Καθηγητής Γεώργιος Μ. Κατσιμπρής Η Διαδικασία της Προσφοράς Χρήματος, η Ζήτηση Χρήματος και η Άσκηση της Νομισματικής Πολιτικής Ενότητα 10* Καθηγητής Γεώργιος Μ. Κατσιμπρής Τμήμα Χρηματοοικονομικής & Τραπεζικής Διοικητικής Πανεπιστήμιο Πειραιώς *Σχόλια & Επισημάνσεις Λαθών Ευπρόσδεκτα

I. Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ) Αποτελείται από: Την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και Τις Κεντρικές Τράπεζες των χωρών μελών της ΟΝΕ Πρωταρχικός σκοπός: η επίτευξη και διατήρηση της σταθερότητας του γενικού επιπέδου τιμών Αρμοδιότητες του ΕΣΚΤ: η χάραξη και άσκηση της νομισματικής πολιτικής στην ΕΕ κρατάει και διαχειρίζεται τα συναλλαγματικά αποθέματα των κρατών μελών η διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας του συστήματος πληρωμών η έκδοση τραπεζογραμματίων η έγκριση του όγκου ευρωκερμάτων που μπορούν να εκδώσουν οι χώρες μέλη κ.α.

Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) Ιδρύθηκε το 1998 και διασφαλίζει την πραγματοποίηση των αποφάσεων του ΕΣΚΤ Όργανα της ΕΚΤ: Το Διοικητικό Συμβούλιο το ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων, απαρτίζεται από τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής και τους διοικητές των εθνικών κεντρικών τραπεζών Αρμοδιότητες: διαμορφώνει τη γενική στρατηγική της νομισματικής πολιτικής αποφασίζει για τους ενδιάμεσους νομισματικού στόχους αποφασίζει για τα βασικά επιτόκια αποφασίζει για την προσφορά ρευστότητας στο ΕΣΚΤ καθορίζει τον προσδιορισμό των υποχρεωτικών διαθεσίμων διασφαλίζει τη συμμόρφωση των εθνικών κεντρικών τραπεζών προς τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΚΤ δίνει άδεια στις εθνικές κεντρικές τράπεζες για την έκδοση ευρω-χαρτονομισμάτων και κερμάτων κ.α

Αρμοδιότητες Οργάνων της ΕΚΤ Η Εκτελεστική Επιτροπή: απαρτίζεται από τον πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο και τέσσαρα μέλη Αρμοδιότητες: Άσκηση της νομισματικής πολιτικής σε καθημερινή βάση Έκδοση οδηγιών προς τις εθνικές τράπεζες για την εφαρμογή των αποφάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου Το Γενικό Συμβούλιο: απαρτίζεται από τον πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο και τους διοικητές όλων των εθνικών κεντρικών τραπεζών είναι προσωρινό όργανο και συμβουλεύει τις χώρες–μέλη που δεν ανήκουν στην ΟΝΕ να προετοιμαστούν για την είσοδό τους σ’ αυτή

Η Ανεξαρτησία του ΕΣΚΤ Το Ε.Σ.Κ.Τ, σύμφωνα με τη συνθήκη του Μάαστριχτ έχει: πλήρη αυτονομία στη χάραξη και άσκηση της νομισματικής πολιτικής και οικονομική και πολιτική ανεξαρτησία Τομείς στους οποίους ο ρόλος της ΕΚΤ είναι υποβαθμισμένος: Στο τομέα της συναλλαγματικής πολιτικής την αρμοδιότητα της οποίας έχει το Εcofin Στον τομέα εποπτείας των τραπεζών που ασκείται από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες, ενώ η ΕΚΤ παίζει μόνο συμβουλευτικό ρόλο Οι εθνικές κεντρικές τράπεζες παίζουν το ρόλο του τελικού δανειστή (lender of last resort)

