ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΘΕΜΑ: «Παιχνίδια της αρχαιότητας που παίζονται μέχρι σήμερα» ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΕΣ: ΘΕΟΧΑΡΗ ΜΑΡΙΑ –ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ- ΧΑΤΖΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ –ΤΕΧΝ. ΓΕΩΠΟΝΟΣ- ΚΟΥΡΙΚΑ ΔΗΜΗΤΡΑ –ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ-

ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Συγκρότηση ομάδων εργασίας και επιλογή θέματος ανάλογα με τα ενδιαφέροντα των μελών της Μελέτη στο διαδίκτυο και σε βιβλία-αναζήτηση πληροφοριών Συζήτηση-επεξεργασία πληροφοριών με τη βοήθεια της φιλόλογου και της ασκούμενης φοιτήτριας φιλολογίας Κατασκευή των παιχνιδιών με τη βοήθεια της φιλολόγου και της καθηγήτριας της τεχνολογίας Σύνταξη γραπτής εργασίας Παρουσίαση γραπτής εργασίας-κατασκευών

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ Το παιχνίδι και η κίνηση αποτελεί ζωτική ανάγκη για κάθε νεαρή ζωή στη φύση. Παιδί και παιχνίδι είναι δύο λέξεις που η μια συνεπάγεται την άλλη. Μέσα απ’ το παιχνίδι, εδώ και χιλιάδες χρόνια σ’ όλον τον κόσμο τα παιδιά ψυχαγωγούνται, αυτοδιαπαιδαγωγούνται, ασκούν τις δυνάμεις τους, ανταγωνίζονται με συνομηλίκους, μαθαίνουν να πειθαρχούν σε κανόνες, διαμορφώνουν χαρακτήρα, κοινωνικοποιούνται, ασκούν το σώμα και το πνεύμα τους. «Τα παιχνίδια σ’ ένα λαό βοηθούν να ανακαλύψουμε την ποιότητά του και την αξία της τέχνης του» Schiller «Τα παιχνίδια είναι μέσο ανάπτυξης της νοημοσύνης και των άλλων γνωστικών δεξιοτήτων» Piaget «Το παιχνίδι είναι έκφραση του υποσυνείδητου και της φαντασίας του παιδιού» Freud «Το παιδί στο παιχνίδι απαλλάσσεται από ψυχικά συμπλέγματα, αγωνίες και δειλίες, γίνεται ελεύθερο, πειθαρχικό και κοινωνικό» Erikson

