Θεσσαλονίκη, 21 Σεπτεμβρίου 2006 Παιδιά στο Διαδίκτυο Υφιστάμενη Κατάσταση στην Ελλάδα Δρ. Α. Κουντζέρης

2 Παρατηρητήριο για την ΚτΠ Έρευνα eEurope 2005 Προβλήματα & Κίνδυνοι στη χρήση του Internet Τρόποι αντιμετώπισης στην Ελλάδα Παραδείγματα διεθνών πρακτικών Συμπεράσματα Περιεχόμενα

3 Μέτρηση, συλλογή, διάθεση & αξιολόγηση στοιχείων Προτάσεις για την ενίσχυση του ρόλου των νέων τεχνολογιών Μεταφορά & διάχυση τεχνογνωσίας Ο 3ος πυλώνας υλοποίησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Κοινωνία της Πληροφορίας”. (Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του ΕΠ για την ΚτΠ, Κοινωνία της Πληροφορίας Α.Ε.) Παρατηρητήριο για την ΚτΠ H Δράση του Παρατηρητηρίου Μέτρηση και αξιολόγηση της προόδου της χώρας αναφορικά με την πορεία προς την ΚτΠ Συμβολή στην προσπάθεια της χώρας για την επίτευξη των στρατηγικών της στόχων στον τομέα της ΚτΠ H Αποστολή του Παρατηρητηρίου

4 Περιεχόμενα Παρατηρητήριο για την ΚτΠ Έρευνα eEurope 2005 Προβλήματα & Κίνδυνοι στη χρήση του Internet Τρόποι αντιμετώπισης στην Ελλάδα Παραδείγματα διεθνών πρακτικών Συμπεράσματα

5 Δείκτες eEurope Οι δείκτες eEurope είναι το κοινά αποδεκτό σύνολο δεικτών για τις νέες τεχνολογίες στην Ευρώπη Κοινή Ευρωπαϊκή πολιτική για την Κοινωνία της Πληροφορίας Στόχος η παρακολούθηση και αξιολόγηση της πορείας των μέτρων πολιτικής Οι δείκτες eEurope είναι οργανωμένοι σε 10 ενότητες ως εξής Πρόσβαση των Πολιτών στο Διαδίκτυο & Χρήση του Πρόσβαση & Χρήση ΤΠΕ από τις Επιχειρήσεις Ευρυζωνικότητα Κόστος Πρόσβασης στο Διαδίκτυο Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Ηλεκτρονική Μάθηση Ηλεκτρονική Υγεία Ηλεκτρονικές Αγορές και Πωλήσεις Ετοιμότητα Ηλεκτρονικού Επιχειρείν Ασφάλεια ΤΠΕ Οι δείκτες νοικοκυριών & σχολείων για την πρόσβαση στο Διαδίκτυο δίνουν μια εικόνα σχετικά με τις μικρές ηλικίες Η έρευνα για τους δείκτες eEurope για το 2006 περιλαμβάνει ερωτήσεις σχετικά με την ασφάλεια των παιδιών στο Διαδίκτυο

6 Δείκτες eEurope - Μετρήσεις Πανελλαδική Έρευνα (13 Περιφέρειες) Μεθοδολογία σύμφωνη με τις οδηγίες και αρχές της Eurostat Έρευνα σε Νοικοκυριά: Είδος Έρευνας: Τηλεφωνική, μέσης διάρκειας 18 λεπτών Δείγμα: 8330 τυχαία επιλεγμένες επαφές κατανεμημένες αναλογικά στο επίπεδο αστικότητας και στις περιφέρειες της χώρας Περίοδος Έρευνας: – Στατιστικό σφάλμα: ±1,07% Έρευνα σε Σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης: Είδος Έρευνας: Τηλεφωνική, μέσης διάρκειας 11 λεπτών Δείγμα: 801 τυχαία επιλεγμένα σχολεία κατανεμημένα αναλογικά στις βαθμίδες εκπαίδευσης και στις περιφέρειες της χώρας, βάσει καταστάσεων που δόθηκαν από Υπουργείο Παιδείας Περίοδος Έρευνας: – Στατιστικό σφάλμα: ±3,47%