Εξήγηση της Συμπεριφοράς της Κεντρικής Τράπεζας Η Θεωρία της Γραφειοκρατικής Συμπεριφοράς (Theory of bureaucratic behavior): ο στόχος της κεντρικής τράπεζας είναι η μεγιστοποίηση της δύναμης και του κύρους της αποτελεί παράδειγμα του προβλήματος ιδιοκτήτη- αντιπροσώπου Πρέπει να είναι ανεξάρτητη η κεντρική τράπεζα; Παράγοντες που συνηγορούν υπέρ της ανεξαρτησίας της: Η ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα μπορεί να έχει πιο μακροπρόθεσμους στόχους από τους πολιτικούς Αποφεύγεται ο πολιτικός οικονομικός κύκλος (political business cycle) τα δημοσιονομικά ελλείμματα θα είναι λιγότερο πληθωριστικά Παράγοντες που συνηγορούν κατά της ανεξαρτησίας της: Η κεντρική τράπεζα δεν είναι υπεύθυνη για τα αποτελέσματα της πολιτικής της (γεγονός μη δημοκρατικό) Δεν είναι εύκολος ο συντονισμός της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής

Ο Βαθμός Ανεξαρτησίας της Κεντρικής Τράπεζας σε 17 Χώρες και το Επίπεδο του Πληθωρισμού τους

Δημιουργία Χρήματος και η Διαδικασία της Προσφοράς Χρήματος Ο Ισολογισμός της Κεντρικής Τραπέζης της Ελλάδος Ενεργητικό Τράπεζα της Ελλάδος Παθητικό Χρυσός και απαιτήσεις σε χρυσό - Τραπεζογραμμάτια και κέρματα σε κυκλοφορία(C) Απαιτήσεις σε συνάλλαγμα - Καταθέσεις σε ΕΥΡΩ Πιστωτικών Δάνεια σε ευρώ σε πιστωτικά ιδρύματα (RB) ιδρυμάτων της ζώνης ΕΥΡΩ ( R ) της ζώνης ευρώ - Καταθέσεις σε ευρώ κατοίκων και μη Χρεόγραφα Γενικής Κυβέρνησης κ.α. κατοίκων της ζώνης ευρώ Απαιτήσεις έναντι της Γενικής Κυβέρνησης - Υποχρεώσεις σε συνάλλαγμα Απαιτήσεις εντός του ευρωσυστήματος κατοίκων και μη της ζώνης ευρώ (συμμετοχή στα κεφάλαια και αποθέματα - Υποχρεώσεις εντός του ευρω της ΕΚΤ, καθαρές απαιτήσεις που απορρέουν συστήματος (καθαρές υποχρεώσεις από την κατανομή ευρώ εντός του ευρω- που απορρέουν από την κατανομή συστήματος κ.α.) Τραπεζογραμματίων ευρώ εντός του ευρωσυστήματος κ.α.) Λοιπά στοιχεία ενεργητικού - Λοιπές Υποχρεώσεις - Μετοχικό Κεφάλαιο & Αποθεματικά

Η Νομισματική Βάση ή Πρωτογενές Χρήμα (Β ) (monetary base or high-powered money) Β = C + R Όπου: C= τραπεζογραμμάτια και κέρματα σε κυκλοφορία R= καταθέσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων στην ΚΤ Από τον ισολογισμό της Κεντρικής Τραπέζης της Ελλάδος προκύπτει η εξίσωση της νομισματικής βάσης: Β= Χρυσός + Απαιτήσεις σε συνάλλαγμα + Χρεόγραφα Δημοσίου + Απαιτήσεις έναντι της Γενικής Κυβέρνησης + Απαιτήσεις εντός του ευρωσυστήματος + Λοιπά ενεργητικά – Καταθέσεις σε ευρώ κατοίκων και μη της ζώνης ευρώ – Υποχρεώσεις σε συνάλλαγμα – Υποχρεώσεις εντός του ευρωσυστήματος – λοιπές υποχρεώσεις – Μετοχικό Κεφάλαιο & Αποθεματικά Η εξίσωση του Β μας επιτρέπει να προσδιορίσουμε τους παράγοντες που επηρεάζουν το μέγεθος της νομισματικής βάσης

