ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟY ΓΡΑΠΤΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟY (Γ.Ε.Ε.Κ) ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Γ.Ε.Ε.Κ – ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Τι είναι η εκτίμηση κινδύνου ? Η εκτίμηση κινδύνου δεν είναι τίποτε άλλο παρά η προσεκτική εξέταση & καταγραφή του τι θα μπορούσε να βλάψει τους εργαζόμενους και τους τρίτους στο χώρο εργασίας, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η αξιολόγηση των μέτρων προστασίας που έχουν ληφθεί ή/και να προταθούν νέα μέτρα και παρεμβάσεις για την αποφυγή των ενδογενών κινδύνων κάθε δραστηριότητας.
Ευρωπαϊκή εκστρατεία για την Εκτίμηση Επαγγελματικού Κινδύνου 2007 Απρ.- Δεκ. Σχεδιασμός/ προετοιμασία υλικού 2008 13 Ιουνιου Εναρκτήρια εκδήλωση στις Βρυξέλλες (με τη σλοβενική προεδρία της ΕΕ & την Ε. Επιτροπή) 20-26 Οκτ. Ευρωπαϊκή Εβδομάδα (επίκεντρο των δραστηριοτήτων) 3-4 Νοέ. Forum Travail et Sécurité στο Παρίσι (με τη γαλλική προεδρία της ΕΕ) Καθ’ όλο το έτος Εκδηλώσεις σε εθνικό επίπεδο και βραβεία καλής πρακτικής
Εκστρατείες που προηγήθηκαν ... 2000: Αντιμετωπίστε τα μυοσκελετικά προβλήματα που σχετίζονται με την εργασία 2001: Επιτυχία σημαίνει κανένα ατύχημα 2002: Εργασία χωρίς άγχος 2003: Επικίνδυνες ουσίες 2004: Οικοδομώντας την ασφάλεια 2005: Καταπολεμείστε το θόρυβο! 2006: Από την αρχή με ασφάλεια 2007: Μειώστε την καταπόνηση
Γ.Ε.Ε.Κ – ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Υποχρέωση σύνταξης Σύμφωνα με το αρ. 8 του ΠΔ 17/96 κάθε εργοδότης οφείλει να έχει στη διάθεσή του μια γραπτή εκτίμηση των υφιστάμενων κατά την εργασία κινδύνων για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων. Ο εργοδότης επίσης είναι νομικά υπεύθυνος για τον έλεγχο της πληρότητας και ορθότητας της εκτίμησης. Αυτό αποδεικνύεται και από την σύμφωνη γνώμη του και υπογραφή του μαζί με αυτές του Τεχνικού Ασφάλειας και του Γιατρού εργασίας στο τέλος της έκθεσης.
Γ.Ε.Ε.Κ – ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Ποιος την συντάσσει ? Η εκτίμηση αυτή γίνεται από τον Τεχνικό Ασφάλειας και το Γιατρό εργασίας ή τις ΕΞΥΠΠ, ή από τον ίδιο τον εργοδότη αν έχει αναλάβει τα καθήκοντα ΤΑ στην επιχείρησή του. Στους ανωτέρω ο εργοδότης οφείλει να παρέχει κάθε βοήθεια σε μέσα και προσωπικό για την εκπλήρωση του σκοπού αυτού. Οι εργαζόμενοι ή οι εκπρόσωποί τους συμμετέχουν σε όλη τη διαδικασία σύνταξης της εκτίμησης κινδύνου. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη σύνταξη της ΓΕΕΚ μπορείτε να απευθύνεστε στις Κεντρικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Εργασίας & Κοιν. Ασφάλισης, στις αρμόδιες Επιθεωρήσεις Εργασίας και στο ΕΛΙΝΥΑΕ
Γ.Ε.Ε.Κ – ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Κίνδυνος γενικά σχετίζεται με το επικείμενο κακό ή την πιθανή δυσάρεστη έκβαση ενός συμβάντος. Συχνά νοείται ως η πιθανότητα, χαμηλή ή υψηλή να βλαφτεί κάποιος από μια πηγή κινδύνου καθώς και η πιθανή έκταση της βλάβης αυτής. Παραδείγματα : όταν ένα μικρό παιδί παίζει σε μία παιδική χαρά χωρίς την κατάλληλη επίβλεψη από ενήλικο ή σε ένα μπαλκόνι με πλημμελή προστασία έναντι πτώσης.
Γ.Ε.Ε.Κ – ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Πηγή κινδύνου καλείται η εγγενής ιδιότητα ή ικανότητα κάποιου στοιχείου (υλικών εργασίας, εξοπλισμού, μεθόδων και προτύπων εργασίας ) που ενδέχεται να προκαλέσει βλάβη. Παραδείγματα: ρευματοφόροι αγωγοί, εξοπλισμός εργασίας με πλημμελή προστασία κινούμενων μερών, επικίνδυνες χημικές ουσίες κ.α.
