Πλαστή η χρυσή μάσκα του Αγαμέμνονα Ερρίκος Σλήμαν Πλαστή η χρυσή μάσκα του Αγαμέμνονα

ΠΛΑΣΤΗ Η ΧΡΥΣΗ ΜΑΣΚΑ ΤΟΥ ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ Το εικονιζόμενο χρυσό «αρχαίο εύρημα» κατονομάζεται στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία ως ΝΕΚΡΙΚΗ ΜΑΣΚΑ ΤΟΥ ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ και εκτίθεται σε περίοπτη προθήκη στην αίθουσα Μυκηναϊκού Πολιτισμού που βρίσκεται στην δεξιά πτέρυγα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών. Είναι το πρώτο εντυπωσιακό έκθεμα που αντικρίζει ο επισκέπτης μπαίνοντας στο μουσείο. Περισσότερο από 1 εκατομμύριο επισκέπτες, Έλληνες και κυρίως ξένοι, συρρέουν κάθε χρόνο στο μουσείο προκειμένου να θαυμάσουν την χρυσή  Μάσκα που υποτίθεται ότι αναπαριστά την νεκρική φιγούρα του Αγαμέμνονα, προϊστορικού βασιλιά των Μυκηνών και του Άργους στην Πελοπόννησο. Πέραν αυτού η ύπαρξη της Μάσκας προβάλλεται με ιδιαίτερη επίφαση σε όλα τα ελληνικά σχολικά βιβλία ως το πλέον λαμπρό δείγμα του λεγόμενου πρωτοελληνικού (Μυκηναϊκού) πολιτισμού και εξαίρετο δείγμα αρχαίας μεταλλοτεχνίας.Η φαινομενικά άψογη τεχνική, το υψηλού επιπέδου μορφολογικό στυλ και η αυθαίρετη κατά τα άλλα ταύτιση του εικονιζόμενου προσωπείου με τον Αγαμέμνονα καθιστούν την Μάσκα ένα από τα πλέον σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα και κορυφαίο έκθεμα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών. Αυτή η μάσκα δεν ανήκει στον Αγαμέμνονα αλλά σε προηγηθέντα κατά πολλά χρόνια βασιλέα, του 16ου αιώνα π.Χ.

Σύμφωνα με τα Ομηρικά έπη ο Αγαμέμνων, υιός του Ατρέα και αδελφός του Μενελάου πήρε μέρος στο Τρωικό πόλεμο ως αρχηγός των Αχαιών και βασίλεψε τον 13ο αιώνα π.Χ. Μετά την επάνοδό του στις Μυκήνες δολοφονήθηκε στο μπάνιο του με τσεκούρι από την μοιχαλίδα σύζυγό του Κλυταιμνήστρα με την βοήθεια του εραστή της Αίγιστου.Ο θρύλος περιβάλει την ζωή, τα κατορθώματα και το τραγικό τέλος του βασιλιά Αγαμέμνονα που αποτελεί κορυφαία φυσιογνωμία της ιστορίας και πηγή αστείρευτης λογοτεχνικής έμπνευσης εδώ και 3.300 χρόνια. Η επίδικος Μάσκα φέρεται να ανακαλύφθηκε πριν 125 χρόνια, την 30η Νοεμβρίου 1876 από τον ερασιτέχνη Γερμανό αρχαιολόγο Heinrich Schliemann (1822-1890) στον βασιλικό ταφικό περίβολο των αρχαίων Μυκηνών στην ΒΔ Πελοπόννησο.Το σημείο της ανακάλυψης είναι συγκρότημα βασιλικών τάφων πίσω από την Πύλη των Λεοντων στην Ακρόπολη των Μυκηνών. Αποτελείται από χρυσό άγνωστης καθαρότητας και αποτελεί το λαμπρότερο ταφικό κτέρισμα του λεγόμενου Μυκηναϊκού πολιτισμού που άκμασε μεταξύ 1600-1100 π.Χ. Ο Ερίκος Σλήμαν καταξιωμένος αρχαιολόγος από προηγηθείσες ανακαλύψεις στην αρχαία Τροία, διενεργούσε ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο των Μυκηνών για λογαριασμό του ελληνικού Δημοσίου που διήρκεσαν από 7 Αυγούστου 1876 μέχρι 3 Δεκεμβρίου 1876, διάστημα 4 μόλις μηνών.Η Μάσκα βρέθηκε σε συγκεκριμένο τάφο χωρίς επιγραφικά στοιχεία και η εικασία ότι ανήκει στον βασιλια Αγαμέμνονα δεν είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη ωστόσο έγινε συμβατικά αποδεκτή αν και έχει ανατραπεί ιστορικά προ πολλών ετών. Αξιοσημείωτο είναι ότι η ανακάλυψη έγινε 3 μόνον ημέρες πριν τον τερματισμό των ανασκαφών.

Πίσω από τη μάσκα του Αγαμέμνονα Στο άρθρο του κ. Calder  προβάλονται εννέα (9) συγκεκριμένοι λόγοι που καθιστούν την Μάσκα ύποπτο προϊόν παραχάραξης και πλαστογραφίας από τον ίδιο τον Σλήμαν με την βοήθεια της ελληνίδας συζύγου του Σοφίας Σλήμαν-Εγκαστρωμένου (1850-1938) και γνωστού χρυσοχόου των Αθηνών το καλοκαίρι του 1876. Ο κ. Traill αναφέρεται σε ισχυρές ενδείξεις πλαστότητας της Μάσκας βάσει  μορφολογικών δεδομένων του εικονιζόμενου προσωπείου (μουστάκια,μύτη,σαγόνι,γένεια κλπ) σε σύγκριση με άλλες 4 μάσκες ήσσονος αρχαιολογικής αξίας που ανακαλύφθηκαν στις Μυκήνες.Ο συγγραφέας κάνει και αυτός αναφορά σε άλλους μελετητές που συνηγορούν στην γένεση αμφιβολιών ως προς την γνησιότητα της Μάσκας και τονίζει την συνεχή από το 1982 άρνηση των ελληνικών Αρχών και της δ/νσης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών να επιτραπή η διενέργεια επιστημονικών δοκιμών αυθεντικότητας της Μάσκας από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες.

Επίμονα ερωτήματα Στο άρθρο του κ. Harrington με τίτλο ΕΠΙΛΟΓΟΣ  στηλιτεύεται η άρνηση της δ/νσης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών να επιτρέψει την διενέργεια δοκιμών γνησιότητας της Μάσκας, αναφέρεται η γνώμη άλλων ερευνητών και προτείνεται η διενέργεια συγκεκριμένων τεστ με ακτίνες Χ φθορισμού, διπλή φασματογραφία μάζας και ραδιοχρονολόγηση Ηλίου, μέθοδοι χαρακτηριζόμενες ως μη καταστροφικές που αφ’ ενός δεν προκαλούν  φθορά στο εξεταζόμενο αντικείμενο αφ’ ετέρου θα διαλύσουν κάθε αμφιβολία αναφορικά με την διαμφισβητούμενη γνησιότητα της επίδικης Μάσκας .