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Οι αρχαίοι Έλληνες έδιναν μεγάλη σημασία στο παιχνίδι, ως μέσο αυτοαγωγής. Πρώτοι αυτοί κατάλαβαν την αξία των ομαδικών παιχνιδιών, τα οποία ενέταξαν στο πρόγραμμα αγωγής των παιδιών. Θεωρούσαν όμως ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικά και για τους μεγάλους, οι οποίοι αφιέρωναν μεγάλο μέρος από τον ελεύθερο χρόνο τους σε ομαδικά παιχνίδια και αγώνες. Στην αρχαία Ελλάδα έπαιζαν πολλά ομαδικά παιχνίδια. Θεωρούσαν το παιχνίδι ως ένα μεγάλο αγαθό, που αναπτύσσει τη συντροφικότητα, ασκεί το σώμα, καλλιεργεί το πνεύμα, μαθαίνει τα παιδιά να σέβονται τους κανόνες-νόμους του παιχνιδιού και έτσι, όταν μεγαλώσουν να σέβονται και να τηρούν τους νόμους της πατρίδας τους. Ο Πλάτωνας υποστήριζε ότι τα παιχνίδια προσανατολίζουν τα παιδιά στην εκμάθηση κάποιου επαγγέλματος. Ο Αριστοτέλης τόνιζε το ρόλο των παιχνιδιών στην ανάπτυξη της δημιουργικής φαντασίας των παιδιών. Ο Ιπποκράτης συμβούλευε τους μεγάλους να τρέχουν με τον κρίκο (σημερινό στεφάνι, τσέρκι) για να ασκούν το σώμα τους. Ο Πολυδεύκης στο «Ονομαστικό» του περιγράφει πενήντα ομαδικά παιχνίδια και αναφέρεται στα παιχνίδια που έπαιζαν τα αγόρια και αυτά που έπαιζαν τα κορίτσια. Στα υπαίθρια ομαδικά παιχνίδια –κυνηγητό, κρυφτό, σφαίρα, στεφάνι, κότσια, σβούρα- έπαιζαν αγόρια. Τα κορίτσια έπαιζαν μέσα στο σπίτι με πλαγγόνες (κούκλες) που τις έντυναν με ρούχα. Επίσης έπαιζαν με τόπια, στεφάνια και μικροσκοπικά είδη νοικοκυριού.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Στα χρόνια του Βυζαντίου και μέχρι τον 9ο αιώνα μ.χ. δεν υπάρχουν αρκετές πληροφορίες για τη θέση του παιχνιδιού και της άσκησης στην τότε κοινωνία. Αν και γνωρίζουμε ότι δεν είχαν τη θέση που κατείχαν στην αρχαιότητα, στο Βυζάντιο από συνήθεια και για λόγους ψυχαγωγικούς και παραδοσιακούς έπαιζαν παιδικά και πνευματικά παιχνίδια. Στην εκπαίδευση δεν υπήρχε μάθημα Φυσικής Αγωγής, γεγονός που οφείλονταν στο ότι η εκπαίδευση ήταν καθαρά εκκλησιαστική. Στην καθημερινή ζωή τα αγόρια συνήθως έπαιζαν στις αυλές παιχνίδια όπως: κρυφτό, κυνηγητό, τσιλίκι, γουρούνα, τυφλόμυγα, αλώνι, μήλο και άλλα και τα κορίτσια με τις κούκλες στο σπίτι.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ ΣΤΑ ΝΕΩΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας υπάρχουν αναφορές για ομαδικά παιχνίδια που έχουν τις ρίζες τους είτε στην αρχαία Ελλάδα είτε στο Βυζάντιο. Τα πιο συνηθισμένα ομαδικά παιχνίδια ήταν: το κλέφτικο (κρυφτό), ο πετροπόλεμος, η ξιφομαχία, το κυνηγητό. Και τα κορίτσια έπαιζαν υπαίθρια παιχνίδια όπως: το κουτσό, τη μέλισσα, το μήλο, την πινακωτή, την τυφλόμυγα, το τσελίκι. Στην περίοδο της Κατοχής και στα μεταπολεμικά χρόνια, που οι συνθήκες ζωής ήταν ιδιαίτερα δύσκολες , το παιχνίδι βοηθούσε στο να ξεχαστούν για λίγο τα προβλήματα, έδινε κουράγιο, αισιοδοξία και προσδοκίες για ένα «καλύτερο αύριο». Σήμερα για πολλούς λόγους τα ομαδικά παιχνίδια έχουν μειωθεί πάρα πολύ και αντικατασταθεί από ηλεκτρονικά παιχνίδια με αποτέλεσμα τα παιδιά να καθηλώνονται στο σπίτι, να γίνονται οκνηρά, μοναχικά και να έχουν ελλειπή κοινωνικοποίηση.

Θέμα εργασίας: «Ίυγγα» από τους μαθητές Αλκιβιάδη Κωνστάνταρο, Κυριάκο Μυλωνά, Τάσο Λουλάι και Τάσο Κουμουνδούρο. Παιχνίδι της αρχαιότητας το οποίο συνδέεται άμεσα με την ερωτική μαγεία. Ο μύθος λέει, ότι η Ίυγξ ήταν νύμφη, κόρη του Πάνα και της Ηχούς, που με τα τραγούδια της σαγήνευσε τον Δία ωθώντας τον να ερωτευτεί την Ιώ. Έτσι η Ήρα τυφλωμένη από την ζήλεια της τη μεταμόρφωσε στο πουλί σουσουράδα. Άλλος μύθος αναφέρει ότι ο Ιάσονας για να κερδίσει την αγάπη της Μήδειας, με τη συμβουλή της θεάς Αφροδίτης, έδεσε μια σουσουράδα πάνω σε ένα ακτινωτό τροχό και τον περιέστρεφε τραγουδώντας μαγεμένα λόγια. Έτσι καθιερώθηκε το πουλί σουσουράδα ως σύμβολο της ερωτικής μαγείας. Αργότερα το όνομα Ίυγγα κατέληξε να υποδηλώνει τον ίδιο τον περιστρεφόμενο τροχό.

