ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, ΒΙΒΛΙΟ 2, ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3, ΠΑΡ. 50-56

ΣΤΟΧΟΙ (από το βιβλίο του καθηγητή, εκδ.2012) Οι μαθητές πρέπει να κατανοήσουν ότι: Στα τυραννικά καθεστώτα δεν υπάρχει κυριαρχία νόμου. Τελικά κινδυνεύουν και οι ίδιοι οι υποστηρικτές του καθεστώτος. Κάτω από τις συνθήκες της τυραννίας το καθεστώς σκληραίνει όλο και περισσότερο με αποτέλεσμα να αναπτύσσεται αντίδραση.

Το καθεστώς αναγκάζεται να στηρίζεται σε ύποπτα στοιχεία. Στις δεδομένες πολιτικές συνθήκες κάθε ιδέα ανώτερης αξίας και αρχών καταρρέει.

ΣΤΟΧΟΙ Να εντοπίσουν οι μαθητές τις αφηγηματικές αρετές του Ξενοφώντα, όπως: τη σαφήνεια, την απλότητα και τη ζωηρότητα της αφήγησής του.

ΣΤΟΧΟΙ ( παρ. 50-51, 2 δ.ω.) Επιδιώκεται οι μαθητές: ΣΤΟΧΟΙ ( παρ. 50-51, 2 δ.ω.) Επιδιώκεται οι μαθητές: να μελετήσουν την πυκνότητα του ύφους του ιστορικού. να εντοπίσουν τον τρόπο αφήγησης με βάση α) τα υποκείμενα και τα ρήματα που συνιστούν ειδικό λεξιλόγιο πολιτικής ορολογίας και β)τις αντωνυμίες. να αναγνωρίσουν τη συλλογιστική διαδικασία στο επιχείρημα του Κριτία.

ΣΤΑΔΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ( παρ. 50-51) 1η διδακτική ώρα Αφού διαβάσουμε αργά το αρχαίο κείμενο, στη συνέχεια πρόταση με πρόταση το εξομαλύνουμε γλωσσικά και με τη βοήθεια των γλωσσικών/ μεταφραστικών σχολίων του βιβλίου συνθέτουμε μαζί με τους μαθητές τη μετάφραση μέχρι το τέλος της ενότητας που έχουμε προγραμματίσει να διδάξουμε.

Εναλλακτικά, αν το κρίνουμε σκόπιμο δίνουμε και τις δύο μεταφράσεις που θα βοηθήσουν τους μαθητές στη βαθύτερη ερμηνευτική προσέγγιση. Ζητάμε να διακρίνουν διαφορές μεταξύ των μεταφράσεων. Με τον τρόπο αυτό θα κατανοήσουν ότι η μεταφραστική διαδικασία προϋποθέτει επιλογές εκ μέρους του μεταφραστή.

2η διδακτική ώρα Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για την πυκνότητα του ύφους τού ιστορικού ξαναδιαβάζουμε την παράγραφο 50 για να αντιληφθούν οι μαθητές ότι αποτελεί μία μόνο περίοδο λόγου. Και όμως κατορθώνει να μας δώσει σε έξι σειρές κειμένου τι ακριβώς συνέβη μετά την απολογία του Θηραμένη μέσα στο δικαστήριο.

Πρώτα μας αναφέρει την αντίδραση της βουλής απέναντι στην απολογία του Θηραμένη (ἡ βουλή δήλη ἐγένετο εὐμενῶς ἐπιθορυβήσασα ), έπειτα τις σκέψεις του Κριτία ( εἰ ἐπιτρέψοι τῇ βουλῇ διαψηφίζεσθαι περί αὐτοῦ, ἀναφεύξοιτο /τοῦτο οὐ βιωτόν ἡγησάμενος) και τέλος τις ενέργειές του ( προσελθών και διαλεχθείς τι τοῖς τριάκοντα ἐξῆλθε / ἐκέλευσε τούς ἔχοντας τά ἐγχειρίδια ἐπιστῆναι φανερῶς ἐπί τοῖς δρυφάκτοις ).

