Όλο το διήμερο είναι αφιερωμένο σε τρόπους ενεργοποίησης σκέψης και στη διαμόρφωση μιας στάσης για τη σκέψη (Κριτικής και δημιουργικής). Visible thinking Ορατή σκέψη Θεωρητικές προσεγγίσεις στο πλαίσιο Teachers 4 Europe

Το ιστορικό πλαίσιο του Visible Thinking Τι είναι; Project ZERO του Harvard Graduate School of Education Τι είναι; Visible Thinking (6 χρόνια) Ποιοι; Εμπνευστές αρχικής ομάδας του VT : David Perkins, Terri Turner Πώς; Design-research paradigm Πόσα; α)Ιinnovating with Intelligence (2000-2005, Sweden-Netherlands, Belgium) β) Artful Thinking (2004-2006, Αμερική ) γ) Culture of Thinking: 2006 Αυστραλία

ανθρωπιστικές επιστήμες, επιστήμες θετικής κατεύθυνσης Project Zero/ Harvard Graduate School of Education Project Zero web site. Αποστολή του η κατανόηση του τι είναι μάθηση, σκέψη και δημιουργικότητα, αλλά και η καλλιέργειά τους σε διάφορα πεδία όπως : τέχνες, ανθρωπιστικές επιστήμες, επιστήμες θετικής κατεύθυνσης Πώς; Ατομικά ή ομαδικά μέσα από τις διαδικασίες εκπαίδευσης Project Zero, a research group at the Harvard Graduate School of Education, has investigated the development of learning processes in children, adults, and organizations since 1967. Today, Project Zero is building on this research to help create communities of reflective, independent learners; to enhance deep understanding within disciplines; and to promote critical and creative thinking. Project Zero's mission is to understand and enhance learning, thinking, and creativity in the arts, as well as humanistic and scientific disciplines, at the individual and institutional levels.

7/4/2017 Υοu 4 Teachers 2012

Project Zero Ίδρυση: 1967 Ιδέα: Η συμβολή της τέχνης στην εκπαίδευση: (Nelson Goodman, 1967) Στόχος ερευνητικών προγραμμάτων 1. Λεπτομερής κατανόηση της γνωστικής ανάπτυξης του ανθρώπου 2.Κατανόηση της διεργασίας της μάθησης στο πεδίο της τέχνης και σε άλλα πεδία 3. Ο μαθητής το κέντρο της εκπαιδευτικής διεργασίας (σε όλο το φάσμα των ηλικιών και ως μονάδα ή ως ομάδα) Πού; Σχολεία, πανεπιστήμια, προγράμματα μουσείων κτλ 25 NΝοεμβρίου Θάνατος σε ηλικία 92 ετών

Κατηγορίες σκέψης: Κατανόηση Αλήθεια Απόδειξη Δικαιοσύνη Ηθική Δημιουργικότητα. Αυτοσυγκράτιση Λήψη απόφασης Ο δάσκαλος βλέπει την όλη διεργασία ως μια κατάσταση οπου δεν καλλιεγούνται μόνο δεξιότητες αλλά κυρίως στάσεις.

Visible Thinking Τι είναι το Project “Ορατή Σκέψη” ( Visible Thinking) Είναι μια διεργασία μάθησης που κάνει τη σκέψη πιο ορατή. Η διεργασία αυτή επιτυγχάνεται με τη χρήση των ρουτινών σκέψης. Σκοπός των ρουτινών σκέψης: να δημιουργήσει πιο χειραφετημένους μαθητές , που κατανοούν πώς μαθαίνουν. Πώς; Δημιουργεί, βελτιώνει και παρουσιάζει ρουτίνες σκέψης. Η διεργασία αυτή γίνεται έπειτα από ένα είδος έρευνας που ονομάζεται: design research paradigm. Η λέξη ρουτίνα έχει ιδιαίτερη αξία: Στο λεξικό του Mπαμπινώτη αναφέρεται ότι ρουτίνα είναι « η στερεότυπη επανάληψη ίδιων πραγμάτων. Σύνολο πράξεων που δεν αποτελούν κάτι το ιδιαίτερο». Όλα τα προγράμματα δανείζονται τον ίδιο πυρήνα ρουτινών σκέψης. Αυτόν τον πυρήνα θα μελετήσουμε κι εδώ.

