Το πρόβλημα της υπεραλίευσης και οι συνέπειες του στην Αντίπαρο

Οι ψαράδες στην Ελλάδα Η αλιεία έπαιζε πάντα καθοριστικό ρόλο στην οικονομική και κοινωνική ζωή των Ελλήνων. Σήμερα, αν και η συμβολή της στην εθνική οικονομία θεωρείται πλέον σχετικά μικρή, η αλιεία συμβάλλει καθοριστικά στην κοινωνική και οικονομική συνοχή πολλών νησιωτικών και παράκτιων κοινοτήτων της χώρας.

Μητρώο αλιευτικών σκαφών Εγγεγραμμένα περίπου 18.000 αλιευτικά σκάφη Τα 13.000 σκάφη δραστηριοποιούνται σε καθημερινή βάση και απασχολούν γύρω στα 27.000 άτοµα Τα τελευταία έτη έχει παρατηρηθεί μια τάση συρρίκνωσης του στόλου των μικρών σκαφών παράκτιας αλιείας και μια μείωση της απασχόλησης στον κλάδο

Θαλάσσια Αλιεία Η θαλάσσια αλιεία διακρίνεται σε : Παράκτια Μέση Υπερπόντια

Παράκτια Αλιεία Στην Παράκτια Αλιεία, μικρά αλιευτικά σκάφη δραστηριοποιούνται κοντά στην ακτή, ενώ τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται είναι κυρίως δίχτυα, παραγάδια, αγκίστρια και παγίδες.

Μέση αλιεία Στη Μέση Αλιεία, μεγαλύτερα σκάφη ψαρεύουν σε μεγαλύτερα βάθη. Οι μηχανότρατες και τα γρι – γρι αποτελούν τους συνήθεις τρόπους Μέσης αλιείας

Υπερπόντια αλιεία Στην Υπερπόντια Αλιεία, ειδικά σκάφη ταξιδεύουν σε όλον τον κόσμο για μήνες, έχοντας τη δυνατότητα να καταψύχουν μεγάλες ποσότητες αλιευμάτων.

Αλιευτικά εργαλεία Μανωμένο δίχτυ Παραγάδι Ανεμότρατα Γρι-γρι

Η κατάσταση της αλιείας στη Μεσόγειο Η κατάσταση της αλιείας στη Μεσόγειο Το 82% των ιχθυαποθεμάτων στη Μεσόγειο υπεραλιεύεται. Αν δε σταματήσει η αλόγιστη εκμετάλλευση των θαλασσών παγκοσμίως, τα ιχθυαποθέματα προβλέπεται να εξαντληθούν μέχρι το 2048, με ό,τι αυτό συνεπάγεται όχι μόνο για τη διατροφή μας αλλά και για την παγκόσμια οικονομία Ευαγγελία Παλαιολόγου

Η κατάσταση της αλιείας στην Ελλάδα Η κατάσταση της αλιείας στην Ελλάδα Στην Ελλάδα το 65% - 70% των εμπορικών ειδών βρίσκεται εκτός ασφαλών βιολογικών ορίων. Η ετήσια εθνική αλιευτική παραγωγή έχει μειωθεί, μεταξύ 2000 και 2010, κατά σχεδόν 30%. Η βασική ευθύνη βαραίνει τη βιομηχανική αλιεία, με τις μηχανότρατες και τα γρι-γρι που οργώνουν τις θάλασσες μας, καταστρέφοντας ευαίσθητα οικοσυστήματα. Ευαγγελία Παλαιολόγου

Είδη που υπάρχει πρόβλημα με το απόθεμα τους Προστατευόμενα είδη που είναι καλό να μην καταναλώνουμε Κόκκινος τόνος Ξιφίας Γαλέος Καρχαρίας

Αιτίες μείωσης αλιευμάτων Υπεραλίευση Παράνομοι τρόποι αλιείας Θαλάσσια ρύπανση Κλιματική αλλαγή Είσοδος στις θάλασσές μας ψαριών από άλλες θάλλασες (π.χ. λαγοκέφαλοι) Δημήτρης Φαρούπος

