31. Το Ισλάμ (Β’) Σελίδες 250 - 255

Α) Η επέκταση του Ισλάμ Μετά το θάνατο του Μωάμεθ, οι Άραβες κατέλαβαν μια τεράστια περιοχή (Συρία, Παλαιστίνη, Ιράκ, Αίγυπτο κ.ά). Τον 11ο αι. κατέλαβαν την Ινδία και τον 14ο άπλωσαν την κυριαρχία τους σε περιοχές της ανατολικής Μεσογείου.

Β) Το πρόβλημα της διαδοχής του Μωάμεθ, Σιίτες και Σουνίτες Το Ισλάμ από τον πρώτο καιρό χωρίστηκε σε δύο μεγάλα στρατόπεδα: Τους Σιίτες, που υποστήρισαν ότι ο 4ος χαλίφης Αλί είναι ο τελευταίος προφήτης του Θεού και επικράτησαν στο Ιράκ, Ιράν και Πακιστάν. Τους Σουνίτες, που εκφράζουν τον ορθόδοξο Μουσουλμανισμό και επικράτησαν στην Αραβία, στην Τουρκία κ. ά.

Γ) Χαρακτηριστικά των Σουνιτών και Σιιτών Οι Σουνίτες παρέμειναν πιστοί στις αρχές του Κορανίου και θεωρούν ότι οι χαλίφηδες (διάδοχοι του Μωάμεθ) δε χρειάζεται να είναι απόγωνοι του Μωάμεθ. Στη σουνιτική κοινότητα οι αποφάσεις παίρνονται ομόφωνα.

Οι Σιίτες πιστεύουν ότι ο 4ος χαλίφης Αλί είναι ο τελευταίος Προφήτης του Θεού, γι’ αυτό οι χαλίφηδες δεν πρέπει να εκλέγονται, αλλά να είναι απόγονοι του Μωάμεθ. Ο Αμπντούλ Αζίζ Αλ Χακίμ είναι ένας από τους θρησκευτικούς ηγέτες των σιιτών

Αλί Σιστάνιο ανώτερος πνευματικός ηγέτης των Σιιτών στο Ιράκ. Ο ηγέτης (ιμάμης) του Ισλάμ πρέπει να προέρχεται από τη γενιά του Αλί και θεωρείται αλάθητος. Είναι η πηγή κάθε απόφασης. Υποστηρίζουν ότι οι ιμάμηδες είναι δώδεκα και ο τελευταίος, ο Μουχαμάντ αλ-Μάχντι, είναι κρυμμένος στον ουρανό και όταν επιστρέψει στη Γη, θα φέρει ευτυχία στους Μουσουλμάνους. Αλί Σιστάνιο ανώτερος πνευματικός ηγέτης των Σιιτών στο Ιράκ.

Δ) Ο μυστικισμός του Ισλάμ (Σουφισμός) Ο Σουφισμός (σούφι = μάλλινος χιτώνας) αναπτύχθηκε τον 8ο αιώνα και οργανώθηκε σε μοναχικά τάγματα. Σκοπός του είναι η ένωση του ανθρώπου με το Θεό. Αυτό επιτυγχάνεται με τη μέθοδο ντικρ, που συνίσταται σε διαλογισμό πάνω στο όνομα του Θεού ή σε στροβιλισμό γύρω από το σώμα. Μυστικιστές σούφι από το Πακιστάν

Οι δερβίσηδες του Ρόμπερτ Γουίλσον

Ε) Το Ισλάμ σήμερα Το Ισλάμ επηρεάστηκε από το δυτικό πολιτισμό και δημιουργήθηκαν δύο ρεύματα:

Το ανανεωτικό, που κατόρθωσε να εκσυχρονίσει κράτη όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος κ.ά.

Το συντηρητικό, που κατάφερε να εγκαταστήσει θεοκρατικά καθεστώτα (Ιράν) και να αναζωπυρώσει το θρησκευτικό φανατισμό.

