Βουλγαρία * Οικονομικό – Επενδυτικό Περιβάλλον * Προοπτικές Διμερούς Συνεργασίας Ιωάννα Σωτηράκου-Γιάνναρου Γεν. Σύμβουλος Οικον. & Εμπορ. Υποθέσεων Β΄ Ελληνική Πρεσβεία στη Σόφια

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ (2008) Σταθερή αύξηση ΑΕΠ Σταθερή αύξηση ΑΕΠ Μείωση ανεργίας Μείωση ανεργίας Πλεονασματικός Προϋπολογισμός (3% επί ΑΕΠ) Πλεονασματικός Προϋπολογισμός (3% επί ΑΕΠ) Άνοδος πληθωρισμού Άνοδος πληθωρισμού Διεύρυνση ελλείμματος ισοζυγίου τρεχ. συν/λαγών (25,3% επί ΑΕΠ) Διεύρυνση ελλείμματος ισοζυγίου τρεχ. συν/λαγών (25,3% επί ΑΕΠ)

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ευνοϊκό περιβάλλον για προσέλκυση επενδύσεων (μεταρ/στικά μέτρα β/κυβέρνησης – χαμηλό κόστος εργασίας) Ευνοϊκό περιβάλλον για προσέλκυση επενδύσεων (μεταρ/στικά μέτρα β/κυβέρνησης – χαμηλό κόστος εργασίας) Σημαντική αύξηση ΑΞΕ μετά το 2000 Αξιόπιστο τραπεζικό σύστημα (σταθερή κερδοφορία – κεφαλαιακή επάρκεια - αύξηση ανταγωνισμού) Οι ελληνικές τράπεζες αντιπροσωπεύουν το 29% του συνολικού τραπεζικού ενεργητικού στη χώρα

Μακροοικονομικοί Δείκτες Έτος μηνο Ετήσια αύξηση ΑΕΠ (%)6,36,26,0-4,7 ΑΕΠ (δις €)25,228,934,124,7 Κατά κεφαλήν ΑΕΠ (€) Πληθωρισμός (%)7,38,412,40,6 Ανεργία (%)9,16,96,39,0 Μέσος μηνιαίος μισθός (€) Ισοζύγιο τρεχ. συν/γών (% επί ΑΕΠ) -18,4-25,1-25,3-6,6 Πηγή: -Στατιστική Υπηρεσία Βουλγαρίας, - Κεντρική Τράπεζα Βουλγαρίας

Εξωτερικό Εμπόριο Κυριότεροι εμπορικοί εταίροι Βουλγαρίας 2008 Πηγή: Bulgarian National Bank ( Εισαγωγές (δις €)Εξαγωγές (δις €) Αξία% % Σύνολο25,3100,0Σύνολο15,3100,0 Ρωσία4,417,5Ελλάδα1,59,9 Γερμανία2,810,8Γερμανία1,49,2 Ιταλία2,07,8Τουρκία1,38,8 Τουρκία1,45,6Ιταλία1,38,5 Κίνα1,35,3Ρουμανία1,17,3 Ελλάδα1,34,7Βέλγιο0,95,8 Ρουμανία1,24,7Σερβία0,74,5 ΜΣ14,356,4ΜΣ8,254,0

Πρόσφατες εξελίξεις – Οικονομική κρίση Α’ 9μηνο 2009 (σε σχέση με 9μηνο 2008) Κάμψη εξαγωγών κατά 28,9% Κάμψη εξαγωγών κατά 28,9% Κάμψη εισαγωγών κατά 35,6% Κάμψη εισαγωγών κατά 35,6% Μείωση ελλείμματος ισοζυγίου πληρωμών κατά 68,0% (5,2% επί του ΑΕΠ) Μείωση ελλείμματος ισοζυγίου πληρωμών κατά 68,0% (5,2% επί του ΑΕΠ) Πληθωρισμός 0,6% έναντι 7,8% το 2008 Πληθωρισμός 0,6% έναντι 7,8% το 2008 Μείωση ΑΞΕ κατά 58,4% (6,3% ΑΕΠ έναντι 14,9%) Μείωση ΑΞΕ κατά 58,4% (6,3% ΑΕΠ έναντι 14,9%) Αύξηση ανεργίας 9,0% έναντι 6,3% Αύξηση ανεργίας 9,0% έναντι 6,3% Δημοσ/κό έλλειμμα 282,4 εκατ.€ (0.8% ΑΕΠ) έναντι πλεονάσματος 2,5 δις € (7,5% ΑΕΠ) Δημοσ/κό έλλειμμα 282,4 εκατ.€ (0.8% ΑΕΠ) έναντι πλεονάσματος 2,5 δις € (7,5% ΑΕΠ)