7 Νοικοκυριά - Πρόσβαση στο Διαδίκτυο % νοικοκυριών με κατ’ οίκον πρόσβαση στο Διαδίκτυο Σύνολο δείγματος: n= ,2% 1 στα 4 νοικοκυριά έχει σύνδεση στο Διαδίκτυο Η πλειοψηφία των νοικοκυριών συνδέεται στο Διαδίκτυο μέσω dial-up Νοικοκυριά με σύνδεση στο ΔιαδίκτυοΤρόποι σύνδεσης στο Διαδίκτυο

8 Αναζήτηση πληροφοριών για προϊόντα και υπηρεσίες 85,00% Αποστολή/ λήψη ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ( ) 70,10% Για ψυχαγωγία 60,10% Διάβασμα/ "κατέβασμα"(download) Ηλεκτρονικών Εφημερίδων και Περιοδικών 42,00% Χρήση υπηρεσιών σχετικά με ταξίδια 40,70% Για να μάθετε πληροφορίες σχετικά με τον καιρό 37,00% Για ηλεκτρονική μεταφορά παιχνιδιών και μουσικής 36,40% Επικοινωνία/Συζήτηση με άλλους χρήστες του Internet (Chat rooms) 35,20% Χρήση υπηρεσιών σχετικά με διαμονή 34,50% Για να κατεβάσετε στον υπολογιστή σας (download) λογισμικό 33,30% Για να ακούσετε ραδιόφωνο ή να δείτε τηλεόραση 23,70% Για παραγγελία/ αγορά αγαθών/ υπηρεσιών 22,30% Για να ψάξετε για δουλειά ή να στείλετε κάποιο βιογραφικό 19,00% Για Τραπεζικές συναλλαγές 12,90% Τηλέφωνο μέσω Διαδικτύου/ Internet – Τηλεσυνδιάσκεψη (Videoconference) 10,50% Για Άλλες οικονομικές υπηρεσίες (π.χ. αγορά μετοχών) 6,70% Για Πώληση αγαθών ή υπηρεσιών (π.χ. μέσω δημοπρασιών) 4,80% Για κανένα από τους παραπάνω λόγους μόνο για τη δουλειά 1,50% Νοικοκυριά – Χρήση Διαδικτύου

9 Νοικοκυριά - Πρόσβαση στο Διαδίκτυο στη Ευρώπη Πηγή: Eurostat 2004

10 Νοικοκυριά – Διείσδυση ευρυζωνικότητας στη Ευρώπη Πηγή: Eurostat 2004

11 % σχολείων με πρόσβαση στο Διαδίκτυο Σύνολο δείγματος: n=801 96% Υψηλό το ποσοστό των σχολείων που οι υπολογιστές έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο. Η πλειοψηφία των σχολείων που έχει σύνδεση με το Διαδίκτυο συνδέεται μέσω ISDN. Ευρυζωνική διασύνδεση σχολείων με το σχολικό δίκτυο. Διασύνδεση σχολείων μέχρι το 2008 Σχολεία με σύνδεση στο Διαδίκτυο Τρόποι σύνδεσης στο Διαδίκτυο Σχολεία - Πρόσβαση στο Διαδίκτυο

12 Γνωριμία με τους Η/Υ91 Προετοιμασία εργασιών78 Για παιχνίδια52 Συνεργασία με άλλα σχολεία25 Επικοινωνία με άλλους μαθητές / καθηγητές22 Για αναζήτηση πληροφοριών 5 Για διδακτικούς σκοπούς 3 Για πρακτική εξάσκηση 1 Γνωριμία με τους Η/Υ91 Προετοιμασία εργασιών78 Για παιχνίδια52 Συνεργασία με άλλα σχολεία25 Επικοινωνία με άλλους μαθητές / καθηγητές22 Για αναζήτηση πληροφοριών 5 Για διδακτικούς σκοπούς 3 Για πρακτική εξάσκηση 1 n=621 % Χρήση διαδικτύου από τους μαθητές Χρήση Διαδικτύου από τους μαθητές Η συγκεκριμένη μέτρηση είναι εκτίμηση του υπεύθυνου εκπαιδευτικού για τους Η/Υ και όχι ακριβής καταγραφή. Σχολεία - Χρήση Διαδικτύου

13 % σχολείων που δίνουν δυνατότητα σύνδεσης των μαθητών μέσω του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου EDUNET από το σπίτι τους Η πρόσβαση μαθητών στο EDUNET από το σπίτι τους είναι χαμηλή (11%). Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο EDUNET % σχολείων που διαθέτουν λογαριασμούς σε μαθητές είτε προσωπικούς είτε κοινούς μέσω του EDUNET Ελάχιστα σχολεία διαθέτουν λογαριασμούς σε μαθητές.

