Σύστημα Δημιουργίας Εγγράφων TeX και LaTeX Σύστημα Δημιουργίας Εγγράφων

TEX Το TeX είναι ένα πρόγραμμα που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από τον Donald E. Knuth*. Είναι ένα σύστημα ηλεκτρονικής στοιχειοθεσίας για κείμενα και μαθηματικές εκφράσεις. http://www-cs-faculty.stanford.edu/~knuth/ *Donald E. Knuth. The TeXbook, Volume A of Computers and Typesetting, Addison-Wesley Publishing Company, 1984, ISBN 0-201-13448-9.

LATEX Το LaTeX είναι ένα εύχρηστο σύστημα που επιτρέπει στοιχειοθεσία υψηλής ποιότητας με την υιοθέτηση ορισμένων προκαθορισμένων επαγγελματικών προτύπων. Το LaTeX που βασίζεται στο TeX για την στοιχειοθεσία, αναπτύχθηκε αρχικά από τον Leslie Lamport*. http://lamport.org *LeslieLamport. LaTeX: A Document Preparation System. Addison-Wesley, Reading, Massachusetts, 2nd edition,1994, ISBN 0-201-52983-1

Πληροφορίες στο WWW Τα προγράμματα TeX και LaTeX διατίθενται ΔΩΡΕΑΝ. Σχετική σελίδα στον Παγκόσμιο Ιστό: http://www.latex-project.org/. Περιέχει πληροφορίες για την απόκτηση των πακέτων μέσω ftp, και οδηγίες για την χρήση τους.

WWW Οδηγοί χρήσης Οι παρακάτω σελίδες είναι χρήσιμες www.ctan.org/ www.ctan.org/tex-archive/info/ www.ctan.org/tex-archive/info/lshort www.maths.tcd.ie/~dwilkins/LaTeXPrimer/ www.miktex.org/ www-h.eng.cam.ac.uk/help/tpl/textprocessing/LaTeX/intro.html http://www.astro.amu.edu.pl/Library/TeX

Η εκδοτική διαδικασία Τα «χειρόγραφα» του συγγραφέα παραδίδονται σε εκδοτική εταιρεία. Ο σχεδιαστής της εταιρείας μελετά και αποφασίζει για την εμφάνιση του βιβλίου. Ο στοιχειοθέτης ακολουθώντας τις οδηγίες του σχεδιαστή τυπώνει το βιβλίο.

Το περιβάλλον LaTeX Το LaTeX έχει το ρόλο του σχεδιαστή.

Συγκρίσεις Οι εντολές του LaTeX, παρεμβάλλονται μέσα στο κείμενο. Διαφορετική φιλοσοφία από τους άλλους επεξεργαστές κειμένου, πχ. MsWord, Wordperfect, κλπ. Η φιλοσοφία του LaTeX ταιριάζει σε προγραμματιστές, ενώ των επεξεργαστών κειμένου ταιριάζει περισσότερο σε γραμματείς.

Πλεονεκτήματα Επαγγελματική εμφάνιση. Η στοιχειοθεσία των μαθηματικών εκφράσεων απαράμιλλη. Απλές και πολύπλοκες δομές υλοποιούνται με ευκολία. Πολλά υποστηρικτικά πακέτα, για γραφικά, φωτογραφίες κλπ. Υποστηρίζεται από όλα τα λειτουργικά συστήματα. (Unix, Windows, Macintosh).

Γενικές Πληροφορίες Το αρχείο εισόδου για το LaTeX είναι ένα απλό αρχείο ASCII. Παράγεται από οποιονδήποτε κειμενογράφο. Περιέχει το κείμενο και τις εντολές LaTeX για την στοιχειοθεσία.

Κενές Θέσεις Κενά, tabs, ή enter χαρακτήρες, θεωρούνται κενές θέσεις. Δύο ή περισσότεροι χαρακτήρες κενών θέσεων, αντιμετωπίζονται από το LaTeX, ως μία κενή θέση. Κενές θέσεις στην αρχή μιας γραμμής, δεν λαμβάνονται υπόψη. Μία κενή γραμμή, σηματοδοτεί την έναρξη νέας παραγράφου.