Μέτρα β/κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της οικον. κρίσης Ενίσχυση ΜΜΕ : παροχή πιστωτικών διευκολύνσεων μέσω εμπορικών τραπεζών ύψους € 230 εκατ. Ενίσχυση ΜΜΕ : παροχή πιστωτικών διευκολύνσεων μέσω εμπορικών τραπεζών ύψους € 230 εκατ. Μείωση ποσοστού υποχρεωτικών διαθεσίμων εμπορικών τραπεζών από 12% σε 10%. Σύσταση Εθνικής Εταιρείας Βιομηχανικών Ζωνών με αρχικό κεφάλαιο € 50 εκατ. και κατασκευή, σε πρώτο στάδιο, 20 ΒΖ εντός τρ. έτους. Μείωση ασφαλιστικών εισφορών κατά 2% και, σε επόμενο στάδιο, κατά 4%. Εξετάζεται μείωση ΦΠΑ από 20% σε 18% το 2010, 17% το 2011 και 16% μέχρι 2013.

Μεσοπρόθεσμο δημ/νομικό πλαίσιο (2010 – 2013) Βασικοί στόχοι : μείωση δημοσίων δαπανών μείωση δημοσίων δαπανών καταπολέμηση παραοικονομίας καταπολέμηση παραοικονομίας αποτελεσματική είσπραξη φόρων αποτελεσματική είσπραξη φόρων ισοσκελισμένος προϋπολογισμός ισοσκελισμένος προϋπολογισμός ένταξη στην ζώνη του ευρώ το 2013 ένταξη στην ζώνη του ευρώ το 2013 ( υποβολή αίτησης στο ΜΣΙ ΙΙ, Μάρτιο 2010)

Προοπτικές β/οικονομίας – Εκτιμήσεις Οικονομική ανάκαμψη από β΄ τρίμηνο 2010 Οικονομική ανάκαμψη από β΄ τρίμηνο 2010 Αύξηση ΑΕΠ κατά 0,5% το 2010 Αύξηση ΑΕΠ κατά 0,5% το 2010 Περαιτέρω αύξηση ανεργίας Περαιτέρω αύξηση ανεργίας Στον κατασκευαστικό τομέα (-14,0%), αναμένεται ανάκαμψη στον τομέα επαγγελματικών ακινήτων. Στον κατασκευαστικό τομέα (-14,0%), αναμένεται ανάκαμψη στον τομέα επαγγελματικών ακινήτων. Το Δεκέμβριο 2009, η Standard & Poor`S αναβάθμισε τις προοπτικές της β/οικονομίας από «αρνητικό» σε «σταθερό» και τον Ιανουάριο 2010, η Moody’s από «σταθερό» σε «θετικό»

Διμερές Εμπόριο εκατ. ευρώ μηνο 09/0 8 9μηνο % Ογκος εμπορίου ,3-26,9 Ελληνικές Εξαγωγές ,5-23,7 Ελληνικές Εισαγωγές ,8-30,2 Εμπορικό Ισοζύγιο ,7 Όροι εμπορίου1,35:11,28:1 1,05:11,14:1 Πηγή: ΕΣΥΕ

Διμερείς Εμπορικές Σχέσεις   Η Βουλγαρία είναι σημαντικός εμπορικός εταίρος της Ελλάδας : ο 3 ος πελάτης της Ελλάδας, απορροφώντας το 7,1% των εξαγωγών της και ο 16 ος προμηθευτής της, παρέχοντάς της το 1,6% των εισαγωγών της.   Η Ελλάδα είναι: ο 1 ος πελάτης της Βουλγαρίας, απορροφώντας το 9,9% των εξαγωγών της και ο 7 ος προμηθευτής της, παρέχοντάς της το 4,7% των εισαγωγών της.

