ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΟΙ ΚΟΙΝΟΚΤΗ- ΤΟΙ ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Κεφάλαιο 6ο

Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης2 Εισαγωγή Πληθυσμοί ζώων και φυτών είναι ανανεώσιμοι πόροι οι οποίοι όμως μπορεί να εξαντληθούν εάν υπάρξει υπερεκμετάλλευση Διαδραστικοί πόροι, ο πληθυσμός των οποίων καθορίζει την απόδοσή τους και ο ρυθμός εκμετάλλευσης τον πληθυσμό και άρα την ύπαρξη των πόρων Υπολογισμός του οικονομικά αποτελεσματικού ρυθμού εκμετάλλευσης

Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης3 Βιολογικό υπόδειγμα Το υπόδειγμα του Schaefer Υπάρχει μια συγκεκριμένη μέση σχέση μεταξύ του πληθυσμού και της μεταβολής του Μεταβολή πληθυσμού Πληθυσμός SSS*S* G(S * ) Φυσική ισορροπία Μέγιστη αειφόρος απόδοση Ασταθής ισορροπία Όταν ο πληθυσμός μειώνεται πέρα από S δεν είναι ικανός να επιβιώσει S Όταν πληθυσμός αυξάνει πέρα από το φυσικό περιβάλλον δεν μπορεί να υποστηρίξει παραπέρα αύξησή του

Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης4 Βιολογικό υπόδειγμα και ψάρεμα S(t): πληθυσμός στον χρόνο t F(S)=dS(t)/dt: μεταβολή πληθυσμού H(E,S): ποσότητα αλιεύματος E: προσπάθεια αλιείας SS΄SS*S* H2H2 1.Αν ψαρέψουμε H 1 τότε το είδος θα εξαφανιστεί 2.Αν ψαρέψουμε H 2 τότε θα έχουμε την μέγιστη αειφόρο απόδοση 3.Αν ψαρέψουμε H 3 τότε θα έχουμε ισορροπία είτε στο S΄ είτε στο S΄΄ 3.1. Αν ο αρχικός πληθυσμός είναι {S΄΄,S} τότε οδηγούμαστε στο S΄΄ από δεξιά 3.2. Αν ο αρχικός πληθυσμός είναι {S΄,S΄΄}, π.χ. από το S 1 τότε, καθώς H 3 <F(S 1 ) έχουμε αύξηση του πληθυσμού μέχρι να φτάσουμε το S΄΄ H1H1 S΄΄ F(S) F(S 1 ) S1S1 H3H3

Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης5 Οικονομικό υπόδειγμα Υποθέτοντας: G/E=f(S) Σταθερή τιμή Σταθερό MC Κόστος, όφελος Αλιευτική προσπάθεια S S EmEm Η αύξηση της αλιευτικής προσπάθειας ως το Ε m αυξάνει την αλιευόμενη ποσότητα και επομένως την πρόσοδο S*S* Περαιτέρω αύξηση από το Ε m επίπεδο οδηγεί σε μείωση της αλιευόμενης ποσότητας και άρα της προσόδου EtEt TB

Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης6 Αποτελεσματικότητα Κόστος, όφελος Αλιευτική προσπάθεια S EmEm Αποτελεσματικό επίπεδο προσπάθειας Το (στατικά) αποτελεσματικό επίπεδο της αλιευτικής προσπάθειας είναι αυτό το οποίο μεγιστοποιεί το καθαρό όφελος TC E μον E αντ C(E μον ) R(E μον ) Ας υποθέσουμε ότι υπάρχει ένα θετικό προεξοφλητικό επιτόκιο. Σε κάθε περίοδο, το (δυναμικά) αποτελεσματικό επίπεδο προσπάθειας και επομένως η αλιευόμενη ποσότητα θα είναι μεγαλύτερη από το στατικό επίπεδο Ε μον. Εάν το προεξοφλητικό επιτόκιο είναι άπειρο, τότε έχουμε Ε αντ καθώς οι μελλοντικές κατανομές του αλιεύματος δεν αποφέρουν κέρδος EtEt TB

Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης7 Οριακό κόστος και προεξοφλητικό επιτόκιο Στην περίπτωση μείωσης του οριακού κόστους αλίευσης, τόσο το επίπεδο Ε μον όσο και το Ε αντ αυξάνονται. Παρατηρείστε ότι σε κάθε περίπτωση το αποτελεσματικό επίπεδο δεν ξεπερνά το επίπεδο προσπάθειας που αντιστοιχεί στο S * (δηλαδή Ε μον <Ε m ). Το αν υπάρχει κίνδυνος εξαφάνισης του είδους εξαρτάται από το προεξοφλητικό επιτόκιο και από το οριακό κόστος αλίευσης TC Κόστος, όφελος Αλιευτική προσπάθεια EmEm E μον E αντ C(E μον ) R(E μον ) EtEt S

Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης8 Ιδιοκτησιακά δικαιώματα Κόστος, όφελος Αλιευτική προσπάθεια EmEm Υποθέτοντας μηδενικό επιτόκιο Στην περίπτωση στην οποία τα δικαιώματα ανήκουν σε έναν ιδιώτη τότε αυτός επιλέγει Ε μον Στην περίπτωση κοινόκτητου πόρου, τότε έχουμε Ε αντ Συγχρονική εξωτερικότητα Διαγενεακή εξωτερικότητα TC E μον E αντ C(E μον ) R(E μον ) EtEt TB Οριακό κόστος, όφελος Αλιευτική προσπάθεια ΜCΜC ΜBΜB ΑBΑB Ελεύθερη πρόσβαση Μοναδικός ιδιωκτήτης

Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης9 Κρατική πολιτική Ιχθυοκαλλιέργειες Με τον τρόπο αυτό μπορεί να υπάρξουν ιδιοκτησιακά δικαιώματα και έτσι να αποφευχθεί η υπερεκμετάλλευση Μπορεί να εφαρμοστεί σε κάποια είδη ψαριών αλλά όχι σε όλα Δημιουργούνται σημαντικά προβλήματα μόλυνσης των υδάτων στις περιπτώσεις μεγάλων ιχθυοκαλλιεργειών

Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης10 Κρατική πολιτική Άμεσες ρυθμίσεις αύξησης του κόστους Με την απαγόρευση μεθόδων αλιείας χαμηλού κόστους Απαγόρευση αλιείας σε συγκεκριμένους χώρους Απαγόρευση αλιείας για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα Πρόβλημα: υπερβολική αύξηση του κόστους αλίευσης για να υπερβούν τις απαγορεύσεις (υψηλότερο κόστος για το ίδιο επίπεδο αλίευσης)

Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης11 Κρατική πολιτική Φόροι Φορολόγηση της αλιευτικής προσπάθειας, έτσι ώστε να μετατεθεί το συνολικό κόστος προς τα πάνω και να μειωθεί η ποσότητα αλίευσης, χωρίς να δημιουργούνται στρεβλώσεις στις αγορές όπως με τις άμεσες ρυθμίσεις Φόροι: μεταβιβαστικό κόστος (για την κοινωνία) Ρυθμίσεις: πραγματικό κόστος (για την κοινωνία)

Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης12 Κρατική πολιτική Ατομικές μεταβιβάσιμες ποσοστώσεις Δικαίωμα για αλίευση μιας συνολικής ποσότητας (της οικονομικά αποτελεσματικής) ενός συγκεκριμένου είδους ψαριού Οι ποσοστώσεις είναι ελεύθερα μεταβιβάσιμες, έτσι ώστε να αλιεύει αυτός με το χαμηλότερο οριακό κόστος Οι μεταβιβάσιμες ποσοστώσεις επιτυγχάνουν ότι και οι φόροι αλλά είναι πιο αποδεκτοί από τους ψαράδες όταν δίνονται αρχικά χωρίς χρέωση (με ποιά κριτήριά;) και όχι να πωλούνται

Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης13 Κρατική πολιτική Ατομικές μεταβιβάσιμες ποσοστώσεις Προβλήματα: Πως μπορεί το κράτος να μειώσει τις άδειες αν παραστεί ανάγκη; Οι άδειες μπορεί και πρέπει να ορισθούν σαν ποσοστό μιας συνολικής ποσότητας την οποία μπορεί η κυβέρνηση να αλλάζει διαχρονικά Οι ψαράδες πετάνε τα είδη ψαριών για τα οποία δεν έχουν άδειες (μετέπειτα αγορά αδειών) Οι ψαράδες πετάνε μεγέθη ψαριών χαμηλής τιμής

Οικονομικά του ΠεριβάλλοντοςΕ. Σαρτζετάκης14 Κρατική πολιτική Το όριο των 200 ναυτικών μιλίων Σε απόσταση 200 νμ οι παράκτιες χώρες έχουν ιδιοκτησιακά δικαιώματα Διαμόρφωση του δικαίου της θάλασσας έτσι ώστε να διασαφηνιστούν τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα στις ανοικτές θάλασσες Διεθνείς συνθήκες για την προστασία της φάλαινας και άλλων ειδών