1 Τα αστικά κέντρα του Ν. Ημαθίας στο οικιστικό σύστημα της Κεντρικής Μακεδονίας Δρ. Αθηνά Γιαννακού Χωροτάκτης-Πολεοδόμος (M.Sc. & Ph.D. LSE) Μελετήτρια Δημοσίων Έργων

2 Το αστικό δίκτυο της Κεντρικής Μακεδονίας - I Διασπορά αστικών και ημιαστικών κέντρων

3 Το αστικό δίκτυο της Κεντρικής Μακεδονίας - ΙΙ Κατανομή πληθυσμού Κ.Μ. ανά περιοχές

4 Το αστικό δίκτυο της Κεντρικής Μακεδονίας - ΙΙΙ Κατάταξη των αστικών κέντρων  ΕΠΘ: 1 εκ. κάτ. – Μητροπολιτική Περιοχή  8 μικρές πόλεις 2 (Σέρρες, Κατερίνη): > 50 χιλ. κατ. 2 (Βέροια, Γιαννιτσά): χιλ. κατ. 4 (Νάουσα, Έδεσσα, Κιλκίς, Αλεξάνδρεια): < 20 χιλ. κατ.

5 Το αστικό δίκτυο της Κεντρικής Μακεδονίας - ΙV Κατανομή πληθυσμού αστικών κέντρων

6 Το αστικό δίκτυο της Κεντρικής Μακεδονίας - V Εξέλιξη του πληθυσμού της ΕΠΘ και του ΠΣΘ,

7 Το αστικό δίκτυο της Κεντρικής Μακεδονίας - VΙ Εξέλιξη του πληθυσμού των λοιπών αστικών κέντρων,

8 Τα αστικά κέντρα του Ν. Ημαθίας - Ι Οικιστικό δίκτυο του νομού

9 Τα αστικά κέντρα του Ν. Ημαθίας - ΙΙ Κατανομή πληθυσμού ανά Δήμο

10 Τα αστικά κέντρα του Ν. Ημαθίας - ΙΙΙ Συμμετοχή των αστικών κέντρων στον πληθυσμό του νομού,

11 Σύγχρονες προσεγγίσεις στη χωροταξία - Ι Τα δίκτυα πόλεων Στις σύγχρονες απόψεις ο χώρος αντιμετωπίζεται ως σύνολο, ώστε να κατανοηθεί καλύτερα ο τρόπος που οι πόλεις συνδέονται μεταξύ τους και ο βαθμός διασύνδεσής τους Δίκτυα πόλεων: πόλεις που συνεργάζονται και ενώνουν πόρους για να αναπτύξουν συμπληρωματικές λειτουργίες ή να μοιραστούν υπηρεσίες με σκοπό την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και τη βελτίωση των οικονομικών συνθηκών και των προσφερόμενων υπηρεσιών

12 Σύγχρονες προσεγγίσεις στη χωροταξία - ΙΙ Σύγχρονα αστικά συστήματα Πολυκεντικές αστικές περιφέρειες Πολυπηρηνικά μητροπολιτικά συστήματα

13 Σύγχρονες χωρικές πολιτικές - Ι Οι κατευθύνσεις ανάπτυξης του αστικού χώρου στο Ευρωπαϊκό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Ανάπτυξη ενός πολυκεντρικού και ισόρροπου αστικού συστήματος Ενδυνάμωση των σχέσεων ανάμεσα στις αστικές και αγροτικές περιοχές Προώθηση ολοκληρωμένων συστημάτων μεταφορών και επικοινωνιών που υποστηρίζουν την πολυκεντρική ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού εδάφους

14 Σύγχρονες χωρικές πολιτικές - ΙΙ Ο ρόλος των αστικών περιοχών στην περιφερειακή ανάπτυξη βάσει του ΕΣΧΑ Οι περιφέρειες της ΕΕ μπορούν να είναι ελκυστικές μόνον όταν οι πόλεις τους, ιδιαίτερα εκείνες που είναι εκτός των ζωνών παγκόσμιας ολοκλήρωσης και μητροπολιτικών περιοχών, έχουν ικανό οικονομικό δυναμικό. Η δυναμικότητα των μικρότερων πόλεων εξαρτάται από την πολιτική διαφοροποίησης της οικονομικής τους βάσης. Οι μελλοντικές προοπτικές της γύρω περιοχής βασίζονται, επίσης, στην ανταγωνιστικότητα των μικρότερων και μεγαλύτερων πόλεων.

15 Τα αστικά κέντρα της Κ.Μ. μέσα από τις σύγχρονες προσεγγίσεις στη χωροταξία - Ι Το αστικό σύστημα στην Κεντρική Μακεδονία Πολυπηρηνικό μητροπολιτικό σύστημα Ανοικτά δίκτυα μικρών αστικών κέντρων με υψηλό βαθμό διασύνδεσης με το μητροπολιτικό σύστημα

16 Τα αστικά κέντρα της Κ.Μ. μέσα από τις σύγχρονες προσεγγίσεις στη χωροταξία - ΙΙ Κατανομή πληθυσμού της ΕΠΘ και των αστικών δικτύων

17 Τα αστικά κέντρα της Κ.Μ. μέσα από τις σύγχρονες προσεγγίσεις στη χωροταξία - ΙΙΙ Κινητικότητα: σχέσεις με Θεσσαλονίκη Οι μετακινήσεις μεταξύ της επαρχίας Θεσσαλονίκης και άλλων επαρχιών της Κεντρικής Μακεδονίας είναι από τις υψηλότερες στη Χώρα. Το ζεύγος Ημαθία (Βέροια-Αλεξάνδρεια) – Θεσσαλονίκη είναι πέμπτο στην εθνική κατάταξη, το ζεύγος Κιλκίς – Θεσσαλονίκη όγδοο και το ζεύγος Θεσσαλονίκη – Γιαννιτσά δέκατο.

