ΟΡΓΑΝΩΣΗ Διάρθρωση και Ιεραρχία: δύο κύρια οργανωτικά χαρακτηριστικά της επιχείρησης. Διάρθρωση: ο τρόπος συνδυασμού ή ο τρόπος ομαδοποίησης επί μέρους δραστηριοτήτων σε διοικητικές ενότητες. Οργανόγραμμα: απεικονίζει τη διάρθρωση της επιχείρησης σαν ένα διακλαδούμενο δέντρο από μονάδες εργασίας που η κάθε μία από αυτές υποδιαιρείται σε άλλες χαμηλότερων τάξεων. ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Διάρθρωση και Ιεραρχία ΕΝΔΟ- -ΕΠΙΧΕΟΡΗΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΞΩ-ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΙΔΟΣ ΕΡΓΟΥ Η διάρθρωση και η ιεραρχία δεν αποτελούν σταθερά χαρακτηριστικά για μια επιχείρηση. Εξελίσσονται και μεταβάλλονται σύμφωνα με τις ανάγκες της εργασίας, τις δυνατότητες της τεχνολογίας και τις συνθήκες του περιβάλλοντος. ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ (1) Υπαγορεύεται από την ανάγκη ελαχιστοποίησης της αβεβαιότητας Μεγιστοποίηση του συντονισμού δράσης Διευκόλυνση της ροής πληροφοριών προς τα κέντρα αποφάσεων Συνεργασία μεταξύ οργανικών μονάδων που επιτελούν αλληλοεμπλεκόμενες λειτουργίες Διαμορφώνεται με γνώμονα τις συνθήκες του περιβάλλοντος (αβέβαιες ή βέβαιες, στατικές ή δυναμικές, ταχέως ή βραδέως μεταβαλλόμενες) Είδος του έργου (απλό ή σύνθετο, κλαδικό ή διακλαδικό, βραχύχρονο ή μακροχρόνιο) ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ (2) Βασική επιδίωξη είναι η εξασφάλιση ενότητας αποφάσεων και ενότητας δράσης για τη μεγιστοποίηση της απόδοσης του συνόλου Κάθε μονάδα δεν μπορεί (και δεν πρέπει) να χαράζει τη δική της ανεξάρτητη πολιτική, αλλά πρέπει πάντοτε να ενεργεί σε συνεννόηση με όλες τις άλλες μονάδες, από τις οποίες επηρεάζεται ή επηρεάζει Το σύνολο των μονάδων ως ενότητα πρέπει να προσαρμόζεται στις εκάστοτε ανάγκες και προτιμήσεις της αγοράς (προϋπόθεση επιβίωσης) ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ (1) Όλες οι επιχειρήσεις έχουν ορισμένες κοινές λειτουργίες που στις μεγάλες μονάδες επιτελούνται από ξεχωριστές διευθύνσεις, υπηρεσίες ή τμήματα. Απαραίτητες λειτουργίες για κάθε επιχείρηση: Η παραγωγή αγαθών (μετασχηματισμός πρώτων υλών σε εμπορεύσιμα προϊόντα) ή η παροχή υπηρεσιών Η διαχείριση θεμάτων προσωπικού (διεκπεραίωση προσλήψεων, προαγωγών, παραιτήσεων και απολύσεων, τήρηση αρχείων, επιμόρφωση, εξασφάλιση και προσφορά κοινωνικών παροχών, κ.λπ.) Οι προμήθειες (αγορές πρώτων υλών, αναλωσίμων υλικών, μηχανημάτων, εργαλείων, αναθέσεις εργολαβιών, κ.λπ.) ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ (2) Οι πωλήσεις (μελέτες αγοράς, προβολή και πωλήσεις αγαθών, τεχνική εξυπηρέτηση πελατών, κ.λπ.) Η οικονομική διαχείριση (εισπράξεις, πληρωμές, τήρηση λογιστικών βιβλίων, παρακολούθηση εκκρεμών λογαριασμών, κ.