Ελληνικά προϊόντα Τα 50 πρώτα ελληνικά προϊόντα, αξίας από 4 – 93 εκατ. €, αντιπροσωπεύουν το 48,6% των ελληνικών εξαγωγών στη Βουλγαρία. Η βουλγαρική αγορά, ως ταχέως αναπτυσσόμενη, μπορεί να απορροφήσει οποιοδήποτε προϊόν. Η Ελλάδα εξάγει μία ευρύτατη γκάμα προϊόντων (περίπου βιομηχανικά και 400 αγροτικά) στη Βουλγαρία.

Επενδύσεις εκατ. € (Ιαν.-Σεπ.) (Ιαν.-Σεπ.) (Ιαν.-Σεπ.)% ΣΥΝΟΛΟ6.158,48.487,96.549,02.321, ,8 Αυστρία948,51.085,01.167,3254,66.665,218,9 Ολλανδία1.007,0935,81.089,1827,76.305,917,8 Ην. Βασιλείο 821,5751,8540,789,82.790,87,9 Ελλάδα533,7801,1395,429,32.743,47,8 Γερμανία268,3440,5732,0247,02.490,47,0 Κύπρος200,3548,7289,4108,91.865,25,3 Ιρλανδία412,1326,4150,472,41.051,43,0 ΗΠΑ264,4257,4112,527,31.050,83,0 Βέλγιο & λουξ. -45,6699,0311,2-49,01.021,52,9 Ουγγαρία242,4248,0212,466,01.011,42,9 Σύνολο για τις 10 χώρες: 76,5 Πηγή: Κεντρική Τράπεζα Βουλγαρίας

Άμεσες Ελληνικές επενδύσεις στη Βουλγαρία ( Άμεσες Ελληνικές επενδύσεις στη Βουλγαρία (Αξία εκατ. €) ΤΟΜΕΑΣ Συμμετοχή % 2008 Χρηματοπιστωτικός 203,3468,1260,017,5 Χονδρεμπόριο, λιανεμπόριο, επισκευές 78,843,180,810,1 Μεταφορές, επικοινωνίες 154,310,654,825,6 Αγορά ακινήτων 33,934,428,61,5 Παραγωγή, Μεταποίηση 28,910,25,30,7 Κατασκευές 3,27,55,21,1 Ηλεκτρική ενέργεια 0,21,10,80,5 Ξενοδοχεία και Εστιατόρια 0,50,90,20,4 Γεωργία, δασοκομία 2,13,4-1,2-2,3 Άλλες Υπηρεσίες -0,1-3,5-4,5-14,6 Λοιπά 7,8-1,61,60,9 Σύνολο512,7574,2431,57,0 Πηγή: Bulgarian National Bank (

Προοπτικές – Τομείς Διμερούς Συνεργασίας Ενέργεια Ενέργεια Τηλεπικοινωνίες Τηλεπικοινωνίες Κατασκευές Κατασκευές Μεταφορές Μεταφορές Τουρισμός Τουρισμός Υπηρεσίες προς επιχειρήσεις Υπηρεσίες προς επιχειρήσεις Συνεργασία σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από Διεθνείς Οργανισμούς Συνεργασία σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από Διεθνείς Οργανισμούς

Κυριότερες μορφές εταιρειών 1. Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (OOD) - - Μπορεί να είναι μονοπρόσωπη (EOOD) - - Ελάχιστο κεφάλαιο: 2 λέβα (~ € 1) 2. Ανώνυμη Εταιρεία (AD) - - Ελάχιστο κεφάλαιο: λέβα (~ € ) - - Κόστος σύστασης : 500 – 600 λέβα - Χρόνος έναρξης λειτουργίας : 7 – 8 εργάσιμες ημέρες από ημερομηνία υποβολής δικαιολογητικών.