Χαρακτήρες Ειδικής Χρήσης Οι παρακάτω χαρακτήρες έχουν ειδική λειτουργία. $ & % # _ { } ~ ^ \ Αποτελούν συνθετικά εντολών και εξαναγκάζουν το LaTeX να εκτελέσει συγκεκριμένες λειτουργίες.

Εμφάνιση Ειδικών Χαρακτήρων Για να εμφανιστούν εντός του κειμένου οι χαρακτήρες $ & % # _ { } Πρέπει να έπονται του συμβόλου \ \$ \& \% \# \_ \{ \}

Εντολές LaTeX Όλες αρχίζουν με το σύμβολο \ ακολουθούμενο από γράμματα. Πχ: \documentclass \begin \emph Τελειώνουν με ένα κενό, με έναν αριθμό ή με κάποιον ειδικό χαρακτήρα.

Εντολές Μια άλλη μορφή εντολών αποτελείται από τον χαρακτήρα \ (backslash) και από ακόμη έναν μόνο ειδικό χαρακτήρα. Το LaTeX αγνοεί τα κενά μετά τις εντολές. Εάν πρέπει να τυπωθεί ένα κενό μετά από κάποια εντολή, χρησιμοποιούμε {} και μετά αφήνουμε ένα κενό.

Παραδείγματα I love the \TeX{} and \LaTeX{} programs, but I am not a \TeX{}nician.\\ Today is \today. I love the TEX and LATEX programs, but I am not a TEXnician. Today is January 20, 2004. Τα logos για το TeX & LaTex εμφανίζονται με τις εντολές \TeX και \LaTeX αντιστοίχως. Η τρέχουσα ημερομηνία εμφανίζεται με την εντολή \date

Η αρχή … \documentclass{article} \documentclass[twocolumn]{article} \documentclass[12pt]{article} Όλα τα αρχεία LaTeX αρχίζουν με μια από τις μορφές της εντολής: \documentclass Εντός των { } θέτουμε τον τύπο του εγγράφου που θέλουμε να δημιουργήσουμε. Εντός των [ ] θέτουμε εντολές για το στυλ της σελίδας ή το μέγεθος των γραμμάτων κλπ.

Κατηγορίες εγγράφων Εντός των { } είναι δυνατόν να δηλωθούν οι παρακάτω τύποι εγγράφων. article report book letter slides

Επιλογές Εντός των [ ], είναι δυνατόν να δηλωθούν οι παρακάτω επιλογές: 10pt,11pt,12pt letterpaper, a4paper, a5paper, b5paper,executivepaper, legalpaper leqno fleqn titlepage, notitlepage twocolumn twoside, oneside openright, openany

Δομή ενός LaTeX αρχείου Τα πακέτα (packages) ενισχύουν το LaTeX με επιπλέον δυνατότητες. \documentclass{article} \usepackage{graphics} . . . \begin{document} \end{document} Το μέρος αυτό ονομάζεται preamble Εδώ τοποθετούνται το κείμενο και οι εντολές διαμόρφωσης.

\documentclass[a4paper,11pt]{article} \usepackage{latexsym} \author{A. Einstein} \title{The theory of relativity} \begin{document} \maketitle \tableofcontents \section{Introduction} The Gallilean invariance holds for the Newton equations of motion but it does not hold in the case of Maxwell’s equations. \section{Conclusions} We showed that there exists an upper bound to all velocities and that this bound is the speed of light in vacuum. \end{document}

The theory of relativity Μέγεθος γραμμάτων: 11 στιγμές Τύπος εγγράφου: Άρθρο Τύπος σελίδας: Α4 \documentclass[a4paper,11pt]{article} \usepackage{latexsym} \author{A. Einstein} \title{The theory of relativity} Όνομα συγγραφέα: A. Einstein Τίτλος άρθρου: The theory of relativity

\section{Introduction} The Gallilean invariance … \begin{document} \maketitle \tableofcontents \section{Introduction} The Gallilean invariance … \section{Conclusions} We showed that … \end{document} Κατασκεύασε τον τίτλο όπως ορίστηκε προηγουμένως Κατασκεύασε πίνακα περιεχομένων Ξεκίνα παράγραφο με τίτλο: Conclusions Ξεκίνα παράγραφο με τίτλο: Introduction