Παράνομες δραστηριότητες Σε «θολά νερά» ψαρεύουν πολλές ελληνικές μηχανότρατες τους θερινούς μήνες. Οι περιφέρειες της χώρας εκδίδουν αφειδώς, την τελευταία διετία, άδειες για αλιεία στα διεθνή ύδατα τους θερινούς μήνες. Πρόκειται για το διάστημα κατά το οποίο απαγορεύεται κάθε δραστηριότητα των σκαφών μέσης αλιείας (μηχανότρατες και γρι-γρι) σε εθνικά ύδατα, προκειμένου τα ψάρια να αναπαραχθούν και να ανακάμψουν οι πληθυσμοί τους.  Πηγή: εφημερίδα «Το Βήμα», 5/08/2012 Δημήτρης Φαρούπος

Τρόποι αντιμετώπισης της υπεραλίευσης Εκπαίδευση των αλιέων και των ασχολούμενων με τον έλεγχο της αλιείας. Απαγόρευση της αλιείας με μηχανότρατα τους μήνες Απρίλιο - Μάιο σε όλες τις Κυκλάδες.   Απαγόρευση της αλιείας με μηχανότρατα εντός τριών μιλίων από τις ακτές ανεξαρτήτως βάθους. Απαγόρευση της αλιείας με γρι-γρι ημέρας τους μήνες Ιανουάριο-Φεβρουάριο λόγω αναπαραγωγής των καλαμαριών και της μαρίδας. Επαναφορά της αλιείας με βιντζότρατα με καθορισμό των περιοχών και του χρόνου δραστηριότητάς της. Κατερίνα Παλαιολόγου

Τρόποι αντιμετώπισης της υπεραλίευσης Να ενισχυθούν οικονομικά οι αλιείς για την προμήθεια ηχοακουστικών σημάτων και κατάλληλων μέσων για την απώθηση των θηλαστικών. Να προχωρήσουν οι διαδικασίες θεσμοθέτησης του αλιευτικού τουρισμού. Απαγόρευση της παραμονής των διχτυών στη θάλασσα πέραν του 12ώρου. Απαγόρευση της ερασιτεχνικής αλιείας (εκτός καθετής) και το μήνα Απρίλιο. Άμεση εφαρμογή του κανονισμού της Μεσογείου όσον αφορά στην χαρτογράφηση περιοχών που χρήζουν προστασίας. Δημιουργία θαλάσσιων καταφυγίων

Η περίπτωση της Ιρλανδίας Αξίζει να σημειωθεί το παράδειγμα της Ιρλανδίας. Εκεί, επταπλασιάστηκε το μέγεθος των ψαριών με 2 χρόνια απαγόρευση του ψαρέματος σε συγκεκριμένες περιοχές. Η αύξηση των εσόδων για τους ψαράδες έφτασε το 1.000.000 €. Κατά τη διάρκεια της απαγόρευσης οι ψαράδες έπαιρναν επιδότηση. «Πηγή: Λιμεναρχείο Αντιπάρου»

Τι μπορούμε να κάνουμε ως καταναλωτές  Να αγοράζουμε ψάρι απευθείας από τους παράκτιους ψαράδες στα καΐκια τους.  Να αποφεύγουμε να αγοράζουμε γόνο. Να αγοράζουμε ψάρια στην εποχή τους, δηλαδή όχι την περίοδο αναπαραγωγής.  Να επιλέγουμε μη δημοφιλή ψάρια. Να αποφεύγουμε τα είδη υδατοκαλλιέργειας. Οι υδατοκαλλιέργειες δεν αποτελούν λύση στο πρόβλημα της υπεραλίευσης, ενώ με τον τρόπο που λειτουργούν σήμερα επιβαρύνουν περισσότερο τις θάλασσές μας.