Θεωρητικό υπόβαθρο του VT project Οι μαθητές θα πρέπει να γαλουχούνται με διεργασίες που ενεργοποιούν τη σκέψη τους. H πρόοδος των μαθητών ως προς την ενεργοποίηση της σκέψης εξαρτάται από την καλλιέργεια ενός τέτοιου κλίματος στην τάξη που προωθεί διεργασίες σκέψης. Για να συμβούν τα δύο προηγούμενα θα πρέπει να μελετηθούν οι παράγοντες που διαμορφώνουν τη κουλτούρα της τάξης. Πίσω από το συγκεκριμένο Project υπάρχει η 1η θεωρητική άποψη Σκόπιμα εδώ δε μιλάμε για ΑΠ και στόχους που αυτό εξυπηρετεί. Εδώ, στεκόμαστε πάνω και πέρα από αυτό. Το ΑΠ από μόνο του δεν αποτελεί τροχοπέδη. Όλα στηρίζονται στον τρόπο που ο εκπαιδευτικός θα χειριστεί την καθημερινότητά του προκειμένου να προκαλέσει –ενεργοποιήσει τη σκέψη πάνω σε οποιοδήποτε θέμα που μελετάτε μέσα στο ΑΠ.

Οι δυνάμεις που διαμορφώνουν την κουλτούρα της σκεπτόμενης τάξης Οι δυνάμεις που διαμορφώνουν την κουλτούρα της σκεπτόμενης τάξης Οι προσδοκίες Ο χρόνος Οι ευκαιρίες Οι σχέσεις Το φυσικό περιβάλλον Η γλώσσα του κριτικού στοχασμού Τα μοντέλα-στρατηγικές Οι ρουτίνες Άσχετα με το τι θεωρούμε κριτική σκέψη, υπάρχουν δυνάμεις που διαμορφώνουν την κουλτούρα της τάξης στο να σκέφτεται ή να μην σκέφτεται

Οι προσδοκίες...πόσο μακριά φτάνουν; Τι εκπαιδευομένους θέλουμε να «διαμορφώσουμε»; Τι θα θέλαμε από αυτούς να έχουν πετύχει στο τέλος του τριμήνου, της χρονιάς κ.τ.λ. Μας νοιάζει το προφίλ του εκπαιδευομένου πέρα από το τυπικό πλαίσιο της εκπαίδευσης;

Ο χρόνος Πόσο χρόνο δίνουμε στους εκπαιδευομένους μας να σκεφτούν; Πόσο χρόνο δίνουμε στους εκπαιδευομένους μας να σκεφτούν; Πόσοι από αυτούς που σηκώνουν το χέρι τους τελικά μιλούν; Πόσο σημασία δίνουμε στις ερωτήσεις του ακροατηρίου ενός συνεδρίου; Πόσο χρόνο τους δίνουμε για να θέσουν ένα πρόβλημα; Πόσο χρόνο αφιερώνουμε στο να κατανοήσουμε πώς σκέφτηκαν για να προσεγγίσουν λάθος μια προβληματική κατάσταση;

Eυκαιρίες Πότε δίνουμε στους εκπαιδευομένους μας την ευκαιρία να σκεφτούν; Πόσο συχνά συμβαίνει αυτό; Κάτω από ποιες συνθήκες; Τι αξία δίνουμε εμείς ως εκπαιδευτικοί σε αυτή τη διεργασία; Αποτελεί βασική μέριμνά μας; Πώς έχουμε διαμορφώσει την τάξη μας ώστε εφόσον υπάρξουν οι ευκαιρίες να μπορέσουν να αναπτυχθούν; (π.χ. ομαδοσυνεργατική μάθηση, ταμπλό, χώρος συζήτησης)

Η γλώσσα της σκέψης Πόσο συχνά χρησιμοποιούμε στον καθημερινό μας λόγο ρήματα όπως: Σκέφτομαι, αναλογίζομαι, νομίζω, θεωρώ, κρίνω, συνυπολογίζω Φράσεις όπως: Άσε με να το σκεφτώ λίγο… Ύστερα από αρκετή σκέψη νομίζω ότι… Ας σκεφτούμε πάνω σε αυτό το θέμα…