Μισθοί Κατώτατος μισθός : 240 λέβα (~ € 123) για κανονικό ωράριο εργασίας (8 ώρες/ημέρα και 40 ώρες/εβδομάδα) και 1,42 λέβα ανά ώρα εργασίας. Το γ΄ τρίμηνο 2009, ο μέσος μηνιαίος μισθός ανήλθε σε 583 λέβα με μέσο ανώτερο τα λέβα στον τομέα παραγωγής και διανομής ενέργειας και μέσο κατώτερο τα 382 λέβα στον ξενοδοχειακό τομέα και τομέα εστίασης.   Οι μέσες ασφαλιστικές εισφορές ανέρχονται σε 30,9% του μικτού μισθού για το 2009 και καταβάλλονται 17,9% από τον εργοδότη και 13% από τον εργαζόμενο.

Μισθοί - Παραγωγικότητα Οι μισθοί αντιστοιχούν μόλις στο 36% του ΑΕΠ – από τα χαμηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη Οι μισθοί αντιστοιχούν μόλις στο 36% του ΑΕΠ – από τα χαμηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη Ο μέσος ετήσιος ακαθάριστος μισθός στην βιομηχανία και τις υπηρεσίες είναι περίπου 15 φορές χαμηλότερος του μέσου όρου των κρατών μελών της Ε.Ε. Ο μέσος ετήσιος ακαθάριστος μισθός στην βιομηχανία και τις υπηρεσίες είναι περίπου 15 φορές χαμηλότερος του μέσου όρου των κρατών μελών της Ε.Ε. Το μέσο μην. εισόδημα των β/νοικοκυριών υπολείπεται κατά 8 φορές του μέσου όρου των κρατών μελών της Ε.Ε. Το μέσο μην. εισόδημα των β/νοικοκυριών υπολείπεται κατά 8 φορές του μέσου όρου των κρατών μελών της Ε.Ε. Η παραγωγικότητα εργασίας ισοδυναμεί με 35% της ευρωπαϊκής παραγωγικότητας. Η παραγωγικότητα εργασίας ισοδυναμεί με 35% της ευρωπαϊκής παραγωγικότητας. Πηγές : - EUROSTAT - CITUB (Συνομοσπονδία Ανεξάρτητων Εμπορ. Ενώσεων Βουλγαρίας) - CITUB (Συνομοσπονδία Ανεξάρτητων Εμπορ. Ενώσεων Βουλγαρίας)

Φορολογία 1   Φόρος φυσικών προσώπων 10% (flat tax)   Εταιρικός φόρος 10% (flat tax)   Φόρος μερισμάτων 5%   Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ)   Κανονικός 20%. Μελετάται η μείωσή του.   Μηδενικός, μόνον για εξαγωγές & ενδοκοινοτικές προμήθειες   Υποχρέωση για ΦΠΑ, μόνον όταν:   Κύκλος εργασιών άνω των λέβα   Ενδοκοινοτικές προμήθειες άνω των λέβα   Πωλήσεις εξ αποστάσεως άνω των λέβα

Φορολογία 2   Ειδικός φόρος κατανάλωσης επιβάλλεται σε αλκοόλ, προϊόντα καπνού, πολυτελή αυτοκίνητα, ηλεκτρισμό και πετρέλαιο.   Τα Δημοτικά Συμβούλια έχουν δικαίωμα να θέτουν το ακριβές ύψος δημοτικών φόρων και τελών, εντός πλαισίου που θέτει ο νόμος:   Δημοτικός φόρος σε όλα τα ακίνητα από 0,1 ‰ – 2,5‰   Δημοτικός φόρος μεταβίβασης ακινήτων από 0,1% - 3,0%

