ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Πεδίον Άρεως, 38334 Βόλος E-mail: aloukas@civ.uth.gr ΝΙΚΗΤΑΣ ΜΥΛΟΠΟΥΛΟΣ E-mail: nikitas@civ.uth.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΛΙΜΝΟΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΦΡΑΓΜΑΤΑ Α/Α ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΥΨΟΣ (ΜΕΤΡΑ) ΜΗΚΟΣ ΧΩΡΗΤΙ-ΚΟΤΗΤΑ (μ3) ΚΟΣΤΟΣ (ΧΙΛ. ΕΥΡΩ) ΦΟΡΕΑΣ & ΕΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΝΟΜΟΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ 1 Φράγμα Ταυρωπού Εκτροπή Κερασιώτη 83 220 120 εκατ. (300) 7,5 εκατ 3.500 13.000.000 ΥΠΕΧΩΔΕ 1958-1963 ΔΕΗ 1999-2001 2 Φράγμα Σμοκόβου 104 456 137 εκατ. (200) 73.000 1983-2002 ΝΟΜΟΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ Φράγμα Μεσοχώρας 150 340 228 εκατ. 235.000 ΔΕΗ 1985-1996 Φράγμα Συκιάς 397 502 εκατ. 205.000 1996-2010 3 Φράγμα Λογγά 24 250 390.000 3.200 ΔΕΒ 1997-2002 ΝΟΜΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ Φράγμα Παναγιώτικο 38 1.628.000 7.924 ΠΕΡΙΦ. ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 1999-2003

Φράγμα Μεγάλου Ελευθεροχωρίου ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΛΙΜΝΟΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΦΡΑΓΜΑΤΑ (Συν.) Α/Α ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΥΨΟΣ (ΜΕΤΡΑ) ΜΗΚΟΣ ΧΩΡΗΤΙ-ΚΟΤΗΤΑ (μ3) ΚΟΣΤΟΣ (ΧΙΛ. ΕΥΡΩ) ΦΟΡΕΑΣ & ΕΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΝΟΜΟΣ ΛΑΡΙΣΑΣ 1 Φράγμα Αγιονερίου 40 150 14 εκατ. 18.000 ΠΕΡΙΦ. ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 1999-2009 2 Φράγμα Λιβαδίου 45 420 1.800.000 6.505 ΔΕΒ 1998-2004 3 Φράγμα Λόφου 25 500.000 650 ΔΕΒ 1992-1994 4 Φράγμα Μεγάλου Ελευθεροχωρίου 19 122 200.000 360 ΔΕΒ 1995-1997 5 Φράγμα Κρανέας 1 Φράγμα Κρανέας 2 Φράγμα Κρανέας 3 21 20 28 110.000 140.000 250.000 90 73 132 ΤΥΔΚ 1992-1993 ΤΥΔΚ 1999-2001 ΤΥΔΚ 1997-2000 6 Φράγμα Λουτρού 23 ΤΥΔΚ 2000-2001 7 Φράγμα Άκρης 135.000 102 ΤΥΔΚ 2002-2003 8 150.000 9 Φράγμα Καλυβίων 60.000 117 ΤΥΔΚ 1992 10 Φράγμα Κοκκινοπηλού 70.000 30 ΤΥΔΚ 1984-1985

Επιφανειακοί Υδατικοί Πόροι ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΜΕΣΗ ΕΤΗΣΙΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ (σε hm3) Λεκάνες Πηγή Υδροδότησης Σύνολο Επιφανειακοί Υδατικοί Πόροι Υπόγειοι Υδατικοί Πόροι ΛΕΚΑΝΗ ΠΗΝΕΙΟΥ 314,95 472,73 787,68 ΚΑΡΛΑ 88,75 7,71 96,46 ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΛΑΡΙΣΑΣ 4,04 ΑΛΜΥΡΟΥ 41,03 ΒΟΛΟΥ 0,89 ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 70,00 1,94 71,94 ΘΕΣΣΑΛΙΑ 473,70 528,34 1002,04

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Πληθυσμός - 2001 Οικονομικά Ενεργός Πληθυσμός - 2001

