Γ΄ Δημοτικό Μακεδονίτισσας «Στυλιανός Λένας» Λευκωσία Γ΄ Δημοτικό Μακεδονίτισσας «Στυλιανός Λένας» Λευκωσία Θέμα: Μεγάλο ψηφιδωτό με παραστάσεις από την ιστορία της Κύπρου Υπεύθυνος εκπαιδευτικός: Στέλιος Παπαμάρκου Διευθυντής: Χρήστος Δημοσθένους Σχολικές Χρονιές: 2009-2011

Σκεπτικό: Η ιδέα για δημιουργία μεγάλου ψηφιδωτού με θέμα από την ιστορία της Κύπρου γεννήθηκε μετά από προβληματισμό με το διευθυντή και το διδασκαλικό σύλλογο του νεόκτιστου σχολείου για το πώς θα μπορούσαν τα παιδιά να παρέμβουν εικαστικά στο κατά γενική ομολογία σύγχρονο αρχιτεκτονικό οικοδόμημα του σχολείου τους. Η έλλειψη είναι ένα σχήμα που κυριαρχεί στο χώρο της εσωτερικής αυλής. Ήταν επόμενο λοιπόν να επιλεγεί αυτό το σχήμα για να δημιουργηθούν οι συνθέσεις των ψηφιδωτών εικόνων.

Τρόπος και στάδια δημιουργίας ψηφιδωτού Η δημιουργία ψηφιδωτών με κεραμικά πλακάκια προσφέρει τη δυνατότητα να δουλέψουν σ’ αυτά μεγάλος αριθμός παιδιών, ενώ παράλληλα το αποτέλεσμα είναι αρκετά ανθεκτικό σε οποιεσδήποτε μελλοντικές κακόβουλες επεμβάσεις. Τα κεραμικά είναι ένα υλικό που το βρίσκει κανείς εύκολα και φθηνά, ενώ προσφέρει ψηλό αισθητικό αποτέλεσμα. Τρόπος και στάδια δημιουργίας ψηφιδωτού 1. Επιλογή του χώρου: Οι επιφάνειες που επιλέγηκαν για να τοποθετηθούν οι ελλείψεις με τα ψηφιδωτά ήταν οι τοίχοι των τριών τάξεων που βρίσκονται στον ισόγειο χώρο του σχολείου εκεί όπου στεγάζεται και η εσωτερική αυλή, καθώς τα παιδιά περνούν τον περισσότερο τους χρόνο τα διαλείμματα σε εκείνο τον χώρο.

Η επιλογή του χώρου έγινε κατόπιν εισηγήσεων των παιδιών στα πλαίσια του κεντρικού μαθητικού συμβουλίου. 2. Σχεδιασμός ελλείψεων: Οι ελλείψεις σχεδιάστηκαν πάνω σε επιφάνειες από ξύλο marin plywood για να υπάρχει αντοχή σε περίπτωση επαφής με το νερό. Ανάλογα με το μέγεθος της έλλειψης χρησιμοποιήθηκε και ανάλογος αριθμός επιφανειών. Ακολούθως αυτές κόπηκαν ακριβώς στο σχήμα της έλλειψης και τοποθετήθηκαν πάνω στον τοίχο για να γίνει το σχέδιο. Όταν έγινε το σχέδιο τα κομμάτια των ελλείψεων αφαιρέθηκαν και μεταφέρθηκαν στο εργαστήρι Τέχνης για γίνει η ψηφοθέτηση από τα παιδιά.