Γ.Ε.Ε.Κ – ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Με τον όρο Επαγγελματικό κίνδυνο εννοούμε τον κίνδυνο για την υγεία και των ασφάλεια των εργαζομένων ο οποίος προέρχεται από την επαγγελματική έκθεση σε βλαπτικούς παράγοντες ή/και συνθήκες του εργασιακού περιβάλλοντος και σχετίζεται άμεσα με την πιθανότητα ή συχνότητα έκθεσης των εργαζομένων σε κάποια πηγή κινδύνου που βρίσκεται στον εργασιακό χώρο Παραδείγματα: όταν ένας εργαζόμενος εκτελεί εργασίες πολύ κοντά σε ηλεκτροφόρους αγωγούς ή σε ύψος χωρίς τις κατάλληλες προφυλάξεις.
Γ.Ε.Ε.Κ – ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Ταξινόμηση επαγγελματικών κινδύνων (1) 1. Κίνδυνοι για την ασφάλεια ή κίνδυνοι ατυχήματος περικλείουν την πιθανότητα να προκληθεί τραυματισμός στους εργαζόμενους ως συνέπεια της έκθεσης σε πηγή κινδύνου. Η φύση της πηγής κινδύνου καθορίζει την αιτία και το είδος του τραυματισμού που μπορεί να είναι : Μηχανική (π.χ. χρήση ακατάλληλου εξοπλισμού εργασίας) Ηλεκτρική (π.χ. ακατάλληλες ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις) Χημική (π.χ. έκθεση σε επικίνδυνες ουσίες) Θερμική (π.χ. πιθανές πυρκαγιές ή εκρήξεις) Κτιριακή δομή (π.χ. ακατάλληλοι χώροι εργασίας) Φυσικός παράγοντας (π.χ. θόρυβος, ακτινοβολία, αέρια υπό πίεση)
Γ.Ε.Ε.Κ – ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Ταξινόμηση επαγγελματικών κινδύνων (2) 2. Κίνδυνοι για την υγεία περικλείουν την πιθανότητα να προκληθεί αλλοίωση στη βιολογική ισορροπία των εργαζομένων (ασθένεια) σαν συνέπεια της επαγγελματικής έκθεσης σε βλαπτικούς παράγοντες του εργασιακού περιβάλλοντος που διακρίνονται σε : Φυσικούς (π.χ. θόρυβος, μηχανικές δονήσεις, θερμές ουσίες ή μέσα, ψυχρές ουσίες ή μέσα, ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, ρευστά υπό πίεση) Χημικούς (π.χ. εισπνοή ή επαφή με επικίνδυνες χημικές ουσίες, χρήση εύφλεκτων, διαβρωτικών ή εκρηκτικών ουσιών, έλλειψη οξυγόνου σε συνδυασμό με παρουσία δηλητηριωδών ή ασφυξιογόνων αερίων) Βιολογικούς (π.χ. παρουσία βιολογικών ρύπων) Περιβαλλοντικούς (π.χ. ανεπαρκής ή ακατάλληλος φωτισμός ή αερισμός, υψηλή θερμοκρασία-υγρασία)
Γ.Ε.Ε.Κ – ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Ταξινόμηση επαγγελματικών κινδύνων (3) 3. Εργονομικοί ή εγκάρσιοι κίνδυνοι για την ασφάλεια και υγεία χαρακτηρίζονται από την αλληλεπίδραση της σχέσης εργαζόμενου, θέσης, οργάνωσης και περιβάλλοντος εργασίας. Στόχος είναι η επίτευξη δυναμικής ισορροπίας μεταξύ του εργαζομένου-ατόμου και του εργασιακού περιβάλλοντος με βασική συντεταγμένη την προσαρμογή της εργασίας στον άνθρωπο (εργονομική αρχή). Οι κίνδυνοι αυτοί μπορεί να αφορούν: Οργάνωση της εργασίας (π.χ. εντατικοποίηση εργασίας, μονοτονία, βάρδιες, υπερωρίες, συνεχής εναλλαγή καθηκόντων, κ.α.) Εργονομικούς παράγοντες (π.χ. μη εργονομικός σχεδιασμός θέσεων εργασίας, επαναληπτικές κινήσεις, κ.α.) Ψυχολογικούς παράγοντες (π.χ. σύγχυση ή σύγκρουση ρόλων, ηθική παρενόχληση, δυσχέρειες στην επικοινωνία, αυταρχικές συμπεριφορές) Αντίξοες συνθήκες εργασίας (π.χ. εργασία σε αντίξοες καιρικές συνθήκες, χρήση ακατάλληλου εξοπλισμού, μεταβαλλόμενοι χώροι εργασίας, παρουσία και άλλων εργαζομένων με άλλο αντικείμενο στον ίδιο χώρο, εργασία με ζώα κ.α.)