14 Κινητή Τηλεφωνία Από έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

15 Περιεχόμενα Παρατηρητήριο για την ΚτΠ Έρευνα eEurope 2005 Προβλήματα & Κίνδυνοι στη χρήση του Διαδικτύου Τρόποι αντιμετώπισης στην Ελλάδα Παραδείγματα διεθνών πρακτικών Συμπεράσματα

16 Η δομή και ο τρόπος λειτουργίας του, καθιστούν το Διαδίκτυο πιο επικίνδυνο για παιδιά απ’ ότι άλλα παραδοσιακά ΜΜΕ: Πληθώρα ακατάλληλου περιεχομένου για ανηλίκους Εύκολη αλλά και τυχαία εύρεση ακατάλληλου περιεχομένου Ανωνυμία Δίοδος επικοινωνίας ενηλίκων με παιδιά Διαφημίσεις με δυνατότητα άμεσης αγοράς Τυχερά παιχνίδια Εθισμός Προβλήματα και Κίνδυνοι Παράλληλα, υπάρχουν αρκετά προβλήματα που σχετίζονται με τη νεότητα του μέσου: Έλλειψη εκπαίδευσης των παιδιών στην ασφαλή χρήση διαδικτύου Έλλειψη δυνατότητας αξιολόγησης του online περιεχομένου από τα παιδιά Έλλειψη ενημέρωσης για τους γονείς Η τεχνολογία για την ασφάλεια του διαδικτύου ακόμα εξελίσσεται

17 Περιεχόμενα Παρατηρητήριο για την ΚτΠ Έρευνα eEurope 2005 Προβλήματα & Κίνδυνοι στη χρήση του Διαδικτύου Τρόποι αντιμετώπισης στην Ελλάδα Παραδείγματα διεθνών πρακτικών Συμπεράσματα

18 SAFENET: Ελληνικό Όργανο αυτορρύθμισης για το περιεχόμενο του Διαδικτύου Μη κερδοσκοπικός οργανισμός Υποστηρίζεται από εταιρίες και οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στο χώρο του Internet Σκοπός του είναι η δημιουργία διαδικασιών για την ασφαλή χρήση του Διαδικτύου ώστε να προστατεύονται τα παιδιά από την εκμετάλλευση δικτυακών τόπων με ακατάλληλο περιεχόμενο (πορνογραφικό, βίαιο, ρατσιστικό) Τρόποι αντιμετώπισης στην Ελλάδα Σχέδιο Δράσης για την ασφαλέστερη Χρήση του Internet: Ευρωπαϊκό πρόγραμμα χωρισμένο σε δύο βασικά δίκτυα Insafe Ευαισθητοποίηση και πληροφόρηση γονέων, εκπαιδευτικών και παιδιών σχετικά με την ασφάλεια στο Internet Inhope Γραμμή καταγγελιών για παράνομο περιεχόμενο στο Internet

19 Ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες με ελληνική συμμετοχή: Educaunet Πρόγραμμα ευαισθητοποίησης για τους κινδύνους στη χρήση του διαδικτύου που απευθύνεται στους νέους OFSI ( Παρατηρητήριο για την ασφαλή χρήση του Διαδικτύου ) Δημιουργία και διάδοση πληροφοριών και συστάσεων σχετικά με την ασφαλή χρήση του διαδικτύου. Τρόποι αντιμετώπισης στην Ελλάδα EDUNET: Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο Συνδέει δικτυακά σχολεία, εκπαιδευτικούς και διοικητικές μονάδες του ΥΠΕΠΘ, προσφέροντας παράλληλα ένα πλήρες πακέτο υπηρεσιών Προσφέρει πρόσβαση στο Διαδίκτυο για τους μαθητές, τόσο από το σχολείο όσο και από το σπίτι Η Υπηρεσία Ελεγχόμενης Πρόσβασης δεν επιτρέπει την πρόσβαση σε σελίδες που περιέχουν παράνομο ή ακατάλληλο υλικό

