ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΚΑ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΚΑ ΤΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ από τον Καθ. Ιάκ. Γκανούλη, Συντονιστή Έδρα & Δίκτυο UNESCO για τη Bιώσιμη Διαχείριση των Υδάτων, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ:

ΧΩΡΙΣ ΔΕΝΔΡΑ ΚΑΙ ΑΛΛΟΥΣ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΑΛΛΑ ΜΕ ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΤΕΧΝΗΣ

ΤΙ ΣΥΝΕΒΕΙ; ΤΙ ΕΔΕΙΞΑΝ ΟΙ ΕΡΕΥΝΕΣ;

Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ

Η ΓΗ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ …. ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ ΣΤΟΝ ΩΚΕΑΝΟ …. ΘΕΩΡΙΑ ΟΜΟΙΟΤΗΤΑΣ ;;

ΟΙ ΑΝΥΔΡΕΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΖΩΝΕΣ

PRESENT AND FUTURE WATER SITUATION FOR WORLD POPULATION Enough Water Available 92 % Water Deficiency 3% Water Scarcity 5% 1995 Enough Water Available 58 % Water Deficiency 18% Water Scarcity 24% 2050

Water Stress will Increase Independent of Climate Change

…ΑΝΗΣΥΧΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ •Σύμφωνα με στοιχεία του Ο.Η.Ε., πολύ σύντομα η κρίση γύρω από το νερό θα αλλάξει ριζικά τον τρόπο που ζούμε ενώ παράλληλα θα απειλήσει με αφανισμό ολόκληρους πληθυσμούς.

Η πρόκληση Εξασφάλιση νερού

ΠΗΝΕΙΟΣ «ΠΟΤΑΜΟΣ» ΛΕΙΨΥΔΡΙΑ 2001 (ΓΕΦΥΡΑ ΑΛΣΟΥΣ)

«ΛΙΜΝΗ» ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΙΟΥ

Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗΣ

Υ ΔΑΤΙΚΟΙ Π ΟΡΟΙ Οι υδατικοί πόροι αποτελούν εκτός από βασικό αγαθό για τη ζωή και το περιβάλλον,βασικό ρυθμιστικό παράγοντα της Οικονομικής, Τεχνολογικής Πολιτισμικής ανάπτυξης Αν και το νερό φαίνεται να υπάρχει σε αφθονία στη γη, 70% της επιφάνειας της καλύπτεται απ’ αυτό, η τελικά διαθέσιμη και κατάλληλη για χρήση ποσότητα είναι πολύ μικρή. 97% του νερού της γης στις θάλασσες, στους ωκεανούς και στους πάγους 1.4% είναι τεχνικά μη εκμεταλλεύσιμο (βρίσκεται σε βάθος μεγαλύτερο των 800 m ή είναι υφάλμυρο) Μόνο το 0.6%του νερού σε παγκόσμια κλίμακα θεωρείται κατάλληλο και διατίθεται για χρήση

Το νερό στη χώρα μας  Απουσία προγραμματισμού  Έλλειψη ολοκληρωμένης διαχείρισης  Απουσία καθορισμού χρήσεων γης  Έλλειψη προτεραιοτήτων χρήσης  Έλλειψη πρωτογενών στοιχείων  Απουσία μηχανισμών ελέγχου

Συνέπειες  Ελλειματική χρήση, σπατάλη  Απώλειες χειμαρρικών απορροών  Υφαλμύριση παράκτιων υδροφόρων  Ρύπανση υδροφόρων οριζόντων (γεωργική, κτηνοτροφική, βιομηχανική)

Δείκτης ξηρότητας για τον Ελλαδικό χώρο Ο Δείκτης ξηρότητας (της UNESCO): ορίζεται ως ο λόγος της μέσης υπερετήσιας βροχόπτωσης προς την αντίστοιχη δυνητική εξατμισοδιαπνοή

Χ ΡΗΣΕΙΣ Ν ΕΡΟΥ Σ ΤΗΝ Ε ΛΛΑΔΑ Αγροτική χρήση: 96% χρησιμοποιείται για άρδευση και απ’ αυτό το 80% χάνεται σε απώλειες

Η ΟΔΗΓΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΜΕ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ (ΟΔΥΠ) Η ΟΔΗΓΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ  Θεσμική/Νομική/Πολιτική εφαρμογή της μεθοδολογίας ΟΔΥΠ

ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 1: lΤΕΧΝΙΚΗ/ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ  π.χ. Δίκτυα συνεχούς παρακολούθησης, Διαχειριστικά σχέδια,... 2: lΘΕΣΜΙΚΗ/ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ  Εθνική Επιτροπή Υδάτων, Περιφερειακές διαχειριστικές αρχές,.... 3: lΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ  π.χ. Καλή κατάσταση των υδάτων, Οικολογική προσέγγιση, …. 4: lΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ  Αρχή της πλήρους οικονομικής απόσβεσης, … 5: lΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ  π.χ. Πληροφόρηση και διαβούλευση με το κοινό, ….