Γ.Ε.Ε.Κ – ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Μεθοδολογία σύνταξης Ακολουθήστε τα 5 παρακάτω βήματα : ΒΗΜΑ 1 : Εντοπίστε τις πιθανές πηγές κινδύνου ΒΗΜΑ 2 : Προσδιορίστε ποιος μπορεί να πάθει βλάβη ΒΗΜΑ 3 : Αξιολογείστε τους κινδύνους για να διαπιστώσετε αν τα υφιστάμενα μέτρα προστασίας είναι επαρκή ή αν θα έπρεπε να προβείτε σε περαιτέρω παρεμβάσεις ΒΗΜΑ 4 : Περιγράψτε τα νέα μέτρα που πρέπει να ληφθούν ΒΗΜΑ 5 : Ελέγξτε την εκτίμησή σας και αναθεωρήστε την αν το κρίνετε απαραίτητο.
Γ.Ε.Ε.Κ – Μεθοδολογία Σύνταξης Βήμα 1ο: Εντοπισμός πηγών κινδύνου Προτεινόμενοι τρόποι εύρεσης πηγών κινδύνου Ελέγξτε προσεκτικά τους χώρους εργασίας και εντοπίστε ποιος παράγοντας θα μπορούσε να προκαλέσει βλάβη Αγνοήστε τις ασήμαντες και επικεντρωθείτε στις σοβαρές πηγές κινδύνου, ιδιαίτερα αυτές που αφορούν πολλά άτομα. Ζητήστε τη γνώμη των εργαζομένων. Αυτοί γνωρίζουν καλύτερα από όλους τις συνθήκες εργασίας τους. Για κινδύνους από εξοπλισμό διαβάστε προσεχτικά το εγχειρίδιο λειτουργίας του κατασκευαστή. Εξετάστε τις αιτίες πιθανών εργατικών ατυχημάτων ή επαγγελματικών ασθενειών που έχουν συμβεί στην επιχείρησή σας. Διαβάστε προσεχτικά το Βιβλίο Υποδείξεων ΤΑ & ΓΕ
Γ.Ε.Ε.Κ – Μεθοδολογία Σύνταξης Βήμα 1ο: Εντοπισμός πηγών κινδύνου Προτεινόμενοι τρόποι εύρεσης πηγών κινδύνου (συνέχεια) Παρατηρήστε προσεκτικά και κριτικά τις δραστηριότητες και τις συνθήκες σε μια συνηθισμένη μέρα Ελέγξτε με προσοχή πιθανές νέες πηγές κινδύνου αν ο χώρος εργασίας μεταβάλλεται συνεχώς είτε λόγω της εξέλιξης των έργων και της παραγωγικής διαδικασίας είτε όταν είναι αναγκαία η μετακίνηση των εργαζομένων σε άλλους χώρους εργασίας. Απαραίτητη η προεκτίμηση και η πρόβλεψη. Αλληλοενημερωθείτε για τους κινδύνους από την εργασία στη περίπτωση ταυτόχρονης παρουσίας και άλλων εργαζομένων με άλλο αντικείμενο στο συγκεκριμένο χώρο εργασίας. Αν είναι απαραίτητο θα πρέπει να αναλάβει κάποιο υπεύθυνο άτομο τον συντονισμό των εργασιών για την αποφυγή ατυχήματος. Καταγράψτε και εξετάστε προσεκτικά την επάρκεια των μέτρων ασφάλειας που έχουν ήδη ληφθεί.
Γ.Ε.Ε.Κ – Μεθοδολογία Σύνταξης Βήμα 1ο: Εντοπισμός πηγών κινδύνου Παραδείγματα προσδιορισμού κινδύνων (1) Κίνδυνοι από εξοπλισμό : Κινούμενα μέρη μηχανημάτων με ανεπαρκή προφύλαξη (αλυσοτροχοί, ιμάντες, κοπτικά μαχαίρια, άξονες, κ.α.) Ελεύθερη κίνηση υλικού, μερών ή τμήματός του (πτώση, κύλιση, ολίσθηση, ανατροπή, εκτίναξη, ταλάντωση, σύνθλιψη). Κινήσεις η/και κυκλοφορία μηχανημάτων και οχημάτων Κίνδυνος πυρκαγιάς ή έκρηξης εξοπλισμού (π.χ. από τριβή, σύγκρουση, πτώση) Παγίδευση σε ή μεταξύ εξοπλισμού/ών. Κίνδυνοι από έκθεση σε φυσικούς παράγοντες : Υπερβολικός θόρυβος, μηχανικές δονήσεις, θερμές/ψυχρές ουσίες ή μέσα, ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, λέιζερ, ρευστά υπό πίεση.