Έλεγχος της Νομισματικής Βάσης Η Κ.Τ αγοράζει ομόλογα €1000 από τις τράπεζες: Ενεργητικό Τραπεζικό Σύστημα Παθητικό Καταθέσεις στην ΤΕ (R ) + € 1.000 Επενδύσεις (ομόλογα) - € 1.000 Ενεργητικό Κεντρική Τράπεζα Παθητικό Ομόλογα + € 1.000 Καταθέσεις Τραπεζών + € 1.000 Η Τ.Ε αγοράζει ομόλογα €1000 από το μη τραπεζικό κοινό: Ενεργητικό Μη Τραπεζικό Κοινό Παθητικό Καταθέσεις Όψεως + € 1.000 Επενδύσεις (ομόλογα) - € 1.000 Ενεργητικό Κεντρική Τράπεζα Παθητικό Ενεργητικό Τραπεζικό Σύστημα Παθητικό Καταθέσεις στην ΤΕ (R ) + € 1.000 Καταθέσεις Όψεως + € 1.000 Αποτέλεσμα: R ↑ € 1.000 και Β ↑ € 1.000

Έλεγχος της Νομισματικής Βάσης Η Τ.Ε αγοράζει ομόλογα €1000 τοις μετρητοίς από το μη τραπεζικό κοινό: Ενεργητικό Μη Τραπεζικό Κοινό Παθητικό Ρευστά διαθέσιμα + € 1.000 Επενδύσεις (ομόλογα) - € 1.000 Ενεργητικό Κεντρική Τράπεζα Παθητικό Ομόλογα + € 1.000 Τραπεζογραμμάτια σε κυκλοφορία + € 1.000 Αποτέλεσμα: R αμετάβλητο και Β ↑ € 1.000 Το αποτέλεσμα στο Β είναι βέβαιο ενώ στο R είναι αβέβαιο Ανάληψη € 1.000 από το λογαριασμό όψεως: Ενεργητικό Μη Τραπεζικό Κοινό Παθητικό Καταθέσεις Όψεως - € 1.000 Ενεργητικό Τραπεζικό Σύστημα Παθητικό Διαθέσιμα (R ) - € 1.000 Καταθέσεις Όψεως - € 1.000 Αποτέλεσμα: R ↓ € 1.000 και Β αμετάβλητο

Έλεγχος της Νομισματικής Βάσης Οι τράπεζες δανείζονται από την Κεντρική Τράπεζα: Ενεργητικό Τραπεζικό Σύστημα Παθητικό Ρευστά διαθέσιμα ( R ) + € 1.000 Δάνεια από ΚΤ + € 1.000 Ενεργητικό Κεντρική Τράπεζα Παθητικό Δάνεια σε Τράπεζες + € 1.000 Καταθέσεις Τραπεζών ( R ) + € 1.000 Αποτέλεσμα: R ↑ € 1.000 και Β ↑ € 1.000 Από τα παραπάνω συνάγεται ότι: η Κεντρική Τράπεζα ελέγχει καλύτερα τη νομισματική Βάση (Β) από ότι τα Διαθέσιμα του τραπεζικού συστήματος (R)

Δημιουργία Τραπεζικού (Δευτερογενούς) Χρήματος Δημιουργία χρήματος από την επιμέρους τράπεζα: Υποθέσεις: Οι τράπεζες διατηρούν μόνο καταθέσεις όψεως, D. Το ποσοστό υποχρεωτικών διαθεσίμων για λογαριασμούς όψεως είναι rd = 10%. Οι τράπεζες βρίσκονται σε ισορροπία όταν τα πλεονάζοντα αποθεματικά τους ΕR= 0. Αν ΕR > 0 η τράπεζα χορηγεί δάνεια ή κάνει επενδύσεις μέχρις ότου ΕR=0. Όλες οι τράπεζες έχουν ΕR=0. Όλες οι συναλλαγές γίνονται μόνο με επιταγές, δηλαδή, δεν γίνονται αναλήψεις. Υποθέτουμε ότι η ΚΤ αγοράζει στην ανοικτή αγορά ομολογίες αξίας €1.000 από τη τράπεζα ΑΛΦΑ.

