Πρακτική εργασία σε ομάδες Ενδεικτική επεξεργασία διδακτικού υλικού

Α. Αναγνώριση του κειμενικού είδους, του πομπού, των πιθανών αποδεκτών, του ΠΕΔΙΟΥ / ΤΟΝΟΥ (επίπεδο 1) Τα παιδιά μπορεί:  Να κάνουν αδρομερείς υποθέσεις σχετικά με το τι διαφοροποιεί το κείμενο του Μαμαλάκη από το κείμενο της Ρένας.  Nα επισημάνουν το γεγονός ότι το πρώτο είναι από ιστοσελίδα, ενώ το άλλο από συμβατικό βιβλίο μαγειρικής.  Να σχολιάσουν την «επιστολή» Μαμαλάκη που προηγείται στο πρώτο κείμενο.

Επίσης, τα παιδιά είναι δυνατό να κάνουν προκαταρκτικές υποθέσεις σχετικά με:  Το γεγονός ότι η «επιστολή» προηγείται, ακριβώς επειδή ο δίαυλος επικοινωνίας είναι η ιστοσελίδα, ενώ σε ένα τυπικό βιβλίο μαγειρικής θα είχαμε, ίσως, έναν πρόλογο του συγγραφέα.  Τις διαφορές «επιστολής»-προλόγου σε βιβλίο. (Η «επιστολή» εστιάζει παραπάνω στη σχέση πομπού-αποδέκτη, ενώ ο τυπικός πρόλογος στο περιεχόμενο του βιβλίου μαγειρικής. Ενδέχεται, έτσι, η «επιστολή» να έχει πιο προσωπικά στοιχεία.)  Τη μη τυπική φύση της «επιστολής» (δεν είναι επίσημη, δεν είναι ακριβώς προσωπική, αφού απευθύνεται σε πολλούς αποδέκτες).

Μπορεί ακόμα να σχολιάσουν τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των δύο πομπών και να επισημάνουν τη διαφορά μεταξύ της χρήσης του πλήρους ονοματεπωνύμου, στην περίπτωση του Μαμαλάκη, και του, κατά κάποιον τρόπο, ψευδωνύμου, στην περίπτωση της Ρένας της Φτελιάς (είναι το πραγματικό μικρό της όνομα, και το όνομα του εστιατορίου της, έξω από το οποίο πραγματικά υπάρχει μια φτελιά). Αυτό θα συμβάλει στην κατανόηση της σημειολογικής διαφοράς μεταξύ της επωνυμίας (Μαμαλάκης: επώνυμος διάσημος σεφ, τηλεοπτικός σταρ κτλ) και του «ψευδωνύμου» (Ρένα της Φτελιάς: τοπική, παραδοσιακή μαγείρισσα). Υποστηρικτικός είναι και ο σχολιασμός της φωτογραφίας του Μαμαλάκη, κάτι που απουσιάζει στην περίπτωση της Ρένας.

Τα παιδιά ενδέχεται:  Να εντοπίσουν το ρόλο της εικόνας στην κατασκευή του νοήματος  Να σχολιάσουν τη σημειολογία της φωτογραφίας του Μαμαλάκη [μαύρα ρούχα, καπέλο, μπλούζα που γράφει «culinary genius» (=μαγειρική ιδιοφυία)].  Να αναλύσουν το περιεχόμενο της «επιστολής», όπου δίνεται έμφαση: α) στην προσωπική επικοινωνία και β) στην αυθεντία και το κύρος του Μαμαλάκη, στα ταξίδια του, στο έργο του. B. Γλωσσική και νοηματική επεξεργασία/ΤΡΟΠΟΣ (επίπεδο 2)

Προτείνεται ενδεικτικά η ακόλουθη ανάλυση της γλώσσας της «επιστολής»:  χρήση α’ ενικού προσώπου για δήλωση προσωπικών πληροφοριών  χρήση β’ πληθυντικού, έτσι ώστε να απευθύνεται άμεσα στον αναγνώστη  χρήση ανεπίσημων/οικείων στοιχείων: π.χ. «τούτη» στη νέα ελληνική και ηθελημένη «προχειρότητα» στη φράση «κάπου θα βρείτε και ένα αν θέλετε επικοινωνήστε μαζί μου» (στην περίπτωση της Ρένας δεν υπάρχει τίποτε αντίστοιχο, γιατί;)