«Ίυγγα» κατασκευή των μαθητών στο εργαστήριο Θέμα εργασίας: «Ίυγγα» από τους μαθητές Αλκιβιάδη Κωνστάνταρο, Κυριάκο Μυλωνά, Τάσο Λουλάι και Τάσο Κουμουνδούρο. Απεικονίσεις του παιχνιδιού υπάρχουν σε αγγεία από την Απουλία με τον Έρωτα, σε μια νωπογραφία του Άρη και της Αφροδίτης από την Πομπηία, σε κοσμήματα κ.α. Το παιχνίδι κατασκευαζόταν συνήθως από ξύλο. Έφτιαχναν έναν ξύλινο τροχό του άνοιγαν δύο τρύπες και περνούσαν διπλή κλωστή. Περιέστρεφαν το παιχνίδι τραβώντας και χαλαρώνοντας εναλλάξ. Ο παραγόμενος ήχος θυμίζει το πουλί ίυγγα, το οποίο έδωσε και το όνομά του στο παιχνίδι. Μάλιστα ισχυρίζονταν ότι ανάλογα με τον ήχο μπορούσαν να κάνουν και διάφορες προβλέψεις. Επιβίωση του αρχαίου αυτού παιχνιδιού είναι το παιχνίδι με το κουμπί και την κλωστή που παιζόταν μέχρι πρόσφατα σε πολλές περιοχές της πατρίδας μας και το θυμούνται οι παλαιότεροι. «Ίυγγα» κατασκευή των μαθητών στο εργαστήριο

η ομάδα εργασίας παρουσιάζει τη δουλειά της στην τάξη Θέμα εργασίας: «Γιο-γιο» από τις μαθήτριες Κατερίνα Πουλοπούλου και Ιωάννα Παναγοπούλου. Κατασκευαζόταν από ξύλο ή μέταλλο. Υπάρχουν όμως στα μουσεία μας και πήλινα γιο-γιο που συνήθως προσφέρονταν σαν αφιερώματα. Αποτελείτο από δύο δίσκους που συνδέονταν μεταξύ τους με μικρό κυλινδρικό άξονα. Γύρω από αυτόν τυλιγόταν το νήμα. Το παιχνίδι συνίσταται στο ξετύλιγμά του νήματος προς τα κάτω με ταχύτητα και στο τύλιγμά του στη συνέχεια γύρω από το στέλεχος με ανεβοκατέβασμα του χεριού, το οποίο κρατάει το ελεύθερο άκρο του νήματος. Σε δύο αγγεία του 5ου αι. π.Χ. απεικονίζεται ο τρόπος χειρισμού του συγκεκριμένου παιχνιδιού. Οι παραστάσεις δείχνουν ότι διασκέδαζαν με αυτό νεαρά άτομα και των δύο φύλων. η ομάδα εργασίας παρουσιάζει τη δουλειά της στην τάξη

«γιο-γιο» κατασκευή των μαθητών (υλικό πηλός) Θέμα εργασίας: «Γιο-γιο» από τις μαθήτριες Κατερίνα Πουλοπούλου και Ιωάννα Παναγοπούλου. «γιο-γιο» κατασκευή των μαθητών (υλικό πηλός) Αρχαίο πήλινο γιο-γιο που βρέθηκε σε τάφο στην Αθήνα και χρονολογείται το 460-450 π.χ.

Πήλινες Κορινθιακές πλαγγόνες, 5ος αι. π.χ. Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο Θέμα εργασίας: «Πλαγγόνα» από τις μαθήτριες Μαριάνθη Μπατάγια, Ρόη Ντάκουρη, Κατερίνα Μαρκοπούλου, Τζίνα Κουτίβα και Δώρα Μυλωνά Η κούκλα είναι διαχρονικά από τα πιο διαδεδομένα παιχνίδια σε όλους τους πολιτισμούς. Η αρχαία Ελλάδα είχε λαμπρή παράδοση στις κούκλες, την παρουσία των οποίων ανιχνεύουμε αδιάκοπα σε όλες τις ιστορικές περιόδους. Υπήρχαν διάφορα είδη από κούκλες με ονομασίες όπως: «είδωλα, πλαγγόνες, νύμφες, κόρες, κορύλλια, γλυνές και νευρόσπαστα». Κατασκευάζονταν από κερί, ξύλο, ελεφαντόδοντο και κυρίως από πηλό. Η περίφημη «πλαγγόνα», το ειδώλιο δηλαδή που υπήρξε πηγή έμπνευσης για τις μασκότ των Ολυμπιακών αγώνων, Φοίβο και Αθηνά , ήταν πραγματική … κούκλα. Στο Βυζάντιο οι κούκλες είναι γνωστές με την ονομασία «νέννος ή νιννί». Πήλινες Κορινθιακές πλαγγόνες, 5ος αι. π.χ. Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο

Η κούκλα από πηλό που κατασκεύασε η ομάδα στο εργαστήριο Θέμα εργασίας: «Πλαγγόνα» από τις μαθήτριες Μαριάνθη Μπατάγια, Ρόη Ντάκουρη, Κατερίνα Μαρκοπούλου, Τζίνα Κουτίβα και Δώρα Μυλωνά. Φαίνεται ότι αρχικά η πλαγγόνα είχε θέση θρησκευτικού ειδώλου, αλλά με το πέρασμα του χρόνου εξελίχθηκε σε κοριτσίστικο παιχνίδι. Οι αρχαίες κούκλες παρίσταναν κυρίως γυναικείες μορφές με κόμμωση και μερικές φορές στολίζονταν και με ρούχα από ύφασμα. Οι τεχνίτες αυτών των αντικειμένων ονομάζονταν «κοροπλάσται». Επειδή οι αρθρώσεις των ώμων και των μηρών ή των γονάτων, συνδεδεμένες με νήμα ή σύρμα, επέτρεπαν να είναι κινητά τα άκρα, ονομάζονταν νευρόσπαστα. Εκτός από τη διασκέδαση, οι κούκλες βοηθούσαν τα κορίτσια στο να ανταποκριθούν στο μελλοντικό τους ρόλο: να είναι καλές σύζυγοι, νοικοκυρές και μητέρες υγιών παιδιών. Τα κορίτσια αφιέρωναν τις πλαγγόνες, μαζί με άλλα παιχνίδια τους και βόστρυχο από τα μαλλιά τους, στην Άρτεμη και την Αφροδίτη, τις παραμονές του γάμου τους. Η κούκλα από πηλό που κατασκεύασε η ομάδα στο εργαστήριο

Εκδοχή σύγχρονης κούκλας. Κατασκευή της ομάδας εργασίας. Θέμα εργασίας: «Πλαγγόνα» από τις μαθήτριες Μαριάνθη Μπατάγια, Ρόη Ντάκουρη, Κατερίνα Μαρκοπούλου, Τζίνα Κουτίβα και Δώρα Μυλωνά Εκδοχή της αρχαίας πλαγγόνας. Κατασκευή της ομάδας εργασίας. Εκδοχή σύγχρονης κούκλας. Κατασκευή της ομάδας εργασίας.

Κατασκευή του παιχνιδιού από την ομάδα εργασίας Θέμα εργασίας: «Πεντάγραμμο» από τις μαθήτριες Μαριάννα Λιανού, Νίκη Κουκέα, Σταματία Κουντάνη και Γεωργία Νικόλη Αίαντας και Αχιλλέας παίζουν πεντάγραμμο, 530 π.χ., μελανόμορφος αμφορέας, Ρώμη, Μουσείο Βατικανού Το πεντάγραμμο ήταν επιτραπέζιο παιχνίδι που επινόησε ο Παλαμήδης. Παιζόταν με πεσσούς (πούλια-πιόνια), που τα μετακινούσαν μέσα σε πέντε (5) γραμμές και κύβους (ζάρια). Το πεντάγραμμο θεωρείται από πολλούς πρόδρομος για το σημερινό τάβλι. Κατασκευή του παιχνιδιού από την ομάδα εργασίας