Γ.Ε.Ε.Κ – Μεθοδολογία Σύνταξης Βήμα 1ο: Εντοπισμός πηγών κινδύνου Παραδείγματα προσδιορισμού κινδύνων (2) Κίνδυνοι από τρόπο εργασίας και διαμόρφωση χώρων : Επικίνδυνες επιφάνειες (αιχμηρές άκρες, γρέζια, γωνίες , προεξοχές, ανώμαλες επιφάνειες κ.α.) Εργασία σε ύψος (σκαλωσιές, πύργοι, κολώνες, μπαλκόνια, κλιμακοστάσια, φρεάτια ανελκυστήρων, πεζογέφυρες, κ.α.) Χειρωνακτική διακίνηση φορτίων Εργασίες με άβολη στάση & κινήσεις του σώματος Περιορισμένος χώρος Υγρές ή ολισθηρές επιφάνειες (κακή συντήρηση δαπέδων-σκάλες, κεκλιμένα επίπεδα, κακή τοποθέτηση υλικών σε διαδρόμους,κ.α.) Σταθερότητα στη θέση εργασίας Επίδραση της χρήσης ΜΑΠ Είσοδος & εργασία σε κλειστούς χώρους
Γ.Ε.Ε.Κ – Μεθοδολογία Σύνταξης Βήμα 1ο: Εντοπισμός πηγών κινδύνου Παραδείγματα προσδιορισμού κινδύνων (3) Κίνδυνοι από χρήση ηλεκτρισμού : Ηλεκτρικοί διακόπτες & εξαρτήματα (σπασμένα, χαλασμένα) Φθαρμένα καλώδια ή χωρίς μόνωση/γείωση ή σε υγρά δάπεδα ή με ακατάλληλες συνδέσεις & διακλαδώσεις ή σε διαδρόμους κυκλοφορίας Πιστοποιημένα φορητά ηλεκτρικά εργαλεία με επαρκή συντήρηση. Πυρκαγιά ή έκρηξη προκαλούμενη από τον ηλεκτρισμό. Άμεση ή έμμεση επαφή με ρευματοφόρους αγωγούς. Κίνδυνοι από χρήση επικίνδυνων ουσιών : Εισπνοή, κατάποση ή επαφή με επικίνδυνες ουσίες – Προσοχή ! Ετικέττα – Φύλλα δεδομένων ασφαλείας Σκόνες- ίνες (λείανση, ξυλουργικά μηχανήματα, αμίαντος) Χρήση εύφλεκτων, εκρηκτικών & καρκινογόνων ουσιών (χρώματα, διαλύτες, δοχεία υπό πίεση)
Γ.Ε.Ε.Κ – Μεθοδολογία Σύνταξης Βήμα 1ο: Εντοπισμός πηγών κινδύνου Παραδείγματα προσδιορισμού κινδύνων (4) Κίνδυνοι από βιολογικούς & περιβαλλοντικούς παράγοντες : Παρουσία βιολογικών ή χημικών ρύπων (ΧΥΤΑ, Βιολογικοί καθαρισμοί, σφαγεία) Εργασία με ή κοντά σε ζώα και προϊόντα ζωϊκής προέλευσης Κακός φωτισμός, αερισμός. Υπερβολικά υψηλή ή χαμηλή θερμοκρασία (υπαίθριες εργασίες, εργασίες σε υαλοπετάσματα, εργασίες πλησίον θερμαινόμενου εξοπλισμού, φούρνοι, ψυγεία, κ.α.) Υψηλά ποσοστά υγρασίας Μολυσμένη ατμόσφαιρα από παρακείμενες δραστηριότητες – καυσαέρια.
Γ.Ε.Ε.Κ – Μεθοδολογία Σύνταξης Βήμα 1ο: Εντοπισμός πηγών κινδύνου Παραδείγματα προσδιορισμού κινδύνων (5) Κίνδυνοι από αλληλεπίδραση θέσης εργασίας & εργαζομένων : Πλημμελής εκπαίδευση των εργαζομένων στη θέση εργασίας και αντιμετώπιση εκτάκτων περιστατικών Πρόβλημα στη συνεργασία & επικοινωνία μεταξύ των εργαζομένων Μη εργονομικός σχεδιασμός θέσεων εργασίας Κίνδυνοι από κακή οργάνωση εργασίας : Υπερβολική πίεση, εντατικός ή μονότονος ρυθμός εργασίας Νυχτερινή ή πολύωρη κοπιαστική εργασία σε αντίξοες συνθήκες Εναλλαγή καθηκόντων Χαμηλή παρακίνηση για εργασία με ασφαλή τρόπο Συστηματική συντήρηση εξοπλισμού Διαλείμματα, χώροι ανάπαυσης Εκπαίδευση σε αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης
Γ.Ε.Ε.Κ – Μεθοδολογία Σύνταξης Βήμα 2ο: ΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΛΑΦΤΕΙ Στο στάδιο αυτό προσδιορίζονται οι εργαζόμενοι ή οι τρίτοι που διατρέχουν κίνδυνο από τις πηγές κινδύνου που προσδιορίστηκαν στο προηγούμενο βήμα. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στις ομάδες - κατηγορίες ατόμων που μπορεί να είναι πιο ευπαθείς όπως : Το ανειδίκευτο ή άπειρο προσωπικό Τα άτομα που εργάζονται σε κλειστούς ή ανεπαρκώς αεριζόμενους χώρους Το προσωπικό με ειδικές ανάγκες Νέοι και ηλικιωμένοι εργαζόμενοι Οι έγκυες ή γαλουχούσες γυναίκες Το προσωπικό συντήρησης & καθαρισμού Οι υπεργολάβοι ή οι αυτοαπασχολούμενοι Σπουδαστές, μαθητευόμενοι και ασκούμενοι Επισκέπτες Εργαζόμενοι με προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας (βρογχίτιδα, υπερτασικοί, διαβητικοί) Εργαζόμενοι που ακολουθούν φαρμακευτική αγωγή ή είναι αλλεργικοί ή υπερευαίσθητοι σε συγκεκριμένες ουσίες ή/και συνθήκες
