσκηση - Αίγες αξιοποιούν περισσότερα φυτικά είδη από τα πρόβατα - Ο καλύτερος τρόπος διατήρησης φυλών που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν, είναι η αξιοποίηση τους μέσα σε αειφορικά συστήματα εκτροφής - Η ελεγχόμενη βόσκηση σε δασικές περιοχές αποτελεί όχι απλά αποδεκτή, αλλά προτεινόμενη μέθοδο διαχείρισης λόγω των θετικών αποτελεσμάτων της αλληλεπίδρασης ζώου-δάσους

ΕΚΤΡΟΦΗ ΠΡΟΒΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΙΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Χαρακτηριστικά - Παραδοσιακή αγροτική δραστηριότητα - Ποιοτικά προϊόντα (κρέας, γάλα, έριον), ιδιαίτερη διατροφική αξία κρέατος/γάλακτος (άγνοια καταναλωτών) Μονάδες: 2431 (26,5% πρόβατα, 35,5% αίγες 38% μικτές) Πρόβατα: 226 000, Αίγες: 176 000 Εργασία: 3714 άτομα → 20% των απασχολούμενων στη γεωργία (82% οικογενειακή εργασία) Προβλήματα - Αυτόχθονες φυλές, κίνδυνος εξαφάνισης/ανεξέλεγκτη εισαγωγή ξένων φυλών Χαμηλή τιμή γάλακτος/κρέατος, ψηλή τιμή ζωοτροφών Υπό διωγμόν ο τομέας της αιγοπροβατοτροφίας

- Νομικό και κοινωνικό πλαίσιο → αρνητικό - λανθασμένες πολιτικές και χειρισμοί - συστηματική προώθηση θέσεων που στρεβλώνουν την πραγματικότητα, οδηγούν σε αδιέξοδες πολιτικές και εξυπηρετούν ειδικά συμφέροντα - επικράτηση μιας αποικιοκρατικής αντίληψης και νοοτροπίας κυρίως ως προς τις αίγες Αποτέλεσμα: περιθωριοποίηση/απόρριψη της εκτροφής προβάτων και αιγών, απαξίωση του επαγγέλματος

Ο περί αιγών Νόμος (Κεφ. 66) Ανακ.307, 6 (Ι)/2005 Εξουσία του Διοικητή να διατάζει ψηφοφορία 4.-(1) Αν υποβληθεί αίτηση στο Διοικητή από δέκα τουλάχιστον ιδιοκτήτες οποιουδήποτε χωριού ή αν ο Διοικητής θεωρεί ότι είναι επιθυμητό να αποκλείσει αίγες από οποιοδήποτε χωριό, ο Διοικητής δύναται να διατάξει να διεξαχθεί ψηφοφορία από τους ιδιοκτήτες περιουσίας. (6) Αν η ψηφοφορία καταδείξει ότι η πλειοψηφία των ψηφοφόρων επί του καταλόγου όπως προνοείται από τα εδάφια (2) και (3) του άρθρου αυτού είναι υπέρ του αποκλεισμού των αιγών ο Διοικητής δύναται με Διάταγμα που φέρει την υπογραφή του να κηρύξει το χωριό αυτό ως καθορισμένο χωριό: Νοείται ότι οποιοσδήποτε ιδιοκτήτης περιουσίας ο οποίος δεν είναι παρών κατά τη διεξαγωγή ψηφοφορίας ή ο οποίος παραλείπει να καταγράψει την ψήφο του κατά αυτή, θεωρείται ότι έχει ψηφίσει υπέρ του αποκλεισμού των αιγών. (Ο ορισμός των δημοκρατικών διαδικασιών στην Ευρωπαϊκή Κύπρο) Επαρχία Λεμεσού: έχουν εκδιωχθεί τα ζώα από το 75% των κοινοτήτων

Διατήρηση αγροτικού περιβάλλοντος ΒΟΣΚΗΣΗ: ΘΕΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Διατήρηση αγροτικού περιβάλλοντος Όταν η πυκνότητα των ζώων είναι ανάλογη με το είδος και την ποιότητα των βοσκότοπων, εξασφαλίζεται ισορροπία και διατήρηση της ζωικής παραγωγής και του περιβάλλοντος Σε πολλές περιοχές της γης τα αγροτικά ζώα είναι απαραίτητα για διατήρηση του περιβάλλοντος της υπαίθρου