20 Πάροχοι Internet Προγράμματα Ασφάλειας Οι περισσότεροι ISPs παρέχουν προγράμματα ασφάλειας για την αντιμετώπιση ιών, spyware και adware Parental Control Αρκετοί ISPs προσφέρουν πακέτα ελέγχου πρόσβασης στο Διαδίκτυο, ώστε οι γονείς να μπορούν να περιορίσουν τις ιστοσελίδες που επισκέπτονται τα παιδιά τους, καθώς και να ελέγχουν το ιστορικό της περιήγησής τους. Τρόποι αντιμετώπισης στην Ελλάδα Περιεχόμενο Η συντριπτική πλειοψηφία των ιστοσελίδων με περιεχόμενο ειδικά για παιδιά είναι στην αγγλική γλώσσα, παρ’ όλα αυτά αρχίζουν σταδιακά να εμφανίζονται και ελληνικά τέτοια sites, ενδεικτικά:

21 Νομικό Πλαίσιο Έχουν γίνει νομοθετικές ρυθμίσεις σχετικά με τα εγκλήματα στο Διαδίκτυο, κυρίως στα παρακάτω: Παιδική Πορνογραφία Ρατσισμός και βία Τρομοκρατία Τρόποι αντιμετώπισης στην Ελλάδα

22 Περιεχόμενα Παρατηρητήριο για την ΚτΠ Έρευνα eEurope 2005 Προβλήματα & Κίνδυνοι στη χρήση του Διαδικτύου Τρόποι αντιμετώπισης στην Ελλάδα Παραδείγματα διεθνών πρακτικών Συμπεράσματα

23 Σουηδία  Στα σχολεία προστέθηκε για το εκπαιδευτικό έτος 2006 βιβλίο σχετικά με την ασφάλεια στο Internet  Καθιέρωση ημέρας ασφαλούς Internet στη Σουηδία  Δημιουργία comic book σχετικά με την ασφάλεια για χρήση από τους δασκάλους στα σχολεία  Διεξαγωγή σεμιναρίων σε εκπαιδευτικούς στη Σουηδία με επίδειξη χρήσης internet από παιδιά. Αυστραλία  Δημιουργία πακέτου online προστασίας από το κράτος • Πρόγραμμα φιλτραρίσματος με δωρεάν διάθεση  Χρηματοδότηση οργανισμών και καμπανιών για την ευαισθητοποίηση των πολιτών Αγγλία  Συνεργασία της αστυνομίας με την εταιρεία κατασκευής του δημοφιλέστερου προγράμματος ανταλλαγής μηνυμάτων μέσω Internet, ώστε να προστεθεί ειδική λειτουργία άμεσης ειδοποίησης της αστυνομίας σε περιπτώσεις χρήσης της υπηρεσίας για εκμετάλλευση/παρενόχληση ανηλίκων. Παραδείγματα διεθνών πρακτικών

24 Περιεχόμενα Παρατηρητήριο για την ΚτΠ Έρευνα eEurope 2005 Προβλήματα & Κίνδυνοι στη χρήση του Διαδικτύου Τρόποι αντιμετώπισης στην Ελλάδα Παραδείγματα διεθνών πρακτικών Συμπεράσματα

25 Η διείσδυση του Internet στα ελληνικά νοικοκυριά είναι ακόμη μικρή Η χρήση του Internet στα σχολεία περιορίζεται σε μεγάλο ποσοστό για εκπαιδευτικούς σκοπούς Η διείσδυση του ευρυζωνικού Internet παραμένει σε πολύ μικρά ποσοστά, με αυξητικές τάσεις όμως Τα παραπάνω μας δίνουν προβάδισμα ως προς την αντιμετώπιση των κίνδυνων του Διαδικτύου για τα παιδιά Αν γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες σε επίπεδο Νομοθεσίας, Εκπαίδευσης και Κοινωνικής Ευαισθητοποίησης τότε μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα πραγματικά ασφαλές δίκτυ προστασίας για τα παιδιά στην Ελλάδα. Ειδικότερα:  Πιο αυστηρή νομοθεσία  Περισσότερη εκπαίδευση γονέων και παιδιών  Καλύτερο περιεχόμενο  Καλύτερη τεχνολογία Συμπεράσματα