ΒΑΣΙΚΑ ΖΩΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ Ivanova Neli
Τα βασικά ζωτικά σημεία είναι: Αναπνοές Θερμοκρασία Σφύξεις Αρτηριακή πίεση
Αναπνοές… Η αναπνοή ελέγχεται από τον εγκέφαλο, ο οποίος δίνει εντολή στο σώμα να αναπνέει βασιζόμενος στα επίπεδα του οξυγόνου και του διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα και ορισμένοι παράγοντες όπως άσκηση, φάρμακα, αλκοόλ επηρεάζουν τις αναπνοές. Ο αυξημένος η μειωμένος ρυθμός της αναπνοής μπορεί να δείχνει καταστάσεις όπως άπνοια, βραδύπνοια, ταχύπνοια. Ο αριθμός των αναπνοών μετριέται όταν το άτομο βρίσκεται σε ηρεμία. Μετράμε πόσες φορές ανασηκώνεται ο θώρακας μέσα σε 1 λεπτό. Δεν αναφέρουμε ότι κάνουμε μέτρηση. Ο ρυθμός αλλάζει με την πάροδο της ηλικίας, με την κόπωση ή έντονο stress.
Φυσιολογικός ρυθμός αναπνοών Νεογένητά 30-40 αναπνόες ανά λεπτό 1-3 χρονών 23-35 αναπνόες ανά λεπτό 3-6 χρονών 20-30 αναπνόες ανά λεπτό 6-12 χρονών 18-26 αναπνόες ανά λεπτό 12-17 χρονών 12-20 αναπνόες ανά λεπτό Ενήλικες 12-20 αναπνόες ανά λεπτό
Θερμοκρασία… Η θερμοκρασία του σώματος είναι ουσιαστικά η θερμοκρασία που υπάρχει βαθιά μέσα σε αυτό. Ένα κεντρικό νεύρο μέσα στον εγκέφαλο ελέγχει την ισορροπία της θερμοκρασίας που παράγεται μέσα στο σώμα και που αυτή η θερμοκρασία χάνεται μέσω της επιφάνειας του σώματος. Η θερμοκρασία μέσα στο σώμα όπως αυτή του μυαλού, των εσωτερικών οργάνων και των κεντρικών αρτηριών πρέπει να παραμένει σταθερή, για να υποστηρίζει την κανονική λειτουργία των ζωτικών λειτουργιών. Αυτή η θερμοκρασία είναι συνήθως κρατημένη σταθερά στους 36-36.5 C.
Οι κλινικοί γιατροί, με τον όρο κεντρική θερμοκρασία εννοούν τη θερμοκρασία στο ορθό που κυμαίνεται φυσιολογικά από 36,1 oC, νωρίς το πρωί, μέχρι 37,4 oC, αργά το απόγευμα. Στη στοματική κοιλότητα η θερμοκρασία διατηρείται σε λίγο χαμηλότερα επίπεδα απ' όσο η θερμοκρασία στο ορθό και κυμαίνεται από 35,9 oC μέχρι 37,2 oC. Τέλος, η θερμοκρασία στη μασχάλη κυμαίνεται φυσιολογικά μεταξύ 35,6 oC και 37 oC. Εκτός από τον ημερήσιο ρυθμό και άλλοι παράγοντες συνδεόμενοι με την καθημερινή δραστηριότητα, όπως η μυϊκή άσκηση, η υψηλή θερμοκρασία του περιβάλλοντος, ένα πλούσιο γεύμα ή ένα πολύ θερμό λουτρό, είναι δυνατόν να προκαλέσουν μικρές (κατά 0,3-0,6 oC) αυξήσεις της φυσιολογικής θερμοκρασίες. Επιπλέον, στις γυναίκες η θερμοκρασία του σώματος είναι χαμηλότερη κατά τις πρώτες 14 ημέρες του κύκλου και διατηρείται σε υψηλότερα επίπεδα (κατά 0,2-0,4 oC) μέχρι το τέλος του. Στα δε νεογνά, η θερμοκρασία επιφανείας σώματος κυμαίνεται μεταξύ 36.4 ºC και 37.4 ºC. Παρεκκλίσεις από τη φυσιολογική θερμοκρασία σώματος, προκύπτουν στις ακόλουθες περιπτώσεις: Πυρετός και υπερθερμία Υποθερμία Θερμοπληξία