ΒΟΣΚΗΣΗ: ΘΕΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Διαχείριση δασών/μείωση κινδύνων πυρκαγιάς Η ελεγχόμενη βόσκηση σε δασώδεις και ημιδασώδεις περιοχές αποτελεί μέθοδο διαχείρισης : περιορισμός της υπερβολικής βλάστησης από πολυετή είδη (θάμνους), παρεμπόδιση δημιουργίας αδιαπέρατων φραγμών περιορισμός ανεπιθύμητων ειδών (ζιζάνια) για τα δασικά είδη (ιδιαίτερα τα μικρής ηλικίας): μείωση του ανταγωνισμού που υφίστανται από τα πιο πάνω είδη σε νερό, θρεπτικά συστατικά, ζωτικό χώρο περιορισμός της ποώδους βλάστησης την οποία αποτελούν κυρίως εποχιακά είδη που εύκολα αποξηραίνονται και συνιστούν συνεχές στρώμα καύσιμης ύλης Καθαρισμός αντιπυρικών λωρίδων Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένη η συμβολή της βόσκησης στον περιορισμό του κινδύνου πυρκαγιάς

ΒΟΣΚΗΣΗ: ΘΕΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Βιοποικιλότητα/ Αειφορία Υπό συνθήκες καλής διαχείρισης λειμώνων, δασών και καλλιεργούμενων εκτάσεων: Η κτηνοτροφία συμβάλλει στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και της αειφορικής χρήσης των φυσικών πόρων αξιοποιώντας τη φυσική βλάστηση και τα υπολείμματα των καλλιεργειών (π.χ. ποκαλάμη) και εμπλουτίζοντας τα εδάφη με θρεπτικά συστατικά (κοπριά) και σπόρους διαφόρων φυτικών ειδών

Βόσκηση: θετικές επιπτώσεις στην παραγωγή ζωικών προϊόντων Μείωση του βαθμού εξάρτησης από εισαγόμενες ζωοτροφές Βελτίωση της υγείας και αποδοτικότητας των ζώων (επιλεκτική πρόσληψη, ανθελμινθική δράση φυτικών ειδών, σωματική άσκηση…….) Ανώτερη ποιότητα γάλακτος και κρέατος (οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, σύσταση π.χ. ακόρεστα λιπαρά οξέα)

Αυτόχθονες φυλές - Κυπριακό παχύουρο πρόβατο - Αίγα Μαχαιρά, πληθυσμοί Πάφου-Καρπασίας (;) Άριστη προσαρμογή στο περιβάλλον: πρόβατο στα πεδινά, αίγα στα ημιορεινά/ορεινά Εξαιρετική ικανότητα βόσκησης Μακροβιότητα, Ανθεκτικότητα Ικανότητα προσαρμογής στις κλιματικές αλλαγές Ποιοτικά προϊόντα/προοπτικές κατοχύρωσης τους Δυνατότητα αξιοποίησης τους σε αειφορικά συστήματα και στον αγροτουρισμό Ως κράτος αποτύχαμε στο να διαφυλάξουμε και να αξιοποιήσουμε τους μοναδικούς και ανεκτίμητους αυτούς γενετικούς πόρους παρά το ότι υιοθετήσαμε τη σχετική διεθνή διακήρυξη του Ιντερλάκεν το 2007 (Παγκόσμιο Πρόγραμμα Δράσης για τους Ζωικούς Γενετικούς Πόρους)

Cordero de Extremadura PGI Meat from lambs whose dams are from the Merino breed or Merino cross-breeds with Merino Precoz, Merino Fleischschaf and Île de France, provided that at least 50% of the lambs' parentage is from the Merino breed. The sires must be Merino line breeds (Merino, Merino Precoz, Merino Fleischschaf, Île de France and Berrichon du Cher), either pure-bred or simple hybrid. Production area The defined geographical area for producing lambs covers the whole of the Autonomous Community of Extremadura.

