Δομή και λειτουργία του πεπτικού συστήματος Βιολογία Επιλογής Δομή και λειτουργία του πεπτικού συστήματος

ΤΟ ΠΕΠΤΙΚΟ/ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Το πεπτικό σύστημα αποτελείται από: Στοματική κοιλότητα Φάρυγγας Οισοφάγος Στόμαχος Λεπτό έντερο Παχύ έντερο Πρωκτός Προσαρτημένοι αδένες: Πάγκρεας Ήπαρ Σιελογόνοι αδένες

Η ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ Η στοματική κοιλότητα αποτελεί την αρχή του γαστρεντερικού σωλήνα. Αποτελείται από: τα χείλη τις παρειές (τα μάγουλα) την υπερώα Στο επάνω και εμπρός μέρος της στοματικής κοιλότητας βρίσκεται η σκληρή υπερώα ενώ στο επάνω και πίσω η μαλακή. Στο πίσω ελεύθερο χείλος της μαλακής υπερώας υπάρχει μια προεκβολή, η σταφυλή και στα πλάγια δυο πτυχές μεταξύ των οποίων βρίσκεται ο λεμφικός ιστός που αποτελεί τις αμυγδαλές. Στη στοματική κοιλότητα περιέχονται: η γλώσσα, ένα μυώδες, ευκίνητο όργανο που χρησιμεύει στη μάσηση, την κατάποση της τροφής, την ομιλία, την αφή και αίσθηση της γεύσης τα δόντια

ΤΑ ΔΟΝΤΙΑ Τα δόντια είναι σφηνωμένα σε οστέινες θήκες που ονομάζονται φατνία. Χωρίζονται σε τέσσερις ομάδες: Τομείς, βρίσκονται στο κέντρο του οδοντικού φραγμού και είναι κοφτεροί για να τεμαχίζουν την τροφή Κυνόδοντες, σχίζουν την τροφή καθώς είναι μυτεροί Προγόμφιοι, έχουν μια πιο επίπεδη μασητική επιφάνεια λόγω της οποίας συνθλίβουν την τροφή Γομφίοι, μασούν και αλέθουν την τροφή και έχουν μεγαλύτερη μασητική επιφάνεια από τους προγομφίους 16 ανά σιαγώνα 32 στη στοματική κοιλότητα

Τα μόνιμα δόντια στον άνθρωπο είναι 32 ενώ μέχρι την ηλικία των 6 ετών υπάρχουν τα 22 νεογιλά δόντια. Η μόνιμη οδοντοφυΐα αρχίζει να σχηματίζεται από το 6ο έτος και συμπληρώνεται μετά το 17ο έτος της ηλικίας.

Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΔΟΝΤΙΩΝ Το δόντι αποτελείται από τη μύλη, τον αυχένα και τη ρίζα. Περιβάλλεται από την αδαμαντίνη, τη οδοντίνη και την οστεϊνη.

Τα μικρόβια που καταπολεμά η λυσοζύμη προκαλούν βλάβες στα δόντια όπως η ουλίτιδα και η τερηδόνα. Στη στοματική κοιλότητα υπάρχει η επονομαζόμενη φυσιολογική μικροβιακή χλωρίδα, τα βακτήρια της οποίας συμβάλλουν στην άμυνα του οργανισμού, αναστέλλοντας την ανάπτυξη των παθογόνων μικροβίων μέσω του μεταβολισμού τους. Βίντεο από YouTube……

ΟΙ ΣΙΕΛΟΓΟΝΟΙ ΑΔΕΝΕΣ Οι σιελογόνοι αδένες οι οποίοι εκκρίνουν το σάλιο διακρίνονται σε τρεις ομάδες, τους υπογνάθιους, τους υπογλώσσιους και τους παρωτιδικούς. Το σάλιο είναι ένα ελαφρώς αλκαλικό υγρό που περιέχει νερό, βλέννα, τα ένζυμα πτυαλίνη και λυσοζύμη και μερικές άλλες ουσίες. Η πτυαλίνη υδρολύει το άμυλο ενώ η λυσοζύμη καταστρέφει τα κυτταρικά τοιχώματα των βακτηρίων και έτσι συμβάλλει στην άμυνα του οργανισμού ενάντια στα παθογόνα μικρόβια που βρίσκονται στη στοματική κοιλότητα.