Ζητάμε από τους μαθητές να βρούνε τις αντωνυμίες και να τις διακρίνουν στα είδη τους. Με αυτόν τον τρόπο συνδέουμε τη χρήση τους στο συγκεκριμένο είδος κειμένου με το δεύτερο κεφάλαιο του βιβλίου της νεοελληνικής γλώσσας της Α’ Λυκείου που αφορά γενικά το λόγο ( σελ. 89) και κυρίως τα παραγλωσσικά και εξωγλωσσικά γνωρίσματα του προφορικού λόγου ( π.χ. επιτονισμός, ένταση φωνής, χειρονομίες, έκφραση προσώπου).

Παραδείγματα αντωνυμιών: ἐγώ νομίζω, ἐγώ τοῦτο ποιήσω, οἵδε οἱ ἐφεστηκότες, διαλεχθείς τι, ὅς ἄν ὁρῶν τούς φίλους ἐξαπατωμένους, μηδένα ἀποθνήσκειν ἄνευ τῆς ὑμετέρας ψήφου, τουτονί ἐξαλείφω, συνδοκοῦν ἅπασιν ἡμῖν, ἡμεῖς θανατοῦμεν.

ΕΙΔΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ Συζητάμε με τους μαθητές για το περιεχόμενο του λόγου του Κριτία και τους υπενθυμίζουμε ότι ήταν ο αρχηγός των Τριάκοντα, επομένως θα χρησιμοποιεί στο λόγο του ορολογία της πολιτικής, όπως κάνουν οι πολιτικοί σήμερα, όταν εκφωνούν το λόγο τους μέσα στη Βουλή.

Τέτοιες εκφράσεις είναι: ἡ βουλή δήλη ἐγένετο εὐμενῶς ἐπιθορυβήσασα διαψηφίζεσθαι περί αὐτοῦ προστάτου ἔργον εἶναι ὁρῶν τούς φίλους ἐξαπατωμένους μή ἐπιτρέπῃ λυμαινόμενον τήν ὀλιγαρχίαν ἄνευ ὑμετέρας φήφου

ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΙ Με τη δευτερολογία του Κριτία στην παράγραφο 51 αρχίζει ο παραλογισμός του που οδηγεί σε παρωδία αυτήν τη δίκη. Έχουμε όμως την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε και το συλλογισμό του και να κάνουμε μία σύνδεση με το πρώτο κεφάλαιο από το βιβλίο της νεοελληνικής γλώσσας ( σελ. 70 )όπου γίνεται μια αναφορά στα είδη των συλλογισμών.

( ὁ ἄξιος προστάτης ποιεῖ τοῦτο ) ( ἐγώ εἰμί ἄξιος προστάτης) Αρχίζει με μία γνώμη γενικής αποδοχής ( ὁ ἄξιος προστάτης ποιεῖ τοῦτο ) και αμέσως μετά παραγωγικά εντάσσει τον εαυτό του σε αυτήν τη γενικής αποδοχής κατάσταση ( ἐγώ εἰμί ἄξιος προστάτης) {μία αυθαίρετη κρίση που βρίσκεται στη βάση κάθε είδους φασισμού} Ἐγώ οὖν τοῦτο ποιήσω

Οἱ τριάκοντα κύριοι εἰσιν θανατοῦν τούς ἔξω τοῦ καταλόγου Η ίδια συλλογιστική διαδικασία εξακολουθεί και προς το τέλος της παραγράφου 51: Οἱ τριάκοντα κύριοι εἰσιν θανατοῦν τούς ἔξω τοῦ καταλόγου Ἐγώ εἰμί τῶν τριάκοντα Ἐγώ οὖν Θηραμένην ἐξαλείφω ἐκ τοῦ καταλόγου, συνδοκοῦν ἅπασιν ἡμῖν καί ( ἄρα ) τοῦτον ἡμεῖς θανατοῦμεν.