Σφύξεις… Αντλώντας και χορηγώντας αίμα σε όλα τα όργανα του σώματος η καρδιά δημιουργεί έναν ρυθμό – τον σφυγμό. Μετριέται σε σφύξεις ανά λεπτό. Κάθε σφύξη αντιστοιχεί σε μια συστολή της καρδιάς. Ο παλμός μπορεί να φανεί χρήσιμος στον καθορισμό της φυσικής κατάστασης και της γενικής υγείας του ατόμου. Οι αυξημένες σφύξεις μπορει να υποδηλώνουν αφυδάτωση, υπερκόπωση, πόνο, συγκίνηση. Ενώ οι μειωμένες – υποθερμία, υποσιτισμό, υποθυρεοειδισμό.
Βραδυκαρδία < 60 – 100 < Ταχυκαρδία Μέτρηση καρδιακού σφυγμού από τον καρπό Βρείτε τον σφυγμό σας ακλουθώντας την γραμμή του αντίχειρα και τοποθετήστε τα δυο σας δάκτυλα 2cm κάτω από την ένωση με τον καρπό. Στο σημείο αυτό περνάει η καρκινική αρτηρία όπου μπορείτε να μετρήσετε τους καρδιακούς σας σφυγμούς. Χρησιμοποιείστε για να πάρετε τον σφυγμό σας, δυο δάκτυλα και όχι μόνο ένα. Μην χρησιμοποιήσετε τον αντίχειρα αλλά τον δείκτη και τον μέσο. Αφού νοιώσετε τον πρώτο σφυγμό αρχίστε το μέτρημα ξεκινώντας από το μηδέν. Βραδυκαρδία < 60 – 100 < Ταχυκαρδία
Αρτηριακή πίεση… Η αρτηριακή πίεση είναι η δύναμη που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών καθώς κυκλοφορεί με πίεση μέσα στο σώμα μας και μετριέται σε χιλιοστά στήλης υδραργύρου (mmHg). Συστολική πίεση - η πίεση που ασκεί το αίμα στις αρτηρίες, όταν συσπάται η καρδιά Διαστολική πίεση - η πίεση που ασκεί το αίμα στις αρτηρίες όταν η καρδιά χαλαρώνει ανάμεσα στους χτύπους της.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ G J Tortora & N P Anagnostakos, Principles of Anatomy and Physiology, 6th edition, New York: Harper-Collins, 1990, ISBN 0060466693, p. 707 Lauralee Sherwood, Fundamentals of Physiology: A Human Perspective, Thomson Brooks/Cole, 2006, ISBN 0534466974, p. 380 [1] Brian S. Beckett, Illustrated Human and Social Biology, Oxford: Oxford University Press, 1995, ISBN 0199140650, p. 78 [2] Μουντοκαλάκη Θ., "Διαφορική διάγνωση", επιστημονικές εκδόσεις Παρισιάνου Α.Ε., τρίτη έκδοση, Αθήνα 2002. Davidson's "Παθολογία", ιατρικές εκδόσεις Π.Χ.Πασχαλίδης, 19η έκδοση, 2005 "Understanding blood pressure readings". American Heart Association. 11 January 2011. Retrieved 30 March 2011 National Heart, Lung and Blood Institute. Blood pressure tables for children and adolescents. (Note that the median BP is given by the 50th percentile and hypertension is defined by the 95th percentile for a given age, height, and gender.)