ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ Αθηνά Μαυρίδου

Ερευνητική διαδικασία Δεν αρκεί μια καλή ιδέα! Πολλές καλές ιδέες ακυρώνονται επειδή δεν είχαν εξασφαλίσει γερό ερευνητικό πρωτόκολλο. Απαιτείται λογική σειρά ερευνητικών βημάτων. Αυστηρότητα στον σχεδιασμό, εφαρμογή, έλεγχο και αξιολόγηση του πρωτοκόλλου πριν κοινοποιηθεί η έρευνα. Σαφής συσχετισμός ερευνητικού πρωτόκολλου με χρηματοδότηση.

ΒΗΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ 1.Εννοιολογική φάση 2.Φάση σχεδιασμού 3.Εμπειρική φάση 4.Αναλυτική φάση 5.Φάση διασποράς και διάχυσης 6. Φάση αξιολόγησης

1.Εννοιολογική φάση 1. Σαφή διατύπωση και καθορισμό των ορίων του ερευνητικού προβλήματος 2. καθορισμός των ερευνητικών σκοπών 3. βιβλιογραφική ανασκόπηση 4. αναδιατύπωση των ερευνητικών υποθέσεων και ορισμό των επιμέρους μεταβλητών. ΣΤΟΧΟΙ Απασχόληση με ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΘΕΜΑ. Αποφυγή εκτροχιασμού κατά την ερευνητική διαδικασία,

2.Φάση σχεδιασμού 1. επιλογή ερευνητικού σχεδίου 2. Καθορίζεται ο πληθυσμός και το δείγμα της μελέτης 3. Καθορισμός των μεθόδων μέτρησης των υπό μελέτη μεταβλητών 4. Καθορίζονται οι δειγματοληπτικές μέθοδοι 5. καθορισμός χρονοδιαγράμματος 6. Συγγραφή πρότασης για χρηματοδότηση 7. αναθεώρηση του προαποφασισμένου σχεδίου (συχνά με βάση τα διαθέσιμα χρήματα) 8. οργάνωση πιλοτικής μελέτης

2.Φάση σχεδιασμού σε εργαστηριακή μελέτη Επιλογή μεθόδων (εθνικές, πρότυπες, βιβλιογραφικές, in house). Επιλογή και αγορά αναλωσίμων-ποιοτικός έλεγχος (QC)-καταγραφή αποτελσμάτων QC. Υλικά αναφοράς. Επιλογή, Συντήρηση, Διακρίβωση εξοπλισμού. Επαλήθευση ή επικύρωση μεθόδων. συμμετοχή σε διεργαστηριακά σχήματα. Συνεργασία με Κέντρο Αναφοράς (αν υπάρχει). Συνεργασία με ομοειδή εργαστήρια.

Κατηγορίες μεθόδων Προτιμάται η χρήση διεθνών μεθόδων (ΙSO, μεγάλοι οργανισμοί) στην τελευταία τους έκδοση Οι μέθοδοι αυτοί χρειάζονται επαλήθευση για να ελεγχθεί η απόδοσή τους στις συνθήκες του εργαστηρίου και σε συγκεκριμμένο υπόστρωμα (matrix). Εθνικές μέθοδοι: αναγνωρισμένες από εθνικές νομοθεσίες/κανονισμούς Μή πρότυπες μέθοδοι (βιβλιογραφικές (δημοσιευμένες) και in house (παράγονται από τα εργαστήρια) χρειάζονται επικύρωση Πάντα εκτιμάται η αβεβαιότητα Παράλληλα γίνεται συστηματικός ποιοτικός έλεγχος

Το λάθος Πραγματικη τιμή- δεν δύναται να επιτευχθεί. Αποδεκτή τιμή- κοντά στην πραγματική τιμή, η διαφορά 2 μετρήσεων μη σημαντική. Λάθος – Ασυμφωνία μεταξύ αποτελέσματος και αποδεκτής τιμής