ΣΤΟΧΟΙ ( παρ. 52-53, 1 δ.ώ.) Επιδιώκεται οι μαθητές: να αναγνωρίσουν τη λειτουργία των ειδικών προτάσεων στις δύο παραγράφους να ανακαλέσουν γνώσεις για τα παραθετικά των επιθέτων που διδάχτηκαν στο Γυμνάσιο και να αναγνωρίσουν τη συλλογιστική διαδικασία στο επιχείρημα του Θηραμένη.

Με τη βοήθεια του διδάσκοντα οι μαθητές εντοπίζουν τις ειδικές προτάσεις και το συντακτικό τους ρόλο ( π.χ. ὅτι οὐδέν μοι ἀρκέσει ὅδε ὁ βωμός: επεξήγηση στη δεικτική αντωνυμία της κύριας πρότασης , τοῦτο) Μια και τα παραθετικά έχουν ήδη διδαχθεί στην τρίτη γυμνασίου, οι μαθητές αφού βρουν παραθετικά επιθέτων στο κείμενο, σχηματίζουν τους άλλους δύο βαθμούς ( ἀσεβέστατοι, ἀγαθοί κ. ά.)

Η ΙΚΕΣΙΑ ΤΟΥ ΘΗΡΑΜΕΝΗ Η ικεσία του Θηραμένη στηρίζεται στην απαίτηση για νομιμότητα, για ευσέβεια και λογική σκέψη από την πλευρά των συντρόφων του. Αναπτύσσει, λοιπόν, κι αυτός έναν συλλογισμό, αυτή τη φορά όμως, επαγωγικό: Εγώ καταδικάστηκα από τον Κριτία παράνομα. Εγώ είμαι ένας από εσάς. Καθένας από εσάς μπορεί να καταδικαστεί παράνομα.

Η ΕΣΤΙΑ- Ο ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΙΚΕΤΗ Η ΕΣΤΙΑ- Ο ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΙΚΕΤΗ Είναι πασίγνωστος και από την ιστορία και από τη λογοτεχνία ο σεβασμός για τους «ικέτες», που έχουν καταφύγει σε κάποιο βωμό ή ιερό. Η παραβίαση του ασύλου θεωρείται μεγάλη ασέβεια που μολύνει ολόκληρη την κοινότητα. Η τήρηση των θεσμών της ευσέβειας αποτελούσε σε κάθε περίπτωση πολιτικό καθήκον.

Οι σχέσεις της θρησκείας και της πολιτικής ζωής φαίνονται αν ρίξει κανείς μια ματιά στην Αγορά των Αθηνών. Τα δημόσια κτήρια της αθηναϊκής δημοκρατίας είναι διάσπαρτα στο χώρο της αγοράς, ανάμεσα στα ιερά και στους βωμούς των θεών, όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα:

ΣΤΟΧΟΙ ( παρ. 54-56, 2 δ.ώ.) Επιδιώκεται οι μαθητές: να αναγνωρίσουν ρηματικούς τύπους σε αόριστο β’. να εντοπίσουν επιρρηματικούς προσδιορισμούς που δηλώνουν τόπο. να αντιληφθούν πώς λειτουργεί το σχόλιο στην ιστορική αφήγηση.

1η διδακτική ώρα Για την επίτευξη του πρώτου και του δεύτερου στόχου οι μαθητές θα πρέπει να ψάξουν μέσα στο κείμενο: α) ρηματικούς τύπους σε αόριστο β’, όπως: λαβόντες, ἀπαγαγόντες, ἀπολιπεῖν, εἶπεν, εἰσελθόντες. β) επιρρηματικούς προσδιορισμούς του τόπου, όπως: ἀπό τοῦ βωμοῦ, ἔμπροσθεν τοῦ βουλευτηρίου, διά τῆς αγορᾶς, ἐκ τῆς ψυχῆς.