Παράγραφοι \section{…} \subsection{…} \subsubsection{…} \paragraph{…} \subparagraph{…} \appendix{…}

Μαθηματικές εκφράσεις Εξισώσεις εν μέσω κειμένου, όπως πχ: Consider a function at the limit Δημιουργούνται στο Latex ως: Consider a function $ f(x)=x^2-e^{-x} $ at the limit $ x \rightarrow 0 $ Η μαθηματική έκφραση γράφεται εν μέσω δύο συμβόλων $ … $

Αριθμημένες εξισώσεις, που καταλαμβάνουν μια ολόκληρη σειρά, όπως πχ: Δημιουργούνται με τον παρακάτω τρόπο: \begin{equation} y = \sum_{i=1}^{n} \frac{a_i}{1+e^{-(b_ix+c_i)}} \end{equation} Η δε αρίθμηση δημιουργείται αυτόματα.

Κλάσματα \frac{παράσταση Α}{παράσταση Β} Θα εμφανίσει το κλάσμα: \frac{x-1}{x+1} Η \frac πρέπει να χρησιμοποιείται εντός $ … $, ή μαθηματικού περιβάλλοντος: \begin{equation} … \end{equation}

Ολοκληρώματα-Αθροίσματα \int_{a}^{b} f(x)dx \sum_{i=1}^{n} x_{i}

Ελληνικό αλφάβητο a \alpha i \iota s \sigma G \Gamma b \beta k \kappa t \tau D \Delta g \gamma l \lambda u \upsilon Q \Theta d \delta m \mu f \phi L \Lambda e \epsilon n \nu c \chi C \Chi z \zeta x \xi y \psi P \Pi h \eta p \pi w \omega S \Sigma q \theta r \rho W \Omega U \Upsilon

Λίστες Apples Bananas Oranges \begin{itemize} \item Apples \item Bananas \item Oranges \end{itemize} Apples Bananas Oranges

Αριθμημένες Λίστες Apples Bananas Oranges \begin{enumerate} \item Apples \item Bananas \item Oranges \end{enumerate} Apples Bananas Oranges

Παραπομπές & Βιβλιογραφία Παραπομπή As it is proved \cite{Ali} the probability … Αναφορές \begin{thebibliography}{99} \bibitem{Ali} M. M. Ali and C. Storey,{\it Topographical Multilevel Single Linkage}, Journal of Global Optimization {\bf 5} (1994) 349-358 \bibitem{Panos} Panos M. Pardalos, H. Edwin Romeijn, Hoang Tuy,{\it Recent developments and trends in global optimization}, Journal of Computational and Applied Mathematics {\bf 124} (2000)209-228 \end{thebibliography}

Εμφάνιση References As it is proved [1] the probability … Εντός του κειμένου As it is proved [1] the probability … Στο τέλος του άρθρου References [1] M. M. Ali and C. Storey, Topographical Multilevel Single Linkage, Journal of Global Optimization 5 (1994) 349-358 [2] Panos M. Pardalos, H. Edwin Romeijn, Hoang Tuy, Recent developments and trends in global optimization, Journal of Computational and Applied Mathematics 124 (2000) 209-228

Αλλαγή γραμής Here I want to change line \\ and continue writing in Η αλλαγή γραμμής γίνεται αυτόματα από το Latex. Εάν όμως θέλουμε να επιβάλουμε αλλαγή γραμμής σε ένα συγκεκριμένο σημείο τότε χρησιμοποιούμε τους χαρακτήρες \\ ή την εντολή \newline Here I want to change line \\ and continue writing in Here I want to change line and continue writing in

Μερικές φορές θέλουμε να αποφύγουμε αλλαγή γραμμής, όπως πχ στο : Ένα παράδειγμα μπορείτε δείτε στο κεφάλαιο 3. Για να μην συμβεί κάτι τέτοιο γράφουμε: Ένα παράδειγμα μπορείτε δείτε στο κεφάλαιο~3. Η περισπωμένη ~ (tilde) εντέλει το Latex να μην χωρίσει την λέξη κεφάλαιο από το 3 με αλλαγή γραμμής.

