ΨΥΧΟKOIΝΩΝΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ Μάθημα 2 Γκέκα Μαρία Πανεπιστήμιο Κρήτης mgeka1@yahoo.com

Ιστορικά στοχεία για την εξέλιξη του εαυτού

Οι ιδέες των φιλοσόφων Αρχαίους έλληνες φιλοσόφους Εαυτός Ψυχή, Νους ή πνεύμα, Διαρκές, αιώνιο

Σωκράτης Στόχος του φιλοσόφου η ηθική βελτίωση του ανθρώπου Δελφικό ρητό «γνώθι σαυτόν» Συνείδηση της άγνοιας Ενδοσκόπηση και διαλεκτική Εαυτός ανακαλύπτεται κατά την επικοινωνία και τη συζήτηση με τους άλλους Άγνωστη περιοχή

Πλάτωνας Ψυχή: αφενός, αυτό που κινείται μόνο του και κινεί τα άλλα, αφετέρου, αυτό που αντιλαμβάνεται, συναισθάνεται και θέλει Διαχωρισμός της ψυχής σε δύο μέρη: 1ο Λογιστικό ή νους: έδρα γνώσης και αρετής 2ο Μη λογικό: αισθήσεις Ευγενικότερο (Θυμός) Κατώτερο (Επιθυμία)

Αριστοτέλης Ψυχή: ασώματη, δύναμη που κινεί και κατευθύνει το σώμα Ενότητα (ψυχή και σώμα) Φυτική Ψυχή (θρεπτικόν) Ζωϊκή Ψυχή (αισθητικόν) Λόγος (Νους)

Μεσαίωνα: η σπουδαιότητα του ατόμου μειώνεται Αναγέννηση: αναζωπύρωση το ενδιαφέρον για άτομο και εαυτό Από 17ο αιώνα έμφαση στην ατομικότητα

Μοντέρνοι φιλόσοφοι Descartes : Διάκριση ψυχή και σώματος Σκέφτομαι άρα υπάρχω (Cogito ergo sum) Ικανοί για σκέψη, υπάρχουμε μόνο μέσω της σκέψης, Εαυτός κενός από συναισθήματα, σχέσεις, ανάπτυξη, μοναχικός στοχαστής, καθαρό υποκείμενο

Locke: η γνώση προέρχται από τις εμπειρίες Γνώση πυρήνας του εαυτού Διάκριση βιολογικού όντος και σκεπτόμενου όντος Hume: o εαυτός είναι μία ψευδαίσθηση Ο εαυτός δεν είναι μια οντότητα «Γραμματικό αποκύημα της φαντασίας» (εγώ) Μείωση ενδιαφέροντος για το άτομο, όφελος της κοινωνικής ομάδας Koestler : Το μηδέν και το άπειρο (1974) Kant: διάκριση υποκειμενικού-αντικειμενικού εαυτού

1890: James Εαυτός-αντικείμενο : γνώση και αξιολόγηση του εαυτού όπως γνωρίζουμε και αξιολογούμε τον άλλο. Εαυτός-δράστης: εκτέλεση των νοητικών εντολών που ελέγχουν και διευθύνουν τις εμπειρίες, τις σκέψεις, τις πράξεις.

- Υλικός Εαυτός (ό,τι μου ανήκει πχ. το σώμα μου) - Κοινωνικό Εαυτός (αναγνώριση από τους άλλους) - Γνώστης/Πνευματικός Εαυτός (ο έχοντας συνείδηση)

1897 : Baldwin Θεωρία για την ανάπτυξη του κοινωνικού ευατού «Socius» αναφέρεται στον Κοινωνικό εαυτό Εαυτός: κοινωνικό και πολιτιστικό προϊόν

Ego--------------------------- Alter Εαυτός   Ego--------------------------- Alter Πώς βλέπουμε τον εαυτό μας Πώς βλέπουμε τον άλλο

1902 : Cooley Εαυτός καθρέφτης (καθρεφτιζόμενος εαυτός, looking glass self) Α) πώς φανταζόμαστε ότι μας βλέπουν οι άλλοι Β) πώς φανταζόμαστε ότι μας κρίνουν οι άλλοι Γ) ένα είδος αυτοσυναισθήματος, πχ. περηφάνεις, ντροπή

1934 : Mead Ο εαυτός αναπτύσσεται βάση των κρίσεων του άλλου μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο όπου ο ευατός και ο άλλος αλληλεπιδρούν. Δύο χαρακτηριστικά ο ευατός I (εγώ) και me (εμένα) I (εγώ): εσωτερικευμένες στάσεις του άλλου me (εμένα): κρίσεις του άλλου για μένα Ομάδες που ανήκουμε αποτελούν το πλαίσιο αναφοράς για τη δημιουργία του εαυτού

ΣΥΜΒΟΛΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ Ανθρώπινη συμβίωση : αλληλεπιδράσεις Επικοινωνία: σύμβολα όπως γλώσσα, σωματικές ενέργειες Δυναμικό κοινωνικό πεδίο δράσης

Το άτομο αποκτά την ταυτότητά του διαμέσου των διαδικασιών της επικοινωνίας (απόκτηση ρόλων)   Το άτομο δυναμική συμμετοχή σε κάθε κοινωνική κατάσταση Αντίληψη του εαυτού : γνωστκή δομή που γεννιέται από την αλληλεπίδραση του ανθρώπινου οργανισμού και του κοινωνικού περιβάλλοντος