Δημιουργία Τραπεζικού (Δευτερογενούς) Χρήματος Αγορά της ΚΤ ομολόγων αξίας €1.000 από την ΑΛΦΑ: Ενεργητικό ΑΛΦΑ Παθητικό Διαθέσιμα (R) + € 1.000 Ομολογίες - € 1.000 Η ΑΛΦΑ τώρα έχει ΕR= €1.000 και χορηγεί δάνειο €1.000: Ενεργητικό ΑΛΦΑ Παθητικό Διαθέσιμα (R) + € 1.000 Καταθέσεις όψεως + € 1.000 Ομολογίες - € 1.000 Δάνεια + € 1.000 Το δάνειο χρησιμοποιείται από τον δανειολήπτη: Η τράπεζα δε μπορεί να κάνει (ασφαλώς) δάνεια μεγαλύτερα από το μέγεθος των πλεοναζόντων αποθεματικών που έχει πριν χορηγήσει το δάνειο, διότι όταν το δάνειο χρησιμοποιηθεί, πιθανότατα θα χάσει ίση ποσότητα διαθεσίμων (τα οποία θα κερδίσει κάποια άλλη τράπεζα)

Δημιουργία Τραπεζικού (Δευτερογενούς) Χρήματος Δημιουργία χρήματος από το τραπεζικό σύστημα: Συνεχίζοντας το προηγούμενο παράδειγμα, ο δανειολήπτης της ΑΛΦΑ εκδίδει επιταγή € 1.000 στο όνομα του πωλητού των αγαθών ή υπηρεσιών που αγόρασε ο οποίος την καταθέτει στο λογαριασμό του στην ΒΗΤΑ τράπεζα: Ενεργητικό ΒΗΤΑ Παθητικό Διαθέσιμα (R) + € 1.000 Καταθέσεις όψεως + € 1.000 Η ΒΗΤΑ τώρα έχει ΕR= ΔD x (1-rd)=1.000x0,90 = € 900 και χορηγεί δάνειο €900: Ενεργητικό ΒΗΤΑ Παθητικό Διαθέσιμα (R) + € 100 Καταθέσεις όψεως + € 1.000 Δάνεια + € 900 Το δάνειο χρησιμοποιείται, η ΒΗΤΑ χάνει καταθέσεις όψεως και διαθέσιμα €900 τα οποία κερδίζει η ΓΑΜΑ τράπεζα:

Δημιουργία Τραπεζικού (Δευτερογενούς) Χρήματος Ενεργητικό ΒΗΤΑ Παθητικό Διαθέσιμα (R) + € 100 Καταθέσεις όψεως + € 1.000 Δάνεια € 900 Ενεργητικό ΓΑΜΑ Παθητικό Διαθέσιμα (R) + € 900 Καταθέσεις όψεως + € 900 Η ΓΑΜΑ τώρα έχει ΕR= ΔDx(1-rd)=900x0,90 = € 810 και χορηγεί δάνειο €810: Διαθέσιμα (R) + € 90 Καταθέσεις όψεως + € 900 Δάνεια + € 810 Το δάνειο χρησιμοποιείται, η ΓΑΜΑ χάνει καταθέσεις όψεως και διαθέσιμα €810 τα οποία κερδίζει η ΔΕΛΤΑ τράπεζα κ.ο.κ.

Σύνολο για όλες τις τράπεζες Δημιουργία τραπεζικού χρήματος υποθέτοντας rd = 10% και μια αύξηση των διαθεσίμων €.1000 Τράπεζα Αύξηση καταθέσεων Αύξηση Δανείων Αύξηση Διαθεσίμων Α 0,00 1.000 Β 900 100 Γ 810 Δ 729 Ε 656,10 Ζ 590,49 . Σύνολο για όλες τις τράπεζες 10.000,00

