ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΑΘΗΚΕΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΑΘΗΚΕΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ Χειμερινό Τετράμηνο 2006
Η δημιουργία του ανθρώπου Κυριακή, 1 Οκτωβρίου 2006 Η δημιουργία του ανθρώπου
Α. Ο σκοπός της δημιουργίας του ανθρώπου
Για ποιο σκοπό έπλασε ο Θεός τον άνθρωπο; Ο Θεός δεν ήταν αναγκασμένος να πλάσει τον άνθρωπο. Τον έπλασε για τη δόξα Του. «διότι εδημιούργησα αυτούς διά την δόξαν μου, έπλασα αυτούς και έκαμα αυτούς». Ησ. μγ’ 7 Συνεπώς, είμαστε σημαντικοί για τον Θεό.
Ο Θεός χαίρεται να έχει κοινωνία με τον άνθρωπο Ο Θεός χαίρεται να έχει κοινωνία με τον άνθρωπο «και η τρυφή μου ήτο μετά των υιών των ανθρώπων.» Παρ. η’ 31 (μιλά η Σοφία του Θεού) «Ο Νώε ήτο άνθρωπος δίκαιος, τέλειος μεταξύ των συγχρόνων αυτού· μετά του Θεού περιεπάτησεν ο Νώε.» Γεν. ς’ 9 «Κύριος ο Θεός σου, ο εν μέσω σου, ο δυνατός, θέλει σε σώσει, θέλει ευφρανθή επί σε εν χαρά, θέλει αναπαύεσθαι εις την αγάπην αυτού, θέλει ευφραίνεσθαι εις σε εν άσμασι.» Ζαχ. γ’ 17 «Επίστευσε δε Αβραάμ εις τον Θεόν, και ελογίσθη εις αυτόν εις δικαιοσύνην, και φίλος Θεού ωνομάσθη». Ιακ. β’ 23
Ποιος είναι ο σκοπός της ζωής μας; Ποιος είναι ο σκοπός της ζωής μας; Να δοξάζουμε τον Θεό. Να τον γνωρίζουμε και να τον απολαμβάνουμε για πάντα. «Αύτη δε είναι η αιώνιος ζωή, το να γνωρίζωσι σε τον μόνον αληθινόν Θεόν και τον οποίον απέστειλας Ιησούν Χριστόν». Ιωάν. ιζ’ 3 «εγώ ήλθον διά να έχωσι ζωήν και να έχωσιν αυτήν εν αφθονία». Ιωάν. ι’ 10. «Εφανέρωσας εις εμέ την οδόν της ζωής· χορτασμός ευφροσύνης είναι το πρόσωπόν σου· τερπνότητες είναι διαπαντός εν τη δεξιά σου». Ψαλμ. ις’ 11
Β. Η εικόνα του Θεού
Ο άνθρωπος πλάστηκε κατ’ εικόνα Θεού Ο άνθρωπος πλάστηκε κατ’ εικόνα Θεού «Και είπεν ο θεός, Ας κάμωμεν άνθρωπον κατ' εικόνα ημών, καθ' ομοίωσιν ημών·» Γεν. α’ 26 Το γεγονός ότι ο άνθρωπος πλάστηκε κατ’ εικόνα Θεού σημαίνει ότι ο άνθρωπος είναι όπως ο Θεός και αντιπροσωπεύει τον Θεό. Κανένα άλλο δημιούργημα δεν αναφέρεται ότι είναι πλασμένο κατ’ εικόνα Θεού.
Πλευρές της εικόνας του Θεού Πλευρές της εικόνας του Θεού Πολλοί δυτικοί αλλά και ορθόδοξοι θεολόγοι έχουν συνδέσει την εικόνα του Θεού μόνο με τον νου, την ψυχή. Ωστόσο, πολλοί άλλοι θεολόγοι θεωρούν πως η εικόνα του Θεού αφορά ολόκληρο τον άνθρωπο. (π.χ. θεολόγοι της αναμορφωμένης θεολογίας Meredith Kline) Για την ορθόδοξη θεολογία επίσης «η εικόνα του Θεού αγκαλιάζει ολόκληρο το πρόσωπο, το σώμα και την ψυχή δηλαδή». (Κάλλιστος Ware)
Πλευρές της εικόνας του Θεού Πλευρές της εικόνας του Θεού Α. Ηθικά: Ο άνθρωπος είναι ηθικό δημιούργημα, δηλαδή με την αίσθηση του καλού και του κακού, του δικαίου και του αδίκου. Β. Πνευματικά: Ο άνθρωπος και στην πνευματική δημιουργία, όπου ανήκουν οι άγγελοι. Δοξάζει τον Θεό και με το πνεύμα Του. Ως πνευματικό ον είναι αθάνατος. Δεν θα πάψει να υπάρχει στην αιωνιότητα.