Προτείνεται ενδεικτικά και η ακόλουθη ανάλυση της γλώσσας, του περιεχομένου, της δομής και της εικόνας/φωτογραφίας της συνταγής Μαμαλάκη:  Ανάλυση της γλώσσας: - χρήση α΄ πληθυντικού προσώπου (στην οριστική), για να δηλωθεί οικειότητα, συμμετοχικότητα, αμεσότητα - χρήση ειδικού λεξιλογίου (σοταρισμένες, ροδέλες, σοτάρουμε, γαρνίρουμε, πασπαλίζουμε, πένες) - χρήση του ξενόφερτου, προσαρμοσμένου στα ελληνικά λεξιλογίου, ως μηχανισμού δήλωσης αυθεντίας και μοντερνισμού - χρήση υποκοριστικών (κολοκυθάκια κ.λπ.) και σύνθετων λέξεων (φρεσκοτριμμένο, αλατοπιπερώνουμε), όπως και καθημερινών εκφράσεων (στο μεταξύ), ως μηχανισμών αμεσότητας/οικειότητας.

Προτείνεται ενδεικτικά και η ακόλουθη ανάλυση της γλώσσας, του περιεχομένου, της δομής και της εικόνας/φωτογραφίας της συνταγής Μαμαλάκη:  Ανάλυση του περιεχομένου: Δεν πρόκειται για μία παραδοσιακή συνταγή, αλλά για συνταγή που φέρει την προσωπική σφραγίδα του σεφ.  Ανάλυση της δομής: Υλικά-εκτέλεση  Ανάλυση της εικόνας/φωτογραφίας: Π αραπέμπει στο σύγχρονο, στο μοντέρνο.

Ενδεικτικά προτείνεται και η ακόλουθη ανάλυση της γλώσσας, του περιεχομένου, της δομής και της εικόνας/φωτογραφίας της συνταγής της Ρένας:  Ανάλυση της γλώσσας: - χρήση α΄ ενικού προσώπου οριστικής, ενδεχομένως για να δηλωθεί αυθεντία. - χρήση ειδικού λεξιλογίου (ανακατεύω, σβολιάσει, σουρώνω, βουτυρώνω) [σε αντίθεση με την προηγούμενη συνταγή, δεν υπάρχει ξενόφερτο, προσαρμοσμένο στα ελληνικά λεξιλόγιο (μόνη εξαίρεση το «ρεγκάτο»).]  Ανάλυση του περιεχομένου: Πρόκειται για μια παραδοσιακή συνταγή.  Ανάλυση δομής: Υλικά-εκτέλεση  Ανάλυση της εικόνας/φωτογραφίας: Π αραπέμπει στην παράδοση.

Υποστηρίζεται η αντιπαραβολή των δύο κειμένων ως διαφορετικών κοινωνικοπολιτισμικών πράξεων: α) Το κείμενο του Μαμαλάκη δηλώνει ταυτόχρονα αυθεντία και νεωτερικότητα με:  την ανάμειξη δύο κειμενικών ειδών (μη τυπική «επιστολή» και συνταγή)  τη χρήση της ηλεκτρονικής/ψηφιακής πλατφόρμας  την ανάμειξη αυθεντίας και «πρόχειρου»/οικειότητας στο ύφος.  τα υπόρρητα μηνύματα που περνά το ντύσιμο του (μαύρο χρώμα, καπέλο, σκάκι, πιόνι σε σχήμα καπέλου μάγειρα, culinary genius στα αγγλικά)  τη σύνδεση με τηλεοπτικές εκπομπές που λαμβάνει μέρος ο ίδιος ως κριτής. Γ. Το κείμενο ως κοινωνική πράξη (επίπεδο 3)

β) Το κείμενο της Ρένας δηλώνει παράδοση, πολιτισμική σταθερότητα κ.λπ. (Μπορεί να διερευνηθεί και το έμφυλο στοιχείο, γιατί, δηλαδή, μία γυναίκα παρουσιάζεται ανώνυμη και ταυτίζεται με την παράδοση, ενώ ένας άντρας παρουσιάζεται επώνυμα και ταυτίζεται με τη νεωτερικότητα.)

Δ. Αξιολόγηση (επίπεδο 4) Αποτιμάται, στο τέλος, η αποτελεσματικότητα των δύο κειμένων. (Προσοχή: Αξιολόγηση δε σημαίνει ότι «το κείμενο του Μαμαλάκη» είναι πιο αποτελεσματικό. Κάθε κείμενο ξεχωριστά, σε σχέση με τους υποτιθέμενους σκοπούς του και τους/τις αναγνώστες/αναγνώστριες που προϋποθέτει. Η Ρένα ΔΕΝ απευθύνεται σε ψηφιακά εγγράμματους, «μοντέρνους» αναγνώστες, αλλά προωθεί μια πιο παραδοσιακή εικόνα. Και τα δύο κείμενα είναι αποτελεσματικά, με διαφορετικούς τρόπους.)