Χειμερινό Τρίμηνο 2005 Η ΒΙΒΛΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΝΗΛΙΚΩΝ

Κυριακή 18 Δεκεμβρίου 05 Αρχές Ερμηνευτικής ΙI

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΩΝ ΤΗΣ ΠΔ (Δειγματοληπτικά)

ΜΕΡΟΣ Α’ Αρχές ερμηνείας των αφηγήσεων της ΠΔ

Αφηγήσεις: Ιστορία σε τρία επίπεδα 1. Υψηλότερο επίπεδο: το παγκόσμιο σχέδιο του Θεού για τη σωτηρία του κόσμου. 2. Μεσαίο επίπεδο: ο λαός Ισραήλ 3. Χαμηλότερο επίπεδο: εκατοντάδες μικρές ιστορίες για συγκεκριμένα πρόσωπα.

Ποιο το νόημα των αφηγήσεων; 1. Οι αφηγήσεις δεν είναι απλά ιστορίες για ανθρώπους που έζησαν στην εποχή της ΠΔ. Είναι ιστορίες για το τι ο Θεός έκανε μέσω αυτών των ανθρώπων. Ο Θεός είναι ο πρωταγωνιστής. 2. Οι αφηγήσεις της ΠΔ δεν είναι αλληγορίες ή ιστορίες γεμάτες από κρυφά νοήματα. Ίσως όμως να υπάρχουν δυσερμήνευτες πτυχές των αφηγήσεων αυτών.

Τι διδάσκουν οι αφηγήσεις; 3. Μια αφήγηση της ΠΔ συνήθως δεν διδάσκει κατά τρόπο άμεσο ένα δόγμα. 4. Οι αφηγήσεις καταγράφουν αυτό που συνέβη, όχι απαραιτήτως αυτό που έπρεπε να είχε συμβεί ή αυτό που πρέπει πάντα να συμβαίνει. Συνεπώς, δεν έχει κάθε αφήγηση ένα συγκεκριμένο, αναγνωρίσιμο ηθικό δίδαγμα. 5. Αυτό που οι άνθρωποι κάνουν στις αφηγήσεις δεν είναι απαραιτήτως καλό παράδειγμα για μας. Συχνά είναι ακριβώς το αντίθετο. Παράδειγμα: Ο Γεδεών ζητά σημάδια από τον Θεό.

Τι διδάσκουν οι αφηγήσεις; 6. Οι περισσότεροι χαρακτήρες των αφηγήσεων της ΠΔ είναι πολύ λιγότερο από τέλειοι, και το ίδιο και οι πράξεις τους. 7. Δεν μας δηλώνει πάντα ρητά η αφήγηση αν αυτά που συνέβησαν ήταν καλά ή κακά. Θεωρείται δεδομένο ότι μπορούμε αυτό να το κρίνουμε άμεσα με βάση αυτά που ο Θεός μας έχει διδάξει ρητά και κατηγορηματικά αλλού στις Γραφές. Τα ιστορικά βιβλία τα διαβάζουμε στο φως του Δευτερονομίου. Παράδειγμα: Δαβίδ και Βηθσαβεέ και πρβλ. Δευτ. ιζ’

Πόσο πλήρεις είναι οι αφηγήσεις; 8. Όλες οι αφηγήσεις είναι επιλεκτικές και ημιτελείς. Δεν αναφέρονται πάντα όλες οι σχετικές λεπτομέρειες. Περιέχονται όμως όλα όσα ο Θεός θα ήθελε να γνωρίζουμε. 9. Οι αφηγήσεις δεν γράφτηκαν για να απαντηθούν όλα μας τα ερωτηματικά. Έχουν συγκεκριμένους και περιορισμένους στόχους και αντιμετωπίζουν διάφορα θέματα, αφήνοντας άλλα θέματα στην άκρη, ώστε να αντιμετωπιστούν αλλού και με άλλο τρόπο.

ΜΕΡΟΣ Β’ Αρχές ερμηνείας των Ψαλμών

Τι είναι οι Ψαλμοί; Οι Ψαλμοί είναι προσευχές Οι Ψαλμοί είναι ποίηση. Οι Ψαλμοί είναι μουσικά ποιήματα.

Χαρακτηριστικά της εβραϊκής ποίησης 1. Συνωνυμικός παραλληλισμός: Ο δεύτερος ή επόμενος στίχος επιβεβαιώνει το νόημα του πρώτου. (Δεν λέει κάτι καινούριο). «Οι ουρανοί διηγούνται την δόξαν του Θεού, και το στερέωμα αναγγέλλει το έργον των χειρών Αυτού». (Ψαλμ. ιθ’ 1))

Χαρακτηριστικά της εβραϊκής ποίησης 2. Αντιθετικός παραλληλισμός: Η δεύτερη ή επόμενη γραμμή είναι αντίθετη προς τη σκέψη της πρώτης. «Και δεν με επεκαλέσθησαν εν τη καρδία αυτών, αλλά ωλόλυζον επί τας κλίνας αυτών» (Ωσηέ ζ’ 14)

Χαρακτηριστικά της εβραϊκής ποίησης 3. Συνθετικός παραλληλισμός: Ο δεύτερος ή επόμενος στίχος προσθέτει με κάποιον τρόπο στο νόημα του πρώτου. «Θέλουσιν αναβή σωτήρες εις το όρος Σιών, διά να κρίνωσι το όρος Ησαύ, και του Κυρίου θέλει είσθαι η βασιλεία.». (Αβδ. 21)

Οι Ψαλμοί ως μουσικά ποιήματα … Απευθύνονται στον νου αλλά με ιδιαίτερο τρόπο στην καρδιά και στο συναίσθημα. (Δεν αναπτύσσουν συστηματικά κάποια δόγματα.) Χρησιμοποιούν σκόπιμα μεταφορική γλώσσα. (Η κυριολεκτική κατανόηση δηλ. σε πολλές περιπτώσεις μας οδηγεί έξω από τον σκοπό του ψαλμωδού). Π.χ. Ψαλμός κγ’.