Πλευρές της εικόνας του Θεού Πλευρές της εικόνας του Θεού Γ. Διανοητικά-Συναισθηματικά: Ο άνθρωπος είναι έλλογο ον, (με λόγο-λογική), κάτι που τον διακρίνει από τα άλογα ζώα. Λόγος-Γλώσσα Δημιουργικότητα: τέχνη και πολιτισμός Έχει πλούσιο συναισθηματικό κόσμο. Δ. Σχέσεις: Ζει σε ποικιλία σχέσεων με άλλους αλλά και με τη δημιουργία: γάμος, οικογένεια, φιλία, γένος, έθνος κ.ά.
Πλευρές της εικόνας του Θεού Πλευρές της εικόνας του Θεού Ε. Σωματικά: Όλος ο άνθρωπος είναι πλασμένος κατ’ εικόνα Θεού. Το σώμα μας είναι ένα κατάλληλο εργαλείο, που θαυμάσια μας υπηρετεί ως όντα πλασμένα κατ’ εικόνα Θεού. Ο Θεός μας έχει δώσει επιπλέον τη δυνατότητα να γεννούμε ανθρώπους κατά τη δική μας εικόνα και ομοίωση. «Έζησε δε ο Αδάμ εκατόν τριάκοντα έτη, και εγέννησεν υιόν κατά την ομοίωσιν αυτού, κατά την εικόνα αυτού, και εκάλεσε το όνομα αυτού Σήθ·» Γεν. ε’ 3
Κατ’ εικόνα: άνθρωπος και ζώα Από πολλές απόψεις η εικόνα του Θεού στον άνθρωπο, δεν τον αντιδιαστέλλει απόλυτα από τα υπόλοιπα δημιουργήματα. π.χ. τα ζώα. Πρόκειται για διαφορές βαθμού, π.χ. στον συναισθηματικό κόσμο. Αυτό είναι λογικό, από τη στιγμή που όλη η δημιουργία με τον ένα ή τον άλλο τρόπο εκφράζει κάτι από τον χαρακτήρα του Θεού. Έτσι, σε σχέση με τα υπόλοιπα δημιουργήματα ο άνθρωπος είναι το εγγύτερο στον Θεό.
Κατ’ εικόνα και ομοίωσιν Οι Πατέρες της Εκκλησίας έβλεπαν στη φράση «καθ’ ομοίωσιν» μια δυνατότητα εξέλιξης του κατ’ εικόνα. Πράγματι, ο άνθρωπος μπορεί να καλλιεργήσει την ομοιότητά του με τον Θεό ή να την καταστρέψει περισσότερο. «Άγιοι γίνεσθε, διότι εγώ είμαι άγιος». Α’Πέτρ. α’ 16 «Ο άνθρωπος ο εν τιμή και μη εννοών ωμοιώθη με τα κτήνη τα φθειρόμενα». Ψαλμ. μθ’ 20
Τι απέγινε η εικόνα του Θεού, όταν ο άνθρωπος έπεσε; Η εικόνα του Θεού στον άνθρωπο διαστρεβλώθηκε, αλλά δεν χάθηκε τελείως. Ο Θεός, πολύ μετά την πτώση του ανθρώπου, λέει στον Νώε: «όστις χύση αίμα ανθρώπου, υπό ανθρώπου θέλει χυθή το αίμα αυτού· διότι κατ' εικόνα Θεού εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον·». Γεν. θ’ 6
Με την εν Χριστώ λύτρωση, η εικόνα του Θεού … αρχίζει να αποκαθίσταται: «απεξεδύθητε τον παλαιόν άνθρωπον μετά των πράξεων αυτού και ενεδύθητε τον νέον, τον ανακαινιζόμενον εις επίγνωσιν κατά την εικόνα του κτίσαντος αυτόν» Κολ. γ’ 10 «Ημείς δε πάντες … μεταμορφούμεθα εις την αυτήν εικόνα από δόξης εις δόξαν, καθώς από του Πνεύματος του Κυρίου». Β’ Κορ. γ’ 18
Κατά τη δεύτερη έλευση του Χριστού … η εικόνα του Θεού στους λυτρωμένους θα αποκατασταθεί τελείως. «διότι όσους προεγνώρισε, τούτους και προώρισε συμμόρφους της εικόνος του Υιού αυτού, διά να ήναι αυτός πρωτότοκος μεταξύ πολλών αδελφών·» Ρωμ. η’ 29 «Αγαπητοί, τώρα είμεθα τέκνα Θεού, και έτι δεν εφανερώθη τι θέλομεν είσθαι· εξεύρομεν όμως ότι όταν φανερωθή, θέλομεν είσθαι όμοιοι με αυτόν, διότι θέλομεν ιδεί αυτόν καθώς είναι». Α’ Ιωάν. γ’ 2
Γ. «Άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς».