ΟΔΥΠΕΜΠΟΔΙΑ Ολοκληρωμένη προσέγγιση Πολιτικο-οικονομική αβεβαιότητα, δυσκολία συντονισμού μεταξύ φορέων, κατανομή εξουσίας, μικρή χρονική κλίμακα σχεδιασμού Διαχείριση της ζήτησης και όχι της προσφοράς Πατερναλιστική συμπεριφορά των πολιτικών, τεχνοκρατική αντίληψη, ανθρώπινος παράγοντας Αποκέντρωση Παραδοσιακή συγκέντρωση της εξουσίας για την εξυπηρέτηση συμφερόντων, προσωπικές φιλοδοξίες Συμμετοχή του κοινού Δυσκολία στην ανάπτυξη συμμετοχικών κινήτρων: όσοι δεν ασκούν εξουσία δεν την αποζητούν η δεν έχουν το χρόνο να τη χρησιμοποιήσουν Οικονομική θεώρηση των υδατικών πόρων Το νερό σαν κοινωνικό αγαθό, δώρο εξ ουρανού. Πατερναλιστική συμπεριφορά των πολιτικών Ο ρυπαίνων πληρώνει Το περιβάλλον σαν χώρος απόθεσης αποβλήτων. Έλλειψη κοινωνικής ευαισθησίας ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΟΔΥΠ

ΕΔΡΑ ΤΗΣ UNESCO ΣΤΟ ΑΠΘ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΩΝ

ΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΚΑΙ Η ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ: μοναδική περιοχή μεταξύ 3 ηπείρων

UNESCO-INWEB: Δράσεις στις χώρες MEDA

The Nubian Sandstone (4 Countries) x (Nile/yr)

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΕΝΕΡΓΕΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ Επιβάλλεται Πρέπει να προωθείται Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Η ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ

ΠΑΡΑΚΤΙΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

- ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΜΕΝΗ; compared to Atlantic Poor pigment (Cousteau, 1950)

-

UNESCO-INWEB: Δράσεις στα Βαλκάνια (ΝΑΕ)

Ι. Ganoulis INWEB, Thessaloniki, Greece

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΔΙΚΤΥΟ UNESCO-HELP Αναπτυσσόμενο Λειτουργούν Προτεινόμενο Επιδείξιμο

Η Οικονομία του Νερού Εργαλείο 1

ΔΕΛΤΑ ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΥ Η Περιβαλλοντική Προστασία Η Περιβαλλοντική Προστασία Εργαλείο 2

ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ – ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ * ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΑ - ΤΕΧΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ lΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ lΑΠΟΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ / ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ lΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ / ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΟΛΠΟΥ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ lΣΧΕΔΙΑ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ (ΞΗΡΑΣΙΑ & ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ) * ΘΕΣΜΙΚΑ-ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ lΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΦΟΡΕΩΝ lΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ nΤΙΜΟΛΟΓΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ nΑΝΑΝΕΩΣΗ/ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ nΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΧΡΗΣΤΩΝ * ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ - ΕΚΠ/ΣΗ - ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ lΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ / ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΩΝ ΜΕ ΕΔΡΑ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

 Σε ολοένα περισσότερες περιοχές σπανίζει  Απειλείται σοβαρά από τη ρύπανση  Σημαντικές οι επιπτώσεις περιόδων ξηρασίας και πλημμυρών Αντί Επιλόγου  Το μήνυμα της δεκαετίας «Νερό για τη ζωή» είναι επίκαιρο περισσότερο από ποτέ

Η ανάληψη πρωτοβουλιών και εγρήγορση Κυβερνήσεων, Φορέων και Υπηρεσιών, Επιστημόνων και όλων των Πολιτών είναι σήμερα περισσότερο από επιτακτική