λπ.) Η προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων (πρόληψη ατυχημάτων, αξιολόγηση και βελτίωση συνθηκών εργασίας, υγιεινή εργασίας) Η προστασία του περιβάλλοντος (πρόληψη ρύπανσης και μόλυνσης, αποφυγή υποβάθμισης του μέσω εκτέλεσης μεγάλων έργων) ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΙΕΡΑΡΧΙΑ (1) Είναι η διοικητική διαστρωμάτωση που προκύπτει από τη διάρθρωση. Απεικονίζει την αλυσοειδή διαδοχή διοικητικών αξιωμάτων στα πλαίσια της δομικής πυραμίδας. Κάθε διοικητικό αξίωμα συνοδεύεται απαραίτητα από καθήκοντα, εξουσίες και ευθύνες. ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΙΕΡΑΡΧΙΑ (2) Καθήκον: η ανατιθέμενη εργασία που πρέπει να εκτελεσθεί Εξουσία: η ελευθερία εκλογής και χρήσης των συγκεκριμένων μέσων και μεθόδων που απαιτεί η εκτέλεση της εργασίας Ευθύνη: σημαίνει ότι αν κάτι δεν πάει καλά, κάποιος θα δώσει λόγο και θα υποστεί τις συνέπειες. Είναι η υποχρέωση ολοκλήρωσης της εργασίας σύμφωνα με τις προδιαγραφές ποσότητας, ποιότητας, χρόνου και κόστους που έχουν προκαθοριστεί. ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΡΟΗ ΕΞΟΥΣΙΑΣ Καθήκοντα, εξουσίες και ευθύνες αποτελούν υποδιαίρεση των καθηκόντων, εξουσιών και ευθυνών που αντιστοιχούν σε διοικητικό επίπεδο ανώτερης τάξης Έχει δικαίωμα να μεταβιβάζει καθήκοντα και εξουσίες σε κατώτερα επίπεδα Σε καμία περίπτωση δεν απαλλάσσεται από τις ευθύνες τους ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΜΕΣΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΧΡΟΝΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΑΝΩΤΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΚΑΤΩΤΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΑΠΙΠΕΔΑ Παραγωγής 15% 60% Προσωπικού 30% 20% Οικονομικός 5% Προμηθειών και πωλήσεων 25% Προστασίας εργαζομένων καταναλωτού και περιβάλλοντος 10% } Έμμεση συμβολή ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ Το προσωπικό δεν είναι άξιο εμπιστοσύνης: δεν έχει εγγενείς φιλοδοξίες αυτοπραγμάτωσης, δεν θέλει ευθύνες και δεν παίρνει πρωτοβουλίες (Θεωρία Χ) Το προσωπικό είναι άξιο εμπιστοσύνης: έχει εγγενείς φιλοδοξίες αυτοπραγμάτωσης, και μαθαίνει να αναλαμβάνει ευθύνες και να παίρνει πρωτοβουλίες (Θεωρία Υ) ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΤΡΟΠΟΙ ΑΥΤΑΡΧΙΚΟΣ ΔΙΠΩΜΑΤΙΚΟΣ ΓΡΑΦΕΙ0ΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΣ* ΥΠΑΓΟΡΕΥΤΙΚΟΣ** Δίνει εντολές Δίνει εντολές, προσποιείται ότι ακούει, επιχειρεί να πείσει Επικαλείται περιοριστικούς κανόνες και απαγορευτικές διατάξεις Δίνει κατευθύνσεις, δέχεται προτάσεις, συντονίζει τη δράση, καθοδηγεί το προσωπικό Ενθαρρύνει το διάλογο, διαχειρίζεται ιδέες, εκχωρεί εξουσίες, αποδεσμεύει την πρωτοβουλία * Χρησιμοποιείται όταν το έργο είναι πρωτότυπο και έχει μεγάλο ρίσκο ** Χρησιμοποιείται όταν το προσωπικό είναι ακόμα άπειρο. Επίσης όταν το έργο είναι κοινότυπο ή τυποποιημένο, επείγον και έχει μικρό ρίσκο. Ο υπαγορευτικός τρόπος διοίκησης χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης και μόνο (όταν, δηλαδή, δεν υπάρχουν τα χρονικά περιθώρια για διάλογο ή για μαθητεία ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