Γιατί ο Θεός έπλασε δύο φύλα; «Και εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον κατ' εικόνα εαυτού· κατ' εικόνα Θεού εποίησεν αυτόν· άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς». Γεν. α’ 27. Ο άνθρωπος ως άρσεν και θήλυ εκφράζει μια πλευρά της εικόνας του Θεού: Α) Ως προς τις αρμονικές σχέσεις Β) Ως προς την ισότητα των προσώπων Γ) Ως προς τη διαφορά των ρόλων
Α) Ως προς τις αρμονικές σχέσεις Ο άνθρωπος δεν πλάστηκε ως απομονωμένο ον, αλλά με δυνατότητα να κάνει σχέσεις. Όπως και ο Θεός, ο οποίος υπάρχει αιωνίως εν Τριάδι προσώπων, με σχέσεις αγάπης. Οι σύζυγοι αποτελούν μία ενότητα ενώπιον του Θεού («ο γαρ ο Θεός συνέζευξεν»). Είναι σχέση σωματική («σάρκα μία») Είναι σχέση πνευματική («οι άνδρες να αγαπώσι τας εαυτών γυναίκας ως τα εαυτών σώματα».) Είναι σχέση μόνιμη για ολόκληρη τη ζωή (Ρωμ. ζ’ 2).
Β) Ως προς την ισότητα των προσώπων Β) Ως προς την ισότητα των προσώπων Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες φέρουν την εικόνα του Θεού. Άνδρες και γυναίκες έχουν ίση αξία και σημασία ως πρόσωπα. «Δεν είναι πλέον Ιουδαίος ουδέ Έλλην, δεν είναι δούλος ουδέ ελεύθερος, δεν είναι άρσεν και θήλυ· διότι πάντες σεις είσθε εις εν Χριστώ Ιησού». Γαλ. γ’ 27-8
Γ) Ως προς τη διαφορά των ρόλων Όπως τα πρόσωπα της Τριάδος έχουν διαφορετικούς ρόλους, ενώ είναι ίσα, έτσι και ο άνδρας και η γυναίκα. «Θέλω δε να εξεύρητε, ότι η κεφαλή παντός ανδρός είναι ο Χριστός, κεφαλή δε της γυναικός ο ανήρ, κεφαλή δε του Χριστού ο Θεός». Α’ Κορ. ια’ 3 Ο Αδάμ πλάστηκε πρώτος (Α’ Τιμ. β’ 13) Η Εύα πλάστηκε ως βοηθός του Αδάμ (Γεν. β’ 18, Α’ Κορ. ια’ 9)
Γ) Ως προς τη διαφορά των ρόλων Ο Αδάμ ονόμασε την Εύα (Γεν. β’ 23). Ο Θεός ονόμασε τον άνθρωπο με το όνομα του άνδρα, Αδάμ. (Γεν. ε’ 2) Ο όφις πλησίασε πρώτα την Εύα, για να αντιστρέψει ακριβώς τη σειρά που ο Θεός έθεσε. (Α’ Τιμ. β’ 14). Ο Θεός μίλησε πρώτα στον Αδάμ μετά την πτώση (Γεν. β’ 15-17). Ο Αδάμ εκπροσωπεί το ανθρώπινο γένος (Ρωμ. ε’ 15).
Γ) Ως προς τη διαφορά των ρόλων Μετά την πτώση οι άνδρες έκαναν κατάχρηση της εξουσίας που τους έδωσε ο Θεός. «και προς τον άνδρα σου θέλει είσθαι η επιθυμία σου, και αυτός θέλει σε εξουσιάζει». Γεν. γ’ 16 Εν Χριστώ αποκαθίσταται η τάξη της δημιουργίας: «Αι γυναίκες, υποτάσσεσθε εις τους άνδρας σας, καθώς πρέπει εν Κυρίω. Οι άνδρες, αγαπάτε τας γυναίκάς σας και μη ήσθε πικροί προς αυτάς». Κολ. γ’ 18-19.
Προσευχή και περισυλλογή Τι σημαίνει για την καθημερινή μας ζωή ότι όλοι οι άνθρωποι είναι πλασμένοι κατ’ εικόνα Θεού; Τι σημαίνει για μας ότι άνδρες και γυναίκες στον γάμο μας εκφράζουμε την εικόνα του Θεού;
Βιβλιογραφία Grudem, Systematic Theology, κεφ. 22