Ο Πολλαπλασιαστής των Καταθέσεων (D) Μετά την ολοκλήρωση της πολλαπλασιαστικής διαδικασίας: Ενεργητικό Τραπεζικό Σύστημα Παθητικό Διαθέσιμα + 1.000 Καταθέσεις Όψεως + 10.000 Ομολογίες - 1.000 Δάνεια +10.000 Ο Πολλαπλασιαστής των Καταθέσεων: ΕR =0 → R = RR R = RR = rd x D → D = (1/ rd ) x R και εφόσον το rd είναι σταθερό → ΔD = (1/ rd ) x ΔR (1/ rd ) = ο απλός τραπεζικός πολλαπλασιαστής καταθέσεων Αδυναμίες του απλού πολλαπλασιαστή, υποθέτει ότι: δεν γίνονται αναλήψεις από τους λογαριασμούς όψεως και οι τράπεζες δεν διατηρούν πλεονάζοντα διαθέσιμα (ΕR =0)

Πλήρες Υπόδειγμα Προσφοράς Χρήματος Πολλαπλασιαστής του Χρήματος (Money Multiplier): M1 = m1  B Όπου: Μ1 = C + D → προσφορά χρήματος υπό στενή έννοια B = C + R → νομισματική βάση m1 = M1/B → ο πολλαπλασιαστής του χρήματος (1) Υποθέσεις: C/D = c → ο επιθυμητός λόγος των ρευστών διαθεσίμων του μη τραπεζικού κοινού (currency ratio): Το c μας λέει πόσα ρευστά διαθέσιμα επιθυμεί το μη τραπεζικό κοινό να διατηρεί για κάθε ένα € που διατηρεί στο λογαριασμό όψεως ER/D = e → ο επιθυμητός λόγος των πλεοναζόντων διαθεσίμων των τραπεζών (excess reserves ratio) Το e μας λέει πόσα πλεονάζοντα διαθέσιμα επιθυμούν να διατηρούν οι τράπεζες για κάθε ένα € υποχρεώσεων τους σε λογαριασμούς όψεως

Πλήρες Υπόδειγμα Προσφοράς Χρήματος Προσδιορισμός του πολλαπλασιαστή χρήματος m1 : Β = RR + ER + C (2) RR = rd  D ER = e  D C = c  D Η (2) μας λέει το μέρος της B το οποίο είναι αναγκαίο για να ικανοποιήσει: την ανάγκη της τράπεζας για υποχρεωτικά αποθεματικά RR, τη ζήτηση πλεοναζόντων αποθεματικών από τις τράπεζες ER και τη ζήτηση ρευστών διαθεσίμων του μη τραπεζικού κοινού ( C )

Πλήρες Υπόδειγμα Προσφοράς Χρήματος B =(rd  D) + e  D + c  D → B = (rd + e + c )  D (3) Αντικαθιστώντας την (3) στην (1) έχουμε: m1 = (C + D) / (rd + e + c)  D = ( c + 1)  D /(rd + e + c)  D → m1 = ( c + 1) /(rd + e + c) (4) Μ1 = [( c + 1) /(rd + e + c) ]  B και (5) ΔΜ1= [( c + 1) /(rd + e + c) ]  ΔB Παράδειγμα: αν rd = 10%, e = 1% , c = 5% και ΔR = + €1.000 ΔB = ΔR = + €1.000 ΔΜ1 = [( 0,05 + 1) /(0,10 + 0,01 +0,05) ]  1.000 = 6,56  1000 = € 6,560

Οι προσδιοριστικοί Παράγοντες της Προσφοράς Χρήματος Η Κεντρική Τράπεζα ελέγχει: το rd (rt ): rd ↑↓ → m1 ↓↑ → M1 ↓↑ και τη νομισματική Βάση Β: Β ↑↓ → M1 ↑↓ Οι τράπεζες ελέγχουν το e : e ↑↓ → m1 ↓↑ → M1 ↓↑ υπάρχει αρνητική σχέση μεταξύ του e και του επιτοκίου i→ υπάρχει θετική σχέση μεταξύ επιτοκίου και προσφοράς χρήματος : i ↑↓ → e ↓↑ → m1 ↑ ↓ → M1 ↑↓ επίσης, υπάρχει θετική σχέση μεταξύ του e και των αναμενόμενων απωλειών καταθέσεων Το μη τραπεζικό κοινό προσδιορίζει τα c, : c, ↑ → m1 ↓ → M1 ↓