Η ΠΕΨΗ ΣΤΗ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ Διακρίνεται σε δύο κατηγορίες: Την μηχανική πέψη Με τη βοήθεια της μάσησης και του σαλιού η τροφή μετατρέπεται σε βλωμό. Τη χημική πέψη Η πτυαλίνη η οποία εκκρίνεται από τους παρωτιδικούς σιελογόνους αδένες διασπά τους υδατάνθρακες και έτσι μεγάλες αλυσίδες πολυσακχαριτών διασπόνται σε μικρότερες.

Ο ΦΑΡΥΓΓΑΣ Ο φάρυγγας είναι ίνομυώδης σωλήνας, μήκους 15cm, που συνδέει την στοματική κοιλότητα με τον οισοφάγο. Βρίσκεται μπροστά από την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης μέχρι τον 6ο αυχενικό σπόνδυλο. Στην θέση αυτή μεταπίπτει στον οισοφάγο. Βρίσκεται δηλαδή, πίσω από την κοιλότητα της μύτης, του στόματος και του λάρυγγα, με τους οποίους συγκοινωνεί με στόμια. Ο φάρυγγας αποτελεί τμήμα τόσο του πεπτικού όσο και του αναπνευστικού συστήματος . Από αυτόν περνούν οι τροφές που θα καταλήξουν στον οισοφάγο, όσο και ο αέρας προς τους πνεύμονες. Η επιγλωττίδα φροντίζει να κλείνει το πέρασμα προς την τραχεία όταν καταπίνονται τροφές, προκειμένου να μην εισέρθουν ξένα σώματα σε αυτή και επέλθει πνιγμός. Στους ανθρώπους, ο φάρυγγας παίζει επίσης σπουδαίο ρόλο στην ομιλία, με την παραγωγή της φωνής.

Ο ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ Ο οισοφάγος είναι ένας μυομεμβρανώδης σωλήνας που συνδέει το φάρυγγα με το στομάχι. Έχει μήκος 25 cm και πλάτος 2,5 και αποτελεί συνέχεια του φάρυγγα. Επικοινωνεί με το στομάχι μέσω της καρδιοοισοφαγικής βαλβίδας, που αποτρέπει την παλινδρόμηση των τροφών και των γαστρικών υγρών. Το άνω άκρο του οισοφάγου εφάπτεται με τον κρικοειδή χόνδρο του φάρυγγα. Η συστολή των επιμηκών μυϊκών ινών προκαλεί την προσέγγιση των μυϊκών δακτυλίων του οισοφάγου μεταξύ τους, που συσφιγγόμενοι σπρώχνουν προς τα κάτω τις τροφές.

ΑΠΟ ΤΗ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑΧΙ (ΚΑΤΑΠΟΣΗ) Όργανα που συμμετέχουν στην κατάποση: Η γλώσσα Η μαλακή υπερώα Ο φάρυγγας Η επιγλωττίδα Ο οισοφάγος Η κατάποση είναι η διαδικασία με την οποία ο βλωμός που σχηματίζεται από την μάσηση μεταφέρεται μέσου του οισοφάγου στο στομάχι ώστε να προχωρήσει η διαδικασία της πέψης. Η κατάποση στηρίζεται σε αντανακλαστικό μηχανισμό που ελέγχεται από το κέντρο της κατάποσης που βρίσκεται στον δικτυωτό σχηματισμό του προμήκη μυελού και της γέφυρας. Το αντανακλαστικό διακρίνεται σε τρεις φάσεις: Στοματική φάση (εκούσια): με την βοήθεια της γλώσσας ο βλωμός μεταφέρεται στο οπίσθιο τμήμα του στόματος και πιέζεται ώστε να προωθηθεί προς τον φάρυγγα. Φαρυγγική φάση: όταν ο βλωμός εισέλθει στον φάρυγγα παρεμποδίζεται η παλινδρόμηση του από την γλώσσα, την μαλθακή υπερώα και την επιγλωττίδα και προωθείται προς τον οισοφάγο. Οισοφαγική φάση: όταν ο βλωμός εισέλθει στον οισοφάγο τότε με την βοήθεια περισταλτικών κυμάτων μεταφέρεται προς το στομάχι.

Παρουσίασαν οι….. ΑΘΗΝΑ ΛΙΑΚΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΔΟΚΙΑ ΡΩΜΑΝΟΥ