ΠΗΓΕΣ ΛΑΘΩΝ Εισαγωγή λανθασμένων δεδομένων(πχ θερμοκρασία) Χαρακτηριστικά του δείγματος Λάθη του προσωπικού του εργαστηρίου Επιρροή περιβάλλοντος Λάθη υπολογισμών π.χ. Στην εξαγωγή των αποτελεσμάτων

ΤΥΧΑΙΟ ΛΑΘΟΣ Δηλαδή πιπετάρισμα Χρόνος επώασης. Μια τιμή που διαφέρει από ένα σύνολο μετρήσεων που παρήχθησαν με τον ιδιο τροπο Δηλαδή Μια απρόβλεπτη τιμή Κάποιες αιτίες τυχαίων λαθών στηνμικροβιολογία πιπετάρισμα Χρόνος επώασης.

Διάγραμμα ελέγχου όπου εντοπίζεται τυχαίο λάθος (πάνω αριστερά)

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΟ ΛΑΘΟΣ Σε μια σειρά μετρήσεων που έχουν παραχθεί με τον ιδιο τρόπο (εργαστήριο, άτομα, εξοπλισμός): Το λάθος παραμένει το ίδιο ή Οταν μεταβαλλονται οι συνθήκες μεταβάλλεται παράλληλα ή ανάλογα

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ/ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΥΧΑΙΩΝ ΛΑΘΩΝ Προκαλούν διασπορά τιμών. Δεν μπορούν να υπολογιστούν. Δυσκολα αποφεύγονται. Μειώνονται με επαναλαμβανόμενες μετρήσεις. Επίσης μειώνονται με σωστή και συνεχή εκπαίδευση, εμπειρία και επίβλεψη του προσωπικού

ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ –ΠΩΣ ΔΙΟΡΘΩΝΟΝΤΑΙ ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ –ΠΩΣ ΔΙΟΡΘΩΝΟΝΤΑΙ Ασυμφωνία δεδομένων Διορθώνονται και μπορούν να υπολογιστούν. Συχνά προκαλούνται από αλλαγές π.χ. στην παρτίδα των υλικών Διορθώνονται με προσεκτική εκπαίδευση και στατιστικές αναλύσεις δεδομένων στο εργαστήριο.

Διάγραμμα ελέγχου όπου εντοπίζεται συστηματικό λάθος (όλες οι μετρήσεις κοντά αλλά μεγαλύτερες από την μέση τιμή)

Διάγραμμα ελέγχου χωρίς εμφανή λάθη

3.Εμπειρική φάση Συλλογή ερευνητικών δεδομένων Ερωτηματολόγια, κλινικές επισκέψεις, ιστορικό ασθενών Δειγματοληψίες (βιολογικά υγρά, παθολογοανατομικά δείγματα) Εργαστηριακές μετρήσεις Έκφραση/υπολογισμός αποτελεσμάτων Κατάληλη προετοιμασία δεδομένων για ανάλυση EXEL , SPSS κλπ

4. Αναλυτική φάση Στατιστική επεξεργασία ερευνητικών δεδομένων Ερμηνεία αποτελεσμάτων Εξαγωγή συμπερασμάτων Διαπιστώσεις, προτάσεις Έκφραση της προκύπτουσας καινοτομίας σε σχέσημε προϋπάρχοντα ερευνητικά δεδομένα

5.Φάση διασποράς και διάχυσης Τελική έκθεση της έρευνας προς τον χρηματοδότη Έκθεση προς σχετικές θεσμικές αρχές (Υπουργείο Υγείας, επιστημονικούς συλλόγους) Ανακοινώσεις σε συνέδρια Δημοσιεύσεις σε περιοδικά Κεφάλαια σε τόμους βιβλίων Πρακτική εφαρμογή Παραγωγή ενημερωτικών φυλλαδίων για το κοινό Ενημερωτικές ημερίδες για χρήστες αποτελεσμάτων

6. Φάση αξιολόγησης Δεν πρέπει να συγχέεται με την φάση διάδοσης των αποτελεσμάτων Αποτελεί την αποδοχή της επιστημονικής κοινότητας μέσω : Έκθεσης αξιολόγησης του χρηματοδότη Έκθεσης κριτών οργανισμών του CI των περιοδικών που δημοσιεύεται