Εισηγήσεις Αλλαγές στη νομοθεσία Επανεισαγωγή ζώων στις αγροτικές κοινότητες Διαχείριση/βελτίωση δασών μέσω ελεγχόμενης βόσκησης Αξιοποίηση αυτόχθονων φυλών (σήμανση προϊόντων), αγροτουρισμός Στελέχωση των αρμόδιων τμημάτων/υπηρεσιών του κράτους με ζωοτέχνες Αποτελεσματικότερη λειτουργία του τρίπτυχου έρευνα- εκπαίδευση-εφαρμογές Επεξεργασία/εμπορία προϊόντων από παραγωγούς Επιστροφή στην παράδοση για να μην καταντήσουν οι υπέροχες κοινότητες του Ακάμα όπως η επόμενη διαφάνεια

ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΑΧΥΟΥΡΟ ΠΡΟΒΑΤΟ

Αίγα Μαχαιρά

Κυπριακή φυλή

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ

3.1 Πρόβειο ή αιγινό ή μείγμα αυτών, με αγελαδινό γάλα ή χωρίς αυτό Περί Κυπριακών Προτύπων και Ελέγχου Ποιότητας Κανονισμός 195/85: Υποχρεωτικό Πρότυπο CYS 94 για το χαλλούμι 3. Πρώτες ύλες 3.1 Πρόβειο ή αιγινό ή μείγμα αυτών, με αγελαδινό γάλα ή χωρίς αυτό To CYS 94 ουδέποτε εφαρμόστηκε (ο Κανονισμός κατέστη ανενεργός) συνεπώς ουδείς νομιμοποιείται να τον επικαλείται και μάλιστα να τον προτάσσει ως κύριο επιχείρημα στο Φάκελο για την κατοχύρωση του προϊόντος ως ΠΟΠ

- Ο Κανονισμός EC510/2006 θέτει 9 προϋποθέσεις για κατοχύρωση ενός προϊόντος ως ΠΟΠ, και η 9η προϋπόθεση αναφέρεται σε «τυχόν απαιτήσεις που προβλέπονται από κοινοτικές ή εθνικές διατάξεις» - Αδύνατος ο ποσοτικός έλεγχος στην περίπτωση χρησιμοποίησης τριών ειδών γάλακτος Διασύνδεση του προϊόντος με αυτόχθονες φυλές Παράδοση: κυρίαρχο στοιχείο

Red meat consumption and cancer: Reasons to suspect involvement of bovine infectious factors in colorectal cancer Harald zur Hausen Global pattern of colorectal cancer in males (left) and females (right) (Reproduced from Ref.20, with permission from IARC Press). © IF THIS IMAGE HAS BEEN PROVIDED BY OR IS OWNED BY A THIRD PARTY, AS INDICATED IN THE CAPTION LINE, THEN FURTHER PERMISSION MAY BE NEEDED BEFORE ANY FURTHER USE. PLEASE CONTACT WILEY'S PERMISSIONS DEPARTMENT ON PERMISSIONS@WILEY.COM OR USE THE RIGHTSLINK SERVICE BY CLICKING ON THE 'REQUEST PERMISSION' LINK ACCOMPANYING THIS ARTICLE. WILEY OR AUTHOR OWNED IMAGES MAY BE USED FOR NON-COMMERCIAL PURPOSES, SUBJECT TO PROPER CITATION OF THE ARTICLE, AUTHOR, AND PUBLISHER. International Journal of Cancer Volume 130, Issue 11, pages 2475-2483, 31 JAN 2012 DOI: 10.1002/ijc.27413 http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ijc.27413/full#fig1

Red meat consumption and cancer: Reasons to suspect involvement of bovine infectious factors in colorectal cancer Harald zur Hausen The rapid increase in colorectal cancer observed since 1975 in Japan and since 1995 in Korea. From World Health Organization, mortality database. © IF THIS IMAGE HAS BEEN PROVIDED BY OR IS OWNED BY A THIRD PARTY, AS INDICATED IN THE CAPTION LINE, THEN FURTHER PERMISSION MAY BE NEEDED BEFORE ANY FURTHER USE. PLEASE CONTACT WILEY'S PERMISSIONS DEPARTMENT ON PERMISSIONS@WILEY.COM OR USE THE RIGHTSLINK SERVICE BY CLICKING ON THE 'REQUEST PERMISSION' LINK ACCOMPANYING THIS ARTICLE. WILEY OR AUTHOR OWNED IMAGES MAY BE USED FOR NON-COMMERCIAL PURPOSES, SUBJECT TO PROPER CITATION OF THE ARTICLE, AUTHOR, AND PUBLISHER. International Journal of Cancer Volume 130, Issue 11, pages 2475-2483, 31 JAN 2012 DOI: 10.1002/ijc.27413 http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ijc.27413/full#fig2