Γ.Ε.Ε.Κ – Μεθοδολογία Σύνταξης Βήμα 3ο: Αξιολόγηση & ιεράρχηση των κινδύνων Στο στάδιο αυτό αξιολογούνται με διάφορους τρόπους οι κίνδυνοι που ήδη καταγράφηκαν, δηλαδή εξετάζεται πόσο πιθανό είναι κάθε πηγή κινδύνου να προκαλέσει βλάβη. Η διαδικασία αυτή μπορεί να είναι ποιοτική ή ποσοτική δηλαδή ίσως χρειαστεί να γίνουν μετρήσεις παραγόντων ή να γίνει αξιολόγηση στατιστικών στοιχείων και προχωρημένων τεχνικών ανάλυσης. Με αυτόν τον τρόπο διαπιστώνεται αν θα χρειαστεί ή όχι η λήψη επιπρόσθετων μέτρων για την απαλοιφή ή μείωση του κινδύνου. Τα επιμέρους στάδια που ακολουθεί η αξιολόγηση & ιεράρχηση των κινδύνων είναι τα ακόλουθα : Εκτίμηση της σοβαρότητας πιθανού ατυχήματος από την συγκεκριμένη πηγή κινδύνου Καταγραφή της συχνότητας και του χρόνου έκθεσης εργαζομένων στον κίνδυνο Εκτίμηση της πιθανότητας ατυχήματος Υπολογισμός του δείκτη επικινδυνότητας Καταγραφή των μέτρων που έχουν ήδη ληφθεί για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου κινδύνου.
Γ.Ε.Ε.Κ – Μεθοδολογία Σύνταξης Βήμα 3ο: Αξιολόγηση & ιεράρχηση των κινδύνων
Γ.Ε.Ε.Κ – Μεθοδολογία Σύνταξης Βήμα 3ο: Αξιολόγηση & ιεράρχηση των κινδύνων Τιμή επικινδ. R Χαρακτηρισμός Περιγραφή Ενέργεια R<16 ΑΜΕΛΗΤΕΑ Ασήμαντη επικινδυνότητα. Μη προβλέψιμοι κίνδυνοι και μη αυξανόμενοι στο μέλλον Δεν χρειάζονται άλλα μέτρα 16<R<32 ΧΑΜΗΛΗ Ελεγχόμενη επικινδυνότητα χωρίς να αποκλείονται συμβάντα Όχι απαραίτητη η άμεση λήψη μέτρων αλλά στο μέλλον 32<R<64 ΜΕΤΡΙΑ Μη αποτελεσματικά ελεγχόμενη επικινδυνότητα. Δεν αποκλείονται σοβαρά συμβάντα Προγρ/σμός για λήψη μέτρων στο εγγύς μέλλον 64<R<128 ΥΨΗΛΗ Υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να εκδηλωθεί σοβαρό ατύχημα. Η επικινδυνότητα δεν ελέγχεται αποτελεσματικά Άμεση λήψη μέτρων που φτάνουν μέχρι αναστολή επικίνδυνης εργασίας 128<R ΚΡΙΣΙΜΗ Κίνδυνοι που δεν ελέγχονται επαρκώς με πιθανότητα εκδήλωσης σοβαρού ατυχήματος με θάνατο ή θανάτους ή πολύ σοβαρά τραύματα Άμεσες ενέργειες απομάκρυνσης κινδύνου – διακοπή εργασίας μέχρι να ληφθούν μέτρα
Γ.Ε.Ε.Κ – Μεθοδολογία Σύνταξης Βήμα 3ο: Αξιολόγηση & ιεράρχηση των κινδύνων Παραδείγματα
Γ.Ε.Ε.Κ – Μεθοδολογία Σύνταξης Βήμα 4ο: Λήψη μέτρων Στο στάδιο καταγράφουμε όλες τις ενέργειες που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση των κινδύνων που προέκυψαν από το προηγούμενο στάδιο, ξεκινώντας από αυτούς με την μεγαλύτερη τιμή επικινδυνότητας ή/και τις μεγαλύτερες ελλείψεις σε θέματα ασφαλείας. Θεμελιώδεις αρχές για την πρόληψη κινδύνων κατά σειρά προτεραιότητας είναι : Η πλήρης απαλοιφή των κινδύνων Η αντικατάσταση του επικίνδυνο από ακίνδυνο ή λιγότερο επικίνδυνο Η καταπολέμηση των κινδύνων στην πηγή τους Η λήψη μέτρων ομαδικής προστασίας και έπονται τα ΜΑΠ Η προσαρμογή της εργασίας στον άνθρωπο Η επιδίωξη συνεχούς βελτίωσης του επιπέδου προστασίας Συνεχής εκπαίδευση & ενημέρωση των εργαζομένων