2η διδακτική ώρα Ως προς τον τρίτο στόχο: αφού έχει ολοκληρωθεί κάθε αναφορά στον Θηραμένη, αναθέτουμε στους μαθητές να σκιαγραφήσουν την προσωπικότητα του πολιτικού ώστε να βρούνε κοινά στοιχεία ανάμεσα στον πολιτικό Θηραμένη και τον ιστορικό Ξενοφώντα.

Θα μπορούσαν οι μαθητές να αναφέρουν: την ευσέβεια και των δύο ανδρών, την εμμονή στη νομιμότητα και την μετριοπάθεια των πολιτικών τους απόψεων. Στο τέλος της παραγράφου 56 ο Ξενοφών ξεφεύγει από την ιστορική αφήγηση και προβαίνει σε ένα σχόλιο για την ιδιοσυγκρασία του Θηραμένη. Αναθέτουμε ως εργασία για το σπίτι την ερώτηση 13/σελ. 93: Από την αφήγηση των γεγονότων φαίνεται ότι ο Ξενοφών βλέπει με συμπάθεια τον Θηραμένη. Ποια στοιχεία το δηλώνουν αυτό;

Για να βοηθήσουμε στην απάντησή της κάνουμε μία σύνδεση με το βιβλίο της νεοελληνικής γλώσσας της Α’ και συγκεκριμένα με το κεφάλαιο της αφήγησης: η οπτική γωνία στην αφήγηση ( σελ. 221), όπου αναφέρεται ότι στην αφήγηση γίνεται επιλογή γεγονότων που εξαρτάται από τον αφηγητή και τη γνώση του για τα γεγονότα, τη συναισθηματική του φόρτιση, τον τρόπο που σκέφτεται κτλ.

Παραπέμπουμε έπειτα στη σελίδα 32 από την εισαγωγή του βιβλίου, όπου αναφέρεται πως ο Ξενοφών έμεινε σταθερός στις ιδέες του και στην πίστη του σε υψηλές αξίες και ότι παρά την αντιπάθειά του προς τις ακρότητες της αθηναϊκής δημοκρατίας, περιγράφει με εντιμότητα τις αγριότητες του καθεστώτος των τριάκοντα τυράννων και καταδικάζει την αυθαιρεσία και την ανηθικότητα της εξουσίας. Ζητάμε από τους μαθητές να επαληθεύσουν τα λεγόμενα με παραπομπές στο αρχαίο κείμενο.

Συναφείς είναι και οι ερωτήσεις του βιβλίου στις σελίδες 92-93: 2 Συναφείς είναι και οι ερωτήσεις του βιβλίου στις σελίδες 92-93: 2. Γιατί η σύλληψη του Θηραμένη μέσα στο δικαστήριο ήταν και ανόσια και άδικη; 14. Η καταδίκη του Θηραμένη ήταν προσχεδιασμένη. Ποια σημεία του κειμένου αποκαλύπτουν τη σκευωρία; Με τις απαντήσεις αυτών των ερωτήσεων εκπληρώνονται οι στόχοι όλης της ενότητας που αναγράφονται στο βιβλίο του καθηγητή.

ΑΦΟΡΜΗ ΓΙΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ἀποκοτταβίσαντα: τι σημαίνει η μετοχή, τι ήταν ο κότταβος, άλλα παιχνίδια των αρχαίων Ελλήνων και τα συμπόσια ως τρόπος ψυχαγωγίας στα αρχαία χρόνια.