Iσλαμικός νόμος για όλους; Συμπαθής καθ' όλα η Χάουβα Ιμπραήμ. Μια γενναία γυναίκα, χωρίς αμφιβολία, και πολλαπλώς χρήσιμη. Αλλά με τον κεντρικό της στόχο δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε.

Γεννήθηκε πριν από 38 χρόνια στη Βόρεια Νιγηρία, στα μέρη όπου ισχύει ο ισλαμικός νόμος (σαρία). Ήταν πεισματάρα από μικρή. Έβλεπε τη μητέρα της να βράζει που δεν την είχαν αφήσει να σπουδάσει, και ορκιζόταν ότι σ' εκείνη δεν θα συμβεί το ίδιο. Μια μέρα βρήκε πεταμένη στο δρόμο μια σελίδα από εφημερίδα. Στη σελίδα υπήρχε η φωτογραφία μιας φοιτήτριας την ημέρα της αποφοίτησής της. Φορούσε φόρεμα και το καπελάκι της αποφοίτησης.

Αυτή η εικόνα τής έδωσε θάρρος Αυτή η εικόνα τής έδωσε θάρρος. Θα γίνω σαν κι αυτήν, είπε, μια γυναίκα με αυτοπεποίθηση. Κι έτσι, η Χάουβα Ιμπραήμ, κόρη ενός ιμάμη και μιας αναλφάβητης, μαύρη, χωρική και μουσουλμάνα, έγινε μια από τις γνωστότερες δικηγόρους της χώρας της. Στην αρχή, οι δικαστές δεν την άφηναν να μιλήσει. «Κάτσε κάτω», της έλεγαν, «είσαι γυναίκα». Χρειάστηκε να περάσουν τρία χρόνια για να αποκτήσει αυτό το δικαίωμα.

Μέχρι σήμερα, η Χάουβα έχει αναλάβει πάνω από 90 υποθέσεις ακρωτηριασμού, λιθοβολισμού ή μαστίγωσης για παραβίαση του ισλαμικού νόμου. H πιο γνωστή της πελάτισσα είναι η Αμίνα Λαουάλ, που είχε καταδικαστεί σε θάνατο με λιθοβολισμό επειδή έμεινε έγκυος εκτός γάμου. Την έσωσε. Αλλά τώρα έχει να αντιμετωπίσει την οργή της οικογενείας της επειδή χάρη σ' αυτήν έγινε διάσημη και παίρνει βραβεία. Όπως το βραβείο Ζαχάρωφ που παρέλαβε την περασμένη εβδομάδα στο Στρασβούργο.

Εκεί, έδωσε μια συνέντευξη στην Ελ Παΐς, όπου εξηγεί γιατί οι περισσότεροι συμπατριώτες της υποστηρίζουν ποινές όπως ο λιθοβολισμός. «Ο κόσμος νομίζει πως η σαρία είναι καλή επειδή ταυτίζεται με τη θρησκεία», λέει. «Πιστεύουν ότι χάρη σ' αυτούς τους νόμους, λιθοβολώντας ας πούμε τις γυναίκες, θα φτάσουν σε μια κοινωνία αγνή, απαλλαγμένη από αμαρτίες. Πιστεύουν πως όταν ένα παιδί κλέψει ένα ζώο, πρέπει να του κόψουν το χέρι, και με τον τρόπο αυτό η κοινωνία θα γίνει πιο καθαρή».

H Χάουβα δεν δέχεται πως μια γυναίκα μπορεί να αποκτήσει παιδί χωρίς να είναι παντρεμένη. Αναλαμβάνει όμως υποθέσεις τέτοιων γυναικών επειδή πιστεύει πως στη χώρα της δεν υπάρχει ισονομία. Αν υπήρχε, θα τιμωρούνταν και οι άνδρες, όλοι οι άνδρες, φτωχοί και πλούσιοι. «Δεν έχω συναντήσει ούτε έναν πλούσιο άνδρα που να έχει τιμωρηθεί για παραβίαση του ισλαμικού νόμου», τονίζει.