Γ.Ε.Ε.Κ – Μεθοδολογία Σύνταξης Βήμα 5ο: Παρακολούθηση & αναθεώρηση ΓΕΕΚ Μετά τη λήψη των πρόσθετων μέτρων παρακολουθείται η αποτελεσματικότητά τους και αν απαιτείται αναθεωρείται η εκτίμηση κινδύνου. Δεν απαιτείται τροποποίηση της ΓΕΕΚ για ασήμαντες αλλαγές ή ακόμα και για κάθε νέα εργασία, παρά μόνο αν εισάγει σημαντικές νέες πηγές κινδύνου από μόνη της. Οι λόγοι για τους οποίους πρέπει να επανεξετάζεται και ν’ αναθεωρείται η ΓΕΕΚ είναι οι ακόλουθοι : Η ΓΕΕΚ συχνά οδηγεί σε αλλαγές διαδικασιών (π.χ. χρήση εναλλακτικών χημικών ουσιών, αλλαγή εργαλείων οι οποίες θα πρέπει να μελετηθούν για κάποιο διάστημα και να εκτιμηθεί το αυξημένο επίπεδο ασφάλειας που έχει επιτευχθεί. Τα νέα μέτρα μπορεί να δημιουργήσουν νέο κίνδυνο που δεν είχε υπολογισθεί αρχικά ή σοβαρά προβλήματα στην παραγωγική διαδικασία Μπορεί να έχει μεταβληθεί κάποιος σημαντικός παράγοντας στην επιχείρηση (νέα μηχανήματα, επεκτάσεις κτιριακής υποδομής) Μπορεί να έχουν συμβεί παρ’ ολίγον ατυχήματα ή ατυχήματα που υποδηλώνουν την ανεπάρκεια των μέτρων προστασίας Μπορεί να έγιναν υποδείξεις από αρμόδιους φορείς για ελλείψεις σε μέτρα ασφάλειας που πρέπει να συμπεριληφθούν άμεσα στην ΓΕΕΚ
Καλές & Κακές Πρακτικές - Βαφή
Καλές & Κακές Πρακτικές - Βαφή Ακαταστασία του χώρου Ακατάλληλος θάλαμος βαφής (εξαερισμός, αρνητική πίεση) Χρήση ακατάλληλης μάσκας σκόνης αντί φιλτρόμασκας full-face με το κατάλληλο φίλτρο ανάλογα με τη σύσταση της βαφής Ακατάλληλη ενδυμασία και κάλυψη κεφαλής Ανοικτά δοχεία χρωμάτων και διαλυτικών πλησίον της θέσης εργασίας – ασύμβατα χημικά Μη εργονομικά σχεδιασμένη θέση εργασίας – εξοπλισμός Πριονίδι απορρόφησης χυμένων χημικών στο έδαφος – κίνδυνος πυρκαγιάς Προβληματική ρευματοληψία – δεν επιτρέπονται μπαλαντέζες και πολύμπριζα σε θαλάμους βαφής Έλλειψη sprinklers ή άλλου εξοπλισμού πυρόσβεσης
Καλές & Κακές Πρακτικές – Εργασίες σε Ύψος
Καλές & Κακές Πρακτικές – Εργασίες σε Ύψος Η σκάλα είναι χαμηλή για την πρόσβαση στο πάνω δάπεδο του ικριώματος Το σημείο που στηρίζεται η σκάλα είναι εντελώς ακατάλληλο Άνοιγμα στο δάπεδο του πάνω ικριώματος Για να φτάσει στο πάνω ικρίωμα ο εργαζόμενος πρέπει να σκαρφαλώσει πάνω στο πλευρικό κιγκλίδωμα Δεν υπάρχει κιγκλίδωμα πλευρικής προστασίας από πτώση σε όλα τα σημεία του πάνω ικριώματος Το κάτω ικρίωμα δεν έχει ολοκληρωθεί – επιπλέον η πρόσβαση σε αυτό είναι προβληματική λόγω ακατάλληλης συναρμολόγησης – διαγώνιο στοιχείο το οποίο πρέπει να καβαλήσει ο εργαζόμενος για να φτάσει στο δάπεδο εργασίας Μη ορθή συναρμολόγηση της σκαλωσιάς – χιαστί & στήριξη στο κτίριο Για εργασίες σε ύψος απαιτείται χρήση ζώνης ασφαλείας την οποία δεν φέρει ο εργαζόμενος Ο κουβάς στην πάνω εξέδρα είναι στην άκρη – κίνδυνος πτώσης Λείπει το σοβατεπί
Καλές & κακές πρακτικές Μη χρήση πεπιεσμένου αέρα για απομάκρυνση σκόνης μετάλλων Σηματοδότηση –απομόνωση περιοχής για μη έκθεση άλλων εργαζομένων Συλλογικά μέτρα προστασίας – απορρόφηση σκόνης πολύ κοντά στο σημείο επέμβασης Χρήση ΜΑΠ και ορθών πρακτικών εργασίας Ασφαλής αποθήκευση απόβλητων εργασίας Καθαρισμός εργαλείων μετά το πέρας των εργασιών
Κάτοψη χώρου εργασίας - Συνεργείο
Συνηθέστερα σφάλματα στην κατάρτιση της εκτίμησης Κατά την διεξαγωγή ΕΚ, όλες οι εταιρίες, ανεξαρτήτως τύπου, υποπίπτουν σε ορισμένα συνήθη σφάλματα. Ας παραθέσουμε εδώ ορισμένα από αυτά τα σφάλματα που προκύπτουν κατά τη διαδικασία ΕΚ, με τη σειρά κατά την οποία τείνουν να συμβαίνουν.