ΙV. Τα εργαλεία της Νομισματικής Πολιτικής Η Αγορά Διαθεσίμων και το διατραπεζικό επιτόκιο: Η Ζήτηση για Διαθέσιμα (reserves): R = RR + ER i (επιτόκιο αγοράς) ↓ → το κόστος ευκαιρίας των ER ↓ → ER ↑ Η καμπύλη ζήτησης Διαθεσίμων έχει αρνητική κλίση Η προσφορά Διαθεσίμων: Η προσφορά αποτελείται από 2 μέρη: από το μέρος εκείνο που προέρχεται από τον δανεισμό από την ΚΤ στο προεξοφλητικό επιτόκιο id και από το μέρος που προέρχεται από πράξεις ανοικτής αγοράς το οποίο καθορίζεται από την ΚΤ Η καμπύλη προσφοράς Διαθεσίμων έχει σχήμα Γ Ισορροπία στην αγορά Διαθεσίμων: Rd = Rs

Προσφορά και Ζήτηση Διαθεσίμων id

Το αποτέλεσμα της αγοράς ομολόγων ή της μείωσης του κόστους δανεισμού από την ΚΤ Αγορά ομολόγων στην ανοικτή αγορά: R , Rs μετατοπίζεται προς τα δεξιά, i  από i1ff σε i2ff Μείωση του προεξοφλητικού επιτοκίου: Δάνεια προς τις τράπεζες  , R  , Rs μετατοπίζεται προς τα δεξιά, i  από i1ff σε i2ff

Το αποτέλεσμα μιας αύξησης του ποσοστού των υποχρεωτικών διαθεσίμων RR  , Rd μετατοπίζεται δεξιά, i  από i1ff σε i2ff

Πράξεις Ανοικτής Αγοράς Οι Πράξεις Ανοικτής Αγοράς διακρίνονται σε: Δυναμικές (dynamic open market operations): στοχεύουν στη μεταβολή της νομισματικής βάσης και συνεπάγονται αλλαγή πολιτικής, και Αμυντικές ( defensive open market operations): στοχεύουν στην εξουδετέρωση ανεπιθύμητων επιδράσεων εξωγενών παραγόντων στη νομισματική βάση Η ΚΤ συνήθως χρησιμοποιεί ρέπος Πλεονεκτήματα του εργαλείου των πράξεων ανοικτής αγοράς: η Κεντρική Τράπεζα έχει τον απόλυτο έλεγχο των πράξεων διακρίνεται από ευελιξία και ακρίβεια αποτελέσματος είναι εύκολα αντιστρέψιμες εκτελούνται πολύ γρήγορα

Η πολιτική των Πάγιων Διευκολύνσεων Περιλαμβάνουν: Διευκολύνσεις Αποδοχής Καταθέσεων: οι τράπεζες καταθέτουν στην ΤΕ την ημερήσια ρευστότητά τους και κερδίζουν επιτόκιο μιας ημέρας Οριακή Χρηματοδότηση: οι τράπεζες που έχουν ανεπάρκεια διαθεσίμων μπορούν να χρηματοδοτηθούν από την ΤΕ για μια μέρα και με ενέχυρο τίτλους του δημοσίου Η ΤΕ διατηρεί Λογαριασμό Διακανονισμού μέσω του οποίου γίνονται όλες οι κινήσεις των τραπεζών στην διατραπεζική αγορά Αν το υπόλοιπο του λογαριασμού διακανονισμού για μια τράπεζα είναι χρεωστικό στο τέλος της ημέρας μετατρέπεται αυτόματα σε οριακή χρηματοδότηση

Η πολιτική των Πάγιων Διευκολύνσεων Πλεονέκτημα: επιτρέπει στην ΚΤ να παίξει το ρόλο του τελικού δανειστή Μειονεκτήματα: Δημιουργείται σύγχυση στις αγορές όταν μεταβάλλεται το προεξοφλητικό επιτόκιο Διακυμάνσεις των δανείων οριακής χρηματοδότησης προκαλούν ανεπιθύμητες μεταβολές στην προσφορά χρήματος Δεν ελέγχεται πλήρως από την ΚΤ : η ΚΤ καθορίζει το προεξοφλητικό επιτόκιο, αλλά εναπόκειται στη τράπεζα η χρησιμοποίηση οριακής χρηματοδότησης