Κότταβος: Είδος παιχνιδιού των αρχαίων Ελλήνων, που εισήχθη στην κυρίως Ελλάδα από τις αποικίες των Δωριέων στη Σικελία. Υπήρξε πολύ προσφιλές στα συμπόσια των νέων στην Αθήνα. Ο πιο απλός τρόπος του παιχνιδιού ήταν να ρίχνει ο κάθε συμποσιαστής τις υπολειπόμενες σταγόνες από κρασί που βρισκόταν στο ποτήρι του με τέτοιο τρόπο ώστε να κτυπά μία μεταλλική λεκάνη λέγοντας συγχρόνως το όνομα της ερωμένης του. Αν ο παραγόμενος ήχος ήταν καθαρός και ηχηρός, σήμαινε ότι ο παίκτης είχε την εύνοια του αγαπητού του προσώπου. Η λεκάνη, που επίσης λεγόταν κότταβος, ήταν δυνατόν να βρίσκεται στο δάπεδο ή στο τραπέζι.

Παράσταση από ερυθρόμορφη κύλικα που απεικονίζει νέους, οι οποίοι παίζουν κότταβο και αυλό

Αττικό ερυθρόμορφο αγγείο που απεικονίζει συμπόσιο με νέους που παίζουν τον κότταβο, ενώ ο αυλητής παίζει δίαυλο. . .

ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΗΜΕΡΑ Ο ΚΟΤΤΑΒΟΣ; Η μπουκάλα ήταν ένα ερωτικό εφηβικό παιγνίδι, που στα parties της δεκαετίας του 60 (ακόμη και του 70) χαρακτηριζόταν τολμηρό. Όμως δεν ήταν και τόσο πρωτοποριακό, αφού παιζόταν ακόμη και στα συμπόσια των αρχαίων Ελλήνων!

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ( ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ) 1. α) αποσιωπητικά, συμπόσιο, αφροσύνη, αξιολόγηση, ανελλιπώς: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. β) ἐπεκαλεῖτο, ὁρῶσα, δηλοῦντα, ῥῆμα, λειπόμενον: Να γράψετε από μία ομόρριζη λέξη της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας, απλή ή σύνθετη, για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.  

2. α) ὑπηρέτης, βουλή, φρουρός, ἀγορά, ἀγαστός: Να γράψετε από ένα ρήμα της αρχαίας ελληνικής ομόρριζο για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.   β) έλξη, πρόσκληση, προορατικός, ερώτηση, έλλειμμα: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

3.α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την ομόρριζή της στη Β΄ στήλη. Δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν.   Α΄ ΣΤΗΛΗ Β΄ ΣΤΗΛΗ 1. διαψηφίζεσθαι α) παύλα 2. ἐπαύσατο β) επιστάτης 3. ἡγησάμενος γ) αόρατος 4. ἐπιστῆναι δ) όριο 5. ὁρῶν ε) κατάληψη στ) διήγηση ζ) υπερψήφιση β) προσέρχομαι, διαλέγομαι, ἐπιτρέπω, ἀνίημι, ἐξαλείφω: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις στα συνθετικά τους.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Αφού ολοκληρωθεί το συγκεκριμένο σχέδιο διδασκαλίας, ζητάμε από τους μαθητές να χωριστούν στις πέντε παρακάτω ομάδες : 1η ομάδα: Ιστορικοί 2η ομάδα: Φιλόσοφοι 3η ομάδα: Δημοσιογράφοι 4η ομάδα: Φιλόλογοι 5η ομάδα: Ψυχολόγοι και μοιράζουμε σε κάθε ομάδα το αντίστοιχο φύλλο εργασίας.

Καλό είναι με την κατανομή των μαθητών στις ομάδες να ασχοληθεί ο διδάσκων, γιατί γνωρίζει καλά το γνωστικό επίπεδο των μαθητών του. Έτσι θα μπορούσε να βάλει στην ομάδα των δημοσιογράφων μαθητές μέτριων επιδόσεων που ασχολούνται όμως με το διαδίκτυο για να ψάξουν για άλλες δίκες-παρωδίες που έχουν γίνει κατά το παρελθόν.