Οι Ψαλμοί ως λογοτεχνικά κείμενα … είναι πολλών ειδών.  Θρηνώδεις ψαλμοί (γ’, κβ’, λα’)  Ψαλμοί ευχαριστίας (6 συλλογικοί: ξε’,ξζ’,οε’ κ.ά. Και 10 ατομικοί: ιη’ λ’,λβ’ κ.α.)  Ύμνοι δοξολογίας (η’, ιθ’, ρδ’)  Ψαλμοί της ιστορίας της σωτηρίας (οη’,ρε’, ρς’)  Ψαλμοί εορταστικοί και λειτουργικοί (ν’, πα’, πθ’)  Ψαλμοί σοφίας (λς’, λζ’, μθ’)  Ύμνοι εμπιστοσύνης (ια’, ις’, κγ’ )

Οι Ψαλμοί ως λογοτεχνικά κείμενα … έχουν συγκεκριμένη μορφή και δομή. Θρηνώδεις ψαλμοί (γ’):  Προσφώνηση (εδ. 1α)  Παράπονο (εδ. 1β-2)  Εμπιστοσύνη (εδ. 3-6)  Απελευθέρωση (εδ. 7α)  Βεβαιότητα (εδ. 7β)  Δοξολογάι (εδ. 8) Ψαλμοί ευχαριστίας (ρλη’)  Εισαγωγή (εδ. 1-2)  Θλίψη (εδ. 3)  Έκκληση (εδ. 3)  Απελευθέρωση (εδ. 6-7)  Μαρτυρία (εδ. 4-5, 8)

Οι Ψαλμοί ως λογοτεχνικά κείμενα … είχαν συγκεκριμένες λειτουργίες στη ζωή του Ισραήλ.  Δεν μπορεί κανείς να πάρει έναν βασιλικό ψαλμό και να τον διαβάσει σε έναν γάμο. συχνά περιέχουν λογοπαίγνια και ακροστιχίδες (π.χ. ριθ’) Κάθε ψαλμός πρέπει να διαβάζεται ως λογοτεχνική μονάδα, ως σύνολο.

ΜΕΡΟΣ Γ’ Αρχές ερμηνείας της σοφιολογικής γραμματείας

Ποια βιβλία ανήκουν στη σοφιολογική γραμματεία; Εκκλησιαστής Παροιμίες Ιώβ Ορισμένοι ψαλμοί Άσμα Ασμάτων

Τι είναι η σοφία; Σοφία είναι η ικανότητα να παίρνει κανείς θεάρεστες αποφάσεις στη ζωή. Συμπεριλαμβάνει τόσο τη σκέψη όσο και την πράξη. Σοφός δεν είναι ο έξυπνος, αλλά ο φοβούμενος τον Θεό.

Τι είναι οι παροιμίες; Παροιμία = σύντομη διατύπωση μιας αλήθειας.  Στόχος: η εύκολη απομνημόνευση  Χαρακτηριστικό: ανακριβής, συχνά μεταφορική γλώσσα Παράδειγμα νεοελληνικής παροιμίας: «Όποιος βιάζεται σκοντάφτει».

Αρχές ερμηνείας των παροιμιών Οι παροιμίες δείχνουν προς μιαν αλήθεια, χωρίς να λεν τα πάντα γι’αυτήν. Δεν καλύπτουν τα θέματα ολοκληρωτικά. Οι παροιμίες είναι έντονα πρακτικές και όχι θεωρητικά θεολογικές Οι παροιμίες δεν είναι νομικές εγγυήσεις ή υποσχέσεις από τον Θεό, αλλά ποιητικές οδηγίες καλής συμπεριφοράς.  Παράδειγμα: Παρ. κβ’ ή ιε’ 25.

Αρχές ερμηνείας των παροιμιών Οι παροιμίες είναι συχνά παραβολικές, μεταφορικές, αλλά και υπερβολικές για να ενισχύουν το μήνυμά τους. Οι παροιμίες πρέπει να διαβάζονται ως συλλογή, σε συμφωνία με το σύνολο της Γραφής.

Βιβλιογραφία G. Fee – D. Stuart, Ανακαλύπτοντας τον πλούτο της Αγίας Γραφής (Εκδ. Ο Λόγος)

Προσευχή και περισυλλογή Ευχαριστία Για όσους κοπιάζουν, ώστε να ερμηνεύεται σωστά ο λόγος του Θεού. Δέηση Για σοφία στη μελέτη του λόγου του Θεού, έτσι ώστε ο Λόγος του Θεού να ορθοτομείται.