\mbox{…} Το Latex αυτόματα συλλαβίζει τις λέξεις, και εάν κρίνει σκόπιμο ‘κόβει’ μια λέξη στα δύο για να έχει το σωστό αισθητικό αποτέλεσμα. Για να αποφύγουμε να κοπεί μια συγκεκριμένη λέξη στα δύο την εσωκλείουμε στα άγκιστρα της εντολής \mbox{…}. Πχ το όνομα κάποιου: \mbox{Παπαγεωργόπουλος}

Υποσημείωση Υποσημειώσεις δημιουργούνται με την εντολή : \footnote Η γραμμική αναζήτηση1 χρησιμοποιείται σε 1βλέπε παράγραφο 3.2.1

Περιβάλλοντα (environments) begin{environment} . . . end{environment} Όπου environment το όνομα κάποιου περιβάλλοντος. Έχουμε ήδη δεί το equation : begin{equation} G(a,b) = \int_{a}^{b} f(x)dx end{equation}

… Περιβάλλοντα … Έχουμε ήδη δει επίσης τα περιβάλλοντα: itemize enumerate thebibliography equation

… Περιβάλλοντα … Υπάρχουν πολλά περιβάλλοντα, για την κάλυψη διαφόρων απαιτήσεων, πχ: quote (για μικρά γνωμικά) quotation (για γνωμικά με παραγράφους) verse (για ποίηση) array (για πίνακες)

… Περιβάλλοντα … eqnarray (για εξισώσεις πολλών γραμμών) tabbing (για πίνακες) tabular (για πίνακες) verbatim (για εμφάνιση ‘ως έχει’)

Arrays a+b+c a+b a uv u+v 3u+vw x-y z xyz 27 134 2978 Ο διπλανός πίνακας δημιουργείται από τον παρακάτω κώδικα. Ορίζει την στοίχιση των στηλών: κέντρο, αριστερά, κέντρο, δεξιά $ \begin{array}{clcr} a+b+c & uv & x-y & 27 \\ a+b & u+v & z & 134 \\ a & 3u+vw & xyz & 2978 \end{array} $ Επιβάλει αλλαγή γραμμής Χωρίζει την μια στήλη από την άλλη

Εξισώσεις πολλών γραμμών (eqnarray) Μην αριθμείς την γραμμή αυτή \begin{eqnarray} x & = & 17y \\ y & > & a+b+c + \nonumber \\ & d + e +f \end{eqnarray} (2) (3) Η αρίθμηση κάθε γραμμής γίνεται αυτόματα.

Πίνακες (tabbing) Το περιβάλλον αυτό προσπαθεί να μιμηθεί τον τρόπο λειτουργίας της γραφομηχανής. Θέτει να σημάδια tabs για την ευθυγράμμιση των στηλών. Τα tabs τίθενται με το σύμβολο \= Μετάβαση στο επόμενο tab γίνεται με το σύμβολο \>

The tabbing environment starts a new line. \begin{tabbing} Εάν \= βρέχει: \\ \> τότε πάρε και \= βάλε μπότες, \\ \> \> πάρε καπέλλο; \\ \> αλλοιώς \> ντύσου ελαφρά. \\ Καλημέρα !!! \end{tabbing} Ηταν οδηγίες προς . . . ναυτιλομένους. The tabbing environment starts a new line. Εάν βρέχει: τότε πάρε και βάλε μπότες, πάρε καπέλλο; αλλοιώς ντύσου ελαφρά. Καλημέρα !!! Ήταν οδηγίες προς . . . ναυτιλομένους

η δεύτερη 1234567 τότε γράφουμε: Εάν μετακινηθούμε με το \> στο επόμενο tab, εάν ήδη το έχουμε ξεπεράσει με το κείμενο που έχουμε γράψει, τότε «η κεφαλή» της γραφομηχανής ΟΠΙΣΘΟΧΩΡΕΙ και γράφει πάνω στα προηγούμενα. Εάν θέλουμε να στοιχίσουμε στήλες με συγκεκριμένα πλάτη πχ η πρώτη να έχει το πλάτος της έκφρασης 12345 η δεύτερη 1234567 τότε γράφουμε: \begin{tabbing} 12345 \= 1234567 \= \kill Nice \> Flower \> Rose \\ . . . \end{tabbing} Το \kill αποτρέπει την εμφάνιση της γραμμής, αλλά τα tabs έχουν τεθεί.