Σύγχρονη εκδοχή του παιχνιδιού, όπως το κατασκεύασε η ομάδα εργασίας Θέμα εργασίας: «Ζατρίκιον» από τους μαθητές Θεόδωρο Λαμπρόπουλο, Γιώργο Μακρή, Αλέξανδρο Μέλλιο και Παναγιώτη Μάραντο Η ιστορία του παιγνιδιού χάνεται στα βάθη των αιώνων. Παιχνίδια σχετιζόμενα με το σκάκι παίζονταν ήδη από την μακρινή αρχαιότητα, από την Ελλάδα και την Αίγυπτο ως την Κίνα και την Ινδία. Η λέξη «Ζατρίκιον» είναι αρχαιοελληνική και ετυμολογικά προέρχεται από δύο λέξεις, το επιτακτικό μόριο «ζα-» και το ρήμα τριάζω ή τριάσσω. Το επιτακτικό μόριο «ζα» το χρησιμοποιούμε σε πολλές λέξεις και έχει ως στόχο να ενισχύει το δεύτερο συνθετικό της λέξης (π.χ. ζά(μ)πλουτος = ο πολύ πλούσιος, ο πάμπλουτος, ο βαθύπλουτος). Το ρήμα τριάζω ή τριάσσω ή τριάττω σημαίνει νικώ. Και τριαγμός σημαίνει νίκη. Ζατριάζω σημαίνει υπερνικώ ή κατανικώ. Συνεπώς με την λέξη ζατρίκιον δηλώνεται η πλήρης συντριβή του αντιπάλου. Στο Βυζάντιο εκτός από το αρχαιοελληνικό όνομα ζατρίκιον χρησιμοποιούσαν και το όνομα «σκάκους», το οποίο και διασώθηκε μέχρι σήμερα. Βυζαντινό Ζατρίκιον Σύγχρονη εκδοχή του παιχνιδιού, όπως το κατασκεύασε η ομάδα εργασίας

«Το Μέγα Ζατρίκιον» στο αρχαιολογικό μουσείο Ηρακλείου Θέμα εργασίας: «Ζατρίκιον» από τους μαθητές Θεόδωρο Λαμπρόπουλο, Γιώργο Μακρή, Αλέξανδρο Μέλλιο και Παναγιώτη Μάραντο Όταν ο Βρετανός αρχαιολόγος σερ Άρθουρ Έβανς πραγματοποιούσε ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού στα τέλη του 19ου αιώνα, έμεινε έκθαμβος αντικρίζοντας μια μεγάλη πλάκα από ελεφαντόδοντο και πέτρα χρώματος μπλε, με γυάλινη επικάλυψη και χρυσά φύλλα. Το εντυπωσιακό αυτό εύρημα ήταν το «Μέγα Ζατρίκιον» που συνοδευόταν από πέντε πιόνια από ελεφαντόδοντο και είχε διαστάσεις 104Χ61 εκατοστά και χρονολογείται γύρω στο 1600 π.χ. Το «Μέγα Ζατρίκιον» ήταν ένα βασιλικό παιχνίδι ανάλογο με το σύγχρονο σκάκι και γι’ αυτό ο χώρος που ανακαλύφθηκε ονομάστηκε «Διάδρομος του Ζατρικίου». Στην αρχική του μορφή απεικόνιζε ένα τέλειο ημερολόγιο με τέσσερα έτη, όπου οι 72 περιφερειακές γραμμές αντιστοιχούν σε 72 χρονικά διαστήματα των 20 λεπτών, δηλαδή μια 24ωρη μέρα (72Χ20 =1440 λεπτά = 24ώρες Χ 60 λεπτά = μία 24ωρη ημέρα). «Το Μέγα Ζατρίκιον» στο αρχαιολογικό μουσείο Ηρακλείου

Πρωτότυπες μορφές σκακιού Θέμα εργασίας: «Ζατρίκιον» από τους μαθητές Θεόδωρο Λαμπρόπουλο, Γιώργο Μακρή, Αλέξανδρο Μέλλιο και Παναγιώτη Μάραντο Μέχρι την εποχή του μεσαίωνα, το πνευματικό αυτό παιχνίδι σκέψης και αυτοσυγκέντρωσης, εξακολουθούσε να ονομάζεται «Ζατρίκιον» και αποτελούσε μια από τις δημοφιλέστερες ψυχαγωγικές δραστηριότητες των βασιλικών οικογενειών. Στις μέρες μας, το σκάκι αποτελεί στοιχείο πρόκλησης ανάμεσα σε σκεπτόμενους παίκτες, με εκατομμύρια οπαδούς σε ολόκληρο τον κόσμο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι τα τουρνουά σκάκι δεν διεξάγονται πλέον μόνο σε επίπεδο προσωπικών συναντήσεων, αλλά και μέσω του διαδικτύου, με παίκτες όλων των ηλικιών από κάθε γωνιά της γης. Πρωτότυπες μορφές σκακιού