Η έννοια της ρουτίνας Τι εννοούμε συνήθως όταν αναφερόμαστε στη λέξη ρουτίνα; Η ζωή μας κυριαρχείται από ρουτίνες; Η ζωή στην τάξη κυριαρχείται από ρουτίνες; Τελικά: Γιατί υπάρχουν ρουτίνες ; Ομαδική άσκηση: (Flip chart): Γράφουν στο χαρτί

Προσδιορίζοντας την έννοια της ρουτίνας Οι ρουτίνες δομούν το κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον της τάξης. Δομούν το διανοητικό περιβάλλον της τάξης: πρόκειται για απλές επαναληπτικές διαδικασίες που υποστηρίζουν συγκεκριμένες διεργασίες σκέψης.

Γιατί ωθούμαστε στη ορατή σκέψη; Ο εκπαιδευτικός αντιλαμβάνεται: τι έχουν μάθει οι μαθητές και, πώς έχουν διαμορφωθεί οι ιδέες τους. Εντοπίζει τα σημεία που είναι δυσνόητα για τους μαθητές. Αφυπνίζεται σε σχέση με την ποιότητα της σκέψης των μαθητών . Ωθείται σε δραστηριότητες που να εξυπηρετούν τις ανάγκες των μαθητών. Ελέγχει την κατανόηση των μαθητών τους πάνω σε ένα θέμα. Αυτή η διαφάνεια μετά από τη χρήση κάθε εφαρμογής

Θέτει ένα αρχικό ερώτημα, Παράδειγμα τυπικής ρουτίνας που εφαρμόζεται σε όλο το φάσμα της εκπαίδευσης Ο εκπαιδευτής: Θέτει ένα αρχικό ερώτημα, Παρέχει χρόνο στους μαθητές να σκεφτούν σχετικά με αυτό το ερώτημα Από τις ρουτίνες του πυρήνα: (Καλλιεργούν διάφορα ήδη σκέψης από τα projects ): Καλλιέργεια: αιτία-εξήγηση ενός φαινομένου (Flip-chart)

Χωρίζει τους μαθητές σε μικρές ομάδες για να συζητήσουν. Χωρίζει τους μαθητές σε μικρές ομάδες για να συζητήσουν. Επαναφέρει τις ομάδες σε ολομέλεια για να ανακοινωθούν τα όσα ειπώθηκαν στις ομάδες. Think-Pair-Share (TPS) Lyman, 1981

Σκοπός αυτού του είδους των ρουτινών Οι μαθητές δουλεύουν ατομικά και ομαδικά.. Εξερευνούν, συζητούν, επιχειρηματολογούν Κοντρολάρουν τη σκέψη τους στην τάξη. Ritchhart 2002

Οι πιο ‘δημοφιλείς’ ρουτίνες σκέψεις από τα project του Visible Thinking See-Think-Wonder Claim-support-Question Connect-Extend-Challenge Looking:10X2 Perceive- Know-Care About Think-Puzzle-Explore Ηeadlines What makes you say that Circle of view points I used to think…now I think Compass Points Nα γίνει η ρουτίνα: Nόμιζα…τώρα γνωρίζω βιωματικά….. Κριτική σκέψη-Δημιουργική σκέψη

Bιβλιογραφία Dewey, J. (1993). How we think: A restatement of the relation of reflective thinking to the educative process. Lexington, Mass: Reytheon/Heath Τishman, S., Perkins, D., &Tay, E. (1995): The thinking classroom: Learning and teaching in a culture of thinking. London: Allyn & Bacon.   Perkins D. (2003), Making Thinking Visible, New Horizons for Learning, USA. www.newhorizons.org Ritchhart, R, (2002) Intellectual Character: What it is, why it matters and how to get it, San Francisco USA: Jossey Bass Ritchhart, R. palmer, P. Church, M. & Tishman, S. (2006). Thinking routines: Establishing patterns of thinking in the classroom, Paper prepared for the AERA Conference, April 2006,pp.45