Οι ψαράδες στην Αντίπαρο Σήμερα στην Αντίπαρο δραστηριοποιούνται 27 επαγγελματικά και 92 ερασιτεχνικά σκάφη. Τα επαγγελματικά σκάφη στην πλειοψηφία τους ασχολούνται με την παράκτια αλιεία. Ο αλιευτικός στόλος της Αντιπάρου έχει υποστεί μείωση την τελευταία δεκαετία. Πριν από 10 χρόνια δραστηριοποιούνταν στην περιοχή 12-14 καΐκια, με μήκος 13-20 μέτρα. Σήμερα έχουν μείνει μόνο τα μικρά καΐκια.

Ακόμα και με άσχημο καιρό οι ψαράδες θα πάνε για ψάρεμα

Η μείωση των ιχθυαποθεμάτων αναγκάζει τους ψαράδες να κάνουν μακρύτερα ταξίδια

Τα ψάρια έχουν μειωθεί σημαντικά!

Η μείωση παρατηρείται σε όλα τα είδη των ψαριών!

Η μείωση είναι ένα εδραιωμένο φαινόμενο καθώς παρατηρείται για παραπάνω από 7 χρόνια.

Τα παραγάδια επιβαρύνουν λιγότερο το θαλάσσιο οικοσύστημα

Οι ψαράδες συναντάνε συχνά απειλούμενα είδη

Η πλειοψηφία των ψαράδων λέει όχι στη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων

Οι ψαράδες θέλουν να αναλάβουν δράσεις για την αντιμετώπιση της υπεραλίευσης

Αρνητικές συνέπειες της υπεραλίευσης στην Αντίπαρο Υποβαθμίζεται το θαλάσσιο περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα εμφανίζεται δραματική μείωση των αλιευμάτων. Εξαφανίζονται οι πιο παραδοσιακοί τρόποι ψαρέματος. Οι επαγγελματίες ψαράδες εξαναγκάζονται να διανύουν όλο και μεγαλύτερες αποστάσεις, αλλά και να εντατικοποιούν τις μεθόδους που χρησιμοποιούν. Απειλούνται με εξαφάνιση τα επαγγέλματα των ανθρώπων που σχετίζονται με το ψάρεμα, όπως παράκτιοι αλιείς και ιχθυοπώλες. Αυξάνονται οι τιμές των ψαριών λόγω μειωμένης προσφοράς.

Συνέπειες στο τουριστικό προϊόν της Αντιπάρου Τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται μια όλο και εντονότερη στροφή του τουριστικού ενδιαφέροντος προς προορισμούς οι οποίοι διαφοροποιούν το προσφερόμενο τουριστικό προϊόν τους από αυτό του μαζικού τουρισμού.

Προστασία της πολιτισμικής κληρονομιάς Η Αντίπαρος έχει συμφέρον και θα πρέπει να προστατεύσει και να διατηρήσει τόσο το θαλάσσιο φυσικό περιβάλλον της, όσο και τις παραδοσιακές μορφές της κοινωνικής και οικονομικής της ζωής. Οι ψαράδες του νησιού αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της πολιτισμικής κληρονομιάς της Αντιπάρου και ως τέτοιο αξίζουν μεγαλύτερης προσοχής και προστασίας.

Συμπλήρωση ερωτηματολογίων

Συνέντευξη με ψαράδες

Συνέντευξη με ιχθυοπώλη

Ομάδα ερευνητικής εργασίας

Ευχαριστούμε Τους ψαράδες του νησιού που συμμετείχαν στη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων Τον κ. Νίκο Κουβαρά Τον κ. Άγγελο Μεσολογγίτη του λιμενικού σταθμού Αντιπάρου Τον κ. Χαράλαμπο Τσαντάνη Τους γονείς των μαθητών του Γυμνασίου Αντιπάρου Ιχθυο

Ομάδα Ερευνητικής Εργασίας Ομάδα Ερευνητικής Εργασίας Υπεύθυνη καθηγήτρια Αναστασοπούλου Ειρήνη Ομάδα μαθητών Δημήτρης Κουβαράς Κονδυλία Μαριάνου Ευαγγελία Παλαιολόγου Κατερίνα Παλαιολόγου Γιάννης Σκιαδάς Πέτρου Στατίβα Δημήτρης Φαρούπος Πέτρος Φαρούπος