Με το ίδιο σκεπτικό στην ομάδα των φιλολόγων θα μπορούσε να εντάξει μαθητές που αγαπούν τα αρχαία ελληνικά και στην ομάδα των ψυχολόγων μαθητές με εξωστρέφεια και σωστή κρίση, ικανότητες που γίνονται αντιληπτές κατά την ώρα του μαθήματος , ιδιαίτερα σε μας τους φιλολόγους.

1η ΟΜΑΔΑ:ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ Αφού εντοπίσετε τα ρήματα και τα υποκείμενα των κύριων προτάσεων, παρουσιάστε συνοπτικά την πορεία της ιστορικής αφήγησης από τον Ξενοφώντα. Εκτός από την ιστορική αφήγηση για την καταδίκη του Θηραμένη ο Ξενοφώντας παρουσιάζει ένα προσωπικό σχόλιο. Αφού εντοπίσετε τις αντίστοιχες φράσεις του κειμένου να εξηγήσετε γιατί ένας ιστορικός που πρέπει να είναι αντικειμενικός προβαίνει σε ένα τέτοιο σχόλιο υπέρ του Θηραμένη.

2η ΟΜΑΔΑ:ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ Να καταγράψετε τα επιχειρήματα του Κριτία στη δίκη του Θηραμένη (παράγραφοι 51, 54-55). Ποια συλλογιστική πορεία ακολουθεί ο Κριτίας στην αγόρευσή του (επαγωγή- παραγωγή); Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Να καταγράψετε τα επιχειρήματα του Θηραμένη στη δίκη του (παράγραφοι 52,53). Ποια συλλογιστική πορεία ακολουθεί ο Θηραμένης στην αγόρευσή του (επαγωγή- παραγωγή); Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

3η ΟΜΑΔΑ: ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ Στη δίκη του Θηραμένη να εντοπίσετε τον τόπο, το χρόνο, τα πρόσωπα, όπως αυτά παρουσιάζονται, στις μεταξύ τους σχέσεις. Η δίκη του Θηραμένη εξελίχθηκε σε παρωδία. Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και λαμβάνοντας υπόψη τη σημερινή πραγματικότητα, μπορείτε να αναφέρετε άλλες δίκες –παρωδίες;

4η ΟΜΑΔΑ:ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ Να βρείτε στο κείμενο τα ρήματα, τους ρηματικούς τύπους (απαρέμφατα και μετοχές) και τις φράσεις που αναφέρονται στο δικαστήριο, στη δίκη και καταδίκη του Θηραμένη. Με ποιους αφηγηματικούς τρόπους και με ποια οπτική γωνία παρουσιάζει τη δίκη και την καταδίκη του Θηραμένη ο Ξενοφώντας;  

5η ΟΜΑΔΑ : ΨΥΧΟΛΟΓΟΙ Καταγράψτε τις ενέργειες και τα λόγια του Θηραμένη, όταν συνειδητοποιεί  πως πλησιάζει το τέλος του. Σχολιάστε τις αντιδράσεις των βουλευτών μπροστά στις ακρότητες του Κριτία και των οπαδών του.

ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ Μοιράζουμε στους μαθητές δύο κείμενα στα νέα ελληνικά που αφορούν τη δίκη και την καταδίκη του Θηραμένη. Το πρώτο είναι από το βιβλίο του Αθ. Κανελλόπουλου: Ο Ξενοφών ως δημοσιογράφος ( σελ.42-45 ) και το δεύτερο από το βιβλίο του Τάκη Θεοδωρόπουλου: Το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα ( σελ. 11-17 )

Οι μαθητές επιλέγουν τους ρόλους που θα ενσαρκώσουν με τη βοήθεια ενός σκηνοθέτη. Θα χρειαστεί πρώτα να γίνει μια θεατρική διασκευή των δύο κειμένων. Δεν είναι, βέβαια, ανάγκη όλοι να υποδυθούν ρόλους. Χρειαζόμαστε σκηνογράφο, ενδυματολόγο, επιμελητή μουσικής και ό,τι άλλο προκύψει στην πορεία.