Σχεδιασμός της εκτίμησης κινδύνου Ορισμένα από τα συνηθέστερα σφάλματα είναι τα εξής: Ορισμός ατόμων που δεν διαθέτουν τα κατάλληλα προσόντα για τη διεξαγωγή της ΕΚ. Μη παροχή των πληροφοριών, της κατάρτισης, των πόρων, του χρόνου και της υποστήριξης που απαιτούνται στους εκτιμητές της επιχείρησης. Μη διασφάλιση επαρκούς συντονισμού μεταξύ εκτιμητών που προέρχονται από διαφορετικές επιχειρήσεις αλλά εργάζονται στον ίδιο χώρο εργασίας. Μη χρησιμοποίηση ομάδας ατόμων για την ΕΚ και μη ανάμειξη εργαζομένων που κατέχουν στην πράξη την υπό αξιολόγηση διαδικασία ή δραστηριότητα.
Βήμα 1: Εντοπισμός των υπαρκτών κινδύνων και εκείνων που κινδυνεύουν (1) Παράβλεψη ορισμένων κατηγοριών κινδύνων, όπως π.χ. οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες κινδύνου ή οι οργανωτικοί παράγοντες (ώρες εργασίας, φόρτος εργασίας κ.λπ.). Παραμέληση των μακροπρόθεσμων υπαρκτών κινδύνων όπως π.χ. οι κίνδυνοι που προκαλούνται από μακροχρόνια έκθεση σε επικίνδυνες ουσίες ή υψηλά επίπεδα θορύβου Μελέτη των εγχειριδίων εργασίας χωρίς διαβούλευση με τους εργαζομένους: οι πρακτικές συνθήκες στο χώρο εργασίας μπορεί να είναι διαφορετικές και οι εργαζόμενοι γνωρίζουν τα προβλήματα Υπερβολική συμμόρφωση προς τον κατάλογο ελέγχου. Αναγνώριση μόνο εκείνων των υπαρκτών κινδύνων που καταγράφονται στον κατάλογο ελέγχου. Άγνοια για το πώς αλληλεπιδρούν οι εργαζόμενοι με τους υπαρκτούς κινδύνους κατά τη διάρκεια της εργασίας τους.
Βήμα 1: Εντοπισμός των υπαρκτών κινδύνων και εκείνων που κινδυνεύουν (2) Υποτίμηση ενός σημαντικού κινδύνου, διότι δεν θεωρείται ως τέτοιος. Παράβλεψη δευτερευουσών εργασιών, όπως η συντήρηση ή η καθαριότητα, που εκτελούνται στο χώρο εργασίας. Παράβλεψη της πιθανότητας να παρίστανται εργαζομένοι άλλων επιχειρήσεων ή τρίτα άτομα (υπεργολάβοι, επισκέπτες κ.λπ.) στο χώρο εργασίας Απουσία συντονισμού μεταξύ εργοδοτών και υπεργολάβων, π.χ. έλλειψη αμοιβαίας ενημέρωσης για υπαρκτούς και πιθανούς κινδύνους.
Βήμα 1: Εντοπισμός των υπαρκτών κινδύνων και εκείνων που κινδυνεύουν (3) Άλλα συνήθη σφάλματα είναι τα εξής: Παράβλεψη ομάδων ατόμων που διατρέχουν ιδιαίτερους κινδύνους όπως οι έγκυες, οι νέοι, τα άτομα με αναπηρίες κ.λπ. Παραμέληση του εξοπλισμού που χρησιμοποιείται σπάνια. Παράλειψη μελέτης αρχείων σχετικά με ατυχήματα ή προβλήματα υγείας των εργαζομένων.