Πίνακες (tabular) Μοιάζει με το περιβάλλον array.

Το σύμβολο | χρησιμοποιείται στα ορίσματα του tabular για την δημιουργία κάθετων διαχωριστικών γραμμών. Η εντολή \hline στην αρχή ή μετά από αλλαγή γραμμής (με \\) δημιουργεί μια οριζόντια γραμμή απ’ άκρου εις άκρον. Η εντολή \cline{i-j} δημιουργεί μια οριζόντια γραμμή ξεκινώντας από την στήλη i και καταλήγοντας στην στήλη j.

Παράδειγμα \begin{tabular}{||l|lr||} \hline Sugar & regular & \$10.50 \\ \cline{2-3} & thin & 11.50 \\ \hline Liver & stuffed & 12.35 \\ \cline{1-1} \cline{3-3} Spleen & & 9.20 \\ \hline Icecream & Chocolate & 5.70 \\ \hline \end{tabular} Sugar regular $10.50 thin 11.50 Liver stuffed 12.35 Spleen 9.20 Icecream Chocolate 5.70

Παρατηρήστε ότι η λέξη style καταλαμβάνει 2 στήλες στο παράδειγμα. Tabular multicolumn Η εντολή \multicolumn επιτυγχάνει την εξάπλωση ενός πεδίου σε περισσότερες στήλες, εντός ενός περιβάλλοντος tabular. Παρατηρήστε ότι η λέξη style καταλαμβάνει 2 στήλες στο παράδειγμα. type style smart rather silly red puce short tall \begin{tabular}{|l|l|r|} \hline \hline \emph{type} & \multicolumn{2}{c|}{\emph{style}} \\ \hline smart & red & short \\ rather silly & puce & tall \\ \hline \hline \end{tabular} \multicolumn{n}{code}{content} n είναι ο αριθμός των καταλαμβανόμενων στηλών code είναι ο κώδικας στοίχισης και κάθετων γραμμών content είναι το περιεχόμενο που καταλαμβάνει τις n στήλες

Εσωτερικές αναφορές \label Labels Εάν θέλουμε να αναφερθούμε σε κάποια εξίσωση που υπάρχει στο έγγραφο, πχ: Όπως φαίνεται στην εξίσωση (15), η ποσότητα τότε πρέπει να έχουμε δώσει ένα «όνομα» στην εξίσωση. Τα ονόματα δίδονται με την εντολή: \label

Παράδειγμα Η αναφορά γίνεται με την εντολή \ref{Albert}. \begin{equation} \label{Albert} E = m c^2 \end{equation} . . . Όπως φαίνεται στην εξίσωση (\ref{Albert}), η ποσότητα Η αναφορά γίνεται με την εντολή \ref{Albert}. Το Latex θα «μετρήσει» τις εξισώσεις και θα βάλει τον σωστό αριθμό (στην περίπτωσή μας το 15).

Επίσης σε συνδυασμό με την εντολή Η εντολή \label χρησιμοποιείται όχι μόνο για εξισώσεις, αλλά και για να ονομάσει παραγράφους, πίνακες, εικόνες, λίστες. Επίσης σε συνδυασμό με την εντολή \pageref (αντί \ref) χρησιμοποιείται για αναφορά σε συγκεκριμμένη σελίδα. Πχ. Η ανάλυση που ακολουθεί \label{analysis} … . . . … όπως αναλύεται στην σελίδα \pageref{analysis}, δεν υπάρχει …

ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Για επιστολές υπάρχουν ορισμένες σχετιζόμενες εντολές, όπως: \address \signature \begin{letter} … \end{letter} \opening{…} \closing{…} \cc

\documentclass{letter} \address{Neokaisareia \\ P.O. Box 365 \\ Ioannina 45500 - GREECE} \signature{Isaac E. Lagaris} \begin{document} \begin{letter} {Paula Geka \\ Education Division \\ University of Ioannina} \opening{Dear Ms Geka,} I am pleased to inform you that my new book entitled: "Optimization theory and software" is ready and available from the publisher. \closing{Best regards,} \cc{G. Dennis, V Drin} \end{letter} \end{document}