Η ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ Aurelii Augustini de animae quantitate Incipiunt Sancti Augustini soliloquiorum libri duo Carmen angelicum Gloria in excel[si]s D[e]o. Et in terra pax hominibus bon[a]e voluntatis. Laudamus Te. Benedicim[us] Te. Adoramus Te. Glorificamus Te. Ymnum dicimus tibi. Gratias agimus p[ro]pter gloriam tuam magna[m]. D[omi]ne D[eu]s rex c elestis D[eu]s Pater om[ni]p[oten]s. D[omi]ne fili unigenite. [IHU XPE] altissime. D[omi]ne D[eu]s agnus D[e]i filius Patris. Qui tollis peccata mundi miserere nobis. Qui tollis peccata mundi suscipe deprecationem n[ost]ram. Qui sedes ad dexteram Patris miserere nob[is]. Quo[d] Tu solus s[an]c[tu]s. Tu solus D[omi]n[u]s. Tu solus altissimus [IHU XPE]. Cum s[an]c[t]o sp[irit]u in gloria D[e]i Patris amen. (Vulgata) Et in terra pax homínibus bonæ voluntátis. Laudámus te. Benedícimus te. Adorámus te. Glorificámus te. Grátias ágimus tibi propter magnam glóriam tuam. Dómine Deus, Rex cœléstis, Deus Pater omnípotens. Dómine Fili unigénite, Iesu Christe. Dómine Deus, Agnus Dei, Fílius Patris. Qui tollis peccáta mundi, miserére nobis. Qui tollis peccáta mundi, súscipe deprecatiónem nostram. Qui sedes ad déxteram Patris, miserére nobis. Quóniam tu solus Sanctus. Tu solus Dóminus. Tu solus Altíssimus, Iesu Christe. Cum Sancto Spíritu in glória Dei Patris. Amen. Quantitas –tis= ποιότητα Incipio, incepi, inceptum 3= αρχίζω, ξεκινώ soliloquium –ii= μονόλογος Carmen –inis= τραγούδι Bona –ae= καλή Voluntas –tis= θέληση Ymnus –ni= ύμνος Gratias ago, egi, actum 3= ευχαριστώ Propter= εξαιτίας Tollo 3= αίρω, σηκώνω Misereor, misertus sum 2= λυπάμαι, οικτείρω Suscipio, suscepi, susceptum 3= δέχομαι Deprecatio –onis= κατάρα

Οι χρόνοι των ρημάτων στα λατινικά Τα λατινικά ρήματα έχουν έξι χρόνους: Ενεστώτα Παρατατικό Μέλλοντα Παρακείμενο (που αντιστοιχεί τόσο στον νεοελληνικό αόριστο όσο και παρακείμενο) Υπερσυντέλικο Συντελεσμένο μέλλοντα Στα λατινικά αυτό που ονομάζουμε ‘αρχικοί χρόνοι του ρήματος’ έχει την ακόλουθη μορφή (παράδειγμα το ρήμα dico=λέω: Dico, dixi, dictum, dicere ή Dico, dixi, dictum, 3

αντιστοίχιση Με ποιον τρόπο σχηματίζονται όλοι οι έξι λατινικοί χρόνοι; Ο πρώτος τύπος είναι το πρώτο πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα. Από τον ενεστώτα, δηλαδή το θέμα του, σχηματίζονται και οι δύο επόμενοι χρόνοι, δηλ. ο παρατατικός και ο μέλλοντας. Ο δεύτερος τύπος είναι το πρώτο πρόσωπο της οριστικής παρακειμένου. Από τον παρακείμενο, δηλαδή το θέμα του, σχηματίζονται και οι δύο τελευταίοι χρόνοι, υπερσυντέλικος και συντελεσμένος μέλλοντας.

παράδειγμα Dico. Είναι ο πρώτος τύπος και είναι ο ενεστώτας=λέω. Από αυτόν με αλλαγή των καταλήξεων σύμφωνα με τη γραμματική προκύπτει ο παρατατικός dicebam=έλεγα και dicam=θα πω. Dixi. Είναι ο δεύτερος τύπος και είναι ο παρακείμενος=είπα ή έχω πει. Από αυτόν με αλλαγή των καταλήξεων σύμφωνα με τη γραμματική προκύπτει ο υπερσυντέλικος dixeram=είχα πει και dixero=θα έχω πει.

Ο τρίτος τύπος των αρχικών χρόνων του λατινικού ρήματος Ο τρίτος τύπος που βλέπουμε και μαθαίνουμε κατά σειρά είναι το σουπίνο dictum. Από αυτόν παράγεται η παθητική μετοχή του παρακειμένου, που βοηθά στον σχηματισμό των τριών τελευταίων χρόνων της παθητικής φωνής (παρακειμένου, υπερσυντελίκου και συντελεσμένου μέλλοντα), καθώς και σε άλλες περιπτώσεις.

Ο τελευταίος τύπος που μπορεί να δηλώνεται και με έναν αριθμό από το 1 ως το 4. Dicere ή 3 Amare ή 1 Habere ή 2 Audire ή 4. Ο τύπος αυτός είναι το απαρέμφατο και δείχνει, όπως και ο αριθμός, τη συζυγία σύμφωνα με την οποία κλίνεται το ρήμα, πράγμα που καθορίζει τις καταλήξεις που πρέπει κάθε φορά να βάλουμε για να το σχηματίσουμε σωστά.