ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΕΠΑΝΕΚΤΙΜΙΣΗ ΤΥΠΩΝ Γκεσούλη Αποστολία_Μπιτχαβάς Παναγιώτης_Παντελοπούλου Αναστασία

Aldo Rossi, Giorgio Grassi SAN ROCCO, MONZA (1966) Aldo Rossi, Giorgio Grassi Η Monza είναι μια μικρή πόλη που υπάγεται στο Μιλάνο το οποίο όλο και εξαπλώνεται. Η γύρω περιοχή αποτελεί μία μίξη από κατοικίες και βιομηχανικά κτίρια χαρακτηριστικά του ημιαστικού τοπίου της βόρειας Λομβαρδίας. Ένας ήδη υπάρχων δρόμος χωρίζει στα δύο περίπου την περιοχή. Η πρόθεση του σχεδιασμού είναι να προτείνει εναλλακτικές τόσο για το μορφολογικό χάος του βιομηχανικού προαστίου όσο και για τον καθιερωμένο τύπο κτιρίου της ιδιωτικής και δημόσιας κατοίκησης. Το σχέδιο προέκυψε από την διερεύνηση του κτιριακού τύπου με αυλή. Ένας κάνναβος από διώροφα συγκροτήματα κατοικιών ορίζει μια σειρά από μικρές εσωτερικές αυλές. Στο κέντρο της σύνθεσης υπάρχουν δύο μεγάλες αυλές – η μία δίπλα στον κεντρικό δρόμο και η άλλη διαπερνάται από αυτόν. Επειδή είναι τετραπλάσιες σε μέγεθος από τις υπόλοιπες και τα κτίρια που τις ορίζουν είναι διπλάσια σε ύψος έχουν πιο δημόσιο χαρακτήρα από τις υπόλοιπες. Μία τρίτη εξίσου μεγάλη αυλή βρίσκεται μόνη της στην ανατολική πλευρά της σύνθεσης. Η διερεύνηση της τυπολογίας αυτής επηρεάστηκε από έναν σημαντικό αριθμό προηγούμενων: την τοπική αστική και αγροτική αρχιτεκτονική, τα αβαεία της περιοχής αλλά και τα συγκροτήματα κατοικιών του Karl Marx Hof στη Βιέννη.

Ο Rossi αναφέρει : « Στην οικιστική μονάδα του San Rocco προτείνω ένα σχήμα απόλυτου ορθολογισμού: το ρωμαϊκό πλέγμα εφαρμοσμένο σε ένα τμήμα της Λομβαρδίας. Αυτή η μελέτη θα μπορούσε να επεκταθεί επ’ άπειρον, υπήρχε σε αυτή κάτι το εντελές ,αλλά και σχεδόν ασκητικό. Έπειτα σκέφτηκα πως τα δύο μέρη της μελέτης θα έπρεπε να είναι μετατοπισμένο σαν υπό γωνία. Μικρή, όμως, γωνία. Ο καθρέφτης παρέμεινε στην κορνίζα του, αλλά αυλακωμένος, θα ’λεγες , από μία ρωγμή που κανείς δεν θα μπορούσε να ορίσει ως επιθυμία ασυμμετρίας, αλλά μάλλον σαν ατύχημα που συνέβη στην κορνίζα και που αλλοίωνε ελαφρά την αντανάκλαση του προσώπου. Ή, κι αν η αντανάκλαση δεν ήταν αλλοιωμένη, ήταν σίγουρα ελαφρώς συγκεχυμένη.»

ΝΕΑ ΠΟΛΗ RUNCORN (1968 – 1974) James Stirling Ο James Stirling στηρίζεται στα ιστορικά προηγούμενα των Αγγλικών πόλεων του περασμένου αιώνα (Bath και Εδιμβούργο) αναγνωρίζοντας τις χωρικές τους ποιότητες σε αντίθεση με αυτές των νέων αγγλικών πόλεων που χτίστηκαν μεταπολεμικά, τις οποίες θεωρεί αποτυχημένες.