Η πολιτική των Πάγιων Διευκολύνσεων Έχει προταθεί: Η κατάργηση των προεξοφλητικών δανείων από τον Friedman: Διότι εξαλείφονται οι διακυμάνσεις του Μ Καταργείται όμως ο ρόλος του τελικού δανειστή της ΚΤ Να συνδεθεί το προεξοφλητικό επιτόκιο (discount rate id) στο επιτόκιο αγοράς Αν i-id διατηρείται σταθερό θα υπάρχουν μικρότερες διακυμάνσεις τόσο στα προεξοφλητικά δάνεια των τραπεζών από την ΚΤ όσο και της προσφοράς χρήματος Οι ανακοινώσεις για το ύψος του προεξοφλητικού επιτοκίου δεν θα δίνουν λάθος μηνύματα στις αγορές

Η πολιτική των Υποχρεωτικών Καταθέσεων Πλεονέκτημα: λειτουργεί άμεσα και επηρεάζει όλες τις τράπεζες ταυτόχρονα Μειονεκτήματα: Έστω και μικρές μεταβολές στο ποσοστό των υποχρεωτικών καταθέσεων έχουν πολύ μεγάλη επίδραση στη προσφορά χρήματος Η αύξηση του ποσοστού των υποχρεωτικών καταθέσεων προκαλεί σοβαρά προβλήματα ρευστότητας στις τράπεζες Συχνές μεταβολές προκαλούν αβεβαιότητα στις τράπεζες Λόγω του χαμηλού (ή μηδενικού) επιτοκίου των υποχρεωτικών καταθέσεων αποτελούν ένα είδος φόρου Έχει προταθεί Η κατάργηση των υποχρεωτικών διαθεσίμων 100% υποχρεωτικές καταθέσεις ( Friedman): Πλεονέκτημα: απόλυτος έλεγχος της προσφοράς χρήματος

V. Άσκηση Νομισματικής Πολιτικής Τελικοί Στόχοι: Σταθερότητα τιμών Πλήρη απασχόληση Υψηλό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης Σταθερότητα επιτοκίων Σταθερότητα στις χρηματοπιστωτικές αγορές Σταθερότητα συναλλαγματικής ισοτιμίας Πολλοί στόχοι συγκρούονται

Αναγκαία Κριτήρια της Στρατηγικής της Νομισματικής Πολιτικής Η νομισματική πολιτική πρέπει να: Αποτελεσματική Κατανοητή διαφανής Υπεύθυνη Συνεπής με την ανεξαρτησία της ΚΤ

Στρατηγική της Κεντρικής Τράπεζας για την Άσκηση Νομισματικής Πολιτικής

Άσκηση Νομισματικής Πολιτικής: χρησιμοποιούμενος ενδιάμεσος στόχος: Προσφορά Χρήματος 1. Η M d μεταβάλλεται μεταξύ M d' και M d'‘ 2. Με στόχο την προσφορά χρήματος στο M*, το i κυμαίνεται μεταξύ i' και i''

Άσκηση Νομισματικής Πολιτικής: χρησιμοποιούμενος ενδιάμεσος στόχος: το Επιτόκιο 1. Η M d κινείται μεταξύ M d' και M d'' 2. Αν ο στόχος-επιτόκιο είναι το i* η Ms κινείται μεταξύ M' και M''

Κριτήρια για την Επιλογή των Στόχων της Νομισματικής Πολιτικής Κριτήρια για τους ενδιάμεσους στόχους (intermediate targets): Ελεγξιμότητα (controllability) Μετρησιμότητα (Measurability)Σταθερότητα επιτοκίων Ικανότητα να προβλέπουν μεταβολές του στόχου Τα επιτόκια δεν είναι σαφώς καλύτερα από το Μ βάσει των κριτηρίων Ι και ΙΙ διότι είναι δύσκολο να μετρηθούν και να ελεγχθούν τα πραγματικά επιτόκια Κριτήρια για τους λειτουργικούς στόχους (operating targets): ίδια με εκείνα των ενδιάμεσων στόχων