18 Τα αστικά κέντρα της Κ.Μ. μέσα από τις σύγχρονες προσεγγίσεις στη χωροταξία - ΙV Κινητικότητα: Άλλες ενδοπεριφερειακές σχέσεις Παρά τον κυρίαρχο ρόλο της Θεσσαλονίκης υπάρχουν αρκετές διασυνδέσεις και μετακινήσεις μεταξύ των άλλων αστικών κέντρων της Κ.Μ. 5 από τις 11 επαρχίες της Κ.Μ. έχουν περισσότερες μετακινήσεις προς άλλες γειτονικές τους σε σύγκριση με το ποσοστό οχημάτων που κατευθύνονται προς τη Θεσσαλονίκη Από την επαρχία Νάουσας 73% των μετακινήσεων είναι προς επαρχία Ημαθίας Από την επαρχία Πιερίας 48% των μετακινήσεων είναι προς επαρχία Ημαθίας ενώ οι μετακινήσεις προς επαρχία Θεσσαλονίκη είναι 46%.

19 Αστικά κέντρα Ν. Ημαθίας: Μια Ανάλυση SWOT - Ι Πλεονεκτήματα Κέντρα της ευρύτερης ενδοχώρας τους Εγγύτητα μεταξύ τους Εγγύτητα με τη Θεσσαλονίκη Συνεκτικότητα Ζωτικότητα του νομαρχιακού κέντρου (ανεπτυγμένο εμπορικό κέντρο) Υψηλή ποιότητα φυσικού περιβάλλοντος Πολιτιστική κληρονομιά Αστική κουλτούρα/παράδοση για τις πόλεις Βέροια και Νάουσα

20 Αστικά κέντρα Ν. Ημαθίας: Μια Ανάλυση SWOT - ΙΙ Α δυναμίες Προβλήματα διάρθρωσης της τοπικής οικονομίας (με ιδιαίτερη περίπτωση τη Νάουσα) Πολύ περιορισμένος περιφερειακός ρόλος Έντονη (μονοδιάσταση) ακόμα η επίδραση της Θεσσαλονίκης Λειτουργία των πόλεων σε θεσμικό επίπεδο ως κλειστών συστημάτων Έλλειψη πολιτικών διαχείρισης της αστικής ανάπτυξης

21 Αστικά κέντρα Ν. Ημαθίας: Μια Ανάλυση SWOT - ΙΙΙ Ευκαιρίες Βελτιωμένο μεταφορικό δίκτυο-αύξηση δυνατοτήτων διασύνδεσης (Εγνατία, προαστιακός σιδηρόδρομος): H Βέροια προσεγγίζει σε απόσταση 50 km επί του οδικού δικτύου (απόσταση commuting) πληθυσμό κατ. (15% του ωφελούμενου πληθυσμού από την Εγνατία οδό, στοιχεία Παρατηρητηρίου Εγνατίας Οδού ) Σύγχρονες χωρικές πολιτικές σε Ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο Δυνατότητες εξειδίκευσης των χωρικών πολιτικών μέσω άλλων σχεδίων (π.χ. νέα ΓΠΣ, Local Agenda & Local action 21) Μικρή ανάπτυξη σημαντικών δραστηριοτήτων με περιφερειακή εμβέλεια

22 Αστικά κέντρα Ν. Ημαθίας: Μια Ανάλυση SWOT - ΙV Απειλές Περιχαράκωση τόσο του «μητροπολιτικού κέντρου» όσο και των μικρών πόλεων της Κ.Μ. γύρω από παραδοσιακούς ρόλους Περιχαράκωση της τοπικής και κεντρικής διοίκησης, αλλά και της τοπικής κοινωνίας, γύρω από παραδοσιακές απόψεις αστικής και οικιστικής ανάπτυξης Αποφυγή άσκησης σύγχρονων χωρικών πολιτικών (πολιτικές αστικών εταιρικών σχέσεων, αειφόρου ανάπτυξης, προστασίας περιβάλλοντος κλπ.) για βραχυπρόθεσμες επιδιώξεις

23 Τα αστικά κέντρα του Ν. Ημαθίας: Kατευθύνσεις μια νέας χωρικής πολιτικής Προώθηση εταιρικών πολιτικών αστικής ανάπτυξης και διαχείρισης (πολιτικές αναδιάρθρωσης του τοπικής οικονομίας, απασχόλησης, πολεοδομικού σχεδιασμού κλπ.) Ολοκλήρωση υποδομών διασύνδεσης : λειτουργία προαστιακού σιδηροδρόμου Υιοθέτηση νέων προτύπων οικιστικής ανάπτυξης σε περιφερειακό επίπεδο (π.χ. transport oriented development)

24