Το Runcorn ανήκει στην τρίτη φάση ανάπτυξης των βρετανικών νέων πόλεων κατά την οποία σχεδιάστηκαν πόλεις ως αντίδραση σε προηγούμενα συστήματα κυκλοφορίας και με διαφορετική έμφαση στις διάφορες λειτουργίες της πόλης. Βρίσκεται μεταξύ των βιομηχανικών πόλεων Liverpool και Manchester και δημιουργήθηκε με σκοπό να μειώσει την ανεργία και την έλλειψη στέγης που υπήρχε σ’ αυτές τις πόλεις. Ο χώρος της πόλης διαιρείται σε οικοδομικά τετράγωνα διαστάσεων 91,4 x 91,4, στα οποία τοποθετούνται συνεχή κτίσματα σε σχήμα L ορίζοντας έτσι τις δύο πλευρές τους, ενώ οι άλλες δύο ορίζονται από συστοιχίες δέντρων. Το εσωτερικό των τετραγώνων διαμορφώνεται με κήπους που ποικίλουν σε μέγεθος και έχουν διαφορετικά όρια και θέα περιέχοντας χώρους παιχνιδιού για τα παιδιά ή γήπεδα τένις τα μεγαλύτερα. Το σχήμα της κάτοψης επιτρέπει τον προσανατολισμό των χώρων καθημερινής χρήσεις προς το νότο ή τη δύση, οι οποίοι τοποθετούνται προς το εσωτερικό του οικοδομικού τετραγώνου.

Στον τελευταίο όροφο υπάρχουν διαμερίσματα των 2-3 ατόμων Σχεδιάστηκαν 1500 κατοικίες οι οποίες είναι ισομερώς κατανεμημένες σε διαμερίσματα 2-3 ατόμων, 4-5 ατόμων και 5-6 ατόμων. Αυτή η ποικιλία τύπων κατοικίας περιέχεται σε ένα τμήμα του συγκροτήματος των 5 ορόφων και η αναλογία αυτή κατανέμεται ομαλά παντού, ώστε να αποφεύγεται η συγκέντρωση μιας συγκεκριμένης ομάδας κοινωνικής ή ηλικιακής. Τα σπίτια του ισογείου είναι για 5 ή 6 άτομα έχουν τραπεζαρία και δωμάτιο παιχνιδιών, βλέπουν σε ιδιωτικό κήπο και τα υπνοδωμάτια τοποθετούνται σε όροφο. Οι μεζονέτες των 4-5 ατόμων έχουν την είσοδό τους σε ανυψωμένο διάδρομο, που βρίσκεται στην πλευρά του δρόμου, και έχουν καθιστικά που ανοίγονται σε μπαλκόνια με θέα στο εσωτερικό του τετραγώνου, ενώ τα υπνοδωμάτια είναι σε ψηλότερη στάθμη. Στον τελευταίο όροφο υπάρχουν διαμερίσματα των 2-3 ατόμων Τα κλιμακοστάσια βρίσκονται στην πλευρά του δρόμου και με την τοποθέτησή τους σχηματίζουν μια ρυθμική σειρά κατά μήκος του τετραγώνου. Ισόγειο Α’ όροφος Β’ όροφος Γ’ όροφος Δ’ όροφος

Τα δύο σκέλη του κάθε κτίσματος ενώνονται στη γωνία τους με έναν κόμβο στον οποίο τοποθετούνται πιο δημόσιες και κοινόχρηστες χρήσεις όπως καταστήματα, πλυντήρια και pub. Στον ίδιο κόμβο καταλήγουν και οι προεκτάσεις των εξωτερικών υπερυψωμένων διαδρόμων των δύο γειτονικών κτισμάτων, καθώς και μια ράμπα από το εσωτερικό του οικοδομικού τετραγώνου.

Ενώ το σχέδιο αυτό είχε υλοποιηθεί κατά ένα μέρος αποφασίστηκε ότι πρέπει να αλλάξουνε οι τύποι των διαμερισμάτων ώστε να δημιουργηθούν περισσότερα σπίτια για μεγαλύτερες οικογένειες και όχι τόσο μικρά διαμερίσματα. Τα κτίρια της δεύτερης φάσης είναι διώροφα ή τριώροφα που σχηματίζουν ευθύγραμμα μπλοκ κατοικιών τα οποία τοποθετούνται κατά μήκος των ήδη διαμορφωμένων δρόμων στο νότιο τμήμα της πόλης. Επειδή οι δρόμοι και ο περιβάλλων χώρος είχαν ήδη κατασκευαστεί όταν αποφασίστηκε η αλλαγή των σχεδίων το σύστημα θέρμανσης που θα εξυπηρετούσε τις νέες κατοικίες έπρεπε να μην είναι υπόγειο αλλά υπέργειο. Το συγκρότημα γκρεμίστηκε το 1990 επειδή υπήρχαν προβλήματα θέρμανσης τα οποία οφείλονταν και στο σύστημα θέρμανσης αλλά και στην κακή μόνωση των κτιρίων. Επιπλέον ένα βασικό παράπονο των κατοίκων ήταν ότι το έβρισκαν καταθλιπτικό.