To πλεονέκτημα που προσφέρει η πιο πάνω μέθοδος για την κατασκευή ψηφιδωτών σε σύγκριση με την απ’ ευθείας τοποθέτηση των ψηφίδων στον τοίχο, είναι η πιο καθαρή και οργανωμένη δουλειά των παιδιών. Το μειονέκτημα είναι πως δεν προσφέρει στον εκπαιδευτικό μια συνολική εικόνα της σύνθεσης καθώς αυτή εξελίσσεται κατά τη διάρκεια κατασκευής του ψηφιδωτού για να γίνονται οι οποιεσδήποτε διορθώσεις. 3. Τρόπος εργασίας - Κατασκευή ψηφιδωτού : Τα παιδιά εργάζονταν σε ομάδες κατά τη διάρκεια του μαθήματος της Τέχνης. Μια υποομάδα ήταν υπεύθυνη για το σπάσιμο των κεραμικών σε μια παλιά πετσέτα, ενώ τα υπόλοιπα παιδιά έβαζαν τη γόμα πίσω από κάθε πλακάκι με τη βοήθεια ενός πλαστικού κουταλιού.

Όσον αφορά την τεχνική της τοποθέτησης των ψηφίδων, τα παιδιά δεν αντιμετώπισαν οποιαδήποτε δυσκολία καθώς προηγήθηκε ενασχόλησή τους με άλλα υλικά (π.χ. χοντρά χρωματιστά χαρτονάκια, βότσαλα, ψηφιδωτά σε Η/Υ) και έτσι είχαν λύσει διάφορα εικαστικά προβλήματα που αναφύονται κατά τη ψηφοθέτηση.

6. Εμπλοκή Συνδέσμου Γονέων: 5. Υλικά: Ξύλινες επιφάνειες marin plywood, κεραμικά πλακάκια, σφυρί, παλιά πετσέτα, έτοιμη γόμα ειδική για συγκόλληση πλακιδίων σε ξύλο, πλαστικά κουταλάκια, πλαστικά πιατάκια, γάντια μιας χρήσης, σπάτουλα, αρμόστοκος. Σημ: (1) Η χρήση γαντιών επιβάλλεται με τη χρήση της συγκεκριμένης γόμας καθώς όταν αυτή στεγνώσει στα χέρια των παιδιών δύσκολα αφαιρείται. (2) Ο αρμός τοποθετείται στο τέλος, κι αφού έχει τελειώσει η τοποθέτηση των ψηφίδων, με σπάτουλα και καθαρίζεται με ένα σφουγγάρι και νερό (η διαδικασία επαναλαμβάνεται 2-3 φορές μέχρι να καθαρίσουν οι ψηφίδες). 6. Εμπλοκή Συνδέσμου Γονέων: Η εμπλοκή του Συνδέσμου Γονέων ήταν πολύ υποβοηθητική ιδιαίτερα όσον αφορά στην εξεύρεση προμηθευτή κεραμικών. Αφιλοκερδής ήταν η προσφορά γονέα παιδιού του σχολείου ο οποίος είναι ιδιοκτήτης καταστημάτων ειδών υγιεινής προσφέροντας τα κεραμικά, χωρίς καμιά χρέωση στο σχολείο.

7. Στάση μαθητών και εξωσχολικών – Δημιουργία κουλτούρας: Οι μαθητές εργάστηκαν με μεγάλη όρεξη για την δημιουργία και ολοκλήρωση του ψηφιδωτού. Καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας απολάμβαναν την εργασία τους καθώς δημιουργήθηκε ένα περιβάλλον όπου αισθάνονταν ότι εκείνη την ώρα δεν έκαναν μάθημα. Το τελικό αποτέλεσμα τους έκανε να νιώθουν περήφανοι για το έργο που δημιούργησαν για το σχολείο τους. Η σειρά που έχει δημιουργηθεί μέχρι στιγμής στο σχολείο (σταυρόσχημο ειδώλιο, τάλαντο, παράσταση από αγγείο) αποτελεί και σημείο αναφοράς για άλλα μαθήματα διαφόρων τάξεων και τυγχάνουν μιας διαθεματικής προσέγγισης.

Παράλληλα οι πιο μικροί μαθητές του σχολείου ανυπομονούν να φτάσουν στην Στ΄ τάξη για να ασχοληθούν κι αυτοί με το ψηφιδωτό. Δημιουργείται έτσι σιγά σιγά μια κουλτούρα στο σχολείο.