Θέμα εργασίας: «Σφαίρα» από τους μαθητές Γιώργο Νταβουτιάν και Άρη Νικητάκη Από τους προϊστορικούς χρόνους αναφέρεται η χρήση σφαιρικού ή ωοειδούς αντικειμένου σε διάφορους αγώνες και αθλήματα. Η μπάλα αναφέρεται σε πολλά πρώιμα γραπτά κείμενα, ενώ συχνές είναι και οι απεικονίσεις της σε έργα τέχνης. Ο Όμηρος -ραψωδία θ' (στίχοι 372 - 380)- και άλλοι συγγραφείς αναφέρουν πως οι αρχαίοι Έλληνες εκτιμούσαν ιδιαίτερα το παίξιμο της μπάλας ως μέσο για την απόκτηση χάρης και ελαστικότητας στο σώμα. Ένα είδος παιχνιδιού με μπάλα απεικονίζεται και σε πρώιμα αιγυπτιακά μνημεία. Ακόμη και στους Ρωμαίους που δεν αγαπούσαν την συμμετοχή σε αθλήματα, τα παιχνίδια με την μπάλα ήταν γνωστά. Στα ρωμαϊκά λουτρά υπήρχε ειδικός χώρος για το παιχνίδι, όπως και σε πολλές ιδιωτικές βίλες. Στην αρχαία Ελλάδα η σφαίρα ήταν μικρή, σε μέγεθος μήλου, καμωμένη από ύφασμα η δέρμα, είτε από πολλά φύλλα ραμμένα και χρωματιστά ή διακοσμημένα με διάφορα σχέδια. Γεμισμένη με τρίχα αλόγου, μαλλί προβάτου, άμμο, χώμα, μαλλί, σπάγκους, αλεύρι, σπόγγους, πανιά, σπασμένα κεραμίδια, φτερά ή πούπουλα.

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΕ ΣΦΑΙΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Θέμα εργασίας: «Σφαίρα» από τους μαθητές Γιώργο Νταβουτιάν και Άρη Νικητάκη ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΕ ΣΦΑΙΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Με την λέξη «σφαιρισμός» χαρακτηρίζονταν όλα τα παιχνίδια των αρχαίων στα οποία χρησιμοποιούσαν σφαίρα, ασχέτως μεγέθους και υλικού κατασκευής... Ουρανία σφαίρα: Ένας από τους παίκτες πετούσε την σφαίρα όσο ψηλότερα μπορούσε και οι άλλοι προσπαθούσαν να την πιάσουν καθώς έπεφτε.          Φαινίνδα:  Παιζόταν από δύο ομάδες παικτών.  Αυτοί που είχαν την σφαίρα την πετούσαν μεταξύ τους, ενώ την ίδια ώρα οι αντίπαλοι προσπαθούσαν να τους την αποσπάσουν.                                Κερητίζειν: Δύο παίκτες κρατώντας μια ράβδο με καμπυλωτή άκρη προσπαθούν να σύρουν, ο καθένας προς το μέρος του, τη σφαίρα που βρίσκεται ανάμεσά τους.  Απόρραξις ή ανακρουσία: χτύπημα της σφαίρας στον τοίχο ή το έδαφος. Όλες αυτές τις χρήσεις της σφαίρας τις βρίσκουμε σε πολλά σημερινά παιχνίδια.

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΥ ΠΑΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ Σφαίρα Πεντάγραμμο Αιώρα Πλαταγή (κουδουνίστρα) Άθυρμα (αμαξάκι) Χαλκή μυία ή ψηλαφίνδα (τυφλόμυγα) Ακινητίνδα ή Κολαβίζειν (αγαλματάκια) Πεντέλιθα (πεντόβολα) Ασκωλιασμός (ασκί) Γιο-γιο Σκαπέρδα (διελκυστίνδα)

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΥ ΠΑΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ Αστραγαλίζειν ή αστραγαλισμός (κότσια) Ίυγξ Τροχός Κώνος ή στρόμβοςή στρόβιλος ή ρόμβος (σβούρα) Σοινάκι (σχοινάκι) Πλαγγόνα ή νευρόσπαστο (κούκλα)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ www.ancientgreektoys.gr 2. www.namuseum.gr 3. http://el.wikipedia.org 4. www.mofeu.eu 5. www.otherside.gr 6. http://gym-filoth.att.sch.gr/e-Nea/ereuna.htm 7. http://www.fourakis-kea.com 8. www. Kybernografoi.gr