«Ούτε μια πλούσια γυναίκα «Ούτε μια πλούσια γυναίκα. Αν θέλουμε πραγματικά μια κοινωνία απαλλαγμένη από αμαρτίες, πρέπει η σαρία να ισχύει για όλα τα κοινωνικά στρώματα». Όχι, Χάουβα. Αν θέλεις, αν θέλουμε, μια κοινωνία δίκαιη και πολιτισμένη - σ' όποιον πολιτισμό κι αν ανήκουμε, σ' όποιες αξίες κι αν πιστεύουμε - πρέπει η σαρία να μην ισχύει για κανέναν.

Εργασία για το σπίτι: Μία από τις 4 σελ. 255

Τέσσερα σουφικά τάγματα: 1. Το τάγμα «Χίστι», που είναι το παλαιότερο, ιδρύθηκε τον 10ο αιώνα από τον δάσκαλο Αμπούτ Ισάκ Χίστι, απόγονο του Μωάμεθ και χρησιμοποίησε τη μουσική και τον χορό για τις ασκήσεις του. Οι δερβίσηδες αυτού του τάγματος έμπαιναν στις πόλεις, τραγουδούσαν κι έπαιζαν μουσική χορεύοντας, για να συγκεντρώνουν και να γοητεύουν τους ανθρώπους και ύστερα τους διηγούνταν μια ιστορία ή έναν μύθο που είχε διδακτική και μυητική σημασία. Εκείνοι που καταλάβαιναν και «ξυπνούσαν», τους ακολουθούσαν. Γρήγορα, όμως, οι τεχνικές τους περιορίστηκαν σε μια απλοϊκή αγάπη για την μουσική και σε μια επιφανειακή χορευτική δεξιοτεχνία, όπου η συγκινησιακή διέγερση που προκαλείται με τις ασκήσεις αυτές, συγχέεται με την αληθινή πνευματική εμπειρία.

2. Ένα πιο εσωτερικό και φιλοσοφικό τάγμα είναι αυτό που ιδρύθηκε τον 12ο αιώνα, από τον Αμπντούλ Καντίρ, στα νότια της Κασπίας θάλασσας. Ειδικεύθηκε στο να προκαλεί πνευματικές καταστάσεις τύπου έκστασης, όπως το ινδικό σαμάντι.

3. Το τρίτο είναι το τάγμα «Σουχραβάρντι», που ιδρύθηκε επίσης τον 12ο αιώνα από τον δάσκαλο Ζιζαουντίν Σουχραβάρντι. Οι τεχνικές του είναι ποικίλες και περιλαμβάνουν σχεδόν όλες όσες αναφέραμε προηγουμένως, όπως τη μυστικιστική έκσταση μέσω στροβιλικών χορευτικών κινήσεων ή τον διαλογισμό σε απόλυτη ηρεμία και σιωπή, για την επίτευξη της «αντίληψης του Πραγματικού». Η διδασκαλία τους εκφράζεται μέσα από φαινομενικά παράλογες ιστορίες, που κρύβουν βαθιά συμβολικά σημεία και νοήματα, προσιτά μόνο σε όσους έχουν ξύπνιο το πνευματικό στοιχείο μέσα τους. Οι οπαδοί αυτού του τάγματος επηρέασαν βαθιά άλλες μυστικιστικές ομάδες εξαπλωμένες στην Ινδία, Περσία και Αφρική.

4. Το τέταρτο κλασικό τάγμα είναι αυτό του «Νακσμπάντι», που ιδρύθηκε από τον Μπαχαουντίν Νακσμπάντ τον 14ο αιώνα στην κεντρική Ασία και είναι το πιο εσωτερικό και ολοκληρωμένο από όλα τα σουφικά τάγματα. Σ' αυτό διαμορφώθηκε ο μεγάλος σούφι μύστης Χουτζβίρι, που έγραψε στα περσικά, για τον σουφισμό και τα τάγματά του, το βιβλίο «Αποκάλυψη του Κρυμμένου», το οποίο θεωρείται μοναδικό στο είδος του.