ΖΗΤΗΣΗ ΝΕΡΟΥ ΑΝΑ ΧΡΗΣΗ Μέση Ζήτηση Νερού – 2002 (σε hm3) Αρδευόμενες Εκτάσεις – 2002 (σε στρέμματα)

ΖΗΤΗΣΗ ΝΕΡΟΥ ΑΝΑ ΧΡΗΣΗ Μέση ετήσια ζήτηση νερού ανά χρήση και λεκάνη (σε hm3) ΛΕΚΑΝΕΣ Γεωργική Χρήση Αστική Χρήση Κτηνοτροφική Χρήση Βιομηχανική Χρήση Τουριστική Χρήση Σύνολο ΛΕΚΑΝΗ ΠΗΝΕΙΟΥ 1431,70 75,31 2,96 0,26 1510,48 ΚΑΡΛΑ 244,31 4,29 0,19 0,00 248,79 ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΛΑΡΙΣΑΣ 46,03 1,58 0,015 47,81 ΑΛΜΥΡΟΥ 60,41 4,03 0,02 64,64 ΒΟΛΟΥ 28,79 19,86 0,97 0,11 49,91 ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 32,19 2,60 35,07 ΘΕΣΣΑΛΙΑ 1843,43 107,65 3,89 1,23 0,51 1956,71

Διαθέσιμο και ανανεώσιμο υδατικό δυναμικό ΥΔΑΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ Ετήσιο υδατικό ισοζύγιο υγρότερου έτους 1962-1963 (σε hm3) ΛΕΚΑΝΕΣ Διαθέσιμο και ανανεώσιμο υδατικό δυναμικό Ζήτηση νερού Ισοζύγιο ΛΕΚΑΝΗ ΠΗΝΕΙΟΥ 1497,84 1589,66 -91,82 ΚΑΡΛΑ 135,05 247,95 -112,90 ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΛΑΡΙΣΑΣ 9,50 49,10 -39,60 ΑΛΜΥΡΟΥ 94,28 70,03 24,25 ΒΟΛΟΥ 69,80 219,18 -149,38 ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 77,02 37,05 39,97 ΘΕΣΣΑΛΙΑ 1883,51 2212,97 -329,46

Διαθέσιμο και ανανεώσιμο υδατικό δυναμικό ΥΔΑΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ Ετήσιο υδατικό ισοζύγιο ξηρότερου έτους 1989-1990 (σε hm3) ΛΕΚΑΝΕΣ Διαθέσιμο και ανανεώσιμο υδατικό δυναμικό Ζήτηση νερού Ισοζύγιο ΛΕΚΑΝΗ ΠΗΝΕΙΟΥ 295,85 1563,92 -1268,07 ΚΑΡΛΑ 88,75 213,79 -125,04 ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΛΑΡΙΣΑΣ 0,00 47,21 -47,21 ΑΛΜΥΡΟΥ 7,92 53,48 -45,56 ΒΟΛΟΥ 48,68 -48,68 ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 70,00 31,88 38,12 ΘΕΣΣΑΛΙΑ 462,53 1958,96 -1496,43

ΥΔΑΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ Μηνιαίο υδατικό ισοζύγιο της λεκάνης απορροής Πηνειού για το ξηρότερο έτος 1989-1990 (σε hm3)

ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Αλλαγή καλλιέργειας σιταριού σε καλλιέργεια βαμβακιού τη δεκαετία του 1980 Μεγαλύτερη ετήσια ειδική κατανάλωση (m3/στρέμμα) επικεντρωμένη κατά τους θερμούς και ξηρούς μήνες του έτους Μεγαλύτερες αρδευόμενες εκτάσεις Μέσες ετήσιες καθαρές απαιτήσεις καλλιεργειών σε νερό ανά μονάδα έκτασης και λεκάνη (m3/στρέμμα) Βαμβάκι Αραβόσιτος Καπνός Δένδρα Μηδική Τεύτλα Αμπέλια Κηπευτικά Σιτηρά Πατάτες Μέσος Όρος Θεσσαλίας 431 419 477 552 964 444 304 278 240 377 Τιμές του φυτικού συντελεστή Kc Καλλιέργεια Φυτικοί συντελεστές Οκτ Νοεμ Δεκ Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μαι Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπτ Βαμβάκι 0,18 0,3 0,45 0,75 0,9 0,83 Αραβόσιτος 0,058 0,37 0,66 0,85 0,33 Σιτηρά 0,31 0,48 0,71 0,93 1,12 1,13 0,68

ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΡΔΕΥΟΜΕΝΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ (σε στρέμματα)

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ Εντατική καλλιέργεια υδροβόρων ειδών Χρονική και χωρική ανισοκατανομή επιφανειακών υδατικών πόρων και υδατικών αναγκών Ανεπαρκή αξιοποίηση του επιφανειακού υδατικού δυναμικού Κάλυψη υδατικών αναγκών από μεγάλο αριθμό γεωτρήσεων  Υπεράντληση υπόγειων υδάτων  Υποβάθμιση υπόγειου ορίζοντα Ποιοτική υποβάθμιση των υδατικών πόρων Έλλειψη ενιαίου φορέα διαχείρισης

ΑΡΔΕΥΣΗ ΑΠΟ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΝΕΡΑ ΑΡΔΕΥΣΗ ΑΠΟ ΥΠΟΓΕΙΑ ΝΕΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Ανεπαρκής αξιοποίηση του επιφανειακού υδατικού δυναμικού ΝΟΜΟΣ ΑΡΔΕΥΘΕΙΣΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ (ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ) ΑΡΔΕΥΣΗ ΑΠΟ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΝΕΡΑ ΑΡΔΕΥΣΗ ΑΠΟ ΥΠΟΓΕΙΑ ΝΕΡΑ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ 768.000 320.000 448.000 ΛΑΡΙΣΑΣ 1.180.000 224.000 (19%) 956.000 (81%) ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 247.000 126.000 121.000 ΤΡΙΚΑΛΩΝ 330.000 79.000 251.000 ΣΥΝΟΛΟ 2.525.000 749.000 (29,7%) 1.776.000 (70,3%)

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΣΕΝΑΡΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΕΝΑΡΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Επιφανειακού υδατικού δυναμικού (ΕΥΔΣ) Υπάρχοντες ταμιευτήρες και λιμνοδεξαμενές (Ν. Πλαστήρας, Σμόκοβο, Λίμνη Κάρλα, μικρές λιμνοδεξαμενές) (1ο ΕΥΔΣ) Υπάρχοντες και προτεινόμενοι ταμιευτήρες στη λεκάνη απορροής του Πηνειού Ποταμού (Ταμιευτήρες Πύλης, Μουζακίου, Νεοχωρίου, Παλιοδερλίου, Παλιομονάστηρου και Καλούδας) (2ο ΕΥΔΣ) Υπάρχοντες ταμιευτήρες και μερική εκτροπή του Αχελώου Ποταμού (3ο ΕΥΔΣ) Υπάρχοντες και προτεινόμενοι ταμιευτήρες και μερική εκτροπή του Αχελώου Ποταμού (4ο ΕΥΔΣ) Υπόγειου υδατικού δυναμικού (ΥΥΔΣ) Χρήση του συνολικού όγκου ανανεώσιμων υπόγειων υδατικών πόρων (100% χρήση) Χρήση του 70% του συνολικού όγκου ανανεώσιμων υπόγειων υδατικών πόρων (70% χρήση) ΣΕΝΑΡΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ (ΥΔΑΣ) Υπάρχουσες καλλιέργειες και χρήσεις νερού (1ο ΥΔΑΣ) Βελτίωση των δικτύων διανομής νερού και αντικατάσταση των μεθόδων επίγειας άρδευσης με στάγδην άρδευση (2ο ΥΔΑΣ) Αγρανάπαυση του 10% της καλλιεργήσιμης έκτασης και αλλαγή καλλιεργειών (50% των εκτάσεων καλλιέργειας βαμβακιού σε καλλιέργεια σιταριού) (3ο ΥΔΑΣ)

ΣΕΝΑΡΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Λεκάνες Απορροής Ταμιευτήρων

ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΡΓΩΝ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΝΕΡΟΥ ΑΧΕΛΩΟΥ

ΣΕΝΑΡΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ

ΣΕΝΑΡΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Λεκάνη Απορροής Πηνειού Ποταμού Υδρολογικό Έτος 1962-1963 υγρότερο 1978-1979 μέσο 1989-1990 ξηρότερο 1ο ΥΔΑΣ 1ο ΕΥΔΣ -153 (-446) -767 (-880) -1212 (-1230) 2ο ΕΥΔΣ 165 (-128) -465 (-578) -933 (-951) 3ο ΕΥΔΣ 694 (401) 80 (-33) -365 (-383) 4ο ΕΥΔΣ 873 (580) 243 (130) -225 (-243) 2ο ΥΔΑΣ -7 (-300) -625 (-738) -1068 (-1086) 311 (18) -323 (-436) -789 (-807) 840 (547) 222 (109) -221 (-239) 1019 (726) 385 (272) -81 (-99) 3ο ΥΔΑΣ 201 (-92) -444 (-557) -1018 (-1036) 519 (226) -142 (-255) -739 (-757) 1048 (755) 403 (290) -171 (-189) 1227 (934) 566 (453) -31 (-49)

ΣΕΝΑΡΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Λεκάνη Απορροής Λίμνης Κάρλας

ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ – ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Πηνειός Ποταμός - Λάρισα ΞΗΡΑΣΙΑ - 2001 Πηνειός Ποταμός - Λάρισα

ΠΛΗΜΜΥΡΑ - 2003 Πηνειός Ποταμός

ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ – ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Βροχόπτωση – Λεκάνη Απορροής Αλή Εφέντη

ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ – ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Δείκτης Ξηρασίας SPI – Λεκάνη Απορροής Αλή Εφέντη

SPI-12 ΤΟΥ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1977 ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ 2070-2100 Ιστορική περίοδος IS92a SRES A2 SRES B2

ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΔΡΙΜΥΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΞΗΡΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΡΡΟΗ Μέση Μηνιαία Απορροή – Λεκάνη Απορροής Αλή Εφέντη

Χρονοδιάγραμμα Οδηγίας 2000/60 Χρονοδιάγραμμα Οδηγίας 2000/60 Αποτίμηση υφιστάμενης κατάστασης 2004 2006 2015 Καθορισμός περιβαλλοντικών στόχων Καλή κατάσταση νερών 2013 Εγκατάσταση προγραμμάτων παρακολούθησης 2012 Διαβουλεύσεις με το κοινό Εφαρμογή του προγράμματος μέτρων της ΠΛΑΠ ΤΟ 2004 ολοκληρώνεται η ανάλυση των χαρακτηριστικών της ΠΛΑΠ , ενώ το 2006 καταρτίζονται τα προγράμματα παρακολούθησης μέσω των οποίων έχουμε την πληροφόρηση για την ανάλυση των αστοχιών. Το 2009 τίθεται σε εφαρμογή το πρόγραμμα μέτρων και ολοκληρώνονται τα Σχέδια Διαχείρισης. Το 2012 ολοκληρώνεται μέσω του προγράμματος μέτρων ο έλεγχος της εκπομπής των ρύπων στα επιφανειακά νερά από διάχυτες και σημειακές πηγές, αλλά επίσης υποβάλλονται απο τα κράτη-μέλη προς την Επιτροπή οι εκθέσεις προόδου ως προς την εφαρμογή του προγράμματος μέρων. Την ίδια χρονιά η Επιτροπή εκτιμά τις Εκθέσεις που έλαβε και δημοσιεύει τα σχόλια της, ενώ το 2013 γίνεται αναθεώρηση τυχόν σημαντικών θεμάτων Τέλος το 2125 έχουμε φθάσει στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων, δηλ. Την καλή κατάσταση όλων των υδάτων και αναθεωρούνται τα Σχέδια Διαχείρισης. Ανάλυση των αστοχιών 2010 2009 Τιμολόγηση χρήσης νερού Ανάπτυξη Σχεδίου Διαχείρισης σε κάθε Περιοχή ΛεκάνηςΑπορροής Ποταμού.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