Βήμα 2: Εκτίμηση και καθορισμός προτεραιοτήτων ως προς τους πιθανούς κινδύνους Ορισμένα από τα συνηθέστερα σφάλματα είναι τα εξής: Παράβλεψη ορισμένων συνεπειών των κινδύνων, π.χ. των μακροπρόθεσμων συνεπειών τους Δημιουργία ψευδούς αισθήματος ασφάλειας: ο εντοπισμός ενός κινδύνου δεν σημαίνει ότι εξαλείφθηκε από το χώρο εργασίας ή ότι τέθηκε υπό έλεγχο. Έλλειψη καθορισμού προτεραιοτήτων, λαμβάνοντας υπ' όψιν την εκτίμηση. Η πρόληψη και η προστασία πρέπει να έχουν προτεραιότητα.
Βήμα 3: Λήψη αποφάσεων σχετικά με προληπτική δράση Ορισμένα από τα συνηθέστερα σφάλματα είναι τα εξής: Παράβλεψη των γενικών αρχών πρόληψης, όπως: Καταρχάς, η εκτίμηση κατά πόσο είναι δυνατόν να αποτραπούν ή να αποφευχθούν οι κίνδυνοι, και εφόσον αυτό δεν είναι δυνατό Η εξέταση του τρόπου περιορισμού ή ελέγχου του κινδύνου με ενέργειες όπως η αντιμετώπιση στην πηγή, η αντικατάσταση του επικίνδυνου με το ασφαλές ή το λιγότερο επικίνδυνο... Μετατόπιση του κινδύνου, π.χ. έλεγχος ενός κινδύνου με την δημιουργία νέων κινδύνων αλλού Μη ανάμειξη ή συμμετοχή των εργαζομένων στις αποφάσεις για προληπτική δράση.
Βήμα 4: Ανάληψη δράσης Ορισμένα από τα κοινά σφάλματα είναι τα εξής: Μη πρόταξη της εφαρμογής των μέτρων πρόληψης ως προτεραιότητα. Απουσία σχεδίου δράσης που καθορίζει, μεταξύ άλλων: Τα μέτρα που θα εφαρμοστούν Ποιος κάνει τι και πότε Πότε πρέπει να ολοκληρωθεί το σχέδιο Ανεπαρκής επίβλεψη της εφαρμογής των μέτρων πρόληψης. Μη διαβούλευση/συμμετοχή των εργαζομένων.
Βήμα 5: Έλεγχος και παρακολούθηση της κατάστασης Ορισμένα κοινά σφάλματα είναι τα εξής: Ασάφεια ως προς τις ρυθμίσεις που απαιτούνται για την ανασκόπηση και την αναθεώρηση της ΕΚ. Εφαρμογή μέτρων πρόληψης και ασφάλειας χωρίς να ληφθούν υπόψη τα συμπεράσματα της ΕΚ. Έλλειψη ελέγχου των ληφθέντων μέτρων όσον αφορά την διατήρηση της αποτελεσματικότητάς τους. Έλλειψη ενημέρωσης των εργαζομένων και/ή των εκπροσώπων τους για τα αποτελέσματα της ΕΚ και για τα μέτρα που εφαρμόζονται. Αντίληψη της ΕΚ ως μιας εφάπαξ υποχρέωσης και έλλειψη τακτικής αναθεώρησής της ώστε να παραμένει πάντα επίκαιρη.
Καταγραφή της εκτίμησης Στα συνηθέστερα σφάλματα περιλαμβάνονται τα εξής: Έλλειψη τεκμηρίωσης της ΕΚ. Απουσία επισκόπησης υπαρκτών και πιθανών κινδύνων, ατόμων που κινδυνεύουν, μέτρων πρόληψης που εφαρμόζονται, αναλυτικών στοιχείων σχετικά με τη λήψη μέτρων κ.λπ. Μη χρήση τεκμηρίωσης για την ενημέρωση των ενδιαφερομένων (εργαζόμενοι, διευθυντές) ή για την παρακολούθηση της εφαρμογής των μέτρων πρόληψης και προστασίας.
Γ.Ε.Ε.Κ Ας μην ξεχνάμε ΠΡΟΣΟΧΗ !! Γ.Ε.Ε.Κ Ας μην ξεχνάμε Οι εκτιμήσεις κινδύνου πρέπει να είναι κατάλληλες και επαρκείς. Κάθε στιγμή θα πρέπει να μπορείτε να δείξετε ότι: Έγινε ένας σωστός και ολοκληρωμένος έλεγχος Εξετάσατε ποιος μπορεί να επηρεασθεί Ασχοληθήκατε με όλες τις προφανείς σημαντικές πηγές κινδύνου, λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των ατόμων που θα μπορούσαν να εμπλακούν Οι προφυλάξεις που λάβατε είναι αυτές που καθιστούν τους κινδύνους ελεγχόμενους. ΠΡΟΣΟΧΗ !! Η εκτίμηση κινδύνου εκτός του ότι είναι υποχρεωτική εφόσον γίνει σωστά βοηθάει στη μείωση των ατυχημάτων και ασθενειών γεγονός που συχνά μεταφράζεται σε ανθρώπινες ζωές