Φορολογικές απαλλαγές 1   Απαλλαγή βιομηχανιών από τον εταιρικό φόρο (10%) ≈ ≈Όριο: Μέχρι 100% ≈ ≈Προϋπόθεση: Ανεργία περιοχής μεγαλύτερη κατά 35% του εθνικού μέσου όρου ≈ ≈Ισχύς: Μια πενταετία, ανεξάρτητα από την πορεία της ανεργίας   Μείωση του εταιρικού φόρου (10%) ≈ ≈Όριο: Μέχρι το 10% της αξίας των πάγιων επενδύσεων, με εξαίρεση τα επιβατικά αυτοκίνητα ≈ ≈Προϋπόθεση: Ανεργία περιοχής μεγαλύτερη κατά 50% του εθνικού μέσου όρου ≈ ≈Ισχύς: Μέχρι πλήρους έκπτωσης της μείωσης.

Φορολογικές απαλλαγές 2   Έκπτωση από τα εταιρικά κέρδη ≈ ≈Όριο: Οι αμοιβές και εργοδοτικές εισφορές μέχρι και 12 μήνες ≈ ≈Προϋπόθεση: Πρόσληψη εγγεγραμμένων ανέργων

Επενδυτικός Νόμος 1 Οι επενδύσεις διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:   Κατηγορία Α’ τάξεως : - - Άνω των 32 εκατ. λέβα (~ € 16 εκατ.) - - Άνω των 16 εκατ. λέβα (~ € 8 εκατ.) σε περιοχή με ανεργία που υπερβαίνει τον εθνικό μέσο όρο - - Άνω των 16 εκατ. λέβα (~ € 8 εκατ.) σε περιοχή με ανεργία που υπερβαίνει τον εθνικό μέσο όρο ή επένδυση σε υψηλή τεχνολογία στη βιομηχανία - - Άνω των 11 εκατ. λέβα (~ € 5,6 εκατ.) για επένδυση σε υψηλή τεχνολογία στις υπηρεσίες

Επενδυτικός Νόμος 2   Κατηγορία Β τάξεως - -Άνω των 16 εκατ. λέβα (~ € 8 εκατ.) - -Άνω των 8 εκατ. λέβα, σε περιοχή με ανεργία που υπερβαίνει τον εθνικό μέσο όρο - -Επενδύσεις άνω των 8 εκατ. λέβα και ανεργία περιοχής μεγαλύτερη του εθνικού μέσου όρου ή επένδυση σε υψηλή τεχνολογία στη βιομηχανία - -Επενδύσεις άνω των 5,5 εκατ. λέβα και επένδυση σε υψηλή τεχνολογία στις υπηρεσίες

Επενδυτικός Νόμος 3 Προβλεπόμενες διευκολύνσεις :   Μικρότερη χρονική διάρκεια για διοικητικές διαδικασίες   Ειδική διοικητική αντιμετώπιση (κατηγορία Α)   Λιγότερες προϋποθέσεις για απόκτηση δημόσιας και δημοτικής ακίνητης περιουσίας   Χρηματοοικονομική υποστήριξη για την κατασκευή υποδομών (κατ. Α)   Χρηματοοικονομική υποστήριξη για την εκπαίδευση του προσωπικού μέχρι 29 ετών Αρμόδια Υπηρεσία: Βουλγαρική Υπηρεσία Επενδύσεων (Invest Bulgaria Agency)

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ – Ε.Ε. 1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ εκατ. € Δημόσιος Τομέας154 Ανταγωνιστικότητα988 Περιβάλλον1.466 Ανθρώπινοι πόροι1.032 Περιφερειακή ανάπτυξη Τεχνική βοήθεια48 Μεταφορές1.624 Σύνολο6.673

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ – Ε.Ε. 2 o o Αναστολή χρηματοδότησης έργων υποδομών στο πλαίσιο προενταξιακών προγραμμάτων λόγω κακοδιαχείρισης o o Επισημάνσεις Ε.Επιτροπής για κενά στους τομείς Δικαιοσύνης, αντιμετώπισης διαφθοράς και πάταξης του οργανωμένου εγκλήματος

Ευχαριστώ για την προσοχή σας Ευχαριστώ για την προσοχή σας